TVP Historia Czwartek, 11.05.2023 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 11 MAJA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1838 - zmarł Jędrzej Śniadecki; 1955 - powstał Układ Warszawski; 1958 - ponowne odsłonięcie odtworzonego pomnika Chopina w Łazienkach; 1971 - samobójstwo popełnił poeta Rafał Wojaczek; 07:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.IV - ODC. 48 (SERIA IV ODC. 9) Serial wojenny, 44 min, Polska, 2021 Reżyseria: Anna Kazejak, Filip Zylber Scenariusz: Michał Godzic Muzyka: Bartosz Chajdecki, Piotr Komorowski Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Maja Szopa, Danuta Stenka, Robert Gonera, Maciej Brzoska, Michał Czernecki, Magdalena Czerwińska, Piotr Nerlewski, Magdalena Smalara, Paweł Małaszyński Ewka wraca do Warszawy razem z Jadwigą Szczęsną. Matka Irki wręcza dziewczynie pierścionek, który jest w ich rodzinie od pokoleń, nie wie o rozmowie Ewki i Witka. Marysia i Nitka, podszywając się pod obywatelki niemieckie, pieszo pokonują granicę z Rzeszą. Na granicy mówią strażnikom, że jadą do Hamburga. W rzeczywistości wybierają się do Wrześni, do Głównego Urzędu do spraw rasy i osadnictwa. Ewka spotyka Olka w krypcie kościoła, w którym pochowana została Irka. Mężczyzna robi rozpoznanie, dowództwo wydało zgodę na odwet za śmierć Irki. 08:15 HISTORIA POLSKI - PAMIĘĆ Film dokumentalny, 38 min, Polska, 2022 Reżyseria: Alina Czernikowska, Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Historia niezwykła, piękna i czysta, a jednocześnie tak bardzo typowa dla tamtego pokolenia młodych Kolumbów, których na zawsze rozdzieliła powojenna żelazna kurtyna. Zachowały się listy: Halinki z Warszawy i Kazika z powojennego Londynu, które są nie tylko odbiciem przeżyć dwojga młodych zakochanych w sobie ludzi w czasie okupacji i po tak zwanym wyzwoleniu, ale też są prawdziwym obrazem świata zachodniego i Polski w tamtych latach, co ma skutki dla Polski do dzisiaj. 08:55 ĆWICZENIA WARSZTATOWE Film dokumentalny, 11 min, Polska, 1996 Reżyseria: Marcel Łoziński Scenariusz: Marcel Łoziński Zdjęcia: Jacek Petrycki Uliczna sonda na temat dzisiejszej młodzieży, pozwalająca ukazać możliwości filmowego preparowania podwójnych odpowiedzi... Każda wypowiedź może być poczytana albo za pozytywną albo za negatywną... 09:35 SENSACJE XX WIEKU - BERLIN 45 CZ 1 Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1998 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic. Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy. Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk. Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie. 10:00 SENSACJE XX WIEKU - BERLIN 45 CZ 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1998 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Część druga programu o ostatniej wielkiej ofensywie wojny w Europie - zdobyciu Berlina w kwietniu 1945 r. Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic. Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy. Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk. Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie. 10:30 KAMPINOSKA EPOPEJA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Prawie zupełnie nieznana historia z Powstania Warszawskiego. Jedyne ugrupowanie Wojska Polskiego, które z puszczy Nabolickiej - z ziemi Mickiewicza przyszło na pomoc powstańczej Warszawie. Około 900 żołnierzy przedostało się przez oblężenie modlińskie i broniło Dworca Gdańskiego, Starówki i Powiśla. To piękna opowieść o charakterze kresowym, o miłości do Ojczyzny. 