TVP Nauka Wtorek, 09.05.2023 06:00 PRZYRODNIK NA TROPIE - ODC. 1 - BIELIK Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący - Łukasz Bożycki - porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny. Swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o zupełnie nieznane, zaskakujące często wątki relacji między zwierzętami. Wszystko, co nas otacza, jest ze sobą powiązane. Współpracuje lub się zwalcza, poluje lub ostrzega się wzajemnie przed zagrożeniem. Przyroda, szczególnie ta dzika, to sieć powiązań, co wyjaśnia i odkrywa przed widzami przyrodnik Łukasz Bożycki. Rozpoczyna przyrodnicze opowieści od bielika, pierwowzoru polskiego godła narodowego. Bielik odgrywa ważną rolę w środowisku, jako drapieżnik szczytowy wybiera na swoje ofiary zwierzęta osłabione np. przez choroby. Bieliki, nieświadomie, poprzez budowanie większej liczby gniazd niż same potrzebują, tworzą środowisko przyjazne innym ptakom drapieżnym: na przykład puszczyki mszarne są wręcz uzależnione od obcych gniazd, ponieważ, jako sowy, nie budują własnych. Współpraca bielików z innymi zwierzętami, żywiącymi się padliną, zapewnia nieustający obieg pierwiastków w przyrodzie. 06:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /21/ 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Ostronos, zwierzątko rzadko spotykane, które zaangażowaniem społecznym wyprzedza kota. Słonie z warszawskiego ogrodu zoologicznego to cierpliwi pacjenci. Ibris jest artystą końskiego teatru. Jak wielkie znaczenie mają więzi pomiędzy tymi zwierzętami a ich opiekunami dowiecie się dzisiaj dzięki weterynarzom z sercem! 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /1/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. W tym odcinku kilka faktów o naszym nosie. Dlaczego miewamy katar? Jak oddychać, żeby uniknąć przeziębień i czym w ogóle jest przeziębienie? Co się dzieje wewnątrz nosa, gdy mamy katar? I jak pomóc organizmowi w przeziębieniu? A jak oduczyć dziecko dłubania w nosie? Choć nie lubimy kataru okazuje się, że jest on użyteczny! 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /2/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. W tym odcinku serii o częstych i niechcianych efektach zimy, czyli - zazwyczaj - zbędnych kilogramach i ponurym nastroju, bo długie, ciemne, zimne miesiące obniżają naszą formę fizyczną i psychiczną. Jak odzyskać dobrą formę na wiosnę? Bezcenne wskazówki, jak pomóc zarówno naszemu ciału, jak i duszy. 08:00 EMOCJE - ODC. 26 DOZWOLONE OD LAT 18 - ALE CZY NA PEWNO? Program poradnikowy, 20 min, Polska, 2021 Reżyseria: Katarzyna Szczuka Scenariusz: Katarzyna Szczuka, Anna Mikołajczyk Muzyka: Marcin Kuczewski Prowadzący: Piotr Bajtlik W tym odcinku: Uzależnienie od pornografii, to ogromny problem, nie mniejszy niż uzależnienie od gier komputerowych. Dostęp do filmów porno jest dziś niezwykle łatwy. Czy oglądanie filmów tego rodzaju jest groźne dla psychiki nastolatka? Z ekspertem rozmowa o tym, czym może grozić częste sięganie po filmy pornograficzne? Jak wyzwolić się z chęci oglądania tego rodzaju scen? Jak przełamać wstyd przed mówieniem o tym, że wpadło się w sidła uzależnienia? Gdzie szukać pomocy? 08:30 ASTRONARIUM - 107 - GWIAZDY KONTAKTOWE Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Gwiazdy zrośnięte niczym kosmiczne bliźnięta syjamskie. Zdumiewające obiekty, które o dziwo okazują się niezwykle powszechne. Właśnie tak wyglądają gwiazdy kontaktowe. To jedne z najbardziej zagadkowych gwiazd w naszej Galaktyce. W tym odcinku "Astronarium" pokażemy, jakie tajemnice kryją te dziwaczne twory. A także jak wielką rolę w ich poznaniu odegrali polscy naukowcy. 09:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - /6/ (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. 10:00 KOPERNIK - ODC. 1 - NIEBO Serial TVP, 48 min, Polska, 1972 Reżyseria: Ewa Petelska, Czesław Petelski Scenariusz: Jerzy Broszkiewicz, Zdzisław Skowroński Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Czesław Wołłejko, Andrzej Antkowiak, Wiktor Sadecki, Leszek Herdegen, Henryk Boukołowski, Leon Niemczyk, Janusz Bylczyński "Zaiste, osobliwy to film biograficzny, powstały jakby na przekór nie tylko formule gatunku, ale i przyzwyczajeniom widowni. Pozbawiony patosu, znamion sensacyjności, a dramatyczny, rozlewny, wyciszony (...) A przecież mimo to - inaczej: właśnie dlatego - wzbudzający sympatię i dający satysfakcję" - pisał branżowy "Ekran" po premierze kinowej wersji filmu Ewy i Czesława Petelskich. Biograficzną opowieść o życiu i pracy Mikołaja Kopernika zrealizowano w koprodukcji z kinematografią ówczesnej NRD. Twórcy filmu zadbali o rzetelną dokumentację historyczną i oddanie klimatu epoki. Pierwsza część serialu przypomina lata młodzieńcze wielkiego astronoma - okres studiów w Akademii Krakowskiej, następnie w Bolonii, Padwie i Ferrarze. Alma Mater wita w swoich progach studenta inteligentniejszego od profesorów, buntującego się przeciw rutynie umysłowej uczonych. Lata spędzone we Włoszech to czas dojrzewania rewolucyjnej teorii Kopernika. Młody uczony zdaje sobie sprawę z nieuchronności konfliktu z oficjalną nauką i Kościołem. 11:00 PRZYRODNIK NA TROPIE - ODC. 1 - BIELIK Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący - Łukasz Bożycki - porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny. Swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o zupełnie nieznane, zaskakujące często wątki relacji między zwierzętami. Wszystko, co nas otacza, jest ze sobą powiązane. Współpracuje lub się zwalcza, poluje lub ostrzega się wzajemnie przed zagrożeniem. Przyroda, szczególnie ta dzika, to sieć powiązań, co wyjaśnia i odkrywa przed widzami przyrodnik Łukasz Bożycki. Rozpoczyna przyrodnicze opowieści od bielika, pierwowzoru polskiego godła narodowego. Bielik odgrywa ważną rolę w środowisku, jako drapieżnik szczytowy wybiera na swoje ofiary zwierzęta osłabione np. przez choroby. Bieliki, nieświadomie, poprzez budowanie większej liczby gniazd niż same potrzebują, tworzą środowisko przyjazne innym ptakom drapieżnym: na przykład puszczyki mszarne są wręcz uzależnione od obcych gniazd, ponieważ, jako sowy, nie budują własnych. Współpraca bielików z innymi zwierzętami, żywiącymi się padliną, zapewnia nieustający obieg pierwiastków w przyrodzie. 11:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /21/ 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Ostronos, zwierzątko rzadko spotykane, które zaangażowaniem społecznym wyprzedza kota. Słonie z warszawskiego ogrodu zoologicznego to cierpliwi pacjenci. Ibris jest artystą końskiego teatru. Jak wielkie znaczenie mają więzi pomiędzy tymi zwierzętami a ich opiekunami dowiecie się dzisiaj dzięki weterynarzom z sercem! 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /1/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. W tym odcinku kilka faktów o naszym nosie. Dlaczego miewamy katar? Jak oddychać, żeby uniknąć przeziębień i czym w ogóle jest przeziębienie? Co się dzieje wewnątrz nosa, gdy mamy katar? I jak pomóc organizmowi w przeziębieniu? A jak oduczyć dziecko dłubania w nosie? Choć nie lubimy kataru okazuje się, że jest on użyteczny! 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /2/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. W tym odcinku serii o częstych i niechcianych efektach zimy, czyli - zazwyczaj - zbędnych kilogramach i ponurym nastroju, bo długie, ciemne, zimne miesiące obniżają naszą formę fizyczną i psychiczną. Jak odzyskać dobrą formę na wiosnę? Bezcenne wskazówki, jak pomóc zarówno naszemu ciału, jak i duszy. 