TVP Dokument Piątek, 02.06.2023 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - WEWNĘTRZNY OBIEG SZCZĘŚCIA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Andrzej Olichwier Prowadzący: Tomasz Kłosowski Domy ze słomy i gliny, wpatrzone w słońce i przez nie ogrzewane. I oświetlane przez słońce nawet w pochmurny dzień. Ciepła woda darmo. Za darmo ciepłe słowo. Weranda, która jest szklarnią i ogrodowa szklarnia, która jest kopułą. Ogród, obfitujący w zioła wszelkie. Wewnętrzny obieg wody i ciepła. Szkolenia z dziedziny zielonej energii i naturalnego rolnictwa. Kontakty z całym światem. W takiej to zielonej enklawie żyje i pracuje Jadwiga Łopata, założycielka i prezeska ICPPC. W jej ogrodzie, pełnym tradycyjnych odmian drzew owocowych, lądują dziś łase na owoce sójki i kwiczoły, ale kiedyś wylądował też tutaj swym śmigłowcem zafascynowany ekologicznym rolnictwem i zieloną energetyką, książę Karol. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 35 WIOSENNE OBRZĄDKI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czym zawiniła sobie Marzanna, którą co roku topią dzieci wraz z nadejściem wiosny? Dlaczego urządzamy małą wojnę na jajka w czasie śniadania wielkanocnego? I z jakiego powodu młode dziewczyny co roku są ulubionym celem młodzieńców, którzy oblewają je wodą w czasie śmigusa - dyngusa? Radosław Kotarski rusza śladem wiosennych zwyczajów i odkrywa ich tajemnicze prapoczątki. Okazuje się bowiem, że nasi przodkowie pozostawili nam niesamowicie ciekawe obrządki, które nadal są kultywowane. 07:05 TEST Film dokumentalny, 5 min, Polska, 1964 Reżyseria: Krzysztof Gradowski Eksperyment społeczny i filmowy, który zainspirowany został autentycznym zdarzeniem. W kwietniu 1963 r. 11 - letni chłopiec uciekł w piżamie ze szpitala, przeszedł całą Warszawę i przez nikogo o nic nie pytany dotarł do domu. Ekipa filmowców zdecydowała się zainscenizować podobną sytuację i śledzić dziecko ukrytą kamerą. Etiuda Szkoły Filmowej. 07:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 75 LIPNICA MUROWANA Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Lipnica Murowana, wieś w powiecie bocheńskim, oddalona jest niecałe 60 kilometrów od Krakowa. Leży w dolinie rzeczki Uszwicy. Ślady pierwszych osadników sięgają neolitu, ale dopiero od VII wieku n.e. , dogodne położenie i żyzna ziemia spowodowały, że dolina Uszwicy gęsto się zaludniła. Pierwsze oficjalne wzmianki dotyczące osady Lipnik dotyczą parafii założonej w 1141 roku. Mimo licznych najazdów była ona dobrze zasiedlona i wciąż się rozwijała, dzięki korzystnemu położeniu na szlaku handlowym między Węgrami a Krakowem. Wieś była dobrze zorganizowana, więc lokalni włodarze zaczęli zabiegać o nadanie jej większego znaczenia. Z powodzeniem w 1326 roku król Władysław Łokietek pozwolił Konradowi, sołtysowi wsi Lipnica, założyć miasto na 100 łanach frankońskich, czyli około 25 hektarach. W ten sposób wieś Lipnica stała się miastem. Rozplanowano je zgodnie ze średniowiecznym układem urbanistycznym, który zachował się do dziś. Tomasz Bednarek odwiedza najciekawsze miejsca w Lipnicy Murowanej, m.in. cmentarny kościół św. Leonarda, który w 2003 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, Izbę Regionalną, kościół św. Andrzeja oraz gospodę, w której przygotowywana jest lipnicka lipina - produkt regionalny o właściwościach leczniczych. Lipnica to niegdyś tętniące handlowym życiem królewskie miasto, a dziś cicha miejscowość, o wciąż widocznym średniowiecznym rodowodzie, cel podróży pasjonatów historii oraz pielgrzymów podążających śladami świętych. 