TVP Nauka Czwartek, 18.05.2023 06:00 POLSKIE PARKI NARODOWE - BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 06:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /28/ 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W kolejnym odcinku programu znajdziecie odpowiedzi na kilka pytań. Dlaczego należy błyskawicznie reagować na nietypowe zachowanie swojego pupila? Czy planując ciążę, powinniśmy pozbyć się ze swojego otoczenia kota, ze względu na możliwość zarażenia się toksoplazmozą, niebezpieczną dla dziecka? Co może oznaczać dla psa śródmiąższowe zapalenie płuc? Zapraszamy! 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /15/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Gdy latem doskwierają upały, w naszych czterech ścianach zazwyczaj także bywa bardzo gorąco. Jak dowiemy się z tego odcinka, mieszkanie można chłodzić, nie mając klimatyzacji. Eksperci wskażą proste i zaskakujące metody, dzięki którym temperaturę obniży się o 2 stopnie bez remontu i kosztownych inwestycji. Upalne lato to dla wielu także problemy ze snem. Jak zaradzić letniej bezsenności? Domy bioklimatyczne - co to jest? 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /16/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten odcinek spędzimy w ogrodzie, aby poradzić sobie z uprawą wszystkich roślin, nawet tych egzotycznych. Będziemy także ogrodnikami w samym sercu miasta, by w swoim mieszkaniu cieszyć się własnymi warzywami. 07:55 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - PRZEZ DZIURKĘ OD KLUCZA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Marta Gołąb - Kocięcka, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Gospodarzem programu jest doktor Łukasz Grabarczyk, jedyny polski neurochirurg operujący w wojennych szpitalach w Ukrainie, wieloletni szef kliniki Budzik w Olsztynie, absolwent Uniwersytetu we Freiburgu, który swoje umiejętności doskonalił w USA i Japonii. Poprowadzi widzów przez tajniki nowatorskich operacji dokonywanych w polskich szpitalach, pokazując pracę lekarzy, nowoczesne technologie medyczne i procedury umożliwiające sprawny przebieg zabiegów. 08:25 ASTRONARIUM - 2/21 (113) - DZIEDZICTWO ARECIBO Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Katastrofa, która wstrząsnęła światem nauki. Pod koniec 2020 roku zawalił się jeden z najbardziej znanych i najbardziej zasłużonych instrumentów badawczych, radioteleskop Arecibo. W tym programie przypomnimy najważniejsze odkrycia, dokonane przy pomocy tego wyjątkowego przyrządu. 09:00 CUD ARCHITEKTURY - KATEDRA W STRASBURGU (EXTREME CONSTRUCTIONS: THE SECRETS OF STRASBOURG CATHEDRAL / STRASBOURG - LA CATHDRALE DE TOUS LES RECORDS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Lionel Langdale Film dokumentalny o katedrze w Strasburgu. Jest drugą najczęściej odwiedzaną świątynią we Francji i perłą architektury sakralnej o wyjątkowej sylwetce. Najwyższy budynek wzniesiony w średniowieczu. Budowana przez w latach 1176 - 1439, katedra w Strasburgu różni się radykalnie od innych katedr. Została zbudowana przy użyciu nowych technologii i zgodnie z zasadami nigdy wcześniej nietestowanymi. Badaczy fascynuje iglica, która długo była najwyższą w Europie. Katedra ma wymiary boiska do piłki nożnej: 118 metrów długości na 51 szerokości. Iglica ma 142 metry wysokości, czyli tyle, ile czterdziestopiętrowy budynek. Budowę świątyni rozpoczęto w XII wieku, w okresie architektonicznej rewolucji. Nowe technologie umożliwiły stopniowe przejście od stylu romańskiego do gotyku. Odkryto, że pod fundamentami znajdują się resztki innej katedry. Po raz pierwszy badacze mogli prześledzić w 3D niesamowitą historię tego projektu. Ujawniają, jak budowniczowie byli w stanie przeciwstawić się prawom fizyki, aby budować coraz wyżej i wyjaśnić znaczenie żelaza w tej kamiennej katedrze. Możemy podziwiać katedrę w jej oryginalnym stanie. To zabytek, który czyta się jak książkę o historii ewolucji architektury gotyckiej. Katedra w Strasburgu: wyjątkowy projekt, który trwał 400 lat i zmobilizował najlepszych architektów średniowiecza. 