TVP Dokument Niedziela, 28.05.2023 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - KONTEMPLOWANIE SŁOŃCA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Rozsiadły na wysokich wapiennych, nadwiślańskich skałach klasztor oo. benedyktynów w Tyńcu wygląda tak, jakby sam był tworem natury. Niewątpliwie jest perłą jurajskiego krajobrazu, a tej harmonii dopełniają dobiegające zeń chóralne pieśni. Ale jak tu mówić o harmonii z naturą, gdy zatruwa się atmosferę przestarzałą koksownią? I na dodatek nie ma z niej ciepła, ile trzeba? Gdy nastał tu opat o. Bernard Sawicki, duchowny idący z duchem czasu i mający menedżerskie zacięcie, to wszystko uległo zmianie. Klasztor jest ze swej natury ostoją tradycji, ale ojciec Bernard zwykł mawiać, że "podążanie z duchem czasu nie jest zdradą." Toteż odnowa klasztoru, niegdyś spalonego i zrujnowanego, postępuje wedle zasad nowoczesnego budownictwa, działa muzeum interaktywne, a każda tutejsza komnata ma nie tylko swego świętego patrona, ale też komputer. Częścią tej nowoczesności jest energetyka sprzyjająca tutejszemu, bogatemu środowisku i zarazem ekonomiczna. Ojcowie, choć na co dzień żyją w kontakcie z niebiosami, stąpają twardo po ziemi, a nawet sięgają pod ziemię. W ogrodzie przyklasztornym stanęły rzędy kolektorów słonecznych, a nieopodal wykonano 40 odwiertów - 40 dziur po 100 metrów głębokości każda, by w klasztorze wykorzystywać ciepło ziemi. Siłą systemu energetycznego w klasztorze ma być jego hybrydowość - powiązanie energii naturalnej z konwencjonalną, ale też w miarę czystą, opartą na spalaniu oleju i gazu. Mają ze sobą harmonizować jak ojcowie klasztorni podczas swych sławnych chóralnych śpiewów. System energetyczny przechodzi dopiero rozruch, ale w celach już jest cieplej, zwłaszcza że działa oszczędne ogrzewanie podłogowe. Otoczenie klasztoru jest bogate nie tylko tradycją, ale i przyrodą, hoduje się tu zioła, pielęgnuje park, wytwarza zdrową żywność. Ojcowie w tym otoczeniu często medytują nad harmonią matki natury. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 30 BURZLIWE DZIEJE KRESÓW Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Kto sprawił, że zamiast polskiego kościoła wybudowano siermiężny dom handlowy? Dlaczego z zabytku zrobiono magazyn soli rozbijanej dynamitem? Skąd pomysł, aby obiekt sakralny zamienić w kino? Radosław Kotarski odkrywa burzliwą historię kresowych miast. Przy okazji odnajduje miejsca najbliższe sercom polskich królów i magnatów oraz odwiedza najlepszą szkołę w historii Rzeczpospolitej. Przedstawia także, w jaki sposób na wschodnich krańcach Polski współistniały różne narody i kultury. 07:00 GLOBTROTERKA Film dokumentalny, 10 min, Polska, 1987 Reżyseria: Żivota Saratlić Portret gospodyni prowadzącej wiejski zespół ludowy. Bohaterka opowiada o swoich podróżach z zespołem. Etiuda Szkoły Filmowej. 07:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 70 STRZEGOM Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W gminie Strzegom we wsi Rogoźnica warto odwiedzić Muzeum Gross - Rosen, upamiętniające ofiary byłego nazistowskiego obozu koncentracyjnego, gdzie życie straciło 40 tysięcy osób. 07:45 WETERYNARZE Z SERCEM - /90/ Reality show, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W Okresowym Ośrodku Rehabilitacji Dzikich Zwierząt Jelonki od 2003 roku ratunek znalazło kilka tysięcy zwierząt. Podczas naszej wizyty spotykamy lisy wszelkiej maści oraz kuny leśne i domowe. Schronisko Pegasus to miejsce, w którym ratuje się konie przed katorżniczą pracą, zaniedbaniem i śmiercią. Poznajemy Taja, który przechodzi niestandardową kurację - zabieg leczenia medycznymi pijawkami. A w kąciku adopcyjnym sunia ze szczeniakami, które urodziła w lesie. Jeden człowiek ją skrzywdził, drugi wraz z dziećmi uratował. Może ktoś da jej kochający dom? A może ktoś przyjmie pod swój dach dobrze wychowane przez nią dzieci? 