07:45 WETERYNARZE Z SERCEM - /95/ Reality show, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Odwiedzamy podwarszawski Konstancin, gdzie Fundacja Świętego Franciszka prowadzi Koci Azyl. To największy tego rodzaju ośrodek w Europie, który rocznie przyjmuje prawie 200 pokrzywdzonych przez los kociaków. To nie jest zwykłe schronisko. Wydry olbrzymie ariranie są od 1999 roku wpisane na listę gatunków zagrożonych wyginięciem. W Polsce można je zobaczyć tylko w jednym miejscu - w łódzkim ogrodzie zoologicznym. Poznajcie międzynarodową rodzinę wydr olbrzymich - mamę Coari z Niemiec, tatę Cashibo /Kaszibo/ z Holandii i ich dzieci urodzone w Polsce. Dzisiaj odwiedzamy też jedno z miejsc, gdzie uratowane podczas interwencji OTOZ - u zwierzęta znajdują schronienie. Są tu psy nie tylko z Polski. Badża, Liczi, Lusi czy Skarpetek czekają tu na Was. 08:20 ŚWIAT WEDŁUG TESLI (TESLAFY ME. THE VISIONARY GENIUS OF NIKOLA TESLA) Film dokumentalny, 63 min, Słowenia, 2019 Reżyseria: Janja Glogovac Film dokumentalny opowiadający o życiu i odkryciach Nikoli Tesli, który poprzez pionierskie idee i wynalazki rozpoczął przemysłową rewolucję w dziedzinie produkcji i użytkowania energii elektrycznej oraz komunikacji bezprzewodowej. Był twórcą pierwszych urządzeń zdalnie sterowanych drogą radiową. Nasza cywilizacja opiera się na prądzie przemiennym, zdalnym sterowaniu i falach radiowych. Wyobraźmy sobie życie bez tych technologii bez łączących nas smartfonów czy internetu. Większość rozwiązań technicznych, które kształtowały świat od początku XX wieku wynalazł jeden człowiek. Tesla sądził, że energia elektryczna powinna być traktowana na równi z powietrzem, bo występuje w przyrodzie w nieograniczonych ilościach. Choć ogólnie nie jest dość doceniony za swoje wynalazki, to jego pomysły nadal kształtują naszą przyszłość. Tesla - postać towarzyska i inżynier, pochodzący z Chorwacji; elektrotechnik, radiotechnik i wynalazca. Był konstruktorem wielu urządzeń do wytwarzania i wykorzystania prądu przemiennego, konkurując skutecznie z Thomasem A. Edisonem, który uznawał tylko prąd stały. Zobaczymy, jak jego życie osobiste wpłynęło na odkrycia i jak naukowcy wciąż znajdują nowe zastosowania jego technologii do rozwiązywania globalnych problemów. Jego pomysły zostały podobno skonfiskowane przez rząd USA. Represje wobec Tesli dotknęły całą naszą cywilizację. Nikola wykonał swoje zadanie poświęcił nam swoje życie i karierę, a my po dziś dzień korzystamy z niemal wszystkich jego wynalazków, ale nie za darmo, wbrew jego woli. Tesla powiedział, że świat nie był gotowy na jego pomysły, wyprzedzające jego czasy, ale stwierdził również, że pewnego dnia te same pomysły przyniosą ogromne sukcesy. W Stanach przebywał przez część swojego życia. Zmarł 7.01.1943 w Nowym Jorku. 09:30 MALUCHY - ODC. 2 KROK ZA KROKIEM (BABY STEPS / A PETITS PAS / EP02: STEP BY STEP) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 Trzyodcinkowa mini - seria dokumentalna o najmłodszych zwierzętach. Roczna obserwacja trzech wyjątkowych, małych zwierząt i ich hodowców, od ich narodzin, poprzez pierwsze kroki i zmieniające życie doświadczenia. Poznamy bliżej lemury o turkusowych oczach, od których zależy przetrwanie tego gatunku. Bohaterem odcinka będzie też źrebak, dla którego scena stanie się prawdziwym placem zabaw, oraz szczeniak, który ma zostać psem pasterskim. Odcinek 2 - "Krok za krokiem". Po urodzeniu się - trzy maluchy spędziły pierwsze dni z właścicielami i opiekunami. Teraz zaczyna się drugi etap ich życia: nauka. Od 5 tygodni Natasza spędza cały czas z 4 szczeniaczkami. Zaczyna je rozumieć i rozróżniać. Dziś jest pierwsza próba szkolenia na psy pasterskie. Na razie nie można ich zetknąć z dużymi owcami. Muszą mieć coś na swoją miarę czyli kaczki. Zobaczymy jak bada się charakter małych zwierząt, aby dopasować zadania do ich możliwości. Poznamy sposoby przygotowania młodych osobników do pracy, pokazów, bycia z ludźmi i innymi zwierzętami. To bardzo ciekawe jak, krok za Krokiem, każdego dnia młode zwierzęta uczą się, poznają świat i stają się samodzielne. 