10:00 GIGANCI NAUKI - REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA XIX W. Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Rewolucja przemysłowa zaczęła się jeszcze w osiemnastym wieku. W następnym stuleciu skierowała cywilizację na nowe tory i stała się fundamentem świata, w którym obecnie żyjemy. Samo wynalezienie maszyny parowej spowodowało przejście z ery małych manufaktur, do epoki wielkich fabryk. Bezprecedensowa w dziejach obfitość wynalazków przyczyniła się do radykalnych przemian społecznych i kulturowych. To właśnie rewolucji przemysłowej dziewiętnastego stulecia poświęcony będzie ten odcinek "Gigantów nauki". Zapytamy o przemiany ekonomiczne, techniczne i społeczne, najważniejsze technologie, innowacje i odkrycia XIX w, nowy wymiar infrastruktury i transportu, rozwój kolei, wpływ urbanizacji i industrializacji na społeczeństwo. Wynalazki polskich konstruktorów. Wystawy światowe. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej. To znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. To teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 11:00 POLSKIE PARKI NARODOWE - BIAŁOWIESKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 11:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /28/ 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W kolejnym odcinku programu znajdziecie odpowiedzi na kilka pytań. Dlaczego należy błyskawicznie reagować na nietypowe zachowanie swojego pupila? Czy planując ciążę, powinniśmy pozbyć się ze swojego otoczenia kota, ze względu na możliwość zarażenia się toksoplazmozą, niebezpieczną dla dziecka? Co może oznaczać dla psa śródmiąższowe zapalenie płuc? Zapraszamy! 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /15/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Gdy latem doskwierają upały, w naszych czterech ścianach zazwyczaj także bywa bardzo gorąco. Jak dowiemy się z tego odcinka, mieszkanie można chłodzić, nie mając klimatyzacji. Eksperci wskażą proste i zaskakujące metody, dzięki którym temperaturę obniży się o 2 stopnie bez remontu i kosztownych inwestycji. Upalne lato to dla wielu także problemy ze snem. Jak zaradzić letniej bezsenności? Domy bioklimatyczne - co to jest? 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /16/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten odcinek spędzimy w ogrodzie, aby poradzić sobie z uprawą wszystkich roślin, nawet tych egzotycznych. Będziemy także ogrodnikami w samym sercu miasta, by w swoim mieszkaniu cieszyć się własnymi warzywami. 12:50 JASNE JAK SŁOŃCE - ILE WAŻĄ CHMURY? 2 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Prowadzący: Franciszek Cofta W tym odcinku wyjaśniamy, czym są chmury, dlaczego przybierają różne kształty i utrzymują się w powietrzu. 13:00 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - PRZEZ DZIURKĘ OD KLUCZA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Marta Gołąb - Kocięcka, Ireneusz Iwański Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Gospodarzem programu jest doktor Łukasz Grabarczyk, jedyny polski neurochirurg operujący w wojennych szpitalach w Ukrainie, wieloletni szef kliniki Budzik w Olsztynie, absolwent Uniwersytetu we Freiburgu, który swoje umiejętności doskonalił w USA i Japonii. Poprowadzi widzów przez tajniki nowatorskich operacji dokonywanych w polskich szpitalach, pokazując pracę lekarzy, nowoczesne technologie medyczne i procedury umożliwiające sprawny przebieg zabiegów. 