TVP Dokument Niedziela, 04.06.2023 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - NAJJAŚNIEJSZY PUNKT BIESZCZADÓW Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski Jeszcze kilka lat temu diabeł mówił tu dobranoc. Dziś nawet zachodzące słońce nie mówi, bo choć znika za górami, jego energia pozostaje w akumulatorach. Właściciel gospodarstwa gościnnego o wdzięcznej nazwie Ranczo Eko - Frontiers, biolog dr Andrzej Czech nie bez dumy zapewnia, że w ogóle nie jest ono podłączone do sieci energetycznej. Ale na surowość zimy nie narzeka. Do wyjątków należą chwile, gdy musi się ratować agregatem spalinowym. Założeniem gospodarza zawsze było zgodne współdziałanie z przyrodą, a ta jest mu, jako badaczowi bieszczadzkich bobrów, bardzo bliska. Początki gospodarstwa nie były łatwe, musieli walczyć z trudnym terenem, mieszkając początkowo w namiotach, a gdy ostra zima przycisnęła, w niewykończonym domu. Już to samo nauczyło ekipę Andrzeja Czecha myślenia o racjonalnym wykorzystaniu energii. W 2004 roku postawili pierwszy, niewielki wiatrak. Dziś gospodarstwo korzysta na przemian z energii wiatru i słońca. Ogniwa fotogalwaniczne pozwalają skutecznie wykorzystywać światło naszej gwiazdy, zaś akumulatory tę naturalną energię zgromadzić. Nawet gdyby wciąż było pochmurno i nie wiało, starczy jej na dobre trzy tygodnie. Jednak taka sytuacja się nie zdarza, bo jak są chmury, to przeważnie jest i wiatr - zauważa gospodarz przyrodnik. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 37 ATOMOWA TAJEMNICA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak w czasach zimnej wojny przygotowywano się do nadejścia atomowej katastrofy? Gdzie miały chronić się najważniejsze osoby w państwie? Jak miało wyglądać ich codzienne życie pod ziemią? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski rusza do obiektów, o których do niedawna wiedziało zaledwie kilkanaście osób w państwie, a umiejscowienie sekretnych budowli było jedną z najważniejszych tajemnic. Poza tym zastanawia się, czy na terenie Polski znajdowały się kiedyś głowice nuklearne, które mogły rozpocząć III wojnę światową. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 77 ZAMOŚĆ Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Zamość - miasto idealne, o którym śnili w renesansie filozofowie i architekci. Sławią je takie przydomki jak: perła renesansu czy Padwa północy. Jego nazwa pochodzi od nazwiska założyciela kanclerza i hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego. W historii cywilizacji w pełni urzeczywistniono tylko kilka wizji miast idealnych. Dlatego Zamość jest unikatem na skalę światową. Jan Zamoyski zbudował to miasto na surowym korzeniu w niespełna 20 lat. W tym dziele wspomagał go włoski architekt Bernardo Morando. Kwintesencją Zamościa jest Stare Miasto, wyglądające wciąż jak za czasów hetmana Zamoyskiego. Przecinające się pod kątem prostym uliczki, równa wysokość zabudowy oraz szlachetne proporcje zdradzają renesansowe zamiłowanie do harmonii i porządku. Do miasta - twierdzy Zamość prowadziły niegdyś trzy bramy, a w XIX wieku dobudowane dodatkowe dwa wjazdy. Szczęśliwie wszystkie pięć zamojskich bram przetrwało do naszych czasów. Dziś stoją otworem dla wszystkich, którzy chcą tu przyjechać. A powodów jest wiele, choć koneserów sztuki i zabytków przyciąga najbardziej unikalny zespół Starego Miasta, który od 1992 roku widnieje na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. 07:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /97/ Reality show, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Zaczynamy od niespodzianki. Odwiedzamy placówkę Polskiego Towarzystwo Ochrony Ptaków, aby poznać koniki polskie! To nie jest pomyłka. Zaraz się wszystko wyjaśni. W płockim ogrodzie zoologicznym czeka nas nie lada gratka. Będziemy towarzyszyli doktorowi w kontroli medycznej pytona. Wszyscy są bardzo skoncentrowani. Tu nie można sobie pozwolić na żaden zbędny ruch czy błąd. Schronisko w Milanówku, dzięki pracy oddanych wolontariuszy, otwiera na ludzi i świat psiaki, które znalazły tam schronienie, a potem szuka dla nich prawdziwego domu. Tym razem czekają Axel, Bodo i Piorun. 08:05 WIELKA ARCHITEKTURA NA MAŁEJ PLANECIE (GREAT ARCHITECTURE ON A SMALL PLANET) Film dokumentalny, 53 min, Dania, 2019 Reżyseria: Lars Torp, Thomas Houkjr Houkjaer Zrównoważona architektura zyskuje popularność. Architekci już teraz myślą, jak w przyszłości będziemy budować i żyć. Zmiana klimatu. zanieczyszczenie, megamiasta i emisja CO2: duńscy architekci są w czołówce rozwoju zrównoważonej architektury dla przyszłych pokoleń. W połowie wieku na świecie będzie dziesięć miliardów ludzi. Miasta będą się rozrastać i coraz silniej oddziaływać na przyrodę i klimat. Podróżujemy po świecie, badając projekty i budynki, które odpowiadają na globalne wyzwania, jednocześnie poprawiając nasze codzienne życie. Bjarke Ingels ma mistrzowski plan ochrony Manhattanu, w obliczu podnoszącego się poziomu morza. W Paryżu duńscy architekci postawią zielony budynek na szczycie najbardziej zanieczyszczonej autostrady w mieście, gdzie rośliny będą oczyszczać powietrze, zmniejszą hałas i ochłodzą mieszkania. Architekci w Buenos Aires przekształcili dawne slumsy i zintegrowali je z resztą miasta. Czy w przyszłości możemy budować bez emisji CO2? W Kopenhadze materiały z recyklingu są wykorzystywane przez architekta Andersa Lendagera na dużą skalę, co redukuje emisję CO2 o 80%. A w Szwecji CF Mller buduje dziesięciopiętrowe domy mieszkalne z masywnych kawałków drewna zamiast betonu, redukując emisję CO2 do zera. To wszystko są inspirujące przykłady tego, jak możemy żyć i budować w sposób bardziej zrównoważony w przyszłości. 09:05 SIDIK I LAMPART (SIDIK AND THE PANTER) Film dokumentalny, 56 min, USA, 2019 Reżyseria: Reber Dosky Film dokumentalny, którego bohaterem są kurdyjskie góry i perski lampart. Reżyser filmu oprowadza nas po tych górach wraz z Sidikiem, który postanowił spędzić dwadzieścia pięć lat na poszukiwaniu lamparta w naznaczonym ludobójstwem surowym górskim regionie Kurdystanu w północnym Iraku. Wszystko dlatego, że powstał warunek, że jeśli uda się znaleźć i sfilmować lamparta, uważanego tu za magiczne stworzenie, ten region zostanie ogłoszony parkiem narodowym, a bomby już nigdy tu nie spadną. Gdy znów zawitają tu lamparty, ojczyzna będzie ocalona. Sidik wciąż nie znalazł swojego lamparta, ale nie chce się poddać. Czy może on być kluczem do pokoju w Kurdystanie? Okoliczni często mawiają: "Jeśli spotkasz lamparta, powinieneś przyklęknąć, bo jest on sułtanem, księciem i duszą tych gór. Zachowaj spokój. Wiedz, że nie zrobi ci krzywdy." 