10:35 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 17 FRANCUZI POZA FRANCJĄ (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 17 FRANAAIS SANS LA FRANCE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 17 - "Francuzi poza Francją". Baleary. Stolica Majorki, Palma, stanowi udane połączenie rajskich plaż z miejskim pejzażem. Siedemdziesiąt procent dochodów wyspy pochodzi z turystyki. Niektórzy turyści tak dobrze czują się na wyspie, że postanowili osiąść na niej na stałe. Spokojna starość na Balearach to marzenie wielu zamożnych Europejczyków. Zajrzyjmy też do Kanady. Co roku w Quebeku osiedla się od trzech do czterech tysięcy Francuzów. W Montrealu znacznie łatwiej jest zmienić zawód. Nikt nikogo nie szufladkuje. Przeniesiemy się do Nowego Jorku. Na koniec udamy się do Kataru. Od pewnego czasu zacieśniają się relacje między Katarem a Francją. Odkąd Katar został członkiem Międzynarodowej Organizacji Frankofonii, nauka francuskiego stała się bardzo ważna. Katar inwestuje dużo pieniędzy we Francji i w Paryżu. To bardzo nowoczesny kraj. To już nie tylko pustynia i Beduini. Wiele się zmieniło. 11:05 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 18 DUCHOWE WĘDRÓWKI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 18 AINSI SOIENT - ILS) Serial dokumentalny, 27 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 18 - "Duchowe wędrówki". Turcja. W mauzoleum Mevlany trwają przygotowania do przyjęcia pielgrzymów. Tu, od XIII wieku spoczywa wielki perski poeta Rumi, nazywany Mevlaną. We wczesnej młodości przybył do miasta Konya wraz z rodziną. Już za życia został ogłoszony świętym. Od początków XX wieku twórczość Rumiego znana jest na całym świecie, a zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Rumi to poeta, który najlepiej objaśnił, czym jest ludzkość, miłość, przyjaźń, braterstwo i pokój. W grudniu, w rocznicę śmierci Rumiego, do mauzoleum przybywają pielgrzymi z całego świata. Przeniesiemy się do Japonii. Mówi się, że w Japonii jest dwa razy więcej wierzących niż mieszkańców, bo wielu Japończyków praktykuje dwie religie jednocześnie. Pora też na wizytę w Singapurze. W tym nowoczesnym państwie - mieście, wierzenia i duchowość zajmują ważne miejsce. 11:35 LIZBONY DZIEŃ POWSZEDNI Reportaż, 12 min, Polska, 1972 Scenariusz: Andrzej Żurowski Reportaż podróżniczy o Lizbonie, stolicy i mieście portowym w Portugalii. Życie Lizbończyków, ukazane z perspektywy pracowników portu i rybaków, którzy stanowią w tej społeczności większość. Codzienność ludzi sprzedających różne towary na ulicach. Życie płynie tu wolniej, po wąskich uliczkach przechadzają się turyści, na ulicach sprzedawczynie handlują pamiątkami, chustami, warzywami i owocami. Widoczny jest rozwój miasta, coraz częściej buduje się nowoczesne dzielnice. W Lizbonie nie brakuje też obszarów biedy, gdzie dzieci bawią się samotnie na ulicach, bez opieki rodziców. Kontrast pomiędzy najbogatszymi, a najbiedniejszymi rejonami miasta. Plenery miasta, architektura, natura charakterystyczna dla rejonu południowej Europy. 11:55 UKRAIŃCY - ODC. 4. ROMAN Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Julia Łuczkowska Scenariusz: Julia Łuczkowska Roman pochodzi z Żytomierza, mieszka w Polsce od kilku lat. We Lwowie, przy jednym z teatrów ukończył kurs aktorski oraz kierunek reżyserii eventów. Do Polski przyjechał pomóc bratu w remoncie mieszkania i został. Pracował w wielu miejscach, zwykle jednak to była praca fizyczna, a najbardziej czuje się aktorem. Kiedyś grywał okazjonalnie w bajkach dla dzieci, w spektaklach w Katolickim Teatrze Edukacyjnym, z którym jeździł wraz z zespołem do szkół i domów kultury, ale także w offowych teatrach, zagrał nawet w przedstawieniu "UFO" Iwana Wyrypajewa. Obecnie przygotowuje się, być może do ostatniego spektaklu, do "Odprawy posłów greckich" Jana Kochanowskiego w offowym Teatrze Supernova, gdzie gra rolę Aleksandra. Prywatnie jest szczęśliwie zakochany i wspólnie z partnerką rozwijają swoją firmę - chcą sprowadzać z Ukrainy granit i sprzedawać go w Polsce. Właśnie szykują się do pierwszego transportu. 12:50 SZCZĘŚLIWY Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Ewa Świecińska Na czym polega oryginalność filmu Ewy Świecińskiej o Kardynale Stefanie Wyszyńskim? Na tle dotychczasowych produkcji wyróżnia się on w trzech obszarach: nową narracją na temat Stefana Wyszyńskiego, nieznanymi dokumentami archiwalnymi, w tym dokumentami audiowizualnymi, oraz formą dostosowaną do wrażliwości młodego widza, bliższą reklamy i teledysku niż klasycznego dokumentu. Kardynał Stefan Wyszyński należał do pokolenia, które przeżyło ostatnie lata zaborów, dwie wojny światowe, upadek komunizmu, był świadkiem wielkiego przełomu cywilizacyjnego, jaki dokonał się w XX wieku. W dotychczasowej filmografii najczęściej przedstawiano go jako prymasa tysiąclecia, postać pomnikową, tradycjonalistę, polityka, który komunistom rzucił "Non possumus", autora uniwersalnego, unikalnego i wielkiego nauczania, przyjaciela Jana Pawła II. W naszym filmie chcemy pokazać Wyszyńskiego w nowym świetle jako innowatora, wizjonera i stratega, który potrafił swoje cele realizować na globalną skalę. To był mąż stanu, który miał wpływ na historię świata, a jednocześnie człowiek z krwi i kości, który inspiruje kolejne pokolenia. Z tego powodu właśnie przedstawiciele tych pokoleń, którzy nie mieli już bezpośredniego kontaktu z Kardynałem, a nie wielokrotnie już przepytywani świadkowie jego posługi, będą bohaterami naszego filmu. To właśnie ci młodzi i dynamiczni ludzie pokażą, że Stefan Wyszyński nie jest człowiekiem przeszłości, lecz przyszłości. 13:45 MALUCHY - ODC. 3 PIERWSZE KROCZKI (BABY STEPS / A PETITS PAS / EP03: FIRST STEPS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2016 Trzyczęściowy film dokumentalny o najmłodszych zwierzętach. Roczna obserwacja trzech wyjątkowych, małych zwierząt i ich hodowców, od ich narodzin, poprzez pierwsze kroki i zmieniające życie doświadczenia. Poznamy bliżej lemury o turkusowych oczach, od których zależy przetrwanie tego gatunku. Bohaterem odcinka będzie też źrebak, dla którego scena stanie się prawdziwym placem zabaw, oraz szczeniak, który ma zostać psem pasterskim. Odcinek 3 - "Pierwsze kroczki". Po trudnym początku z kaczkami, Girouette uczy się komend do pracy z owcami. Do zawodów zostały tylko 2 miesiące. Girouette robi duże postępy. Jest bardzo miła i posłuszna. Przyjemnie i łatwo się z nią pracuje. Potrafi być spokojna i jednocześnie bardzo szybka. To prawdziwa przyjemność... Jak na swój wiek nauczyła się wielu komend i zmierzy się z doświadczonymi psami. 