13:30 ASTRONARIUM - 2/21 (113) - DZIEDZICTWO ARECIBO Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Katastrofa, która wstrząsnęła światem nauki. Pod koniec 2020 roku zawalił się jeden z najbardziej znanych i najbardziej zasłużonych instrumentów badawczych, radioteleskop Arecibo. W tym programie przypomnimy najważniejsze odkrycia, dokonane przy pomocy tego wyjątkowego przyrządu. 14:00 CUD ARCHITEKTURY - KATEDRA W STRASBURGU (EXTREME CONSTRUCTIONS: THE SECRETS OF STRASBOURG CATHEDRAL / STRASBOURG - LA CATHDRALE DE TOUS LES RECORDS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Lionel Langdale Film dokumentalny o katedrze w Strasburgu. Jest drugą najczęściej odwiedzaną świątynią we Francji i perłą architektury sakralnej o wyjątkowej sylwetce. Najwyższy budynek wzniesiony w średniowieczu. Budowana przez w latach 1176 - 1439, katedra w Strasburgu różni się radykalnie od innych katedr. Została zbudowana przy użyciu nowych technologii i zgodnie z zasadami nigdy wcześniej nietestowanymi. Badaczy fascynuje iglica, która długo była najwyższą w Europie. Katedra ma wymiary boiska do piłki nożnej: 118 metrów długości na 51 szerokości. Iglica ma 142 metry wysokości, czyli tyle, ile czterdziestopiętrowy budynek. Budowę świątyni rozpoczęto w XII wieku, w okresie architektonicznej rewolucji. Nowe technologie umożliwiły stopniowe przejście od stylu romańskiego do gotyku. Odkryto, że pod fundamentami znajdują się resztki innej katedry. Po raz pierwszy badacze mogli prześledzić w 3D niesamowitą historię tego projektu. Ujawniają, jak budowniczowie byli w stanie przeciwstawić się prawom fizyki, aby budować coraz wyżej i wyjaśnić znaczenie żelaza w tej kamiennej katedrze. Możemy podziwiać katedrę w jej oryginalnym stanie. To zabytek, który czyta się jak książkę o historii ewolucji architektury gotyckiej. Katedra w Strasburgu: wyjątkowy projekt, który trwał 400 lat i zmobilizował najlepszych architektów średniowiecza. 15:00 WIELKIE WYNALAZKI - /5/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niderlandy (Holandia)/Niemcy, 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35 - odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 15:55 JASNE JAK SŁOŃCE - DLACZEGO UMIERAMY? 2 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Prowadzący: Franciszek Cofta Dlaczego nie możemy być nieśmiertelni? W tym odcinku wyjaśniamy, na czym polega śmierć komórki. 16:00 GIGANCI NAUKI - REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA XIX W. Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Rewolucja przemysłowa zaczęła się jeszcze w osiemnastym wieku. W następnym stuleciu skierowała cywilizację na nowe tory i stała się fundamentem świata, w którym obecnie żyjemy. Samo wynalezienie maszyny parowej spowodowało przejście z ery małych manufaktur, do epoki wielkich fabryk. Bezprecedensowa w dziejach obfitość wynalazków przyczyniła się do radykalnych przemian społecznych i kulturowych. To właśnie rewolucji przemysłowej dziewiętnastego stulecia poświęcony będzie ten odcinek "Gigantów nauki". Zapytamy o przemiany ekonomiczne, techniczne i społeczne, najważniejsze technologie, innowacje i odkrycia XIX w, nowy wymiar infrastruktury i transportu, rozwój kolei, wpływ urbanizacji i industrializacji na społeczeństwo. Wynalazki polskich konstruktorów. Wystawy światowe. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej. To znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. To teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 16:50 JASNE JAK SŁOŃCE - WIELKOŚĆ MÓZGU 3 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Prowadzący: Franciszek Cofta Krótkie felietony wideo, w których prowadzący przedstawia, analizuje i tłumaczy zjawiska, ciekawostki ze świata nauki. 17:00 PERŁY BAŁTYKU - ZŁOTO PÓŁNOCY Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: Dr Andrzej Kruszewicz Ponad 40 milionów lat temu na terenie Morza Bałtyckiego istniał kontynent zwany Fennoskandią. Porastał go gęsty las, zwany bursztynowym. Żywica drzew tego lasu przerodziła się z czasem w bursztyn. Na świecie rozpoznano do tej pory ponad 100 rodzajów żywic kopalnych zwanych bursztynem. Nasz bałtycki jest najbardziej różnorodny. 17:30 WETERYNARZE Z SERCEM - /29/ 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Według istniejącej od pokoleń tradycji, w noc wigilii Bożego Narodzenia, zwierzęta mówią ludzkim głosem. Ale tak naprawdę, mówią do nas przez cały rok, tylko często nie chcemy ich usłyszeć. Co połknął uroczy kociak Psikus? Szkoda, że nie powiedział tego swemu Panu. Czy konie chodzą w butach? Nie odpowiadają, ale widzimy, że cieszą się, jeśli buty im sprawimy. Poznajcie też Zojkę, mieszkankę schroniska Na Paluchu. Mogłaby nam dużo opowiedzieć. Ich historie zobaczymy w "Weterynarzach z sercem". 17:55 JASNE JAK SŁOŃCE - JAK Z BICZA STRZELIŁ 3 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Prowadzący: Franciszek Cofta Krótkie felietony wideo, w których prowadzący przedstawia, analizuje i tłumaczy zjawiska, ciekawostki ze świata nauki. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /17/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Wakacje to czas aktywnego spędzania czasu. Niektórzy wybierają ekstremalne formy aktywności, takie jak lot balonem, paralotnią czy roller - coaster, a autorzy tego odcinka udają się do Ośrodka badań nad emocjami, aby dowiedzieć się, co się dzieje w naszym organizmie, gdy odczuwamy strach. Inni w lecie wyjeżdżają na wieś, czyli tam gdzie znajdą spokój poprzez kontakt z naturą. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /18/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten odcinek omawia zespół napięcia powakacyjnego. Jakie są jego przyczyny i jak z nim wygrać? Jak przygotować dzieci do powrotu do szkoły po wakacjach? Czy obowiązująca od lat 70. XX wieku koedukacja w szkołach to dobry pomysł? Niektórzy radzą odwrót od klas mieszanych. 18:50 JASNE JAK SŁOŃCE - DZIEDZICZENIE GENÓW 2 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Prowadzący: Franciszek Cofta Krótkie felietony wideo, w których prowadzący przedstawia, analizuje i tłumaczy zjawiska, ciekawostki ze świata nauki. 19:00 KUCHENNE RECEPTY - ODC.12 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Sławomir Czyrnek Scenariusz: Sławomir Czyrnek Zdjęcia: Marcin Szymański, Łukasz Głąb Prowadzący: Michał Mularczyk, Anna Soporek Wykonawcy: Piotr Dobosz Medyczno-kulinarny poradnik dr. Michała Mularczyka. W programie lekarz, w towarzystwie szefa kuchni, podpowiadać będzie, jak gotować, by w potrawach, po obróbce termicznej, zostało jak najwięcej ważnych składników oraz jak przyrządzać klasyczne dania, by były one zarówno smaczne, jak i zdrowe. W każdym odcinku podane będą trzy konkretne recepty na dania nie tylko wyglądające apetycznie, ale i pozytywnie wpływające na organizm człowieka. Prezentujemy zaskakujące smaki, intrygująco łączymy produkty, przypominamy zapomniane przepisy, a wszystko to w kuchennej, smacznej atmosferze! Święta Bożego Narodzenia to czas w kuchni szczególny. W świątecznym odcinku "Kuchennych recept" jest