08:15 BURZA HORMONÓW. SEKRETY DORASTANIA (HORMONES AND HUFFS: THE SCIENCE OF PUBERTY) Film dokumentalny, 47 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Judith Konig Muzyka: Marcelo Scotti Film dokumentalny o dorastaniu. Powszechnie się uważa, że młodzież zachowuje się okropnie. Wiek nastoletni jest nieodłącznym elementem dorastania. Młodzi ludzie są zafascynowani wieloma sprawami, ale już nie tak jak dzieci i jeszcze nie tak jak dorośli. Dojrzewanie to okres życia charakteryzujący się przeobrażeniami w budowie i wyglądzie ciała, psychice - kształtowaniu osobowości, postawach wobec własnej i drugiej płci, pełnieniu roli społecznej. Tacy młodzi ludzie są często poirytowani i przewrażliwieni, ale bardzo kreatywni i pochłaniający na sto procent to, co ich ciekawi. Pojawia się wiele problemów związanych z wahaniami poziomu hormonów: potliwość i zmiany skórne, stany depresyjne, czasem anoreksja i bulimia, a gwałtowny wzrost osłabia układ odpornościowy. Dziewczynki dorastają wcześniej niż chłopcy. Młodzi ludzie potrzebują akceptacji w grupie rówieśników, a to może skłaniać do zainteresowania różnymi używkami. Dojrzewanie to burza hormonów przechodząca przez każdy z tych młodych organizmów. Pojawia się silna potrzeba samodzielności i niezależności. Rodzice stają się jacyś dziwni, nastolatki buntują się, a narastający popęd seksualny nie pomaga w opanowaniu tego procesu. Najchętniej młody człowiek by się już odłączył i ruszył w świat. Naukowcy twierdzą, że jeszcze w 1860 roku dojrzewanie przypadało na wiek lat trzynastu, natomiast obecnie to już jedenaście lat. Temat dojrzewania i hormonów jest dla naukowców fascynującym polem do badań. Film przybliży nam temat dorastania, posłuchamy opinii naukowców, rodziców i samych nastolatków. 09:10 NIESAMOWITE RYBY (INCREDIBLE FISH) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Film dokumentalny o rybach. Niektóre dziwaczne ryby łamią wszelkie konwencje, ale są rybami. To dziwolągi światowych oceanów. Niektóre, jak monstermouth, są całkowicie nieproporcjonalne - to największe usta w Oceanie Spokojnym. Inne, takie jak frog fish, straciły prawie umiejętność pływania. Szurają po dnie morskim jak bezkształtna plama ciasta. Wolf eel ma potężne szczęki i zęby oraz najtwardszą twarz ze wszystkich ryb. Zjada kolczaste jeżowce na śniadanie. Hagfish jest prawdopodobnie najmniej sympatyczną rybą w oceanie, wydziela wiadro szkodliwego szlamu, jeśli czuje się zagrożona. Rozdymka zawiera śmiercionośną tetrodotoksynę w skórze i narządach i ma o wiele więcej mechanizmów obronnych. Może samodzielnie poruszać oczami, zmieniać kolor lub intensywność wzorów, aby dopasować się do otoczenia. Sunfish (Mola Mola) jest jak statek kosmiczny. To najcięższa koścista ryba na świecie. 