14:45 NIEDŹWIEDŹ WE MNIE (BEAR LIKE) Film dokumentalny, 54 min, Szwajcaria, 2021 Reżyseria: Roman Droux Bliskie spotkania z niedźwiedziami w odległej, dzikiej Alasce. Od ponad piętnastu lat David Bittner miesiące letnie spędza w zachodniej Alasce. Jest biologiem badającym świat niedźwiedzi grizzly, a także walczy o ochronę ich środowiska. Wraz z filmowcem Romanem Droux zaprezentują zadziwiające spotkanie z niedźwiedziem grizzly zwanym Lena. Będą śledzić rodzinę zwierząt w jej walce o przetrwanie bardzo trudnych warunkach. Nie ma drugiego ssaka, który przez połowę życia hibernuje. Niedźwiedzie nie jedzą, nie piją, nie wypróżniają się. Nerki ciągle pracują. Aż dziw bierze, że nie dochodzi u nich do zatrucia. Człowiek zawsze będzie dla niedźwiedzi czynnikiem niepokojącym. Ludzie nie powinni się zbliżać do nich na odległość mniejszą niż 50m. Ale jeśli niedźwiedź do ciebie podchodzi, to sytuacja się zmienia. To się często zdarza. Zwierzęta przyzwyczajają się do obecności człowieka. Zaczynają czuć się bezpieczne i tolerują ich obecność, dlatego podchodzą. Mamy niedźwiedzice słyną z tego, że zagorzale bronią potomstwa. Dramatyczne sceny konfliktów i nieokiełznane życie tych dzikich stworzeń. Historia dzikiej przyrody, oprawiona zapierającymi dech w piersiach zdjęcia tych wyjątkowych zwierząt i ekosystemu. 15:55 LUWR PONADCZASOWY (THE TIMELESS LOUVRE / LE LOUVRE) Film dokumentalny, 44 min, Francja, 2019 Reżyseria: Anne - Claire Danel Od ponad 200 lat położony w Paryżu Luwr jest obowiązkowym miejscem odwiedzin oraz źródłem wzruszeń, marzeń i fantazji. Muzeum mieści się w Pałacu Luwru (Palais du Louvre) znanym już w średniowieczu. Znajduje się tu ponad 38 000 dzieł sztuki. Nigdy nie przestaje urzekać, zadziwiać i angażować gości. Ten dokument to podróż do tego pięknego miejsca, w którym pracuje dwa tysiące ludzi, aby zadbać o wszystko i utrzymać w dobrej kondycji. Spotkamy tych, którzy są od dawna związani z tym miejscem. Skorzystamy z wyjątkowych archiwów i opinii ważnych osób. Zbadamy, co powoduje, że to miejsce jest tak ponadczasowe i wieczne. 16:45 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 19 PLAŻE MARZEŃ (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 19 PLAGES DE REVE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 19 - "Plaże marzeń". Brazylia. Plaże Rio de Janeiro należą do najpiękniejszych i najsłynniejszych na świecie. Copacabana czy Ipanema to nazwy kojarzące się z zabawą i wypoczynkiem. Na plaży zacierają się różnice społeczne. Odwiedzimy też Portugalię. Algarve słynie z pięknych plaż i klifów, ciągnących się wzdłuż atlantyckiego wybrzeża. Dodatkowym atutem tego regionu jest wyjątkowe nasłonecznienie. Pora też na wizytę w Jordanii. Akaba to jedyny port morski i miejscowość wypoczynkowa w Jordanii. Umiarkowany klimat i ciepłe wody zatoki przyciągają turystów z kraju i z zagranicy. Przeniesiemy się na Mauritius. Turkusowa laguna, biały piasek i luksusowe hotele. Maurytyjski Raj przyciąga co roku blisko milion turystów. 17:15 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 20 DLA ZMOTORYZOWANYCH (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 20 PLANATE MACANIQUE) Serial dokumentalny, 28 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 20 - "Dla zmotoryzowanych". Mieszkańcy Gwadelupy dbają o swoje pojazdy. Zarówno jednoślady, jak i cztery kółka zajmują w ich sercach wyjątkowe miejsce. Gwadelupczycy kochają samochody. Często je tuningują. Przeniesiemy się do Stanów Zjednoczonych. Specjalnością stanu Montana są tak zwane Demolition Derby. Zasada tej zabawy jest prosta - należy zbudować pojazd i rozbić go o inne wraki. Zajrzymy teraz na Maltę. Na całej Malcie jest około pięciu tysięcy starych samochodów. To dużo, jak na tę małą wyspę. Malta była kolonią brytyjską, dlatego tak wiele tutaj klasycznych, angielskich automobili. Przeniesiemy się do Wielkiej Brytanii. Taksówki to nieodzowny element londyńskiego pejzażu. Londyńscy taksówkarze znają nie tylko ulice miasta, lecz także ich historię i wszystkie zaułki. Na zakończenie odwiedzimy Indie. Motocykl jest jednym z najczęściej używanych środków transportu w Indiach. Większość używanych tu jednośladów pochodzi z Japonii. Jednak ulubioną marką pozostaje brytyjski Royal Enfield. 