TVP Nauka Piątek, 26.05.2023 Zmiany z dnia 25.05.2023 w stosunku do raportu z dnia 10.05.2023 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 06:00 PERŁY BAŁTYKU - PÓŁWYSEP HELSKI Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: Dr Andrzej Kruszewicz Bałtyk jest pełen tajemnic. Te najciekawsze ukrywa głęboko w swojej toni i wysoko ponad nią. To najmłodsze morze świata, które nieustannie się zmienia. W jednym milimetrze bałtyckiej wody żyje ponad 5 milionów organizmów. Bo Bałtyk, wbrew wszystkiemu - nie umiera. Życie w nim dopiero nabiera rozpędu. Andrzej Kruszewicz postanawia przyjrzeć się mu z bliska. Odc. 3 - "Półwysep Helski". Mierzeja Helska to jeden z najbardziej zdumiewających półwyspów na świecie. Ta ogromna ściana piasku odchodzi od lądu i wbija się w głąb morza. Z lotu ptaka przypomina kosę. Oddziela wzburzony Bałtyk od Zatoki Gdańskiej i spokojnej Zatoki Puckiej. (dodano pozycję programową) 07:45 MŁODZI TWÓRCY MISTRZOM - HOMO AEROZOLUS - FILM O PROFESORZE LEONIE GRADONIU Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 2008 Reżyseria: Urszula Kijak Scenariusz: Urszula Kijak Muzyka: R. Myhill Redakcja Publicystyki i Edukacji TVP 2 we współpracy z Ministerstwem Nauki i Informatyzacji realizuje cykl filmów dokumentalnych o laureatach nagród Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Każdy odcinek cyklu poświęcony jest jednemu z laureatów, który może być swoistym "przewodnikiem" po dziedzinie nauki, w której jest niekwestionowanym autorytetem. Profesor Leon Lech Gradoń (rocznik 1947) studia z zakresu inżynierii chemicznej ukończył na Politechnice Warszawskiej w 1969 roku, zaś studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim w 1975 roku. Rok później doktoryzował się na PW, w latach 1978 - 79 odbył staż podoktorski w University of Houston, a następnie, w roku 1981, uzyskał habilitację. Tytuł profesora zwyczajnego otrzymał w 1996 roku. Specjalizuje się w inżynierii chemicznej. Pracuje na Wydziale Inżynierii Chemicznej i Procesowej PW, w latach 1999 - 2005 był jego dziekanem. Był również stypendystą Fulbrighta na Uniwersytecie w Cincinnati (1993 - 94), wielokrotnie przebywał jako visiting professor na uczelniach w USA, Austrii, Japonii. Jest autorem i współautorem 15 monografii i rozdziałów w monografiach o zasięgu międzynarodowym, autorem i współautorem siedmiu podręczników akademickich, autorem i współautorem 150 artykułów o zasięgu międzynarodowym oraz 180 doniesień w materiałach konferencyjnych międzynarodowych i krajowych, a także autorem i współautorem 60 patentów. Oparte na jego badaniach rozwiązania techniczne były lub są praktycznie stosowane w wielu firmach i przedsiębiorstwach polskich oraz zagranicznych. Badania prof. Gradonia dotyczą mechaniki aerozoli i wykorzystania podstawowych mechanizmów procesów transportu pędu, masy i energii do wyjaśnienia zjawisk zachodzących w układach wielofazowych. Jego oryginalne hipotezy, będące rezultatem badań o charakterze podstawowym, doprowadziły do powstania innowacyjnych technologii wdrożonych do produkcji. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 11:05 PERŁY BAŁTYKU - PÓŁWYSEP HELSKI Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: Dr Andrzej Kruszewicz Bałtyk jest pełen tajemnic. Te najciekawsze ukrywa głęboko w swojej toni i wysoko ponad nią. To najmłodsze morze świata, które nieustannie się zmienia. W jednym milimetrze bałtyckiej wody żyje ponad 5 milionów organizmów. Bo Bałtyk, wbrew wszystkiemu - nie umiera. Życie w nim dopiero nabiera rozpędu. Andrzej Kruszewicz postanawia przyjrzeć się mu z bliska. Odc. 3 - "Półwysep Helski". Mierzeja Helska to jeden z najbardziej zdumiewających półwyspów na świecie. Ta ogromna ściana piasku odchodzi od lądu i wbija się w głąb morza. Z lotu ptaka przypomina kosę. Oddziela wzburzony Bałtyk od Zatoki Gdańskiej i spokojnej Zatoki Puckiej. (dodano pozycję programową) 14:55 TAJEMNICZY ŚWIAT ZWIERZĄT Magazyn, 6 min, Polska, 2022 Program przyrodniczy o charakterze edukacyjnym dla małych i dużych miłośników zwierząt. Joanna Łucka-Szczygieł odsłania sekrety egzotycznych mieszkańców ZOO w Borysewie. Wraz z opiekunami zwierząt autorka opowiada o ich mądrości, zwyczajach, diecie, zachowaniu, przyjaźniach. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 19:00 DORWAĆ WIRUSA - WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski Cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. Za ciężką, nierzadko prowadzącą do śmierci, chorobę odpowiedzialnych jest ich kilka. Te najgroźniejsze powodują śmierć w 30 proc. przypadków. Najbardziej zaraźliwe mają skuteczność od 70 do 90 proc. Wirusy zapalenia wątroby. To im będzie poświęcony ten odcinek programu. Niestety, nie na wszystkie udało się znaleźć szczepionkę. Czy naukowcom uda się dorwać tego groźnego wirusa? (zmodyfikowano opis: Omówienie) 00:45 DORWAĆ WIRUSA - WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski Cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa, w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. Za ciężką, nierzadko prowadzącą do śmierci, chorobę odpowiedzialnych jest ich kilka. Te najgroźniejsze powodują śmierć w 30 proc. przypadków. Najbardziej zaraźliwe mają skuteczność od 70 do 90 proc. Wirusy zapalenia wątroby. To im będzie poświęcony ten odcinek programu. Niestety, nie na wszystkie udało się znaleźć szczepionkę. Czy naukowcom uda się dorwać tego groźnego wirusa? (dodano pozycję programową) 02:35 GENIUSZE I MARZYCIELE. BANACH. MIĘDZY DUCHEM A MATERIĄ Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2018 Scenariusz: Wiesław Saniewski Film dokumentalny przedstawiający postać wybitnego polskiego matematyka Stefana Banacha, jednego z najważniejszych naukowców w historii światowej nauki. Jego odkrycia miały i wciąż mają duży wpływ nie tylko na na badania naukowe, ale także na zastosowania w przemyśle, medycynie, zapewnieniu bezpieczeństwa itd. O Stefanie Banachu i lwowskiej szkole matematycznej mówić będą m.in.: matematyk prof. Roman Duda, były rektor Uniwersytetu Wrocławskiego; wybitny uczony, genetyk i onkolog, mieszkający na stałe w USA prof. Wacław Szybalski; Mariusz Urbanek, autor książki o polskich matematykach we Lwowie pt. "Genialni. Lwowska szkoła matematyczna". Przewodnikiem po współczesnym świecie zastosowań przestrzeni Banacha będzie emerytowany wybitny szwedzki matematyk Per Enflo. Jest on ostatnim laureatem nagrody polskich matematyków, skupionych we Lwowie wokół osoby Stefana Banacha, za rozwiązanie nierozwiązanego wcześniej problemu, postawionego przez lwowskich matematyków podczas tradycyjnych spotkań w nieistniejącej dziś Kawiarni Szkockiej. W 1972 roku laureat otrzymał z rąk matematyka ze szkoły Banacha prof. Stanisława Mazura w nagrodę żywą gęś. Oprócz rozmów w filmie znajdą się m.in. inscenizowane sceny z udziałem wnuków szwedzkiego matematyka, służące wyjaśnieniu wielkości i znaczenia polskiego uczonego we współczesnym świecie; rozmowy z najbliższym krewnym Stefana Banacha prof. Johnem Greczkiem; różnorodne materiały dokumentalne, takie jak zdjęcia dawnej oryginalnej księgi szkockiej, która obecnie znajduje się w Nowej Zelandii, kontynuatorki tej księgi, założonej we Wrocławiu przez wychowanków Banacha oraz miejsca, gdzie przestrzenie Banacha mają zastosowanie dzisiaj. Tymi miejscami będą na przykład: lotnisko O’Hare w Chicago, szpitale, fabryka samochodów Volvo w Szwecji. Zdjęcia kręcono w kwietniu i w maju 2018 roku we Wrocławiu i we Lwowie oraz w Szwecji i USA.