11:40 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 1 PUŁKOWNIK CESARZA Serial historyczny, 55 min, Polska 1979 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Andrzej Twerdochlib Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Marek Siudym, Henryk Machalica, Zdzisław Kozień, Mariusz Benoit, Bogusz Bilewski, Wieńczysław Gliński, Grażyna Szapołowska, Jerzy Janeczek, Ewa Milde, Stanisław Niwiński, Michał Białkowicz, Aleksander Gawroński, Andrzej Grzybowski, Bogdan Łysakowski Filmowa saga ukazująca na przykładzie kilku rodzin walkę Polaków z naporem germanizacyjnym w Wielkopolsce w okresie od 1815 do 1918 roku. Wielu krytyków zaliczyło "Najdłuższą wojnę..." do "najmądrzejszych i najważniejszych polskich seriali". "Oto historia jedynej polskiej wojny w XIX wieku, konsekwentnie przeprowadzonej i do końca wygranej, o której jednak głucho w podręcznikach historii. Czy dlatego, że jej największe batalie stoczono nie na koniu i z szablą, ale w zaciętej, organicznikowskiej pracy na wszystkich polach społecznej aktywności, od handlu, bankowości i wzorowej organizacji życia gospodarczego poczynając, a na wysokiej kulturze rolnej chłopa wielkopolskiego kończąc? Czyżby ten rozdział naszej historii był wstydliwy, niedorównujący barwnością stuleci spisków, powstań i klęsk, jakie w świadomości narodowej wyżłobiła romantyczna tradycja spod znaku wieszczów? Serial Jerzego Sztwiertni likwiduje te białe plamy w społecznej świadomości" - pisał recenzent "Filmu". Twórcy serialu zastosowali znakomicie sprawdzającą się w tym gatunku metodę narracji - vie romance, biografie autentycznych bohaterów przedstawiając w formie zbeletryzowanej i umieszczając ich w tłumie postaci fikcyjnych. Dzięki temu ten gigantyczny fresk historyczny pulsuje życiem, widz równie mocno przejmuje się i wzrusza losami bohaterów wymyślonych przez scenarzystów jak i głośnych postaci, jak hr. Dezydery Chłapowski, dr Karol Marcinkowski, hr. Edward Raczyński, Walenty Stefański, Maksymilian Jackowski, Hipolit Cegielski i wielu innych, znanych z kart historii. A właściwie - nieznanych. Stefan Bratkowski, autor scenariuszy trzech ostatnich odcinków, wspomniał, że nawet jeden z członków komisji kolaudacyjnej był przekonany, iż ks. Piotr Wawrzyniak to postać fikcyjna. Niepodważalną zasługą autorów serialu jest przywrócenie narodowej pamięci zapomnianych bohaterów. "Zapis dziejów ich wojny stanowił dla mnie - pisał Stefan Bratkowski - swoisty podręcznik polskości, nieco innej niż ta znana z doświadczeń ziem Królestwa Polskiego czy Galicji, rzekłbym - polskości na inne warunki. Przeciwnik nie dawał im szans w otwartej wojnie. Miał za sobą miażdżącą przewagę siły zbrojnej, aparatu administracyjnego, pieniędzy i oświaty (...) Trafił na polskość gotową do każdego poświęcenia, ale zaradną, umiejącą wytrwale, ciężko pracować. Ci Polacy potrafili skutecznie zrównoważyć przemożną siłę fizyczyną Prus oporem, który zbudowali z mądrości i zręczności, z umiejętności i odporności nerwowej, z pogody ducha i wierności sobie. Przetrzymali w końcu nie byle kogo - Bismarcka i hakatę, wrogów silnych, zdeterminowanych, przebiegłych i zaciekłych. Udowodnili, że na ich polskość nie ma mocnych? Akcja serialu rozpoczyna się w 1815 roku. Po klęsce wojen napoleońskich do domu wraca Józef Frankowski. Gospodarstwo po ojcu przejął jego brat. Teraz robi wszystko, by pozbyć się przybysza. Dzięki pomocy swego byłego dowódcy, hr. Dezyderego Chłapowskiego, Józef zostaje zarządcą w jednym z jego majątków. Sam hrabia też postanawia zająć się gospodarowaniem. Aby pogłębić wiedzę z zakresu agronomii i leśnictwa, wyjeżdża do Anglii. Po powrocie reformuje swój majątek, dając rodakom przykład dobrze pojętego patriotyzmu. 