TVP Kultura Wtorek, 09.05.2023 Zmiany z dnia 26.04.2023 w stosunku do raportu z dnia 19.04.2023 (dodano pozycję programową) 07:15 ZAGINIONE - ODNALEZIONE - TEODOR AXENTOWICZ "DAMA W PAWICH PIORACH" Magazyn, 12 min, Polska, 2022 Prowadzący: Rafał Wiśniewski Obiekt utracony ze zbiorów Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, odzyskany w 2021 r. Historia odzyskania pastelu Teodora Axentowicza Dama w pawich piórach pokazuje, że restytucja w niektórych przypadkach wymaga znacznego czasu i kluczowe jest w niej przede wszystkim potwierdzenie tożsamości obiektu, nawet gdy na pierwszy rzut oka wydaje się on czymś innym, niż poszukiwane dzieło sztuki. Pastel Teodora Axentowicza został prawdopodobnie skradziony jeszcze w 1939 r. i to z siedziby warszawskiej Zachęty. Tak było do 2011 r. kiedy to w jednym z łódzkich domów aukcyjnych pojawił się pastel zatytułowany Kobieta w pawich piórach Teodora Axentowicza. Na pierwszy rzut oka oba obiekty różniły się od siebie, jednak znaczne podobieństwo i duża zbieżność niektórych elementów rysunku, były wystarczające, aby podjąć stosowne działania. W listopadzie 2011 r. pracownicy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego poinformowali Policję o pojawieniu się na krajowym rynku dzieł sztuki rysunku, który prawdopodobnie stanowi polską stratę wojenną. Nad obiektem pochylali się eksperci z Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych LANBOZ przy Muzeum Narodowym w Krakowie, konserwatorzy z Muzeum Narodowego w Warszawie czy też biegli sądowi w zakresie badań technologii, techniki i konserwacji dzieł sztuki. Ważne było również to, że rysunek w swojej powojennej historii przeszedł pewne prace konserwatorskie. Zapewne były one wymagane złym stanem zachowania obiektu, jednak jak się okazało, wpłynęły również na jego wygląd. Wszystko to powodowało, że pierwotny charakter Damy w pawich piórach uległ zmianie. Rysunek wielokrotnie był oświetlany promieniami UV, światłem podczerwonym IR czy też rentgenem. Wszystko po to, aby wykazać, że widoczne elementy, takie jak rozdarcia, ubytki, otwory montażowe na krawędziach papieru, a także zagięcia czy wgniecenia, wskazują na historię rysunku zbieżną ze stratą wojenną ze zbiorów warszawskiej Zachęty. Konieczne okazało się również porównanie zabezpieczonego obiektu z innymi pracami Teodora Axentowicza, co z założenia miało pozwolić na wykazanie lub zaprzeczenie podobieństwu zastosowanej techniki, tak charakterystycznej i indywidualnej dla tego artysty. Wśród innych badań zastosowano również spektroskopię fluorescencji rentgenowskiej (makroXRF), która na podstawie analizy poszczególnych pierwiastków występujących w wykorzystanych przez artystę pastelach, miała za zadanie wykazać, które elementy kompozycji są wtórne, a które oryginalne wykorzystywane przez samego Teodora Axentowicza. Tym samym w całym procesie restytucyjnym wykorzystano szereg nowoczesnych narzędzi i badań, które pozwoliły prześwietlić odnaleziony pastel wręcz na wylot. Długotrwałe badania oraz dalsze roszczenia dotychczasowego posiadacza obiektu spowodowały znaczne wydłużenie się sprawy. Jednak w 2019 r. decyzją warszawskiego sądu zostało postanowione, że odnaleziony w 2011 r. pastel Teodora Axentowicza, bez najmniejszych wątpliwości jest tożsamy z polską stratą wojenną i stanowi własność Skarbu Państwa. Dopiero wtedy mogły zostać podjęte działania dla ratowania stanu zachowania Damy w pawich piórach i zahamowania dalszych procesów, które ją niszczyły. Tego zadania podjęła się jedna z pracowni konserwatorskich, które funkcjonują w Muzeum Narodowym w Warszawie. Ich efekt można było podziwiać w lipcu 2021 r. , kiedy rysunek Teodora Axentowicza został oficjalnie przekazany przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 11:00 DOM - ODC. 3/25 - WARKOCZE NASZYCH DZIEWCZĄT BĘDĄ BIAŁE Serial obyczajowy, 78 min, Polska, 1980 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jolanta Żółkowska, Tomasz Borkowy, Anna Ciepielewska, Stefania Iwińska, Barbara Sołtysik, Joanna Szczepkowska, Bożena Dykiel, Jan Englert, Wirgiliusz Gryń, Tadeusz Janczar, Wacław Kowalski, Gustaw Lutkiewicz, Zygmunt Malanowicz Andrzej Talar zostaje studentem politechniki. Jego uczciwość i prostolinijność nie zawsze znajdują uznanie i nastręczają mu wielu kłopotów. Ale Andrzej nie poddaje się. Nie rezygnuje też ze starań o względy Basi Lawinówny. Obserwując narastającą tęsknotę dziewczyny, Andrzej podejmuje desperacką decyzję, aby utwierdzić ją w przekonaniu, że Łukasz nie żyje. Skutki są fatalne - Basia próbuje popełnić samobójstwo. Pan Popiołek, dozorca domu przy Złotej, chroni mieszkańców przed natarczywością komisji lokalowej, nadzoruje też remont kamienicy, co doprowadza do większej konsolidacji mieszkańców. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 14:25 PAJĘCZARKI Komedia, 104 min, Polska, 1993 Reżyseria: Barbara Sass Scenariusz: Barbara Sass, Wiesław Zdort Muzyka: Piotr Rubik Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Maria Pakulnis, Adrianna Biedrzyńska, Jan Nowicki, Marian Opania, Wojciech Malajkat, Danuta Szaflarska, Maciej Robakiewicz, Marek Walczewski Dwie siostry wynajmują pokoik u miłej starszej pani. Ewa, studentka AWF, jest całkowicie pochłonięta treningami i przygotowaniami do wyjazdu z grupą sportowców do Nowego Jorku. Magda, dziennikarka, niedawno straciła pracę i bez powodzenia szuka nowej. Mieszka z siostrą, ponieważ niedawno rozwiodła się z mężem. Chce razem z nią wyjechać do Stanów, ale obie nie mają pieniędzy. Magda wpada więc na pomysł, żeby wykorzystać sprawność fizyczną Ewy do zabrania z mieszkania byłego męża ich wspólnych oszczędności. Ewa wchodzi tam przez okno i chociaż pieniędzy nie znajduje, siostry postanawiają zastosować tę metodę jeszcze wielokrotnie. W ten sposób opróżniają mieszkania bogatych ludzi ze znacznych sum. Na przyjęciu poznają dwóch amerykańskich biznesmenów, z którymi chcą robić interesy w Nowym Jorku. Mają zamiar założyć szkołę tańca. Wyjazd kończy się niepowodzeniem, ponieważ Amerykanie, także oszuści, okazują się sprytniejsi. Siostry wracają do kraju, gdzie czeka je niespodzianka. Krytycy zauważyli, że reklamowany jako komedia sensacyjna film nie jest najwyższym osiągnięciem w swoim gatunku. Niewątpliwym atutem jest tu jednak znakomite aktorstwo w wykonaniu duetu Adrianny Biedrzyńskiej i Marii Pakulnis. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 16:25 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - RENOIR, WIELBIONY I ODTRĄCONY (EXPOSITION ON SCREEN. RENOIR REVERED AND REVILED) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Filmowe spotkania z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, za pomocą prywatnych listów i ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w największych muzeach i galeriach na świecie. M.in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odc. 9 Renoir Od 13. do 18. roku życia Renoir pracował przy wyrobie porcelany. Początkowo zdobił talerze bordiurą, z czasem zaczął malować na nich historyczne portrety. Renoir miał do siebie wielki dystans. Był człowiekiem oczytanym, kulturalnym, bystrym i skromnym, czasami ironicznym. Nie trawił głupców, a z radością otaczał się ludźmi pięknymi i mądrymi. Późne prace są monumentalną częścią dorobku Renoira, równie ważną i ciekawą, jak twórczość z każdej innej dekady. Przed obrazami Renoira z różnych okresów jego życia widzę tłumy uśmiechniętych ludzi. Zachwycają ich piękne, świetnie namalowane, radosne dzieła. Według twórców filmu to największe osiągnięcie Renoira i jego największy dla nas dar. (dodano pozycję programową) 17:30 CO DALEJ? - KTO CHCE KOŃCA PAX AMERICANA W EUROPIE? Program publicystyczny, 20 min, Polska, 2023 Scenariusz: Paweł Krzemiński Prowadzący: Piotr Gursztyn Po zakończeniu II wojny światowej nastąpił podział świata na strefy wpływów. Szczególnym polem tego podziału stała się Europa z żelazną kurtyną i murem berlińskim oraz stacjonującymi wojskami obydwu mocarstw. Dzisiaj gwarantem stabilności i kruchego, jak się okazuje pokoju, na naszym kontynencie, jest wciąż Ameryka. Porozmawiamy o tym. kto chce końca Pax Americana w Europie. Goście: prof. dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse - socjolog, politolog i historyk z Uniwersytetu Warszawskiego, Jarosław Guzy - analityk i ekspert ds. spraw międzynarodowych. Rozmowa pierwsza dotyczy słów prof. Francoise Thom, która powiedziała o podejmowanych przez Putina próbach przywrócenia starego porządku. I o uzależnieniu energetycznym Europy. To uzależnienie sięga jeszcze czasów sowieckich, kiedy w roku 1982 rozpoczęto budowę gazociągu jamalskiego. Wówczas administracja amerykańska, na czele której stał Ronald Reagan, próbowała nie dopuścić do budowy gazociągu. Na ile Zachód chce słuchać Ameryki? I na ile Ameryka ma sensowne propozycje dla Europy? Prof. Thom nie powiedziała o rozmowach francusko - chińskich, a przecież to Francja jest tym państwem, które zawsze lubi podkreślać swoją niezależność od Stanów, NATO i prowadzić swoją dyplomację. Czy to zdrada, nieudolność, czy rzeczywista trzecia droga? Goście drugiej rozmowy - j.w. Bardzo mocne zaangażowanie USA w wojnę na Ukrainie pokazują chociażby ostatnie przecieki z Pentagonu. Nasz gość z zagranicy nie wyklucza wygranej Putina i wyraźnie podkreśla, że jedynym ratunkiem dla Europy, może wtedy okazać się USA. Czy Europa naprawdę jest tak bezradna? Czy bez pomocy Wielkiego Brata nie umiemy, my Europejczycy, sami się obronić? Po wybuchu wojny na Ukrainie wyraźnie można było zobaczyć, jak podzielona jest Europa na część Zachodnią i tę znajdującą się w drugiej połowie XX wieku pod kontrolą Sowietów. Dopiero jednoznaczna polityka Stanów Zjednoczonych zmieniła stanowisko Zachodu- vide Niemcy. Czy Europa ma szanse na prawdziwe zjednoczenie, czy tylko Pax Americana trzyma nas razem? Podsumowanie: Stary kontynent jest w nowej grze mocarstw punktem