10:10 BOLERO, HIT WSZECH CZASÓW (BOLERO: A GLOBAL HIT / BOLERO. LE REFRAIN DU MONDE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Damien Cabrespines, Anne - Solen Gouguet Film dokumentalny o jednym z najbardziej znanych utworów muzycznych. "Bolero" Maurice’a Ravela to utwór który jest grany na świecie co jakieś 15 minut. Dokonał rewolucji w muzyce klasycznej. Powolne crescendo, skomponowane przez Maurice’a Ravela w roku 1928 - mym, święci międzynarodowe i międzypokoleniowe triumfy. Wszystko zaczęło się 22 - ego listopada 1928 - ego roku. "Bolero" zabrzmiało wtedy w całej okazałości na scenie opery paryskiej. Publiczność oniemiała. Jest największym przebojem muzyki poważnej. W założeniu było muzyką do widowiska baletowego. Jak ta słynna melodia zainspirowała i wpłynęła na światową popkulturę? W ciągu zaledwie 16 - tu minut "Bolero" nabiera mocy. Porywa umysły i ciała. Wzrusza, irytuje, urzeka. Nikt nie pozostaje na nie obojętny. Każdy się w nim odnajduje. To badanie złożoności i bogactwa utworu o bardzo prostym układzie, który wywołuje emocje, zawroty głowy i jest inspiracją do powstania innych dzieł, interpretacji i utworów z różnych dziedzin kultury i sztuki. Największe międzynarodowe uznanie zyskała wersja choreograficzna Maurice’a Bejarta. Jednak kto lepiej mógłby o tym mówić niż artyści tacy jak: Lalo Schiffrin, Rufus Wainwright, Angelique Kidjo, Claude Lelouch, Marie - Agnes Gillot. W filmie znalazły się też fragmenty najbardziej znanych interpretacji "Bolera". 11:15 DOM MATEK Reportaż, 23 min, Polska, 2022 Autor: Magdalena Majewska W Domu Samotnej Matki w Łodzi rzadko są wolne miejsca. Niestety, zawsze są kobiety, które potrzebują miejsca dla siebie i swoich dzieci. Tutaj dostają pokój, wsparcie finansowe, socjalne, psychologiczne. Są zachęcane do podjęcia nauki, rozwijania kompetencji zawodowych. W tym domu codziennie ktoś się czegoś uczy. Codziennie ktoś zmienia swoje życie, przeważnie na lepsze. Opowieść o tym, jak pomagać, aby miało to sens, jak postrzegać drugiego człowieka, który znalazł się w kryzysie na pewno pokaże świat, który większości z nas nie jest znany. 11:50 NIEMCY - ROSJA. FATALNE ZAUROCZENIE Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Geremek W filmie opowiadamy historię uwiedzenia niemieckich elit, ale i zwykłych Niemców przez Rosję, a właściwie przez jej machinę propagandową. Opowiadamy o tym, jak instrumentalnie wykorzystywano historię, kulturę i współczesność Rosji, aby wytworzyć z Niemcami sojuszniczą więź, która była potrzebna Putinowi do realizacji imperialnych celów. To opowieść o tym, jak Rosjanie dobrze rozpoznali lęki, kompleksy i ambicje Niemców, aby energetycznie skolonizować najbardziej rozwinięte państwo Europy. To dokument, w którym głównymi rozmówcami są sami Niemcy, którzy poddadzą analizie zachowanie własnych elit. Opowiedzą, jak to się stało, że kolejne rządy działały de facto wbrew własnym interesom gospodarczym i obronnym. 12:55 LUDZIE I PSZCZOŁY - PAN MARCIN Telenowela dokumentalna TVP, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Zdjęcia: Miłosz Kasiura Opowieść o ludziach zafascynowanych pszczołami, których życie nieodłącznie związane jest z cyklem hodowli tych pożytecznych owadów. Dla nich hodowla pszczół jest treścią życia, pasją, oddechem od klasycznego trwania, ucieczką od presji życia. Każdy odcinek to osobna historia danego bohatera. 13:25 PERŁY BAŁTYKU - WIŚLANA OSTOJA PTAKÓW Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: Dr Andrzej Kruszewicz Odc. 4 - "Wiślana Ostoja ptaków" Ostoja Wiślana to zapomniany i zagrożony klejnot polskiego wybrzeża. Stanowią ją w większości wody Zalewu Wiślanego. Wisła, najdłuższa polska rzeka, wpadając do Bałtyku składa morzu w darze to, co po drodze porwał jej nurt w głębi kraju. Z piachu tworzy łachy i wysepki, które szczególnie upodobały sobie ptaki. 