10:10 NAJPIĘKNIEJSZE ZAMKI KARYNTII (CARINTHIA'S MOST BEAUTIFUL ARISTOCRATIC RESIDENCES / KÄRNTENS SCHÖNSTE ADELSSITZE - GLANZ UND PRACHT HERRSCHAFTLICHEN WOHNENS) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2021 Reżyseria: Gernot Stadler Tematem tego filmu dokumentalnego są piękne, arystokratyczne rezydencje, z których część jest nadal zamieszkana przez rodziny właścicieli. Od Zamku Hochosterwitz uważanego za jeden z najbardziej imponujących średniowiecznych zamków, po zamek a właściwie ruiny Landskron, od Griffen po Porcia - Karyntia jest w nie bogata. Na skalistej górze wznosi się najważniejszy symbol Karyntii: Hochosterwitz. Ten potężny zamek wyznacza punkt zwrotny. Swój obecny wygląd uzyskał dopiero pod koniec XVI wieku - w czasach, gdy średniowiecze już dawno pogrążyło się w mrokach przeszłości. Zmienił się obraz świata. Nastała nowa epoka: renesans. W samym Friesach, najstarszym mieście Karyntii, znajdują się dwa zachowane zamki na okolicznych wzgórzach oraz Fürstenhof w mieście. Zwiedzimy najpiękniejsze zamki i pałace Karyntii, zgłębimy ich historię i posłuchamy wypowiedzi obecnych właścicieli i mieszkańców. Rycerze i zamki kształtują nasze wyobrażenie o średniowieczu. Wraz z nowym światopoglądem zmienia się również znaczenie i funkcja budowli. W średniowieczu pierwotną funkcją zamku była ochrona ludności. Był on nie tyle obiektem mieszkalnym, ile koszarami, w których mogła się schronić okoliczna ludność. W połowie XVI wieku nie było to już tak istotne, bo pojawiły się nowe rodzaje broni, zmieniła się strategia wojenna i zamek nie był już tak potrzebny. 11:10 GŁOSEM BOGA BYĆ - TU NIE MA ŚCIEMY 22 min, Polska, 2019 Scenariusz: Paweł Jeż, Anna Salawa Prowadzący: Michał Bukowski Gdybyś spotkał ich na ulicy, często z ostrożności przeszedłbyś na drugą stronę. Łyse głowy, tatuaże, wielkie bluzy z kapturem. Na pierwszy rzut oka nie wzbudzają zaufania. Wyglądają jak osiedlowe łobuzy. Okazuje się, że są to Boże łobuzy, a ich wygląd to tylko hip - hopowa stylizacja. Jest to reportaż o chrześcijańskiej scenie hip - hopowej. Przyglądamy się świadectwom młodych ludzi, którzy mając za sobą ciemną przeszłość, dziś są prawdziwymi posłańcami Chrystusa. Ich twórczość, a przede wszystkim autentyczność, pozwala odzyskać dla Kościoła młodych, przeważnie zagubionych życiowo ludzi. Prezentujemy historie młodych twórców, pokazując ich w różnych sytuacjach, wskazując nierzadko mocno pokręconą drogę do wiary. 11:50 W POGONI ZA NIEŚMIERTELNOŚCIĄ (LOOKING FOR IMMORTALITY) Film dokumentalny, 51 min, Szwajcaria, 2020 Istota doskonała, jak ze snu Leonarda da Vinci. Silniejsza, inteligentniejsza, wolna od kalectwa, chorób i śmierci. Marzenie stare jak ludzkość. Wobec błyskawicznego postępu nauki i technologii może się spełnić. By żyć lepiej i dłużej, niektórzy gotowi są na wiele. Wynalazki, które ułatwiają codzienne życie, mogą prowadzić do piekła. To dotyczy nas wszystkich. Czy nieodwracalna przemiana już się rozpoczęła? Czy chcielibyśmy żyć wiecznie? Wraz z pionierami nauki i medycyny poszukującymi nieśmiertelności poznamy ostatnie postępy w nauce, medycynie i robotyce. Jednak dążenie przemysłu technologicznego do odwrócenia starzenia się spotkało się ze sceptycyzmem. Leki przeciwstarzeniowe to tak naprawdę quasi - utopijny sen - mówi pewien geriatra. Czy życie lepsze, zdrowsze i dłuższe jest tym, co nauka i technika szykują dla nas na krótką metę? Google namówiło najlepszych naukowców na świecie, aby położyli kres chorobom związanym ze starzeniem się. W międzyczasie mnóstwo firm testuje nowe sposoby i leki, które mogą uczynić nas bardziej długowiecznymi. Czy w czasach, gdy medycyna przeciwstarzeniowa zyskuje na popularności, starość może stać się pewnego dnia chorobą uleczalną? 