12:50 NIEZWYKŁA ALBANIA - CZĘŚĆ 2 OD LĄDU DO MORZA (AMAZING ALBANIA EP. 2) Film dokumentalny, 42 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Radler, Antonia Coenen Zdjęcia: Nikolai Von Graeventiz Dwuczęściowy film dokumentalny, który przeniesie widzów do Albanii - wyjątkowego kraju, który choć bliski Włoch - tylko 70 km w linii prostej, a greckie Korfu jest w zasięgu wzroku, leży nieodkryty jak biała plama na mapie południowo - wschodniej Europy. Część I: Z północy do stolicy; Część II: Od lądu do morza. Albania jest biedna, ale też bogata - w różnorodność krajobrazu, florę i faunę oraz kulturę. Po mrocznych dekadach komunistycznej dyktatury, w której wszystkie religie były zakazane, teraz jest to kraj, w którym chrześcijanie i muzułmanie żyją ze sobą w zgodzie. 13:45 TAK BLISKO... TAK DALEKO... Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dutkiewicz Scenariusz: Michał Komar Zdjęcia: Jacek Knopp Muzyka: Jan Komar Film dokumentalny "Tak blisko... tak daleko" to opowieść Szewacha Weissa - polskiego Żyda, polityka, dyplomaty i dziennikarza - o trudnych relacjach między Polakami i Żydami po II wojnie światowej. Tytuł filmu został zaczerpnięty z wypowiedzi profesora Szewacha Weissa. 14:55 PUTIN: HISTORIA ROSYJSKIEGO SZPIEGA - ODC. 1 POCZĄTKI (PUTIN: A RUSSIAN SPY STORY. EPISODE 1 THE RISE OF PUTIN) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Nick Green Historia jednego z najpotężniejszych polityków naszych czasów. Przebiegły i nieprzewidywalny Władimir Putin rządzi żelazną ręką od ponad 20 lat. Skąd bierze się jego poczucie zdrady, dumy i gniewu? Jak jego historia życia ukształtowała wartości tego byłego szpiega? Wartości eksportowane na cały świat, od Waszyngtonu po Salisbury? Poznamy tych co są blisko niego. Zobaczymy niezwykłe archiwalne zdjęcia z jego kontrowersyjnej prezydentury. Ten przełomowy dokument zabiera widzów w niespotykaną dotąd podróż w głąb przerażonego i odizolowanego rosyjskiego przywódcy. W pierwszym odcinku zobaczymy, w jaki sposób Putin wykorzystał swoją wiedzę o szpiegostwie, aby objąć przywództwo w Rosji. Poznamy, jak jego osobiste doświadczenia wpłynęły na prowadzoną politykę i wprowadzanie nowoczesności w Rosji, w oparciu o ostre, społeczne poczucie zdrady, dumy i gniewu. Widzowie zostają zaproszeni w podróż w głąb umysłu jednego z najbardziej wpływowych liderów XXI wieku. Obejrzą portret polityka, który wzorował się na rosyjskim Jamesie Bondzie i gdzie narracja jest jak szpiegowski thriller. 