13:55 ROZBÓJNICY WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 3 WALKA O PRZETRWANIE (NATURAL BORN REBELS EP. 3 SURVIVAL) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Holly Spearing W tym odcinku obserwujemy, jak niektóre zwierzęta walczą o przetrwanie, szczególnie gdy ich świat koliduje z naszym. By wygrać tę walkę, zwierzęta stosują niekiedy nieoczekiwaną taktykę. Czy będą to kakadu uciekające się do aktów wandalizmu, czy krab trzymający w niewoli ukwiały, czy leniwiec niezbyt dbający o higienę osobistą. Chęć przetrwania może prowadzić do najbardziej zaskakujących zachowań. Okazuje się, że skłonności przestępcze nie są wyłącznie ludzką cechą. Również wśród zwierząt zdarzają się gangsterzy, oszuści, złodzieje czy porywacze, którzy niecnymi metodami zdobywają pożywienie, terytorium, możliwość przekazania swoich genów czy przychylność silniejszych. W tym trzyodcinkowym dokumencie BBC podglądamy zaskakujące zwyczaje papug kakadu, pawi, makaków królewskich, hien, krabów palmowych czy nieświszczuków (piesków preriowych). Ale podobnie jak u ludzi i wśród zwierząt są również takie, które "łamią prawo" bez żadnego usprawiedliwienia. 14:55 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 10/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 15:55 SEKRETY JOWISZA (JUPITER REVEALED) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Thomas Hewitson Zdjęcia: Andrew Fleming Dokument z serii "Horizon" opowiada o Jowiszu. Ten film podąża za misją Juno i w końcu odkrywa niektóre ukryte tajemnice planety. Jowisz jest planetą potworem. Wszystkie planety, asteroidy i komety naszego Układu Słonecznego zmieściłyby się w nim. Ale do tej pory zaskakująco mało wiedzieliśmy o tym największym gigancie gazowym. 16:55 AFRYKA Z ADE ADEPITANEM - CZĘŚĆ 4. AFRYKA POŁUDNIOWA (AFRICA WITH ADE ADEPITAN) Serial dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Olly Bootle Czteroodcinkowa seria geograficzno - podróżnicza BBC Studios. Afryka jest najbardziej żywym i zróżnicowanym kontynentem na Ziemi, z ponad 50 krajami i setkami różnych kultur. Ade Adepitan podróżuje po Afryce, aby odkryć, jak zmienia się kontynent. Od dynamicznie rozwijającej się technologii Lagos po wspaniałe plaże Mozambiku i od zagrożonych goryli w DRK po rozdarte wojną ulice Somalii, Ade widzi w Afryce najlepsze i najgorsze. Dzięki jego bardzo osobistemu spojrzeniu na kontynent i niezwykłym spotkaniom, seria ta zadaje pytanie: tak jak ostatnie 30 lat zmieniło Azję, czy przyszłość należy do Afryki? Część 4 - "Afryka Południowa". Ostatnia część podróży to Afryka Południowa. Najpierw plaże Mozambiku, a przygodę Ade zakończy w Zimbabwe. Ostatni etap przygody zaczyna na cudownym wybrzeżu Mozambiku. Dwa i pół tysiąca kilometrów dziewiczych złotych plaż. Park Narodowy Archipelagu Bazaruto to grupa wysp u wybrzeża Mozambiku. W Afryce jest wiele dzikich i pięknych terenów. W Mozambiku Chińczycy są wszędzie, są właściwie w całej Afryce, i wiele osób doszukuje się ukrytych motywów. Martwią się, że chcą wykorzystać Mozambik. To biedny kraj i potrzebuje inwestycji, a te pieniądze muszą skądś przyjść. Chiny inwestują w Afryce miliardy dolarów, ale nie wszystkim się to podoba. Republika Południowej Afryki - to kolejny ważny przyrodniczo obszar Afryki, z ogromnymi rezerwatami. Ade opuszcza Afrykę z mieszanymi uczuciami, przekonał się, że największy skarb Afryki to nie zasoby naturalne, takie jak złoto czy ropa, lecz jej mieszkańcy. Okazuje się jednak, że kolejny raz zawiedli ich przywódcy. Najlepiej by było, aby zwykli Afrykanie przejęli kontrolę nad swoją przyszłością i pomogli zmieniać ten kontynent tak, jak na to zasługuje. 18:05 PASJONACI S.I - DANKA Dokument fabularyzowany, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Artur Dziurman Scenariusz: Aneta Wróbel, Artur Dziurman, Ewa Zuberek Zdjęcia: Artur Michalik Muzyka: Robert Bylica Aktorzy: Danuta Damek, Artur Dziurman, Artur Kruczek, Tadeusz Huk, Bogdan Słomiński, Katarzyna Jamróz, Piotr Różański, Alicja Czarnuszka, Magdalena Gracyalny, Barbara Cekiera, Elżbieta Sielawa, Małgorzata Walkosz, Grzegorz Daniluk, Irena Budzyń, Janusz Ptak Trzynastoodcinkowy dokument fabularyzowany opowiadający historię niewidomych i niedowidzących aktorów Integracyjnego Teatru Aktora Niewidomego (ITAN) w Krakowie. Grupa ma na swoim koncie kilkanaście produkcji oraz kilkaset zagranych przedstawień w Polsce i zagranicą. Seria obejmuje trzynaście różnych historii życiowych, a każda z nich zwraca uwagę na inny problem, z jakim borykają się osoby z niepełnosprawnościami. Teatr ITAN działający przy fundacji o tej samej nazwie przełamuje granice twórczości amatorskiej i możliwości osób niepełnosprawnych wzrokowo. Prowadzi tym samym do integracji profesjonalistów z amatorami, seniorów z młodzieżą w niezwykłym miejscu, jakim jest scena. Bohaterami serii są niewidomi i niedowidzący aktorzy, którzy grają samych siebie. Podstawą scenariuszy są autentyczne zdarzenia z życia twórców krakowskiego teatru, a temat niepełnosprawności pokazany jest z perspektywy pierwszej osoby. Zaangażowanie do produkcji zawodowych aktorów pomogło osobom niepełnosprawnym lepiej poznać kunszt pracy scenicznej. W efekcie oglądamy wyjątkowe historie o ludziach z bardzo oryginalnym pomysłem na życie, którzy mimo przeciwności i barier chcą spełniać swoje pasje. Pierwszy odcinek opowiada historię Danki. Śledzimy jej losy na tle wydarzeń, które miały miejsce podczas tworzenia jedynego w swoim rodzaju teatru. Bohaterka angażuje się we współpracę z organizacjami pozarządowymi na rzecz integracji i wkracza na ścieżkę pasji, której poświęci życie. Odcinek opowiada o determinacji, dramatycznych spiętrzeniach wydarzeń, ale obfituje również w sytuacje przesycone humorem. Odsłania w fabularyzowanej formie splot okoliczności, które doprowadzają Dankę na casting. Czy pracownik banku ma szansę zostać aktorem pomimo braku formalnego wykształcenia w tym kierunku? Jak poradzić sobie z pogarszającym się wzrokiem i czy można zapanować nad związanymi z tym emocjami i przewartościować swoje życie? Czy Piotr zaakceptuje zmiany? Jak poradzić sobie z utratą najbliższej osoby? To tylko niektóre wątki z pełnego nieoczekiwanych zwrotów akcji odcinka pierwszego. 18:35 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 45 KRUCHY SKARB Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Polskie hutnictwo szkła od dawien dawna było prawdziwym skarbem naszych ziem. Dzięki wytrwałej i trudnej pracy hutników ludzie mogli po raz pierwszy przejrzeć się w zwierciadle i dowiedzieć się, jak wyglądają. Na biesiadnych stołach na stałe zagościły szklane naczynia, bez których nie wyobrażamy sobie życia. Jak zatem tradycyjnie wyrabiano produkty szklane? Aby to sprawdzić, Radosław Kotarski wyrusza do Krosna, polskiej stolicy szkła. 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 43 OLSZTYN Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Magdalena Felis Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Olsztyn - stolicę Warmii i Mazur, jedno z najpiękniejszych i najciekawszych historycznie miejsc regionu. Mieszkał tu jeden z najwybitniejszych uczonych w historii, Mikołaj Kopernik, który zasłużył się w obronie miasta przed Krzyżakami. To właśnie tutaj można zobaczyć jedyną w zbiorach Polski książkę z biblioteki znakomitego astronoma - na marginesach zachowały się notatki odręcznie przez niego sporządzone. W Olsztynie warto odwiedzić zamek z XIV wieku, gotycką bazylikę, Muzeum Nowoczesności, założone w budynku dawnego tartaku z XIX w. oraz drugie co do wielkości w Polsce planetarium. Miasto zachwyca też wspaniałą przyrodą, która harmonijnie wtapia się w krajobraz. W granicach Olsztyna znajduje się 11 jezior i ponad 1800 hektarów lasów. A tereny zielone stanowią ponad połowę powierzchni miasta. To dlatego oddycha ono zielonymi płucami! 19:40 BRACIA Film dokumentalny, 6 min, Polska, 1971 Reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Bohaterami filmu są bracia Kubicowie, słynni polscy gimnastycy sportowi. Film przedstawia intensywny trening sportowców. 19:45 NIE PŁACZ Impresja filmowa, 8 min, Polska, 1972 Reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Scenariusz: Grzegorz Królikiewicz Zdjęcia: Stanisław Niedbalski, Witold Stok, Jacek Tworek Muzyka: Henryk Kuźniak Impresja filmowa na temat pożegnań kolegów odjeżdżających do wojska. Ostatnie godziny w cywilu - jeszcze jakaś wspólna chłopięca kąpiel; a potem na peronach i w wagonach pociągu odwożącym ich do jednostki wojskowej - atmosfera egzaltacji, buntu, nostalgii... Etiuda o kończącej się wolności. Film nie emitowany do 1989 roku. 20:10 PRZEKLĘTE DZIECI (LES ENFANTS TERRIBLES) Film dokumentalny, 89 min, Francja/Niemcy/Turcja, 2022 Reżyseria: Ahmet Necdet Cupur Zeynep jest wychowywana w tradycyjnej, surowej rodzinie w wiosce w południowej Turcji. Pracuje w fabryce tekstyliów i marzy o wyjeździe na studia wbrew woli ojca. Jej bracia Cemal i Mahmut również przezywają trudne chwile. Cemal, podobnie jak Zeynep, poszukuje wolności, podczas gdy Mahmut czuje się uwięziony w pozbawionym miłości małżeństwie. Ich starszy brat, filmowiec Ahmet Necdet Cupur, po otrzymaniu wiadomości od Zeynep, wraca do rodzinnej wioski. Znajduje tam nieszczęśliwą rodzinę. Co wyniknie z tego międzypokoleniowego konfliktu? Intencją reżysera było sfilmowanie rodzeństwa i otaczających go ludzi podczas szukania rozwiązania. Pomyślał, że łatwiej będzie patrzeć przez obiektyw kamery, jakby to, co filmuje, nie było prawdziwym życiem, ale światem fantazji filmowca. Chciał uchwycić uczucia ludzi, ich bezradność podczas próby stworzenia własnego sposobu na życie. 21:50 NEW POLAND Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2010 Autor: Robert Kaczmarek Reżyseria: Grzegorz Braun, Robert Kaczmarek Zdjęcia: Andrzej Adamczak Wykonawcy: Władimira Bukowskiego, Jan Chodakiewicz, Wojciech Roszkowski Niektórzy wciąż wierzą, że w 1945 roku Polska została wyzwolona. Film Roberta Kaczmarka i Grzegorza Brauna rozwiewa wątpliwości. Elektryzujący opinię publiczną dokument zawiera m. in. wypowiedzi Władimira Bukowskiego, prof. Jana Marka Chodakiewicza, prof. Wojciecha Roszkowskiego, byłych pracowników CIA, a także niepublikowane dotąd dokumenty. 22:50 SZKOŁA UCZUĆ Film dokumentalny, 3 min, Polska, 1963 Reżyseria: Edward Bernstein Zdjęcia: Dziworski Bogdan Walka bokserska, emocje publiczności z każdą minutą stają się coraz silniejsze. Nokaut, publiczność szaleje. Etiuda Szkoły Filmowej. 23:05 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JAN ENGLERT Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Dziś odwiedzimy jednego z najwybitniejszych polskich aktorów, dyrektora artystycznego Teatru Narodowego w Warszawie, Jana Englerta. Poznamy kulisy początków jego kariery aktorskiej, role w filmach: "Kanał" oraz "Kolumbowie". 