17:55 STRAŻNICY MAGII (KEEPERS OF THE MAGIC) Film dokumentalny, 55 min, Australia, 2018 Reżyseria: Vic Sarin Film dokumentalny o najlepszych operatorach kamery na świecie, którzy potrafią zatrzymać w kadrze to co idealne. Co trzeba zrobić, aby publiczność omdlała przed srebrnym ekranem? Mistrzowie tego rzemiosła mówią o swoich związkach z ruchomym obrazem. Dokument zawiera wywiady z wizjonerami stojącymi za takimi hitami kina jak: "Ojciec chrzestny", "Czas apokalipsy", "Miasto Boga" i wieloma innymi. Zapierające dech w piersiach zakulisowe smaczki i spojrzenia mistrzów na magię wizualną w sercu najbardziej kultowych momentów historii kina. To zbiór artystycznych gigantów, a ich anegdoty stanowią prawdziwą gratkę dla miłośników filmu. Kim oni są? I jak im się udało stworzyć te niesamowite obrazy dla kina. Kino to język obrazów. Koniec kropka. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - NORMANDIA - KRAINA OBFITOŚCI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku wyprawa do Normandii. 20:10 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - SZPIEDZY OPERACJI NEPTUN ODC. 1/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 1 THE D - DAY SPIES) Cykl dokumentalny, 50 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Seria dokumentalna z tajnymi agentami w roli głównej: Montagu, Garbo, Fuchs, Penkovsky. Te nazwiska mogą z pozoru nic nie znaczyć, ale ci ludzie zmienili bieg historii. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Zobaczymy, jak pewien mężczyzna założył 24 tożsamości, aby zasymulować istnienie szpiegowskiego pierścienia. Zobaczymy, jak naukowcy z tajnych agencji przekazali ZSRR ultrapoufne plany dotyczące bomby atomowej. Odkryjemy zakodowane wiadomości, niewidoczny atrament, mikrofilmy i wszystkie niesamowite taktyki przesyłania ściśle tajnych informacji. Dzięki analizie odtajnionych dokumentów, archiwów, rekonstrukcji, wywiadów ze znanymi ekspertami i byłymi tajnymi agentami ta seria dokumentalna pozwoli nam zajrzeć w umysły i metody działania tajnych agentów. Garbo, Tricycle, Treasure, Brutus i Bronx - brytyjscy szpiedzy z czasów II Wojny Światowej. Ich misja: oszukać Adolfa Hitlera, by zabezpieczyć lądowanie w Normandii. Podwójni agenci, atrapy, fałszywe informacje przesyłane dyplomatom. To był doskonały plan. Życie w cieniu zmieniło tych pięcioro agentów w mistrzów podstępu. Oto utajniona historia trzech nieznanych mężczyzn i dwóch kobiet. Churchill chciał zaskoczyć nazistów, bo to był jedyny sposób na sukces. Zamierzali przekonać Hitlera, że pod koniec lata 1944 dojdzie do kilku desantów: w Calais, w Norwegii, na południowym zachodzie Francji i na Morzu Śródziemnym, z dala od rzeczywistego miejsca lądowania: Normandii. Aby uwiarygodnić swój plan, alianci stworzyli fikcyjną Pierwszą Grupę Armii Stanów Zjednoczonych, w skrócie FUSAG, stacjonującą w południowo - wschodniej Anglii. Dowodził nią prawdziwy generał George Patton, dobrze znany Niemcom z kampanii w Afryce Północnej i na Sycylii. To, co stało się później - lądowanie w Normandii, jest uznawane za jedną z najbardziej nadzwyczajnych akcji militarnych XX wieku, ale historia niemal zapomniała o wyjątkowej kampanii dezinformacyjnej, która umożliwiła desant. Gdyby kampania się nie powiodła lub została ujawniona, skutki byłyby opłakane. Możliwe, że rozmawialibyśmy dziś po niemiecku. Podwójni agenci w genialny sposób oszukali Niemców. 