Program 1 Sobota, 03.06.2023 05:25 SIEDEM ŻYCZEŃ - ODC. 2/7 - SPOJRZENIE FARAONA Serial przygodowy TVP, 49 min, Polska, 1984 Reżyseria: Janusz Dymek Scenariusz: Andrzej Kotkowski, Maciej Zembaty Muzyka: John Porter Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Daniel Kozakiewicz, Izabella Olejnik, Bronisław Pawlik, Witold Dębicki, Renata Berger, Helena Kowalczyk, Zbigniew Buczkowski, Artur Barciś, Edward Bukowian, Wiesław Drzewicz, Konrad Morawski Radamenes co tydzień spełnia jedno życzenie Darka. Kot opowiada chłopcu o swoim pobycie w świątyni i o tym, że miał kilkudziesięciu niewolników do dyspozycji. Ale faraon miał ich jeszcze więcej - każdy, na kim zatrzymał spojrzenie, był zobowiązany do służenia władcy. Podekscytowany chłopiec pragnie, by w odpowiedzi na jego spojrzenia dorośli spełniali jego życzenia. Od rana zaczyna się dzień pełen niespodzianek. Mama hałaśliwie budzi syna, ale pod wpływem jego wzroku proponuje mu śniadanie do łóżka, potem zamawia taksówkę, by Darek wygodnie pojechał do szkoły. Taksówkarz, milicyjny patrol, nauczyciele - wszyscy są szczęśliwi, mogąc spełniać zachcianki chłopca. Ta sytuacja, z początku zabawna, zaczyna w końcu przeszkadzać Darkowi. Musi znaleźć sposób, jak uwolnić się od natrętnych wielbicieli. 10:15 FASCYNUJĄCY ŚWIAT - CO JEŚĆ, BY RATOWAĆ PLANETĘ? (EAT TO SAVE THE PLANET (HORIZON) / FEAST TO SAVE THE PLANET) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Kate Pringle Co i jak należy jeść, aby być zdrowym i chronić dobra naturalne naszej planety? Dużo nowej wiedzy na temat ekologicznego odżywiania. Film powstał zgodnie z przepisami pandemicznymi. Żywność jest ogromnym źródłem emisji gazów cieplarnianych. Ale najbardziej szkodliwe wybory nie zawsze są tymi, których się spodziewamy. Poznamy grupę ochotników, którzy delektują się kolacją, a każde wybrane danie pokaże na tablicy wyników poziom emisji dwutlenku węgla. Podczas gdy oni dokonują wyborów, aby wyłonić zwycięzcę tego konkursu, zespół naukowców i szefów kuchni udziela cennych porad na temat tego, co wszyscy jemy. Na razie w czasie zakupów sami musimy dodatkowo oceniać ewentualne kwestie środowiskowe. To nie są proste sprawy. Lecz jeśli wszyscy będziemy rozważnie wybierać, będziemy nadal smacznie jeść nie szkodząc planecie Ziemi. 12:15 GWIAZDY W POŁUDNIE - SHALAKO (SHALAKO) Western, 108 min, Wielka Brytania, 1968 Reżyseria: Edward Dmytryk Scenariusz: Clarke Reynolds, J. J. Griffith, Hal Hopper i Scott Finch Aktorzy: Sean Connery, Brigitte Bardot, Stephen Boyd, Jack Hawkins, Peter Van Eyck, Honor Blackman, Woody Strode, Eric Sykes Szeroko reklamowany swego czasu brytyjski western, nakręcony w Hiszpanii przez amerykańskiego reżysera (twórcę m.in. "Młodych lwów", "Dwóch złotych koltów", "Krzyżowego ognia", "Za cenę życia", "Żegnaj, kochanie" czy "Mirażu") i z udziałem międzynarodowej obsady aktorskiej, to dzieło dość nietypowe w westernowym nurcie nie tylko ze względu na swoją "wielonarodowość". W przeciwieństwie do innych, amerykańskich czy nawet włoskich westernów, jego bohaterami nie są ani sprawiedliwi "ludzie znikąd", ani waleczni obrońcy prawa z gwiazdami szeryfów, ani spragnieni zysku hodowcy bydła, lecz europejscy arystokraci, którzy urządzają sobie polowanie na amerykańskich preriach. Jak podaje Louis L'Amour, autor powieści, ktora stała się podstawą scenariusza, zwyczaj ten był dość częsty wśród arystokratów w połowie XIX w. Możni Europejczycy jeździli wówczas na łowy do Ameryki, jak wcześniej czynili to w Afryce. Niektórzy z nich zabierali ze sobą kilkanaście wozów i podwodów, stada bydła, kilkadziesiąt koni, sfory psów i tabuny służących. Większość z nich tylko podróżowała i polowała, ale byli i tacy, którzy po drodze zakładali rancza, a nawet miasta. Jest rok 1882. Pruski arystokrata, baron Frederick von Hallstatt, organizuje dla swych przyjaciół safari na amerykańskiej pustyni. W gronie zaproszonych gości są: hrabina Irina Lazaar, Hans Kruger, towarzysz barona z wojska, sir Charles Daggett, angielski dyplomata z żoną, amerykański senator Henry Clarke i jego żona Elena. Wyprawę prowadzi grupa przewodników pod kierunkiem Bosky'ego Fultona, bandyty, którego rzeczywistym celem jest zagrabienie biżuterii bogatych turystów. W trakcie podróży hrabina Irina zostaje napadnięta przez Indian. Z pomocą przybywa jej Shalako, federalny agent - pełnomocnik czuwający nad przestrzeganiem warunków układu z Indianami. Ratując piękną brankę od okrutnej śmierci, przyrzeka wodzowi Indian Chato, że cudzoziemcy opuszczą tereny należące do czerwonoskórych braci. Niestety, myśliwi, nie zważając na niebezpieczeństwo, odmawiają przerwania polowania. Shalako, przekonany, że nazajutrz Indianie zaatakują, wyrusza, by sprowadzić pomoc wojska. Przeczucie go nie myli, o wschodzie słońca Indianie rzeczywiście napadają na obóz. Już pierwsze kadry filmu Dmytryka zapowiadają coś więcej niż film przygodowy. Sceny ukazujące wykwintnych arystokratów, wystrojonych w aksamity i diamenty, jedzących wyszukane potrawy na srebrnych półmiskach, sączących zimne wino z kryształowych kieliszków w sercu jałowej pustyni i nie zwracających uwagi na spitą eskortę ani zagrażających im indiańskich łowców skalpów, należą do najlepszych w filmie. Znakomicie wypada też Sean Connery jako tytułowy Shalako. Była to jego najlepsza rola od czasu serii filmów o przygodach Jamesa Bonda. Znacznie chłodniej krytycy oceniali kreację Brigitte Bardot, zaangażowaną - ich zdaniem - głównie "ku ozdobie". 14:25 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - KUCHNIA KIELECCZYZNY Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Adam Kubiak Prowadzący: Karol Okrasa W tym odcinku Karol Okrasa wyruszy do doliny Białej Nidy na Kielecczyźnie. Kuchnia tego regionu nie zagościła jeszcze w naszym programie, więc czas to naprawić. W dawnych czasach jadano w tych okolicach skromnie, by nie rzec biednie. Na słabych glebach uprawiano głównie ziemniaki, kapustę, rośliny strączkowe i zboże. Najbardziej znaną potrawą jest zupa zalewajka świętokrzyska. Była ona przygotowywana na bazie kwaśnego żuru, z ziemniakami, kiełbasą lub boczkiem, czasem z dodatkiem grzybów. Znajdziemy tu też wiele dań z ziemniaka, który choć pojawił się w jadłospisie dopiero w XIX wieku, jest podstawą wielu regionalnych specjalności takich jak: "gałki", "goły", "golorze", pyzy, "tryndle", "pigoły", "targańce" czy też "zmiocarz" - rodzaj pasztetu ziemniaczanego. Na głębokim oleju smażono pączki z ziemniaków, a wśród potraw ziemniaczanych królował kugiel, czyli zapiekanka ziemniaczana z mięsem wywodząca się z tradycji żydowskiej. Lokalne gospodynie do dziś wyrabiają prawdziwe wiejskie twarogi czy masło. Karol przygotuje swoje wersje tradycyjnych dań regionalnych. 1/ Przygotowana w kociołku na ogniu zupa z grochu, kaszy i ziemniaków; 2/ Bitki z ligawy wołowej w pikantnym sosie z kuleczkami z ziemniaków; 3/ Placki z ziemniaków z farszem z wiejskiego twarogu i domowej konfitury. 14:55 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 63 Telenowela historyczna TVP, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Krzysztof Łukaszewicz, Łukasz Wiśniewski Scenariusz: Anna Krasuska, Małgorzata Jurczak, Aleksandra Grażewicz-Ćwiklińska Aktorzy: Milena Staszuk, Marcin Piętowski, Bogdan Kalus, Jacek Kopczyński, Lech Mackiewicz, Jakub Szlachetka, Michał Chorosiński, Szymon Nygard, Bartosz Głogowski, Maciej Jachowski, Oliwer Witek, Maciej Raniszewski, Mateusz Jordan-Młodzianowski, Żaneta Homa, Julia Łukowiak Klęska głodu. Rok 1408. Jagiełło (Sebastian Skoczeń) dowiaduje się o niestosownym zachowaniu pijanej Sofii (Julia Łukowiak) w czasie spotkania z Dypoldem (Maciej Jachowski). Beata z Bożego Daru (Karina Szafrańska) ma pomysł jak uratować Sofię od klasztoru i zatrzymać ją na Wawelu. Trzeba ją wydać za mąż. Kandydatem jest owdowiały niedawno Mścisław. Na Litwie głód. Ulryk von Jungingen (Szymon Nygard) i Fryderyk von Wallenrode (Bartosz Głogowski) postanawiają uszczelnić granice, a Jagiełło każe przygotować wielki transport zboża. Saule (Agata Pieszko) ma jechać do Krakowa, aby zawiadomić króla, że Krzyżacy szykują się do wojny. 15:20 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 64 Telenowela historyczna TVP, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Łukasz Wiśniewski, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Marta Hryniak, Anna Krasuska, Monika Zięba-Rybowska Aktorzy: Radosław Pazura, Jędrzej Jezierski, Michał Chruściel, Dawid Czupryński, Karol Dziuba, Izabela Żaczek, Caroline Kozioł, Sebastian Lubański, Sebastian Skoczeń, Milena Staszuk, Marcin Piętowski, Jakub Szlachetka, Pola Brzeszczak, Michał Chorosiński, Małgorzata Klara Płomienie i zgliszcza. Wiosna 1409. Księżna Anna Witoldowa (Małgorzata Klara) mówi Witoldowi (Michał Chorosiński), że Hanusz (Mateusz Grydlik) jest krzyżackim szpiegiem. Wielki Książę Litewski robi z niego swojego szpiega. Świdrygiełło (Michał Chruściel) zostaje pojmany przez Karima (Adam Młynarczyk) i jego Tatarów. Król (Sebastian Skoczeń) godzi się na ślub Sofii (Julia Łukowiak) z Mścisławem (Karol Dziuba). W Krakowie płonie zamtuz. 15:45 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 65 Telenowela historyczna TVP, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Łukasz Wiśniewski, Krzysztof Łukaszewicz Scenariusz: Ewa Ratusińska, Tomasz Wojtczuk, Anna Krasuska Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Marcin Piętowski, Jakub Szlachetka, Maciej Raniszewski, Dawid Czupryński, Krzysztof Brzazgoń, Karol Dziuba, Adam Młynarczyk, Żaneta Homa, Julia Łukowiak, Aleksandra Sroka, Katarzyna Dominiak, Daniel Mosior, Mariusz Jakus, Jakub Wieczorek O wojnie sprawiedliwej. Wiosna 1409. Władysław Jagiełło (Sebastian Skoczeń) szuka argumentów, które nastawią Europę pozytywnie do Korony i Litwy w wypadku konfliktu z Zakonem Krzyżackim. Znany krakowski wykładowca Stanisław ze Skarbimierza twierdzi, że istnieje wojna sprawiedliwa. Zbigniew Oleśnicki (Przemysław Stippa) chce jak najszybciej powiedzieć o tym królowi. Ciołek (Daniel Mosior) ma szybko skończyć pisać sonet, który zamówił król dla królowej. Ale kradnie mu go książę Siemek (Jakub Szlachetka) i podrzuca Femce (Żaneta Homa). Mścisław (Karol Dziuba) na białym koniu wjeżdża na wawelski dziedziniec i prosi o rękę Sofię (Julia Łukowiak). Królowa (Milena Staszuk) i dwórki próbują namówić Sofię, aby jak najszybciej przyznała się Mścisławowi do swoich kontaktów z Dypoldem. Na Wawel przyjeżdża poselstwo tatarskie. Karim Berdim (Adam Młynarczyk) jest pod urokiem Katarzyny z Goraja (Aleksandra Sroka). 16:20 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE. TAKA HISTORIA - ODC. 18 Telenowela dokumentalna, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Anna Krasuska Aktorzy: Wojciech Żołądkowicz, Paula Stępczyńska, Dominik Bąk Komu topór, komu sznur? Od XIV wieku na ziemiach polskich funkcjonowały różne rodzaje sądów: ziemskie, dla rycerstwa, sądy prawa niemieckiego dla mieszczan oraz kościelne. Pierwsze miejskie więzienie na ziemiach polskich zbudowano we Wrocławiu dopiero w XIV wieku. Nie znano kary więzienia - przebywanie w lochu było tymczasowe, w oczekiwaniu na wyrok. Więzienie, jako formę kary, zaczęto stosować dopiero od XVI wieku. Sądy obradowały w różnych miejscach - miejskie najczęściej na ratuszu, ale mogły sądzić i w kościele, i w karczmie, a nawet pod gołym niebem. Kary finansowe były dla sądów najbardziej korzystne, ponieważ sędzia i ławnicy dzielili się pieniędzmi. Kar było wiele - zależały od rodzaju przewinienia. Noszono publicznie ciężkie kamienie, zakuwano w kuny, wiązano do pręgierza, chłostano. Nieuczciwych sprzedawców karano obcięciem włosów. Za drobne kradzieże, fałszerstwa i krzywoprzysięstwo karano piętnem wypalanym na czole lub policzkach. Za kradzież obcinano dłoń. Oszczerstwo karano wyrwaniem lub obcięciem języka. Głową można było zapłacić za wystąpienie przeciwko władcy, za szerzenie herezji, kradzież, rozbój, czyli morderstwo lub pobicie wraz z kradzieżą; także za gwałt. Na banicję, czyli wygnanie z kraju, skazywał jedynie król, ale sądy miejskie mogły kogoś relegować poza mury miasta. Skazańca odprowadzał na miejsce kaźni tłum ciekawskich, dla których w średniowiecznym mieście była to rozrywka. Po zakończeniu egzekucji kat, zwany mistrzem małodobrym lub po prostu mistrzem, zajmował się ciałem, chyba że wydawano je rodzinie. Skazańców można było chować w poświęconej ziemi, bowiem wedle Kościoła nie wolno karać dwa razy za tę samą zbrodnię. Szczątki skazańców grzebano w wyznaczonym do tego miejscu. W Krakowie był to kościół św. Getrudy, który ufundował syn skazanego na śmierć rajcy Andrzeja Wierzynka. 17:35 OJCIEC MATEUSZ S.XXIX - ODC. 381 (OJCIEC MATEUSZ S. XXIX, ODC. 13) SĄD OSTATECZNY Serial kryminalny TVP, 45 min, Polska, 2023 Hotelowa sprzątaczka znajduje na łóżku martwą kobietę i śpiącego obok niej księdza Mateusza. Robi kilka zdjęć, a potem ucieka. Kompletnie zdezorientowany Mateusz zostaje aresztowany pod zarzutem morderstwa. Tymczasem ciało ofiary znika w tajemniczych okolicznościach, a duchowny kompletnie nie pamięta poprzedniego wieczoru. Wie tylko, że spotkał się z kolegą z seminarium, księdzem Bartoszem, ale nie ma pojęcia jak znalazł się w pokoju hotelowym z zabitą kobietą. Podczas gdy policjanci pod wodzą komendanta Morusa poszukują zwłok, mieszkańcy Sandomierza dowiadują się o domniemanej zbrodni popełnionej przez księdza i głośno domagają się dla niego najsurowszej kary. W winę Mateusza nie wierzy oczywiście Natalia, a także nie dopuszczają tej myśli policjanci. Ale ci, którzy próbują dowieść niewinności przyjaciela, szybko zostają wysłani przez Morusa na przymusowy urlop. Wielu sandomierzan próbuje rozplątać sieć intryg i znaleźć tego, kto stoi za tą makabryczną mistyfikacją. By tego dokonać, Natalia podejmuje się misji pod przykrywką. 21:30 HIT NA SOBOTĘ - MIDWAY (MIDWAY) Dramat wojenny, 132 min, USA/Chiny, 2019 Reżyseria: Roland Emmerich Scenariusz: Wes Tooke Aktorzy: Ed Skrein, Woddy Harrelson, Patrick Wilson, Luke Evans, Mandy Moore, Mandy Moore, Luke Kleintank, Etsushi Toyokawa Bitwa o Midway odegrała w rejonie Pacyfiku równie ważną rolę jak bitwa o Anglię w Europie. Leżący w zachodniej części archipelagu wysp hawajskich atol Midway stanowił cenną bazę morską floty Stanów Zjednoczonych, klucz do panowania nad Pacyfikiem. Po rozgromieniu floty amerykańskiej podczas ataku na Pearl Harbor w grudniu 1941 r. Japończycy zmierzali do ostatecznego wyeliminowania Amerykanów także z tego ważnego strategicznie miejsca. Reżyser Roland Emmerich śledzi dzieje bitwy oczami zwykłych marynarzy, pilotów, a także generałów i polityków, których decyzje miały zdecydować o życiu tysięcy ludzi. Wojna na Pacyfiku, której początek dał atak Cesarskich Sił Powietrznych na bazę Pearl Harbour, od początku układała się po myśli japońskiego dowództwa. Duża część amerykańskiej floty wojenna uległa zniszczeniu, a dowództwo, szczególnie polityczne, nie potrafiło odnaleźć się w nowej sytuacji. W takich okolicznościach amerykańska baza na Midway pełniła rolę ostatniego szańca obrony, po przerwaniu którego Japonia zapanuje niepodzielnie na Pacyfiku, co może przesądzić o losach wojny. 01:50 KONWÓJ (CONVOY) Film sensacyjny, 103 min, USA/Wielka Brytania, 1978 Reżyseria: Sam Peckinpah Scenariusz: Bill Norton Aktorzy: Kris Kristofferson, Ali MacGraw, Ernest Borgnine, Burt Young, Madge Sinclair, Franklyn Ajaye, Brian Davies, Seymour Cassel, Cassie Yates, Walter Kelley, Billy E. Hughes Scenariusz zainspirowany tekstem przeboju country, do którego słowa napisał C. W. McCall (sam śpiewa tytułową piosenkę w filmie). Zdjęcia z udziałem ponad stu wielkich ciężarówek nakręcono w ciągu trzech miesięcy w stanie Nowy Meksyk. "Konwój" zrealizował zmarły w 1984 r. Sam Peckinpah, wybitny amerykański reżyser i scenarzysta, twórca znanych westernów ("Strzały o zmierzchu", "Major Dundee", "Dzika banda"). Mistrz filmowej narracji słynął z upodobań do zaskakujących efektów, często szokował widzów okrucieństwem. Charakterystyczne elementy peckinpahowskiego stylu krytyka odnalazła także w "Konwoju", choć tym razem reżyser oszczędził wielu bohaterów. Akcja filmu rozgrywa się prawie wyłącznie na autostradach. Na drodze w Arizonie policjant zatrzymuje jadącą z nadmierną prędkością ciężarówkę Martina Penwalda, zwanego Gumową Kaczką. Nie pierwszy raz kierowca popada w konflikt "z tymi z drogówki", którzy tylko czyhają na łapówki. Gumowa Kaczka wypowiada prawdziwą wojnę bezwzględnym, skorumpowanym przedstawicielom prawa. Poprzez walkie - talkie powiadamia kolegów po fachu, którym również dają się we znaki policjanci z patrolowych wozów. Wielu kierowców dołącza do Gumowej Kaczki, formując konwój. Dziesiątki potężnych osiemnastokołowców zjeżdżają z całych Stanów, by wziąć udział w proteście. Konflikt ze znienawidzoną "drogówką" przynosi kierowcom ciężarówek nieoczekiwaną sławę. Rozgłos całej sprawie nadają dodatkowo prasa, radio i telewizja. Mieszkańcy miasteczek, przez które przejeżdża konwój, spontanicznie witają drogowych buntowników. Wszędzie gromadzą się tłumy gapiów wiwatujących na ich cześć. Gumowa Kaczka poznaje przypadkowo piękną Melissę, która decyduje się podróżować jego ciężarówką. Dziewczyna jest fotoreporterem i od dawna poluje na sensacyjny temat, ale interesuje ją również przystojny kierowca. W roli Gumowej Kaczki wystąpił znany aktor, piosenkarz i kompozytor muzyki country, Kris Kristofferson. Zagrał też w westernie Sama Peckinpaha "Pat Garret i Billy Kid" (1973).