23:40 CZYSTE RĘCE (CLEAN HANDS) Film dokumentalny, 96 min, USA, 2019 Reżyseria: Michael Dominic Czworo dzieci w wieku od 6 do 10 lat mieszka z rodzicami na La Chureca, największym wysypisku śmieci w Ameryce Środkowej. Nigdy nie chodziły do szkoły i, w przeciwieństwie do rodziców, nie rozumieją w pełni tego, czego nie mają. Wysypisko to jedyny świat, jaki kiedykolwiek znały. Filantrop dowiaduje się o trudnej sytuacji rodziny i buduje im mały dom na wsi z ziemią, którą mogą uprawiać. Dzieci mogą po raz pierwszy uczęszczać do szkoły, a rodzina może uciec od pustkowia i życia La Chureca. Jednak paradoksalnie to, co powinno być niesamowitą okazją dla wszystkich, zamienia się w znacznie bardziej złożoną opowieść o miłości i stracie, ratunku i zbawieniu. Gdy rodzina przyzwyczaja się do nowego życia, przeszłe demony powracają. W szczególności matka ma trudności z adaptacją. Związki, które na śmietniku wydawały się solidne jak skała, zostają zniszczone. Kiedy sprawy przybierają niespodziewany, mroczny obrót, przyszłość rodziny staje pod znakiem zapytania. Kręcony w ciągu siedmiu lat film to wielokrotnie nagradzana historia rodziny, skrajnego ubóstwa oraz nadziei i niewinności dzieci. 01:25 PO DRUGIEJ STRONIE KAMERY Film dokumentalny, 57 min, Polska, 1975 Scenariusz: Lidia Loth Zdjęcia: Lidia Loth Wykonawcy: Jadwiga Barańska, Jerzy Bińczycki, Kazimierz Mazur, Mieczysław Voit Film prezentujący kulisy realizacji "Nocy i dni" wg Marii Dąbrowskiej w reżyserii Jerzego Antczaka. 02:30 DZIEWIĄTKĄ POJECHAĆ W ALEJE Film dokumentalny, 27 min, Polska, 1972 Scenariusz: Edward Skórzewski, Włodzimierz Stępiński Zdjęcia: Stanisław Jaworski Wykonawcy: Orkiestra z Chmielnej Film poświęcony warszawskim tramwajarzom i tramwajom. 03:05 BARD Film dokumentalny, 90 min, Polska, 2013 Reżyseria: Katarzyna Koscielak Scenariusz: Mirosław Chojecki, Katarzyna Kościelak Film opowiada o życiu i twórczości Jacka Kaczmarskiego, poety i pieśniarza, nazywanego często bardem Solidarności, choć on sam starał się od tego odcinać. Teksty jego piosenek, pełne aluzji i odniesień do politycznej i społecznej rzeczywistości kształtowały światopogląd i wrażliwość dwóch pokoleń. Jego liryka, odbierana przede wszystkim jako protest songi, rozpowszechniana w tzw. drugim obiegu, kojarzona z okresem pierwszej Solidarności oraz stanem wojennym, wykracza jednak poza opozycyjny stereotyp, zawiera wiele treści bardzo uniwersalnych, aktualnych w każdym czasie. Kaczmarski pisze i śpiewa o zawiłościach ludzkiej natury i paradoksach historii. Sam był postacią niejednoznaczną, pełną sprzeczności, a takie postaci zazwyczaj fascynują najbardziej. Zdaniem najbliższych przyjaciół twarzy miał wiele, a być może tę prawdziwą ukrywał za różnymi maskami. Z jednej strony charyzmatyczny, porywający tłumy, ujmujący swą otwartością i serdecznością, z drugiej targany namiętnościami, trudny jako partner. Te dwa skrajnie różne portrety wyłaniają się z relacji osób związanych z Jackiem Kaczmarskim. W filmie wypowiadają się przyjaciele z różnych etapów drogi twórczej bohatera, m. in. Agnieszka Holland, Andrzej Seweryn, Jan Pietrzak. Wykorzystano bogaty materiał zdjęciowy z wielu archiwów prywatnych, nigdy dotąd nie pokazywany. "Bard" jest próbą rekonstrukcji obiektywnego, złożonego i prawdziwego portretu wybitnego pieśniarza. A także próbą odpowiedzi na kilka pytań: na ile Kaczmarskiego ukształtowały czasy, w których żył; w jaki sposób zdeterminowały go życiowe doświadczenia; na czym polegał i czym jest dzisiaj fenomen Jacka Kaczmarskiego jako artysty? Film jest także opowieścią o życiu przeżywanym całą pełnią, z pasją, zaangażowaniem, ale także rozdarciem i cierpieniem, życiu, którego wielu młodych ludzi mogłoby pozazdrościć.