21:10 JAK WYCHOWAĆ NASTOLETNIEGO MORDERCĘ (RAISING A SCHOOL SHOTER) Film dokumentalny, 56 min, Dania/Belgia, 2022 Reżyseria: Lasse Barkfors, Frida Barkfors Troje rodziców nastoletnich morderców opowiada o życiu po przerażającym i niezrozumiałym czynie, jakiego dopuściły się ich dzieci. Syn Jeffa odsiaduje dożywocie po tym, jak w wieku 15 lat otworzył ogień do swoich kolegów z klasy. Zastrzelił dwóch z nich i ranił trzynastu. Syn Clarence'a, Nicholas, również resztę życia spędzi w więzieniu po śmiertelnej strzelaninie, w której zabił nauczyciela i zranił innego. Sue jest matką Dylana Klebolda, jednego z dwóch nastolatków, którzy dokonali masowej strzelaniny w Columbine High School w 1999 roku, a następnie popełnili samobójstwo. Żal, poczucie winy i bezsilność mieszają się u nich z poczuciem porażki, smutku, miłości i odpowiedzialności za czyny bliskich. Jak przeprosić rodziców nastolatków zabitych przez własne dzieci? Czy i jak można krytykować i opłakiwać masakrę, jeśli jej sprawcą jest własne dziecko? I wreszcie co poszło nie tak z wychowaniem własnych dzieci i kiedy nastąpił moment krytycznego błędu? 22:20 PRAWDZIWE PSY - ODC. 10/12 Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Lang, Patryk Vega, Marcin Koszałka Zdjęcia: Walter Sarkowicz, Marcin Koszałka Policjanci z grypy Moskit - aspirant Andrzej Sadzyński i sierżant Waldemar Iskra - otrzymują informację, że przy Wale Miedzeszyńskim, na trasie do Otwocka jest miejsce, w którym złodzieje rozbierają na części skradzione samochody. Policjanci jadą tam natychmiast. Informacja się potwierdza. Kiedy wjeżdżają na posesję, zastają tam trzech mężczyzn zajętych rozkręcaniem mercedesa, jak się okazało - ukradzionego. Zatrzymani przestępcy są obywatelami Białorusi, przebywającymi na terenie Polski nielegalnie. Wydział Kryminalny Komendy Stołecznej od lat nieustannie zajmuje się tropieniem i likwidowaniem melin, w których produkowana jest brudna, polska heroina zwana kompotem. Właśnie ustalono, gdzie znajduje się jedno z takich miejsc. Rozpoczyna się akcja. W melinie policjanci zastają trzech narkomanów w zaawansowanym stadium upojenia narkotycznego. W brudnym, zdewastowanym i zabałaganionym mieszkaniu, między różnymi przedmiotami znajdują garnki ze świeżo przygotowanym kompotem. Narkomani zostają zatrzymani. 23:00 DUCHY AFGANISTANU (GHOSTS OF AFGHANISTAN) Film dokumentalny, 56 min, Kanada, 2021 Reżyseria: Julian Sher Film dokumentalny, w którym młody i pełen nadziei korespondent wojenny Graeme Smith podążał za żołnierzami w czasie wojny w Afganistanie. Teraz wraca do miejsca, które przyprawiało go o koszmary, aby sprawdzić, czy jest nadzieja na pokój. Smith ponownie odwiedza starych przyjaciół i znajomych i widzi głębokie podziały w kraju. Odbywa niezwykłą podróż, aby odwiedzić talibów w ich nieoficjalnej siedzibie poza Afganistanem, w Doha w Katarze. Ruch, który kiedyś zakazał telewizji i kamer, ma teraz młode pokolenie nowoczesnych przywódców, którzy publikują filmy na oficjalnej stronie internetowej talibów i wykorzystują media społecznościowe do rozpowszechniania swojego przesłania. Po latach relacjonowania wojny odkrywa ludzi, którzy po raz pierwszy debatują o tym, jak wprowadzić pokój. Może tym razem zabijanie się skończy. Wydarzenia w Afganistanie przybrały tragiczny obrót. Potężne armie najechały kraj, głosząc hasła o pokoju, demokracji i prawach kobiet. To była katastrofa. Potem obce wojska się wycofały. Zginęły setki tysięcy ludzi. Korupcja i nadużycia są powszechne. A talibowie, dalecy od pokonania, są gotowi powrócić do władzy. Co poszło nie tak w dobrej wojnie? 