15:45 UPADEK. JAK UKRAIŃCY ZNISZCZYLI IMPERIUM ZŁA - ODCINEK 4 NIEWYPŁACALNOŚĆ (THE СOLLAPSE: HOW UKRAINIANS DESTROYED THE EVIL EMPIRE / KOLAPS. JAK UKRAJINCI ZRUJNUWAŁY IMPERIJU ZŁA) Film dokumentalny, 46 min, Ukraina, 2020 Reżyseria: Sergij Łysenko Dokładna i jak dotąd najpełniejsza opowieść o tym, jak deklaracja niepodległości Ukrainy umożliwiła ostateczny upadek ZSRR. W cyklu dokumentalnym widzowie zobaczą nigdy wcześniej nieprezentowane tajne dokumenty CIA i KGB; zeznania uczestników i świadków wydarzeń czy wypowiedzi amerykańskich, ukraińskich, rosyjskich oraz polskich polityków i historyków, po raz pierwszy omawiających tak szczegółowo wydarzenia z 1991 roku. 30 lat po upadku imperium zła mamy dostęp do tajnych niegdyś dokumentów CIA i KGB, wspomnień ludzi, którzy podejmowali decyzje oraz bezpośrednich świadków i uczestników masowych procesów w całym ZSRR. Obecnie nie ma ani jednej książki czy filmu, które w sposób całościowy i pełny przedstawiałyby upadek ZSRR. Opisy ówczesnych wydarzeń koncentrują się wokół Moskwy, pozostawiając w cieniu kluczowe procesy, które rozgrywały się poza nią i które faktycznie doprowadziły do upadku imperium zła. Odc. 4 Niewypłacalność. Dwudziesty drugi sierpnia 1991 roku traktowano jak odpoczynek po trzech dniach wyjątkowego napięcia. Ale właśnie wtedy załamała się gospodarka radziecka, choć zrozumiano to dopiero kilka miesięcy później. Deficyt był chroniczną chorobą gospodarki sowieckiej. W ostatnich latach istnienia ZSRR ze wszystkich podstawowych towarów jedynie jedenaście procent nie było deficytowymi. Ludzie odczuli problemy na własnej skórze. Jednak nie wiedzieli, że są to pierwsze jaskółki zapaści gospodarczej. Gospodarka radziecka jakoś wytrzymała 70 lat. I nagle coś się stało. Coś naruszyło równowagę. W pewnym momencie niebezpieczne procesy stały się nieodwracalne. 16:35 ŚWIATŁO I SZKŁO - WROCŁAW ODC. 2 Magazyn historyczny, 15 min, Polska, 2022 Scenariusz: Piotr Robakowski Światło i szkło to witraż, czyli ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelaznymi sztabami. Witraże stosowano głównie w budownictwie sakralnym. Technika witrażu znana była w starożytności, a jej renesans witrażownictwa nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji. Największy w Europie witraż (212 m2) znajduje się w kościele Najświętszego Serca Jezusa Chrystusa w Rypi. W cyklu "Światło i szkło" poznamy najcenniejsze polskie witraże. Odcinek 2 - Wrocław. W luterańskim kościele św. Krzysztofa we Wrocławiu znajdują się oryginalne renesansowe okna witrażowe. Obecnie w tym obiekcie umieszczone są kopie, gdyż w 1881 roku oryginały zostały złożone w Muzeum Starożytności Śląska, by po 1945 roku trafić do Muzeum Narodowego, gdzie znajdują się do dzisiaj. O historii opowiada Elżbieta Gajewska - Prorok, kustosz Muzeum Narodowego we Wrocławiu. W kościele św. Krzysztofa w okresie renesansu zamontowano witraże herbowe małżeństw wrocławskich patrycjuszy żyjących w tym mieście w drugiej połowie XVI wieku. 17:00 WOJENNE DZIEWCZYNY S.IV - ODC. 49 (SERIA IV ODC. 10) Serial wojenny, 42 min, Polska, 2021 Reżyseria: Anna Kazejak, Filip Zylber Scenariusz: Wojciech Lepianka Muzyka: Bartosz Chajdecki, Piotr Komorowski Aktorzy: Aleksandra Pisula, Vanessa Aleksander, Maja Szopa, Danuta Stenka, Peter Wolf, Peter Wolf, Maciej Brzoska, Magdalena Czerwińska, Piotr Nerlewski, Magdalena Smalara Marysia i Nitka wracają do Warszawy z polskimi dziećmi, które adoptowały podszywając się pod obywatelki Rzeszy. Leokadia nie jest zadowolona z obrotu sprawy. Dziewczyny miały zrobić rozeznanie w Urzędzie do spraw rasy i osadnictwa we Wrześni, nie było mowy o zabieraniu jakichkolwiek dzieci stamtąd. Marysia i Nitka swoim zachowaniem naraziły na szwank powodzenie całej akcji. Mareczek, młodszy brat Sońki, jest świadkiem wywózki wszystkich mieszkańców kamienicy, w której mieszkał razem z matką. Roztrzęsiony chłopiec pojawia się w Teatrzyku i mówi o wszystkim bratu. Okazuje się, że wywózka mieszkańców kamienicy jest odwetem Niemców za zabójstwo Kurta Lindemanna. 17:50 POLSKI KODEKS HONOROWY Film dokumentalny, 17 min, Polska, 1992 Reżyseria: Włodzimierz Gołaszewski Scenariusz: Włodzimierz Gołaszewski Zdjęcia: Henryk Janas Trzeci odcinek (akt 5 i 6) fabularyzowanego serialu dokumentalnego opowiadającego o tradycji i znaczeniu historycznym pojedynku w kulturze polskiej. Scenariusz oparty o dzieło Władysława Boziewicza Polski Kodeks Honorowy. Oglądamy walki na białą i palną broń na leśnych polanach i w pałacowych wnętrzach. Aktorzy pojedynkujący się występują w historycznych strojach. 18:05 W PRLU - ŻOŁNIERZE - ROBOTNICY W PAŃSTWIE LWP Magazyn, 30 min, Polska, 2023 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Prowadzący: Beata Michniewicz W PRL wojsko było darmową siła roboczą. Żołnierzy wysyłano tam, gdzie gospodarka socjalistyczna akurat ich potrzebowała. Pracowali więc na wszystkich wielkich budowach socjalizmu, ale taż na tych mniejszych. I tych mniejszych też było dużo. Kiedy trzeba było, wysyłano ich do odśnieżania dróg lub torów kolejowych. Latem brali udział w tzw. kampaniach żniwnych. To wykorzystywanie żołnierzy do celów niezwiązanych z wojskiem wynikało z samej konstrukcji gospodarki socjalistycznej, która z jednej strony zachęcała ludność wiejską do migracji i pracy w przemyśle, z drugiej zaś nie mogła im zapewnić odpowiednich warunków życia w społeczeństwie zindustrializowanym. Powstała grupa społeczna chłopo - robotników, która chętnie pracowała np. w budownictwie jako pracownicy niskokwalifikowani, ale w okresie największe letniego natężenia prac oddalała się do swoich gospodarstw, bo tam mieli żniwa. Lukę tę wypełniało wojsko, wysyłając do pracy żołnierzy. Jednocześnie w gospodarce socjalistycznej wojsko nie mogło liczyć na zapewnienie stałych dostaw żywności dla własnych potrzeb, więc istniał w siłach zbrojnych cały odrębny sektor gospodarczy. Były to między innymi specjalne wojskowe gospodarstwa rolne, piekarnie i inne przedsiębiorstwa zapewniające Ludowemu Wojsku Polskiemu produkty do w miarę normalne funkcjonowania. Prowadzenie: Beata Michniewicz Goście: dr Piotr Gontarczyk - historyk, politolog, publicysta - IPN, Dobrosław Rodziewicz - dziennikarz, publicysta 19:00 HISTORIA POLSKI - TUNKA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Świątkowski Scenariusz: Tomasz Świątkowski Tunka to wieś położona w Dolinie Tunkińskiej, w Buriacji, w Rosji. W XIX wieku służyła jako miejsce zesłań więźniów politycznych, m.in. grupy 145 księży aresztowanych w powstaniu styczniowym. W obliczu trudnych warunków ekonomicznych księża założyli spółkę, która organizowała zaopatrzenie oraz zajmowała się uprawą roli. Ich dzieje opisał ksiądz Żyskar w książce "Tunka". Jednak najsłynniejszym zesłańcem osadzonym w Tunce był Józef Piłsudski, który przebywał tam od sierpnia 1890 do kwietnia 1892, czyli do końca okresu swojej zsyłki. I właśnie pobyt Piłsudskiego w Tunce jest głównym tematem filmu. Filmowa opowieść o Tunce i zesłaniu Józefa Piłsudskiego toczy się w dwóch planach czasowych: współczesnym i historycznym, i obydwa te plany nawzajem się przenikają, choćby z tego względu, że mimo upływu wielu lat, wciąż