12:50 LUDZIE I PSZCZOŁY - PANI ANIA Telenowela dokumentalna TVP, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Zdjęcia: Miłosz Kasiura To opowieść o ludziach zafascynowanych pszczołami, których życie nieodłącznie związane jest z cyklem hodowli tych owadów. Dla nich hodowla pszczół, jest treścią życia, pasją, oddechem od klasycznego trwania, ucieczką od presji życia. Każdy odcinek to osobna historia danego bohatera. 13:25 PERŁY BAŁTYKU - PÓŁWYSEP HELSKI Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: Dr Andrzej Kruszewicz Bałtyk jest pełen tajemnic. Te najciekawsze ukrywa głęboko w swojej toni i wysoko ponad nią. To najmłodsze morze świata, które nieustannie się zmienia. W jednym milimetrze bałtyckiej wody żyje ponad 5 milionów organizmów. Bo Bałtyk, wbrew wszystkiemu - nie umiera. Życie w nim dopiero nabiera rozpędu. Andrzej Kruszewicz postanawia przyjrzeć się mu z bliska. Odc. 3 - "Półwysep Helski". Mierzeja Helska to jeden z najbardziej zdumiewających półwyspów na świecie. Ta ogromna ściana piasku odchodzi od lądu i wbija się w głąb morza. Z lotu ptaka przypomina kosę. Oddziela wzburzony Bałtyk od Zatoki Gdańskiej i spokojnej Zatoki Puckiej. 13:50 ROZBÓJNICY WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 2 WALKA O POŻYWIENIE (NATURAL BORN REBELS EP. 2 HUNGER WARS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Holly Spearing Zwierzęta nie przetrwają bez pożywienia. Dzień po dniu stają przed podobnym wyzwaniem: muszą zdobyć posiłek. A to niełatwa sztuka. Nic dziwnego, że zdeterminowane, uciekają się do drastycznych praktyk: od kradzieży po zaskakujące sztuczki, łamanie zasad współpracy, a nawet stosowanie przemocy. Jeśli wziąć pod uwagę, jakim wyzwaniom muszą sprostać, trudno nie docenić ich zachowania. U zwierząt walczących o przetrwanie wykształciły się wyjątkowe strategie, dzięki którym mogą one zdobyć pożywienie. Okazuje się, że skłonności przestępcze nie są wyłącznie ludzką cechą. Również wśród zwierząt zdarzają się gangsterzy, oszuści, złodzieje czy porywacze, którzy niecnymi metodami zdobywają pożywienie, terytorium, możliwość przekazania swoich genów czy przychylność silniejszych. W tym trzyodcinkowym dokumencie BBC podglądamy zaskakujące zwyczaje papug kakadu, pawi, makaków królewskich, hien, krabów palmowych czy nieświszczuków (piesków preriowych). Co ciekawe, podobnie jak u ludzi, i wśród zwierząt są również takie osobniki, które "łamią prawo" bez żadnego usprawiedliwienia. 14:50 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 9/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD S. 02, EP. 1) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze i niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym, odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zjawisk, anomalii pogodowych, medycznych cudów. 15:50 MÓJ NIESAMOWITY MÓZG (MY AMAZING BRAIN) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Fiona Lloyd - Davies W 2013 r. były żołnierz Richard Grey doznał ciężkiego urazu głowy, uszkodzenia oraz krwotoku mózgowego, który nie pozwalał mu mówić ani poruszać się. Filmowiec Fiona Lloyd - Davies - żona Richarda - była tam, gdy lekarze powiedzieli, że jego powrót do zdrowia jest niemożliwy. W tym niesamowitym filmie poznamy niezwykłą walkę Richarda o powrót do normalnego życia. Historia rozpoczyna się od momentu, gdy pewnego dnia Fiona wróciła do domu i znalazła Richarda leżącego na podłodze. Zabrało go pogotowie. W szpitalu zapadł w śpiączkę. Ten film pokazuje czteroletnią walkę o powrót do normalnego życia po ciężkim wylewie krwi do mózgu. 