00:05 W DOLINĘ SŁOŃCA - SZLAKIEM PODBOJU Reportaż, 15 min, Polska, 1973 Scenariusz: Andrzej Żurowski Pierwszy z cyklu reportaży podróżniczych, w którym ekipa telewizyjna podróżuje po państwie Inków, Peru. Inkowie pozostawili po sobie niezwykle bogatą i trwałą infrastrukturę, głównie drogi. Obecnie transport kolejowy w Peru jest słabo rozwinięty, za to transport kołowy jest głównym sposobem przemieszczania się ludności. Historia kraju i Wielkiego Podboju Francisco Pizzara, hiszpańskiego konkwistadora, który zdobył imperium Inków i założył miasto Lima. Obecnie miasto jest stolicą Peru. Pizarro wtargnął do Peru w 1531 roku. Przez kolejne dziesięć lat największe imperium Ameryki Południowej zostało zniszczone. W reportażu ukazano współczesny obraz kraju i jego mieszkańców. 00:30 KOCHA... LUBI...SZANUJE...? Film dokumentalny, 8 min, Polska, 1972 Reżyseria: Jerzy Obłamski Etiuda ilustrująca życie uczuciowe młodych Polaków. Ujęcia z prywatki przeplatane są wypowiedziami dziewcząt i chłopców dotyczących zakochania, miłości i seksu. Etiuda Szkoły Filmowej. 00:35 MOJE DOTKNIĘCIE JEST DOTKNIĘCIEM KOBIETY Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1981 Reżyseria: Ryszard Brylski Etiuda Szkoły Filmowej dotycząca twórczości Ewy Partum. W dokumencie pojawiają się ujęcia z wystawy "Samoidentyfikacja", wypowiedzi bohaterki oraz zapis performance’u, podczas którego artystka leży naga wśród publiczności, a charakteryzatorka postarza połowę jej ciała. 00:55 WYSPIAŃSKI - KRAKÓW - MELANCHOLIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1996 Reżyseria: Wojciech Szulczyński Scenariusz: Wojciech Szulczyński, Leszek Danilczyk Wykonawcy: Tadeusz Kantor, Jan Błoński, Józef Tischner, Mieczysław Porębski Film przedstawia związki Stanisława Wyspiańskiego z Krakowem poprzez rozmaite projekty, które artysta realizował w mieście i dla miasta, a także o jego związkach z modernistyczną filozofią i estetyką. O Wyspiańskim wypowiadają się: Tadeusz Kantor, Mieczysław Porębski, Jan Błoński, ks. Józef Tischner. W filmie zamieszczono też zdjęcia współczesnego Krakowa. 02:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MROCZNA TAJEMNICA LASU. ODC. 257 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:25 BIEGIEM, BIEGIEM Film dokumentalny, 41 min, Polska, 1992 Reżyseria: Marek T. Nowakowski, Marzena Witowska - Sabat Scenariusz: Marek T. Nowakowski, Marzena Witowska - Sabat Zdjęcia: Andrzej Półrolniczak Zapis ostatnich miesięcy życia Tadeusza Łomnickiego zarejestrowany podczas prób do spektaklu "Król Lear" w Teatrze Nowym w Poznaniu w 1991 roku. Tuż przed premierą aktor zmarł. 03:10 WILKASY 70 Film dokumentalny, 8 min, Polska, 1969 Reżyseria: Wojciech Wiszniewski Film, o wyraźnym zabarwieniu propagandowym, jest relacją z letniego obozu wypoczynkowo - szkoleniowego szkół artystycznych w mazurskich Wilkasach. Ukazuje studentów podczas wypoczynku, zabawy i pracy artystycznej. Obóz odwiedzają wiceminister kultury i członek KC PZPR. Etiuda Szkoły Filmowej. 03:20 DOKUMENT - PAMIĘĆ DOMU 47 min, Polska, 2012 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beta Hyży - Czołpińska Zdjęcia: Krzysztof Więckowski Podlasie do dziś cechuje niepowtarzalny krajobraz, wzbogacony niespotykaną w innych częściach Polski architekturą drewnianą. Niestety, w ostatnich latach zachodzą w nim nieodwracalne zmiany. Na skutek niekontrolowanych chaotycznych inwestycji budowlanych ginie zarówno krajobraz kulturowy, jak i przyrodniczy, będący wspólnym wielowiekowym dziedzictwem. Są jednak ludzie, którzy dostrzegają wartości krajobrazowe Podlasia. To głównie mieszkańcy dużych miast, którzy postanowili radykalnie zmienić życie, uciec z hałaśliwych aglomeracji i zamieszkać na wsi. Kupują zdewastowane stare drewniane domy i restaurują je tak, by zachowały swój historyczny charakter. Kto zdąży pierwszy? Czy szybciej będzie postępowało niszczenie krajobrazu, czy zacznie się proces powstrzymujący? To zależy od dotarcia z przesłaniem filmu do powszechnej świadomości.