strategicznym. Jednocześnie, na nowo ujawniają się ambicje poszczególnych jej członków oraz pęknięcia i podziały wewnętrzne. Wygląda na to, że Europa wciąż potrzebuje silnej, zdecydowanej Ameryki, aby czuć się bezpiecznie. (dodano pozycję programową) 02:30 NIEDZIELA Z... JANEM ENGLERTEM 40 min, Polska, 2023 Scenariusz: Katarzyna Sitnik Miała wiele pomysłów na swoją przyszłość. Rozważała zostanie księdzem, królową, dziennikarką, filozofką, zootechnikiem lub malarką. Ojcu było obojętne, kim zostanie z jednym zastrzeżeniem - byle tylko nie studiowała aktorstwa. I to był dla niej impuls do działania. Aktorka dramatyczna i komediowa. Telewidzów rozśmieszała jako panna Basieńka w "Kabarecie Olgi Lipińskiej. "Bohaterką Niedzieli z..." jest Barbara Wrzesińska. (dodano pozycję programową) 03:25 CO DALEJ? - KTO CHCE KOŃCA PAX AMERICANA W EUROPIE? Program publicystyczny, 20 min, Polska, 2023 Scenariusz: Paweł Krzemiński Prowadzący: Piotr Gursztyn Po zakończeniu II wojny światowej nastąpił podział świata na strefy wpływów. Szczególnym polem tego podziału stała się Europa z żelazną kurtyną i murem berlińskim oraz stacjonującymi wojskami obydwu mocarstw. Dzisiaj gwarantem stabilności i kruchego, jak się okazuje pokoju, na naszym kontynencie, jest wciąż Ameryka. Porozmawiamy o tym. kto chce końca Pax Americana w Europie. Goście: prof. dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse - socjolog, politolog i historyk z Uniwersytetu Warszawskiego, Jarosław Guzy - analityk i ekspert ds. spraw międzynarodowych. Rozmowa pierwsza dotyczy słów prof. Francoise Thom, która powiedziała o podejmowanych przez Putina próbach przywrócenia starego porządku. I o uzależnieniu energetycznym Europy. To uzależnienie sięga jeszcze czasów sowieckich, kiedy w roku 1982 rozpoczęto budowę gazociągu jamalskiego. Wówczas administracja amerykańska, na czele której stał Ronald Reagan, próbowała nie dopuścić do budowy gazociągu. Na ile Zachód chce słuchać Ameryki? I na ile Ameryka ma sensowne propozycje dla Europy? Prof. Thom nie powiedziała o rozmowach francusko - chińskich, a przecież to Francja jest tym państwem, które zawsze lubi podkreślać swoją niezależność od Stanów, NATO i prowadzić swoją dyplomację. Czy to zdrada, nieudolność, czy rzeczywista trzecia droga? Goście drugiej rozmowy - j.w. Bardzo mocne zaangażowanie USA w wojnę na Ukrainie pokazują chociażby ostatnie przecieki z Pentagonu. Nasz gość z zagranicy nie wyklucza wygranej Putina i wyraźnie podkreśla, że jedynym ratunkiem dla Europy, może wtedy okazać się USA. Czy Europa naprawdę jest tak bezradna? Czy bez pomocy Wielkiego Brata nie umiemy, my Europejczycy, sami się obronić? Po wybuchu wojny na Ukrainie wyraźnie można było zobaczyć, jak podzielona jest Europa na część Zachodnią i tę znajdującą się w drugiej połowie XX wieku pod kontrolą Sowietów. Dopiero jednoznaczna polityka Stanów Zjednoczonych zmieniła stanowisko Zachodu- vide Niemcy. Czy Europa ma szanse na prawdziwe zjednoczenie, czy tylko Pax Americana trzyma nas razem? Podsumowanie: Stary kontynent jest w nowej grze mocarstw punktem strategicznym. Jednocześnie, na nowo ujawniają się ambicje poszczególnych jej członków oraz pęknięcia i podziały wewnętrzne. Wygląda na to, że Europa wciąż potrzebuje silnej, zdecydowanej Ameryki, aby czuć się bezpiecznie.