16:50 AFRYKA Z ADE ADEPITANEM - CZĘŚĆ 3. AFRYKA WSCHODNIA (AFRICA WITH ADE ADEPITAN) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Olly Bootle Czteroodcinkowa seria geograficzno - podróżnicza BBC Studios. Afryka jest najbardziej żywym i zróżnicowanym kontynentem na Ziemi, z ponad 50 krajami i setkami różnych kultur. Ade Adepitan podróżuje po Afryce, aby odkryć, jak zmienia się kontynent. Od dynamicznie rozwijającej się technologii Lagos po wspaniałe plaże Mozambiku i od zagrożonych goryli w DRK po rozdarte wojną ulice Somalii, Ade widzi w Afryce najlepsze i najgorsze. Dzięki jego bardzo osobistemu spojrzeniu na kontynent i niezwykłym spotkaniom, seria ta zadaje pytanie: tak jak ostatnie 30 lat zmieniło Azję, czy przyszłość należy do Afryki? Część 3 - "Afryka Wschodnia". W tej części podróży po Afryce Ade odwiedzi wschód kontynentu, Tanzanię, Etiopię i Somalię. Pozna ludzi pracujących w najgorętszym miejscu na Ziemi. Przybędzie do jednego z najszybciej rozwijających się miast Afryki. Różni się to od znanych wcześniej obrazów Etiopii. A w kraju rozdartym przez wojnę wszystko doszczętnie zdewastowane. Ten etap rozpocznie się w Tanzanii, na dzikim afrykańskim pustkowiu. Rezerwat Selu to ogromny azyl dla dzikich zwierząt. Zajmuje obszar prawie 52 tysięcy kilometrów kwadratowych, dwa razy więcej niż Walia. Afryka jest domem dla wielu niezwykłych gatunków. Ponad połowa ludności Tanzanii nie ma prądu. Problem dotyczy nie tylko tutejszych mieszkańców, ale większości Afrykanów. Następny przystanek wypada w Etiopii, kraju postrzeganym przez wielu jako najbiedniejszy z biednych. 18:00 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 10 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Tomasz Kępski, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański W drugim sezonie programu "Polskie Dziedzictwo" przybliżona zostanie widzom zapomniana historia polskiej spuścizny na Litwie, Łotwie oraz w Estonii. W tym odcinku poznamy posiadłości rodu Komarów. 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 47 SKARB POLSKICH PÓL Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Nie tak wcale dawno temu, aby zrobić sobie ubranie, nie wystarczyło wyłącznie wykonanie odpowiedniego kroju, ale trzeba było utkać od podstaw sam materiał. Dlatego przez całe stulecia nasze babcie zajmowały się uprawą i obróbką lnu. Radosław Kotarski podąża tym tropem i pod czujnym okiem p. Krystyny stara się przerobić zebrany len na nici. 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 45 ŻOLIBORZ Magazyn, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Małkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi jedną z najpiękniejszych warszawskich dzielnic: zielony i modernistyczny Żoliborz. Jego piękno sławi nawet nazwa, pochodząca z języka francuskiego, a będąca spolszczeniem dwóch słów: joli bord [żoli bo: r], co znaczy piękny brzeg. To właśnie tu można najlepiej poczuć klimat przedwojennej stolicy. Dzielnica, zbudowana w większości w dwudziestoleciu międzywojennym zasłynęła ze śmiałych eksperymentów architektonicznych. Można tu zobaczyć wiele modernistycznych willi oraz zabudowę w dworkowym stylu. Warto też odwiedzić Kościół św. Stanisława Kostki, z którym był związany bł. ks. Jerzy Popiełuszko, Centrum Olimpijskie i Park Kępa Potocka. Ważnym miejscem na Żoliborzu jest Cytadela - dawna twierdza, przez lata zamknięty teren wojskowy, a dziś coraz szerzej udostępniany zwiedzającym. To tu jesienią 2015 roku otwarto Muzeum Katyńskie - najważniejszą na świecie placówkę zajmującą się upowszechnianiem wiedzy o zbrodni katyńskiej. Obecnie na Cytadeli trwa budowa dwóch olbrzymich obiektów: Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego. Po ich ukończeniu Cytadela stanie się największą dzielnicą muzeów w Polsce. 