13:00 EMOCJE - ODC. 26 DOZWOLONE OD LAT 18 - ALE CZY NA PEWNO? Program poradnikowy, 20 min, Polska, 2021 Reżyseria: Katarzyna Szczuka Scenariusz: Katarzyna Szczuka, Anna Mikołajczyk Muzyka: Marcin Kuczewski Prowadzący: Piotr Bajtlik W tym odcinku: Uzależnienie od pornografii, to ogromny problem, nie mniejszy niż uzależnienie od gier komputerowych. Dostęp do filmów porno jest dziś niezwykle łatwy. Czy oglądanie filmów tego rodzaju jest groźne dla psychiki nastolatka? Z ekspertem rozmowa o tym, czym może grozić częste sięganie po filmy pornograficzne? Jak wyzwolić się z chęci oglądania tego rodzaju scen? Jak przełamać wstyd przed mówieniem o tym, że wpadło się w sidła uzależnienia? Gdzie szukać pomocy? 13:25 JASNE JAK SŁOŃCE - PRAWO MURPHIEGO 2 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Prowadzący: Franciszek Cofta Krótkie felietony wideo, w których prowadzący przedstawia, analizuje i tłumaczy zjawiska, ciekawostki ze świata nauki. 13:30 ASTRONARIUM - 107 - GWIAZDY KONTAKTOWE Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Gwiazdy zrośnięte niczym kosmiczne bliźnięta syjamskie. Zdumiewające obiekty, które o dziwo okazują się niezwykle powszechne. Właśnie tak wyglądają gwiazdy kontaktowe. To jedne z najbardziej zagadkowych gwiazd w naszej Galaktyce. W tym odcinku "Astronarium" pokażemy, jakie tajemnice kryją te dziwaczne twory. A także jak wielką rolę w ich poznaniu odegrali polscy naukowcy. 14:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - /6/ (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. 15:00 SZPIEDZY WŚRÓD ZWIERZĄT S.I - ODC. 1. MIŁOŚĆ (SPY IN THE WILD) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: John Downer Zdjęcia: Rod Clarke Muzyka: Will Gregory Najsprytniejsze zwierzęta. Fascynujące podobieństwa w sposobach zachowania u zwierząt i ludzi. Przebiegłość, techniki szpiegowskie i oszustwa są tu na porządku dziennym. Kolejne części dokumentalnej serii BBC Worldwide opowiedzą o blaskach i cieniach miłości, różnej inteligencji, odcieniach przyjaźni i łobuzerskich wyczynach w świecie fauny. Zwierzęta kochają, smucą się, oszukują i wymyślają sposoby na osiągnięcie celu - zupełnie jak ludzie. Nowa generacja kamer szpiegowskich ujawni, jak bardzo zwierzęta przypominają nasze zachowania. Czy jesteśmy w stanie zrozumieć, co naprawdę myślą i czują? By to zbadać, wysyła się ekipę tajnych agentów. Szpiedzy nie tylko wyglądają jak członkowie zwierzęcej rodziny, ale również się tak zachowują. Wyposażeni w najnowsze kamery przemierzą świat, by podejrzeć prawdziwą naturę napotkanych zwierząt, ukazać, jakie są inteligentne i bystre, jak paskudnie potrafią się zachowywać, jak ważna jest dla nich przyjaźń i czy łączy je prawdziwa miłość. Zwierzęta wiodą skomplikowane życie. Na ile wyrafinowane są ich uczucia? Na sawannie afrykańskiej żyje jedno z najinteligentniejszych i najbardziej rodzinnych zwierząt: likaon pstry. W przedstawionej w filmie watasze wszystkie szczeniaki są z jednej matki, ale myte są z czułością przez wszystkich członków licznej rodziny. Gdy dorośli udają się na polowanie, w stadzie pojawia się nowe szczenię. To tajny agent - zdradzić go może jedynie kamera w oku. Pojawił się, by filmować życie uczuciowe watahy. Najpierw jednak musi być zaakceptowany przez inne szczenięta, które z łatwością mogą go rozerwać na strzępy. Aby poczuły się bezpiecznie, szpieg naśladuje język ich ciała. Robi skłon na przednie łapy, będący uniwersalnym zaproszeniem do zabawy. Zdobywa ich zaufanie, mimo że ma odrobinę dziwny zapach. Tymczasem przekonać do siebie dorosłych może być trudniej. Tych wiele objawów miłości w świecie zwierząt może odzwierciedlać ludzką złożoność uczuć. Następnym razem ekipa szpiegów sfilmuje, jak inteligentne są zwierzęta i odkryje kilka rewelacji. 16:00 KOPERNIK - ODC. 1 - NIEBO Serial TVP, 48 min, Polska, 1972 Reżyseria: Ewa Petelska, Czesław Petelski Scenariusz: Jerzy Broszkiewicz, Zdzisław Skowroński Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Czesław Wołłejko, Andrzej Antkowiak, Wiktor Sadecki, Leszek Herdegen, Henryk Boukołowski, Leon Niemczyk, Janusz Bylczyński "Zaiste, osobliwy to film biograficzny, powstały jakby na przekór nie tylko formule gatunku, ale i przyzwyczajeniom widowni. Pozbawiony patosu, znamion sensacyjności, a dramatyczny, rozlewny, wyciszony (...) A przecież mimo to - inaczej: właśnie dlatego - wzbudzający sympatię i dający satysfakcję" - pisał branżowy "Ekran" po premierze kinowej wersji filmu Ewy i Czesława Petelskich. Biograficzną opowieść o życiu i pracy Mikołaja Kopernika zrealizowano w koprodukcji z kinematografią ówczesnej NRD. Twórcy filmu zadbali o rzetelną dokumentację historyczną i oddanie klimatu epoki. Pierwsza część serialu przypomina lata młodzieńcze wielkiego astronoma - okres studiów w Akademii Krakowskiej, następnie w Bolonii, Padwie i Ferrarze. Alma Mater wita w swoich progach studenta inteligentniejszego od profesorów, buntującego się przeciw rutynie umysłowej uczonych. Lata spędzone we Włoszech to czas dojrzewania rewolucyjnej teorii Kopernika. Młody uczony zdaje sobie sprawę z nieuchronności konfliktu z oficjalną nauką i Kościołem. 17:00 JAK TO DZIAŁA - EKOLOGIA - JEDZENIE Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radosław Brzózka Prowadzący: Radosław Brzózka W odcinku poświęconym jedzeniu Radek Brzózka pokazuje, jak zmieniało się pozyskiwanie jedzenia na przestrzeni wieków oraz jakie wyzwania stoją przed ludzkością w produkcji żywności w przyszłości. W programie opowiadamy o konsekwencjach produkcji żywności dla zwiększającej się populacji naszej planety oraz co musimy zmienić, aby jej nie zniszczyć. W tym odcinku autor zabiera widza do fabryki produkującej białko z larw much, na uczelnie, gdzie studenci badają i szukają najlepszych rozwiązań dla stworzenia całkowicie roślinnej ryby oraz pokazuje, czym są farmy wertykalne. Radek Brzózka, pasjonat nauki i techniki, znany widzom TVP m.in. z programu "Jak to działa?". Specjalnie dla TVP Nauka przygotował serię "Jak to działa - Ekologia", w której przybliża widzom naukowe rozwiązania służące ochronie naszej planety, bezpieczeństwu i komfortowi naszego życia. 17:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /22/ 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Z jakimi problemami boryka się w naszych warunkach wielbłąd Kazik? Które psie rasy są szczególnie narażone na niedosłuch? Dlaczego wizyta z psem u behawiorysty to nie jest ludzka fanaberia, jeśli chcemy dogadać się z naszym pupilem? O tym wszystkim dowiecie się dzisiaj dzięki weterynarzom z sercem! 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /3/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten podpowiada, jak rozmawiać o miłości i seksualności z dziećmi - tymi najmłodszymi i tymi trochę starszymi. Jak tłumaczyć i w jakim wieku? Jak uświadomić, czego nie powinny robić? Specjaliści radzą, aby nie unikać odpowiedzi na pytania dzieci bez względu na ich wiek, by nie tworzyć z seksu tematu tabu i nie wywoływać stresu w tej sferze życia. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /4/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Wielkie wiosenne porządki - temat tego odcinka to niemal osobna dziedzina wiedzy. O porządkach wokół nas, ale także w nas, czyli o detoksie organizmu. 19:00 NA WSZELKI WYPADEK! - POPARZENIA 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Oparzenia należą do dramatycznych urazów, które mogą dotknąć każdego człowieka, a według statystyk, oparzeniom ulega 10% naszej populacji, z czego większość to dzieci. Co robić w przypadku oparzeń? Jak rozpoznać rodzaj oparzenia? A co najważniejsze, jak złagodzić ból i zapobiec powstaniu blizny? Ale na początek warto powiedzieć co to jest poparzenie i kiedy o nim mówimy. "Na wszelki wypadek" to cykl, w którym ratownicy i lekarze uczą, jak skutecznie udzielać pierwszej pomocy. Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. 19:30 ASTRONARIUM - 108 - ŻYCIE NA WENUS? Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Na Wenus znaleziono ślady życia. Taka sensacyjna wiadomość obiegła świat we wrześniu 2020 roku. Powodem były doniesienia o odkryciu w atmosferze tej planety fosforowodoru. To substancja, którą na Ziemi produkują wyłącznie niektóre gatunki bakterii. Czy zatem na Wenus też możemy się ich spodziewać? W tym programie przyjrzymy się bliżej tym hipotezom. 20:00 NANOŚWIAT: NIEWIDZIALNA POTĘGA PRZYRODY (NANOWORLD. THE KEY TO OUR SURVIVAL) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Natura jest niewyczerpanym źródłem wiedzy. Po 3 miliardach lat ewolucji stworzyła niesamowite mechanizmy, nawet na poziomie mikroskopijnym, które pozwalają otaczającym nas roślinom i zwierzętom chronić się, rosnąć, poruszać się lub stawić czoła atakom żywiołów. Ten nanoświat pobudza naszą wyobraźnię swoim pięknem i inteligencją. Naukowcom w końcu udało się rozwikłać jego tajemnice dzięki fotonice. Wybierzemy się w bezprecedensową podróż w ten inny wymiar, w którym znajdują się rozwiązania inspirowane naturą, aby sprostać zagrażającym nam wyzwaniom ekologicznym i klimatycznym. 21:00 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - /13/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 5) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym, okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 22:00 KOPERNIK - ODC. 1 - NIEBO Serial TVP, 48 min, Polska, 1972 Reżyseria: Ewa Petelska, Czesław Petelski Scenariusz: Jerzy Broszkiewicz, Zdzisław Skowroński Zdjęcia: Stefan Matyjaszkiewicz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Czesław Wołłejko, Andrzej Antkowiak, Wiktor Sadecki, Leszek Herdegen, Henryk Boukołowski, Leon Niemczyk, Janusz Bylczyński "Zaiste, osobliwy to film biograficzny, powstały jakby na przekór nie tylko formule gatunku, ale i przyzwyczajeniom widowni. Pozbawiony patosu, znamion sensacyjności, a dramatyczny, rozlewny, wyciszony (...) A przecież mimo to - inaczej: właśnie dlatego - wzbudzający sympatię i dający satysfakcję" - pisał branżowy "Ekran" po premierze kinowej wersji filmu Ewy i Czesława Petelskich. Biograficzną opowieść o życiu i pracy Mikołaja Kopernika zrealizowano w koprodukcji z kinematografią ówczesnej NRD. Twórcy filmu zadbali o rzetelną dokumentację historyczną i oddanie klimatu epoki. Pierwsza część serialu przypomina lata młodzieńcze wielkiego astronoma - okres studiów w Akademii Krakowskiej, następnie w Bolonii, Padwie i Ferrarze. Alma Mater wita w swoich progach studenta inteligentniejszego od profesorów, buntującego się przeciw rutynie umysłowej uczonych. Lata spędzone we Włoszech to czas dojrzewania rewolucyjnej teorii Kopernika. Młody uczony zdaje sobie sprawę z nieuchronności konfliktu z oficjalną nauką i Kościołem. 23:00 JAK TO DZIAŁA - EKOLOGIA - JEDZENIE Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radosław Brzózka Prowadzący: Radosław Brzózka W odcinku poświęconym jedzeniu Radek Brzózka pokazuje, jak zmieniało się pozyskiwanie jedzenia na przestrzeni wieków oraz jakie wyzwania stoją przed ludzkością w produkcji żywności w przyszłości. W programie opowiadamy o konsekwencjach produkcji żywności dla zwiększającej się populacji naszej planety oraz co musimy zmienić, aby jej nie zniszczyć. W tym odcinku autor zabiera widza do fabryki produkującej białko z larw much, na uczelnie, gdzie studenci badają i szukają najlepszych rozwiązań dla stworzenia całkowicie roślinnej ryby oraz pokazuje, czym są farmy wertykalne. Radek Brzózka, pasjonat nauki i techniki, znany widzom TVP m.in. z programu "Jak to działa?". Specjalnie dla TVP Nauka przygotował serię "Jak to działa - Ekologia", w której przybliża widzom naukowe rozwiązania służące ochronie naszej planety, bezpieczeństwu i komfortowi naszego życia. 23:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /22/ 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Z jakimi problemami boryka się w naszych warunkach wielbłąd Kazik? Które psie rasy są szczególnie narażone na niedosłuch? Dlaczego wizyta z psem u behawiorysty to nie jest ludzka fanaberia, jeśli chcemy dogadać się z naszym pupilem? O tym wszystkim dowiecie się dzisiaj dzięki weterynarzom z sercem! 00:10 CZY WIESZ, ŻE? - /3/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten podpowiada, jak rozmawiać o miłości i seksualności z dziećmi - tymi najmłodszymi i tymi trochę starszymi. Jak tłumaczyć i w jakim wieku? Jak uświadomić, czego nie powinny robić? Specjaliści radzą, aby nie unikać odpowiedzi na pytania dzieci bez względu na ich wiek, by nie tworzyć z seksu tematu tabu i nie wywoływać stresu w tej sferze życia. 00:40 CZY WIESZ, ŻE? - /4/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Wielkie wiosenne porządki - temat tego odcinka to niemal osobna dziedzina wiedzy. O porządkach wokół nas, ale także w nas, czyli o detoksie organizmu. 01:10 NA WSZELKI WYPADEK! - POPARZENIA 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Oparzenia należą do dramatycznych urazów, które mogą dotknąć każdego człowieka, a według statystyk, oparzeniom ulega 10% naszej populacji, z czego większość to dzieci. Co robić w przypadku oparzeń? Jak rozpoznać rodzaj oparzenia? A co najważniejsze, jak złagodzić ból i zapobiec powstaniu blizny? Ale na początek warto powiedzieć co to jest poparzenie i kiedy o nim mówimy. "Na wszelki wypadek" to cykl, w którym ratownicy i lekarze uczą, jak skutecznie udzielać pierwszej pomocy. Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. 01:40 ASTRONARIUM - 108 - ŻYCIE NA WENUS? Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Na Wenus znaleziono ślady życia. Taka sensacyjna wiadomość obiegła świat we wrześniu 2020 roku. Powodem były doniesienia o odkryciu w atmosferze tej planety fosforowodoru. To substancja, którą na Ziemi produkują wyłącznie niektóre gatunki bakterii. Czy zatem na Wenus też możemy się ich spodziewać? W tym programie przyjrzymy się bliżej tym hipotezom. 02:10 NANOŚWIAT: NIEWIDZIALNA POTĘGA PRZYRODY (NANOWORLD. THE KEY TO OUR SURVIVAL) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Natura jest niewyczerpanym źródłem wiedzy. Po 3 miliardach lat ewolucji stworzyła niesamowite mechanizmy, nawet na poziomie mikroskopijnym, które pozwalają otaczającym nas roślinom i zwierzętom chronić się, rosnąć, poruszać się lub stawić czoła atakom żywiołów. Ten nanoświat pobudza naszą wyobraźnię swoim pięknem i inteligencją. Naukowcom w końcu udało się rozwikłać jego tajemnice dzięki fotonice. Wybierzemy się w bezprecedensową podróż w ten inny wymiar, w którym znajdują się rozwiązania inspirowane naturą, aby sprostać zagrażającym nam wyzwaniom ekologicznym i klimatycznym.