spotykamy tam liczne polskie ślady. Osią fabularną jest wyprawa ekipy z Muzeum Lwowa i Kresów Wschodnich z Kuklówki Radziejowickiej do Tunki, po chałupę, w której mieszkał Piłsudski. Ta kwatera Piłsudskiego została zidentyfikowana już wcześniej, podczas pobytu w Tunce dr. Krzysztofa Jabłonki, znakomitego znawcy życia i dzieła Marszałka. Ekipa Muzeum najpierw dokładnie opisała chałupę, następnie rozebrała poszczególne jej elementy, i wysłała je transportem do Polski. Na terenie Muzeum chałupa została powtórnie złożona i po obowiązkowych zabiegach konserwatorskich, udostępniona zwiedzającym, jako ważny obiekt całego skansenu, dokumentującego los polskich zesłańców syberyjskich. Doktor Krzysztof Jabłonka jest naszym filmowym przewodnikiem po Tunce i okolicy. Ten znakomity znawca Józefa Piłsudskiego staje się również przewodnikiem, nie tylko po Syberii Marszałka, ale również po całym jego życiu, w którym pobyt w Tunce, jak opisałem to powyżej, odegrał trudną do przecenienia rolę. 20:10 DZIEDZICTWO Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2022 Reżyseria: Dagmara Drzazga Scenariusz: Dagmara Drzazga Zdjęcia: Sławomir Chudowski Paweł i Franciszek Buchalikowie byli zwykłymi chłopcami z niewielkiej wioski Gotartowice, dziś dzielnica Rybnika. Chodzili tu do podstawówki, należeli do harcerstwa. Nie byli spokrewnieni, choć nazwisko nosili to samo. Pochodzili z rodzin o tradycjach powstańczych. Ojciec Franka bił się o polski Śląsk aż trzy razy. Kiedy wybuchła wojna i nasiliły się represje wobec Ślązaków, Paweł, Franek, Alojzy i jeszcze kilku harcerzy z Gotartowic założyło Polską Tajną Organizację Powstańczą. Zaczęli prowadzić aktywną działalność antyniemiecką. Z jednej strony wspierali rodziny aresztowanych, wywiezionych i pomordowanych, m.in. przekazywali im wykradzione kartki żywnościowe, odzież oraz zapomogi finansowe. Z drugiej, planowali rozbudowanie pomocy dezerterom uciekającym z niemieckiego wojska. W 1941 roku zaczęli wydawać pisemko Zryw Wolności. Wzywali w nim do wytrwania, zachęcali także do rożnych akcji sabotażowych przeciwko Niemcom. W maju 1942 roku hitlerowcy otoczyli Gotartowice i aresztowali kilkadziesiąt osób, wśród nich Franka i Pawła. Alojzy od dwóch dni przebywał gdzie indziej, dlatego ocalał. Ludzi przewieziono do tzw. tymczasowego więzienia policyjnego w Mysłowicach. Rozpoczął się krótki, ale bardzo brutalny proces zakończony wyrokami śmierci. Po nim wielu harcerzy rozstrzelano w Auschwitz. Wobec Franka i Pawła oprawcy mieli inne plany. 27 lipca 1942 roku na głównym placu w Gotartowicach Niemcy ustawili dwie szubienice. Spędzili około 5 tysięcy ludzi. Przywieźli Pawła i Franka i powiesili ich na oczach wszystkich. Na egzekucję harcerzy musiały patrzeć także ich rodziny. Po kilku godzinach ciała Buchalików zabrano w nieznanym kierunku. Prawdopodobnie do jednego z krematoriów w Auschwitz. 22:00 POLSKIE 100 LAT - POLSKA 1944 - 1949. POWRÓT DO ŻYCIA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Dancewicz Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Druga wojna światowa i polityka okupacyjna przyniosły Polsce niebywałe straty ludzkie, proporcjonalnie największe spośród wszystkich uczestników wojny. Śmierć poniosło ponad 6 mln obywateli polskich (w tym około 3 mln Żydów), kilkaset tysięcy zostało inwalidami, ponad milion zapadło na poważne choroby, z gruźlicą na czele. Szczególnie dotkliwe straty odnotowano wśród wysoko kwalifikowanych specjalistów. Kultura polska poniosła w czasie wojny ogromne straty materialne wiele dóbr kultury, bezcennych zbiorów archiwalnych i bibliotecznych, kolekcji dzieł sztuki, materiałów naukowych uległo całkowitemu zniszczeniu. Polska poniosła też gigantyczne straty materialne, sięgające 38 procent substancji majątku narodowego sprzed wojny. Pragnienie normalności, stabilizacji, spokoju, było jednym z najpowszechniejszych. Kolidowały z nim obawy o przyszłość wynikające z zupełnie nowego położenia Polski, z objęcia władzy przez ludzi powszechnie związanych z obcymi wpływami. Utrata ziem wschodnich, widoczne uzależnienie od Związku Sowieckiego rodziły poczucie krzywdy i osamotnienia, mimo daniny krwi oddanej w nieustępliwej walce o niepodległość. Zarazem jednak wśród najszerszych kręgów dostrzec można było entuzjazm odbudowy, przekonanie o nadrzędności zadania podniesienia kraju z ruin, skłonność do ofiarności i poświęcenia, autentyczną radość z uzyskiwanych na tym polu efektów. 23:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KAPELAN POLSKI WALCZĄCEJ ODC. 263 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Jest taki niezwykły sztych z roku 1863 przedstawiający kapłana w szatach liturgicznych, który z uniesionym w ręku krzyżem prowadzi oddział powstańczy przez ciasną zabudowę jakiegoś miasta. Obraz funkcjonuje bez podpisu, w różnych miejscach, jako ilustracja ogólna postawy wielu kapłanów w powstaniu. Wiemy jednak, że w ilustracjach prasowych tamtego czasu zawsze zalążkiem pracy grafika było konkretne wydarzenie i konkretna postać - rozpoczęliśmy więc szczegółowe poszukiwania. I tak dotarliśmy do postaci niezwykłej acz zapomnianej - księdza Serafina Szulca, kapelana oddziału Apolinarego Kurowskiego, później całego zgrupowania powstańczego Dionizego Czachowskiego. Ruszymy tym śladem, poczynając od Sosnowca, a przy okazji opowiemy o gromadzie pasjonatów historii skupionych wokół Forum dla Zagłębia. Starają się w swoim środowisku popularyzować i historię powstania, i innych, ważnych wydarzeń narodowych. Praca to trudna, bo dla całych pokoleń Polaków dyspozycyjni historycy PRL malowali obrazy Zagłębia jako kolebki komunizmu. Prawda jest jednak zupełnie inna, z tym że trzeba o nią powalczyć. 23:45 SENSACJE XX WIEKU - BERLIN 45 CZ 1 Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1998 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic. Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy. Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk. Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie. 00:05 SENSACJE XX WIEKU - BERLIN 45 CZ 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1998 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Część druga programu o ostatniej wielkiej ofensywie wojny w Europie - zdobyciu Berlina w kwietniu 1945 r. Ofensywa wojsk radzieckich w kwietniu 1945 r. , w której wyniku został zdobyty Berlin, do dziś kryje wiele tajemnic. Dopiero ostatnio rosyjskie archiwa ujawniły dokumenty pozwalające odtworzyć prawdziwy obraz wielkiej bitwy. Jak się okazuje wojska sowieckie walczyły nie tylko z Niemcami, ale również między sobą, gdyż rywalizacja między dowódcami frontów - marszałkami Żukowem i Koniewem - doprowadziła do bratobójczych walk. Program przedstawia prawdziwy obraz ofensywy, która zakończyła wojnę w Europie. .