19:35 KRÓL Reportaż, 6 min, Polska, 1974 Reżyseria: Marcel Łoziński Sylwetka człowieka, który w czasie wojny zajmował się szyciem mundurów dla niemieckich oficerów. Dzisiaj jako właściciel kawiarenki, żyje w małym miasteczku niczym "król" i opowiada o życiu kawiarnianym. 19:45 PRÓBA MIKROFONU Film dokumentalny, 18 min, Polska, 1980 Scenariusz: Marcel Łoziński Zdjęcia: Jacek Petrycki Radiowęzeł fabryki kosmetyków "Pollena - Uroda" okazuje się zwierciadłem problemów społecznych zakładu. Sondaż wśród pracowników najniższych szczebli na temat rozumienia idei samorządności w zakładzie. Konfrontacja postaw: problem współrządzenia zakładem widziany oczami robotników i kierownictwa. 20:15 TO MÓJ BRAT (HE’S MY BROTHER) Film dokumentalny, 72 min, Szwecja/Dania, 2021 Reżyseria: Cille Hannibal Scenariusz: Monica Hellstöm Ponad trzydziestoletni Piotr nie widzi ani nie słyszy od urodzenia. Doświadcza życia tylko przez poprzez dotyk, zapach i smak. Jego rodzina słyszy, widzi i mówi za niego. Po latach został również uznany za osobę autystyczną. Jego młodsza siostra Christine jest dla niego najbliższą osobą, towarzyszy mu i wspiera, przebywa prawie cały czas z nim. Pogodziła się z faktem, że pewnego dnia zostanie jedyną jego opiekunką. Opieka nad Piotrem nie jest łatwa. 21:45 CARAVAGGIO - DUSZA I KREW (CARAVAGGIO - SOUL AND BLOOD) Film dokumentalny, 90 min, Włochy, 2018 Reżyseria: Jesus Garces Lambert Scenariusz: Laura Allievi, Cosetta Lagani Film stanowi fascynującą podróż przez burzliwe życie i twórczość Caravaggia. Widzom zostaje zaprezentowana niezwykle atrakcyjna wizualnie opowieść sfilmowana w Mediolanie, Florencji, Rzymie, Neapolu i na Malcie. 23:30 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JÓZEF WILKOŃ Magazyn, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem lata dzieciństwa i rodzinny dom wspomina wybitny polski ilustrator Józef Wilkoń. 00:05 AMBASADOR (THE AMBASSADOR) Film dokumentalny, 93 min, Dania/Szwecja, 2011 Reżyseria: Mads Brügger Scenariusz: Maja Jul Larsen Duński dziennikarz i reżyser Mads Brügger nakręcił kolejny prowokujący dokument. Tym razem o czarnym rynku diamentów i korupcji w Afryce. Osobiście wcielił się w rolę biznesmena - dyplomaty, który w byłej kolonii francuskiej chce wybudować fabrykę zapałek. Żeby całej mistyfikacji dodać wiarygodności kupuje prawdziwy, chociaż skradziony paszport dyplomatyczny, dzięki któremu zaczyna funkcjonować jako konsul. Taka "przykrywka" i oczywiście spore pieniądze, pozwolą mu na dotarcie do handlarzy diamentów i ukazanie czarnorynkowych mechanizmów. 01:50 MÓJ PRADZIAD MELCHIOR WAŃKOWICZ Film dokumentalny, 55 min, Polska, 1998 Reżyseria: Piotr Morawski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Piotr Morawski Zdjęcia: Andrzej Adamczyk Z dworu w Kałużycach pozostały tylko fragmenty fundamentów, ledwie wystające spod wybujałej trawy. Tuż obok, na polu, rolnicy wyorują czasem z ziemi ułomki ozdobnych kafli, skorupy, kawałki gipsowych sztukaterii. Trwalszy okazał się papier. W miejscowym archiwum zachowały się stare księgi metrykalne i barwne tablice genealogiczne rodu. Ogladają je wspólnie Jur Wańkowicz - bratanek, oraz Dawid Walendowski, prawnuk wielkiego pisarza. Dawid Walendowski po uzyskaniu dyplomu opuścił Stany Zjednoczone i przyleciał do Warszawy. Mieszka tu i pracuje w przedstawicielstwie holenderskiego banku. Chce poznać znany