podobnie na bogato, bo gotują obaj nasi szefowie: Marco Ghia i Cezary Powała; prowadzący dr Mularczyk został sprowadzony do roli Ducha Świąt. Każdy z szefów przyniósł swoją ulubioną świąteczną potrawę: Marco - tortelli z dynią i ciasteczkami migdałowymi, Cezary - kompot z suszu. Ponadto panowie przygotowali: policzki wieprzowe z kaszą i kiszonymi warzywami (Czarek), stek z łaty wołowej z warzywami (Marco). Poza tym, wykorzystując korzennego śledzia, który został dr. Mularczykowi po wigilii, przygotowali wspólnie tuningowanego śledzia w wersji dzień po. 19:30 ASTRONARIUM - 3/21 (114) - KOSMICZNE DYNAMO Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Pole magnetyczne - niewidoczna sieć, która otacza naszą planetę i inne obiekty we Wszechświecie. Jego źródłem jest niezwykły mechanizm. To tak zwane dynamo magnetohydrodynamiczne. W tym programie pokażemy, jak działa. I jakie jest jego znaczenie dla warunków na Ziemi i w naszym kosmicznym otoczeniu. 20:00 BILET NA KSIĘŻYC (TICKET TO THE MOON) Film dokumentalny, 67 min, Niemcy/Czechy, 2019 Reżyseria: Veronika Janatkova Pół wieku temu, w czasach zimnej wojny i wyścigu zbrojeń, wydawało się, że jedyną drogą ucieczki ze świata podzielonego żelazną kurtyną był lot w kosmos. Kiedy linie lotnicze Pan American otworzyły listę oczekujących na pierwszy komercyjny lot na Księżyc, zapisały się na nią tysiące ludzi - i z Zachodu, i ze Wschodu. Był wśród nich dziadek autorki filmu, niedoszły podróżnik do krainy apolitycznej utopii i główny bohater tej ciepłej, czeskiej ballady o niespełnionych księżycowych marzeniach. 21:15 WIELKIE WYNALAZKI - /19/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niderlandy (Holandia)/Niemcy, 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35 - odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 22:10 GIGANCI NAUKI - REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA XIX W. Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Rewolucja przemysłowa zaczęła się jeszcze w osiemnastym wieku. W następnym stuleciu skierowała cywilizację na nowe tory i stała się fundamentem świata, w którym obecnie żyjemy. Samo wynalezienie maszyny parowej spowodowało przejście z ery małych manufaktur, do epoki wielkich fabryk. Bezprecedensowa w dziejach obfitość wynalazków przyczyniła się do radykalnych przemian społecznych i kulturowych. To właśnie rewolucji przemysłowej dziewiętnastego stulecia poświęcony będzie ten odcinek "Gigantów nauki". Zapytamy o przemiany ekonomiczne, techniczne i społeczne, najważniejsze technologie, innowacje i odkrycia XIX w, nowy wymiar infrastruktury i transportu, rozwój kolei, wpływ urbanizacji i industrializacji na społeczeństwo. Wynalazki polskich konstruktorów. Wystawy światowe. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej. To znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. To teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 23:05 PERŁY BAŁTYKU - ZŁOTO PÓŁNOCY Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: Dr Andrzej Kruszewicz Ponad 40 milionów lat temu na terenie Morza Bałtyckiego istniał kontynent zwany Fennoskandią. Porastał go gęsty las, zwany bursztynowym. Żywica drzew tego lasu przerodziła się z czasem w bursztyn. Na świecie rozpoznano do tej pory ponad 100 rodzajów żywic kopalnych zwanych bursztynem. Nasz bałtycki jest najbardziej różnorodny. 23:45 WETERYNARZE Z SERCEM - /29/ 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Według istniejącej od pokoleń tradycji, w noc wigilii Bożego Narodzenia, zwierzęta mówią ludzkim głosem. Ale tak naprawdę, mówią do nas przez cały rok, tylko często nie chcemy ich usłyszeć. Co połknął uroczy kociak Psikus? Szkoda, że nie powiedział tego swemu Panu. Czy konie chodzą w butach? Nie odpowiadają, ale widzimy, że cieszą się, jeśli buty im sprawimy. Poznajcie też Zojkę, mieszkankę schroniska Na Paluchu. Mogłaby nam dużo opowiedzieć. Ich historie zobaczymy w "Weterynarzach z sercem". 00:15 CZY WIESZ, ŻE? - /17/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Wakacje to czas aktywnego spędzania czasu. Niektórzy wybierają ekstremalne formy aktywności, takie jak lot balonem, paralotnią czy roller - coaster, a autorzy tego odcinka udają się do Ośrodka badań nad emocjami, aby dowiedzieć się, co się dzieje w naszym organizmie, gdy odczuwamy strach. Inni w lecie wyjeżdżają na wieś, czyli tam gdzie znajdą spokój poprzez kontakt z naturą. 00:40 CZY WIESZ, ŻE? - /18/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten odcinek omawia zespół napięcia powakacyjnego. Jakie są jego przyczyny i jak z nim wygrać? Jak przygotować dzieci do powrotu do szkoły po wakacjach? Czy obowiązująca od lat 70. XX wieku koedukacja w szkołach to dobry pomysł? Niektórzy radzą odwrót od klas mieszanych. 01:05 KUCHENNE RECEPTY - KUCHENNE RECEPTY 20.12.21 R. 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Sławomir Czyrnek Scenariusz: Sławomir Czyrnek Zdjęcia: Marcin Szymański, Łukasz Głąb Prowadzący: Michał Mularczyk, Anna Soporek Wykonawcy: Piotr Dobosz Medyczno-kulinarny poradnik dr. Michała Mularczyka. W programie lekarz, w towarzystwie szefa kuchni, podpowiadać będzie, jak gotować, by w potrawach, po obróbce termicznej, zostało jak najwięcej ważnych składników oraz jak przyrządzać klasyczne dania, by były one zarówno smaczne, jak i zdrowe. W każdym odcinku podane będą trzy konkretne recepty na dania nie tylko wyglądające apetycznie, ale i pozytywnie wpływające na organizm człowieka. Prezentujemy zaskakujące smaki, intrygująco łączymy produkty, przypominamy zapomniane przepisy, a wszystko to w kuchennej, smacznej atmosferze! Święta Bożego Narodzenia to czas w kuchni szczególny. W świątecznym odcinku "Kuchennych recept" jest podobnie na bogato, bo gotują obaj nasi szefowie: Marco Ghia i Cezary Powała; prowadzący dr Mularczyk został sprowadzony do roli Ducha Świąt. Każdy z szefów przyniósł swoją ulubioną świąteczną potrawę: Marco - tortelli z dynią i ciasteczkami migdałowymi, Cezary - kompot z suszu. Ponadto panowie przygotowali: policzki wieprzowe z kaszą i kiszonymi warzywami (Czarek), stek z łaty wołowej z warzywami (Marco). Poza tym, wykorzystując korzennego śledzia, który został dr. Mularczykowi po wigilii, przygotowali wspólnie tuningowanego śledzia w wersji dzień po. 01:35 ASTRONARIUM - 3/21 (114) - KOSMICZNE DYNAMO Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Pole magnetyczne - niewidoczna sieć, która otacza naszą planetę i inne obiekty we Wszechświecie. Jego źródłem jest niezwykły mechanizm. To tak zwane dynamo magnetohydrodynamiczne. W tym programie pokażemy, jak działa. I jakie jest jego znaczenie dla warunków na Ziemi i w naszym kosmicznym otoczeniu. 02:10 BILET NA KSIĘŻYC (TICKET TO THE MOON) Film dokumentalny, 67 min, Niemcy/Czechy, 2019 Reżyseria: Veronika Janatkova Pół wieku temu, w czasach zimnej wojny i wyścigu zbrojeń, wydawało się, że jedyną drogą ucieczki ze świata podzielonego żelazną kurtyną był lot w kosmos. Kiedy linie lotnicze Pan American otworzyły listę oczekujących na pierwszy komercyjny lot na Księżyc, zapisały się na nią tysiące ludzi - i z Zachodu, i ze Wschodu. Był wśród nich dziadek autorki filmu, niedoszły podróżnik do krainy apolitycznej utopii i główny bohater tej ciepłej, czeskiej ballady o niespełnionych księżycowych marzeniach.