dotąd tylko z opowieści kraj przodków, ruszyć tropami sławnego pradziadka. By dotrzeć do krainy "szczenięcych lat" Melchiora, musi, wraz z przewodnikiem Jurem, odwiedzić Białoruś. Na jej terytorium leżą dziś Kałużyce. Pięknego dworu pełnego książek, obrazów, dzieł sztuki i starej porcelany od dawna już nie ma. Na zapuszczonym, porośniętym lasem cmentarzysku pozostały szczątki nagrobnych pomników. Tylko najstarsi mieszkańcy wsi pamiętają jeszcze rodzinę Wańkowiczów. Bogate pamiątki z lat wojny i emigracji przechowują w Ameryce wnuczki pisarza. Ewa Erdman - Lazarewicz i Anna Erdman. Wańkowicz ciężko znosił wychodźstwo. Jego decyzja o powrocie do kraju w 1958 roku nie spodobała się wielu przedstawicielom Polonii. Jeszcze gorzej przyjęto kontakty przybysza z ludźmi ówczesnej władzy. Pisarz nie przejmował się zarzutami. Chciał, by jego książki docierały w jak największych nakładach do polskich czytelników. Nawet kosztem "flirtu" z reżimem i ingerencji cenzury. W warszawskim mieszkaniu literata bywało tłoczno. Melchior poił gości mocnymi nalewkami i szokował równie mocnymi wypowiedziami. Często zwracał się bezpośrednio do nieznanych, ślęczących gdzieś przy magnetofonach funkcjonariuszy podsłuchujących rozmowy w domu "obiektu". Naprawdę ważne i poufne kwestie omawiał w bezpiecznym miejscu, na balkonie. Wbrew opinii "nieprzejednanych" nie dał się obłaskawić ludowej władzy. Skazany w politycznym procesie na półtoraroczne węzienie uparcie odmawiał prośby o ułaskawienie. Mimo namów Moczara nie chciał też przedstawić sądowi zaświadczeń lekarskich zawieszających "odsiadkę". A wsadzić Wańkowicza do celi partia nie śmiała. Zwlekała z wykonaniem wyroku przez parę lat, aż do amnestii. Obok reporterskich relacji z podróży prawnuka pisarza oraz wspomnień bratanka, wnuczek i sekretarki Wańkowicza, Aleksandry Ziółkowskiej, tworzywem dokumentalnego filmu są archiwalne materiały TVP, zdjęcia i fragmenty dzieł bohatera. Są to: "Szczenięce lata", "Ziele na kraterze", "Tędy i owędy", "Monte Cassino", "Przez cztery klimaty" i "Nowe pędy". 02:50 JESZCZE ZA MNĄ ZATĘSKNISZ - ZBIGNIEW CYBULSKI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2007 Autor: Joanna Cichocka-Gula Reżyseria: Piotr Łazarkiewicz Scenariusz: Piotr Łazarkiewicz W styczniu 2007 roku minęła 40. rocznica tragicznej śmierci jednego z największych aktorów filmowych polskiej kinematografii - Zbyszka Cybulskiego. W sopockim Spatifie, kultowym klubie artystycznym Wybrzeża, spotkali się młodzi kinomani i filmowcy, by przypomnieć jego sylwetkę i odnieść jego dokonania do czasów współczesnych. Rozmowę tę moderuje Mirosław Baka, aktor. Program oparty jest na wspomnieniach reżyserów i aktorów, którzy współpracowali ze Zbyszkiem - Janusza Morgensterna, Kazimierza Kutza, Joanny Jędryki, Igi Cembrzyńskiej, Marii Chwalibóg, Elżbiety Kępińskiej i wielu innych. 03:50 O LITERATURZE NIEPOKORNEJ. HŁASKO PIĘKNY DWUDZIESTOLETNI Film dokumentalny, 47 min, Polska, 1992 Prowadzący: Krzysztof Rutkowski, Tadeusz Komendant Sylwetka pisarza Marka Hłaski, sławnej postaci powojennej literatury polskiej. Autorzy filmu starają się przybliżyć widzowi jego życie i twórczość, począwszy od debiutu, a skończywszy na jego tragicznej śmierci. W filmie wykorzystano materiały ikonograficzne, fragmenty PKF, a także urywki filmów zrealizowanych na podstawie jego twórczości: "Baza ludzi umarłych", w reżyserii Czesława Petelskiego, "Ósmy dzień tygodnia" w reżyserii Aleksandra Forda i "Pętla" w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa.