TVP Historia Środa, 31.05.2023 06:45 BYŁ TAKI DZIEŃ - 31 MAJA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1957 - zmarł Leopold Staff; 1978 - zmarła Maja Berezowska; 1986 - SB aresztowała Zbigniewa Bujaka; 1988 - Światowa Organizacja Zdrowia ustanowiła Dzień bez Tytoniu; 06:55 WOJENNE DZIEWCZYNY S.V - ODC. 62 (SERIA V ODC. 10) Serial wojenny, 42 min, Polska, 2021 Reżyseria: Filip Zylber Scenariusz: Marcin Ciastoń Muzyka: Bartosz Chajdecki, Piotr Komorowski Aktorzy: Maja Szopa, Karolina Rzepa, Michał Czernecki, Mateusz Rzeźniczak, Maciej Brzoska, Krzysztof Cybulski, Maurycy Popiel, Peter Wolf, Vanessa Aleksander, Piotr Nerlewski, Renata Dancewicz, Kathrin Buhring Nitka spędza czas na błoniach pałacowych, kiedy nagle ktoś ją porywa i wywozi w nieznane. Uprowadził ją Odrowąż, który zamierza wydobyć z niej informacje, które uratują mu życie. Zyga znajduje konia Nitki w lesie. Zaczyna podejrzewać Odrowąża. Okazuje się, że wśród jeńców wykorzystywanych do badań w ośrodku jest jedna z pilotek elitarnego oddziału nocnych bombowców. Zostaje zabrana do Warszawy na przesłuchanie. Meier informuje Sońkę o sytuacji. Magda ma dowodzić akcją odbicia pilotki. 07:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "NIE POZWOLIMY O WAS ZAPOMNIEĆ". ODC. 274 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Nie pozwolimy o Was zapomnieć" Wyruszamy do lasów Roztocza, gęsto utkanych powstańczymi ścieżkami, na wezwanie jednego z widzów. Tu, pośród leśnych ostępów, ukryta jest, według wskazań najstarszych mieszkańców, powstańcza mogiła. Powrócimy tu niebawem, uzbrojeni w stosowane zezwolenia, by wykonać wstępne, nieinwazyjne badania terenu. "Wronów 1831" Następnie opowiemy historię podobną, jednak geograficznie umiejscowioną na przedpolach Kazimierza Dolnego, a dotyczącą dramatycznego czasu powstania listopadowego. Wronów, to miejscowość bardzo wyraźnie zapisana w historii tego niepodległościowego zrywu. 17 kwietnia 1831 roku pod Wronowem doszło do starcia wojsk polskich i rosyjskich, zakończonego porażką wojsk polskich dowodzonych przez Jana Kantego Juliana Sierawskiego. "I dokonało się" Przez wiele lat przypominaliśmy widzom historię Józefa Seweryna Liniewskiego, który był organizatorem cywilnej siatki powstańczej w okolicach Parczewa. Kiedy Rosjanie pojmali i stracili w Lublinie jego szwagra Kazimierza Bogdanowicza, nie bacząc na ryzyko aresztowania, postawił pod świątynią w Lejnie krzyż ze stosowną dedykacją bohaterowi. Zaborcy próbowali go zmusić do usunięcia świętego znaku, ale nawet w obliczu utraty majątku nie ustąpił. Krzyż przetrwał zabory, ale nie przetrwał PRL - u. Teraz powrócił. Pokażemy go. 08:25 HISTORIA POLSKI - I TAK BĘDĘ ŻYŁ... Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Paulina Ibek, Rafał Śmierzchalski, Piotr Augustynek, Łukasz Perkowski, Maciej Mroziewski, Maciej Dźwigaj Wykonawcy: Marcin Kwaśny Film dokumentalny o Stanisławie Szuro, uczestniku kampanii wrześniowej, więźniu obozów koncentracyjnych, w 1947 roku przez władze komunistyczne skazanym na karę śmierci, którą później zamieniono na 15 lat więzienia. W październiku 2020 roku skończył 100 lat. Kampania wrześniowa 1939 roku, II wojna światowa, niemieckie obozy koncentracyjne, więzienia komunistyczne dla nas to fakty historyczne, które znamy podręczników szkolnych czy literatury fachowej. Dla naszego bohatera to wciąż żywe wspomnienia. Pamięta czasy dwudziestolecia międzywojennego. Od dziecka marzył, by studiować historię. Zawsze była jego pasją. Nawet nie spodziewał się, jak bardzo zostanie przez nią doświadczony. Okazuje się bowiem, że w zasadzie wszystko, co mogło się przytrafić człowiekowi w XX wieku, jemu się przytrafiło. Jego życiorys stał się odzwierciedleniem tego, z czym Polska mierzyła się w ostatnim stuleciu. 09:30 MELODIA PRZESZŁOŚCI. ŚLADAMI URATOWANYCH POLSKICH DZIECI (RESCUE OF POLISH ORPHANS AND JAPANESE COMPASSION DZIECI SYBERYJSKIE) Film dokumentalny, 52 min, Japonia, 2020 Reżyseria: Kazuko Takemoto Scenariusz: Kazuko Takemoto Zdjęcia: Yoshinori Saito Polskę i Japonię dzieli 8500 kilometrów. Sto lat temu nasze kraje nawiązały stosunki dyplomatyczne. Łączy nas pewna historia, która została niemal zapomniana na przestrzeni lat. Ponad 760 polskich dzieci cierpiących z głodu i zimna zostało przewiezionych z Syberii do Japonii, otoczonych opieką i przetransportowano później do Polski. 10:30 SENSACJE XX WIEKU - WIĘZIEŃ SPECJALNY Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2002 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Przemysław Skwirczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Specjalny więzień nr 854. Tylko komendant specjalnego obozu na Syberii znał jego nazwisko i powód, dla którego przywieziono go tutaj w maju 1963 roku. Kim był? Artylerzysta Oleg Władymirowicz Pieńkowski walczył w wielkiej wojnie ojczyźnianej. Potem ukończył Akademię Wojskową. W 1948 roku zaproponowano mu studia w Wojskowej Akademii Dyplomacji, która była w istocie szkołą szpiegów. W 1953 roku jako wykształcony szpieg rozpoczął pracę w IV Zarządzie ds. Bliskiego Wschodu w Ankarze. 11:25 POWIDOK Program dokumentalny, 49 min, Polska, 1993 Reżyseria: Paweł Woldan Scenariusz: Paweł Woldan Zdjęcia: Krzysztof Ptak Wykonawcy: Marek Nowakowski, Bernard Wiśniewski, Stefan Wiśniewski, Kazimierz Orłoś, Witold Migoń Program poświęcony postaci pisarza Marka Nowakowskiego. Sam artysta wspomina swoje dzieciństwo i młodość spędzone w podwarszawskich Włochach, późniejsze zafascynowanie przemianami politycznymi po wojnie, które zaowocowało aktywną działalnością w ZMP, a także zetknięcie się ze środowiskiem ludzi pracy z Włoch i Pragi. Nowakowski opowiada także o przyjaźniach z ludźmi handlującymi na bazarze Różyckiego, niejednokrotnie jego dawnymi szkolnymi kolegami. O Marku Nowakowskim i jego twórczości wypowiadają się jego przyjaciele. Mowa jest także o motywacji i metodach pisarskich oraz roli cenzury w PRL. Wspomniany został reportażowy charakter opowiadań z okresu stanu wojennego oraz publikacje Marka Nowakowskiego w prasie podziemnej i paryskiej "Kulturze". 12:55 POCZET AKTORÓW POLSKICH - BOGUMIŁ KOBIELA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1979 Aktorzy: Bogumił Kobiela Wykonawcy: Marcin Sławiński, Jerzy Szczotkowski Program dokumentalny poświęcony wybitnemu aktorowi Bogumiłowi Kobieli. 13:50 NADMORSKIE MIASTA - ODC. 3 HAMBURG (CITIES BY THE SEA 3. HAMBURG) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Ilka Franzmann Dziesięcioodcinkowy cykl dokumentalny o najciekawszych nadmorskich miastach - bramach na świat. Wszystkie są nieodłącznie definiowane przez ich położenie, a co za tym idzie, przez otwartość na świat, ducha odkrywania i pragnienia przygody. Ich geostrategiczna lokalizacja przekształciła je w figury szachowe zmieniających się sił i systemów politycznych, w miejsca tranzytowe marzycieli i migrantów oraz w tygle ludzi z różnych środowisk i kultur. Autorzy serialu, wędrując przez wybrane najciekawsze morskie miasta świata, odkrywają je na nowo, korzystając z najnowszych technologii lotniczych i bogatego języka filmowego. Odcinek 3. Hamburg Hamburg żyje ze swoich dróg wodnych. Handel morski przyniósł mu bogactwo i pomyślność. Życie hamburczyków jest związane z Łabą i Alsterem. To portowe miasto oddalone o sto kilometrów od morza ma więcej mostów niż Wenecja, oraz własny park narodowy położony na Morzu Północnym. W wodach Hamburga nie brakuje ryb, ale nie każdy potrafi je znaleźć. Choć Hamburg leży sto kilometrów od morza, posiada drugi co do wielkości port w Europie. Towary płynące w górę Łaby od wieków kształtują oblicze miasta. Jako członek Ligi Hanzeatyckiej Hamburg stał się ekonomiczną potęgą już w średniowieczu. Dzięki wymianie handlowej i kontaktom z żeglarzami od zawsze był otwarty na zmiany. Hamburg jest przepełniony tradycją, ale stale się zmienia. 14:50 MAGICZNA BROŃ CHIN (CHINA'S MAGIC WEAPON: UNITED FRONT (THIS WORLD)) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Jane Corbin Film opowiada o działaniach mało znanego oddziału Chińskiej Partii Komunistycznej, zwanego Departamentem Pracy Zjednoczonego Frontu, który przeprowadza na świecie tajne operacje mające na celu rozszerzenie wpływów Chin. To dzieło prezydenta Xi, który nazwał to swoją magiczną bronią. Prezydent Xi Jingping powiedział, że chce przywrócić chwałę narodowi chińskiemu. Aby osiągnąć ten cel, dziesiątki tysięcy ludzi pracują w znajdującej się w cieniu gałęzi Komunistycznej Partii Chin, zwanej Departamentem Pracy Zjednoczonego Frontu. Rządy na całym świecie odkrywają właśnie działania tej organizacji. Czy chińskie wpływy polegają na zakłócaniu, szpiegostwie, kradzieży technologii i wiedzy? Australia zmieniła swoje prawa w celu zwalczania zagranicznej ingerencji, a Ameryka twierdzi, że osiem na dziesięć przypadków szpiegostwa przemysłowego dotyczy właśnie Chin. Prezydent Xi Jinping nazwał Zjednoczony Front magiczną bronią do realizacji ambicji Chin. Co robi Zjednoczony Front w Wielkiej Brytanii? Jane Corbin bada tę potężną, ale mroczną organizację. Czy wpływ stał się ingerencją, gdy Chiny starają się zostać najpotężniejszym narodem na ziemi? Pozwolę sobie na pewną prognozę. Chiny twierdzą, że XXI wiek to wiek Chin. 15:55 GIGANCI HISTORII - ZIMNA WOJNA Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Przemysław Babiarz Rozpoczęła się niemal nazajutrz II wojny światowej i była skutkiem rozpadu koalicji antyhitlerowskiej oraz podziału świata "żelazną kurtyną", trwającym blisko 40 lat konfliktem supermocarstw. Towarzyszyły jej wyścig zbrojeń, powstanie NATO i Układu Warszawskiego, wyścig kosmiczny oraz Radio Wolna Europa. W tym odcinku teleturnieju przypomnimy najważniejsze momenty zimnej wojny. 17:15 WOJENNE DZIEWCZYNY S.V - ODC. 63 (SEZON V ODC. 11) Serial wojenny, 43 min, Polska, 2022 Reżyseria: Filip Zylber Scenariusz: Wojciech Lepianka Muzyka: Bartosz Chajdecki, Piotr Komorowski Aktorzy: Vanessa Aleksander, Maja Szopa, Karolina Rzepa, Michał Czernecki, Mateusz Rzeźniczak, Piotr Nerlewski, Maciej Brzoska, Stefan Wójcik, Kathrin Buhring, Peter Wolf, Magdalena Czerwińska Sońka zabiera ze sobą Mareczka na ćwiczenia. Na zajęciach nie wszystko idzie, jak powinno. Mareczek i Zyga zostają pojmani przez Niemców. Margharete uczestniczy w przesłuchaniu i rozpoznaje Zygę. Sońka ubłagał Meiera, by pomógł im znaleźć Mareczka i Zygę. Jeńcy mają zostać rozstrzelani w lesie w Wesołej. Grupa pod dowództwem Magdy i Witka zamierza ich odbić. Akcja kończy się sukcesem. 18:10 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - RAK Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Prowadzący: Przemysław Predygier Wykonawcy: Jacek Sobieszczański Koncepcje wykorzystania moździerzy 120 mm na trakcji kołowej sięgają jeszcze okresu międzywojennego. Jednak dopiero w XXI w. polskie wojsko doczekało się samobieżnego moździerza średniego kalibru z prawdziwego zdarzenia. Dzisiaj samobieżne moździerze RAK są na wyposażeniu wielu jednostek Wojska Polskiego, w tym 12. Brygady Zmechanizowanej w Szczecinie. Żołnierze tej jednej z najnowocześniejszych jednostek w Polsce umiejętnie potrafią wykorzystać walory nowoczesnego sprzętu i połączyć to z dynamicznym działaniem na współczesnym polu walki. Opowiemy o tych pojazdach i pokażemy je w działaniu. 19:00 HISTORIA POLSKI - PORUCZNIK ROBERT OSZEK - BOHATER NIEPODLEGŁEJ Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2021 Reżyseria: Stefan Skrzypczak Scenariusz: Stefan Skrzypczak Historia kariery i życia por. Roberta Oszka, barwnego i bohaterskiego człowieka, którego losy łączą Śląsk z morzem i są metaforą marzeń i dokonań II Rzeczpospolitej. Już jako chłopiec, z polskiej rodziny robotniczej w Zabrzu, marzył o egzotycznych podróżach. Jako nastolatek w 1910 roku uciekł z domu i zaciągnął się na norweski statek wielorybniczy. Przez dwa lata pływał po północnym Atlantyku. Po powrocie został powołany do cesarskiej marynarki i wziął udział w niemieckiej ekspedycji do Meksyku i Haiti. Ukończył szkoły marynarki w Mürwik i Altonie i podczas I wojny walczył na niemieckim krążowniku pancernym SMS Blücher, na torpedowcach i trałowcach. Gdy Polska odzyskała niepodległość, Oszek zdezerterował z armii niemieckiej i wstąpił do polskiej marynarki wojennej w stopniu podporucznika. Walczył we Flotylli Pińskiej, która broniła Kresów Wschodnich. W czasie wojny polsko - bolszewickiej odznaczył się w zwycięskiej dla Polaków bitwie pod Czarnobylem, gdzie tak celnie kierował ogniem, iż udało się zatopić jedną z bolszewickich jednostek. Na wieść o wydarzeniach na Śląsku wziął urlop. W czasie III Powstania Śląskiego dowodził specjalnym oddziałem szturmowym marynarzy, który brał udział w najcięższych walkach, a jego samochód pancerny pomalowany w trupie czaszki, nazywany krążownikiem na kołach, budził strach wśród niemieckich oddziałów. Kpt. mar. Robert Oszek zasłynął także tym, uratował przed buntownikami Wojciecha Korfantego, przywódcę powstania. 20:00 UPADEK. JAK UKRAIŃCY ZNISZCZYLI IMPERIUM ZŁA - ODCINEK 6 (THE СOLLAPSE: HOW UKRAINIANS DESTROYED THE EVIL EMPIRE / KOLAPS. JAK UKRAJINCI ZRUJNUWAŁY IMPERIJU ZŁA) Film dokumentalny, 48 min, Ukraina, 2020 Reżyseria: Sergij Łysenko Dokładna i jak dotąd najpełniejsza opowieść o tym, jak deklaracja niepodległości Ukrainy umożliwiła ostateczny upadek ZSRR. W cyklu dokumentalnym widzowie zobaczą nigdy wcześniej nieprezentowane tajne dokumenty CIA i KGB; zeznania uczestników i świadków wydarzeń czy wypowiedzi amerykańskich, ukraińskich, rosyjskich oraz polskich polityków i historyków, po raz pierwszy omawiających tak szczegółowo wydarzenia z 1991 roku. 30 lat po upadku imperium zła mamy dostęp do tajnych niegdyś dokumentów CIA i KGB, wspomnień ludzi, którzy podejmowali decyzje oraz bezpośrednich świadków i uczestników masowych procesów w całym ZSRR. Obecnie nie ma ani jednej książki czy filmu, które w sposób całościowy i pełny przedstawiałyby upadek ZSRR. Opisy ówczesnych wydarzeń koncentrują się wokół Moskwy, pozostawiając w cieniu kluczowe procesy, które rozgrywały się poza nią i które faktycznie doprowadziły do upadku imperium zła. 21:00 BAŁKANY W OGNIU - CZĘŚĆ 1. JUGOSŁAWIA NA BECZCE PROCHU (THE BALKANS IN FLAMES / BALKAN IN FLAMMEN 1. TINDERBOX YUGOSLAVIA) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Veronika Mendler, Klaus Kastenholz Czteroodcinkowa seria dokumentalna o sytuacji na Półwyspie Bałkańskim. Upadek Jugosławii w XX wieku był wynikiem wielu wojen i konfliktów, które nękały Europę Południowo - Wschodnią od ponad stu lat. Przerażające okrucieństwa z przeszłości wciąż tkwią w wielu sercach i umysłach w dużych częściach regionu, powodując trwającą brutalną konfrontację, która jest jedną z przyczyn dalszego rozmieszczania żołnierzy ONZ w niebieskich hełmach. Często nie sposób zapomnieć o krwawej przeszłości. Ten serial dokumentalny dociera do sedna przyczyn konfliktów i wojen. Wypowiedzi współczesnych świadków i międzynarodowych ekspertów pomagają w dochodzeniu w sprawie kryzysu południowo - wschodniego. Jest to badanie genezy państwa, epoki dyktatora Tity, wojen jugosłowiańskich lat 90. , a także wpływu przeszłości na współczesność. 22:05 TRĘDOWATA Melodramat, 91 min, Polska, 1976 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Stanisław Dygat Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Wojciech Kilar, Piotr Marczewski Aktorzy: Elżbieta Starostecka, Leszek Teleszyński, Jadwiga Barańska, Czesław Wołłejko, Lucyna Brusikiewicz, Irena Malkiewicz, Anna Dymna, Gabriela Kownacka, Mariusz Dmochowski, Piotr Fronczewski, Zbigniew Józefowicz, Janusz Bylczyński, Barbara Drapińska, Aleksander Gąssowski, Wiesława Kwaśniewska Trzecia ekranizacja wydanej w 1908 r. powieści Heleny Mniszkówny (do 1939 r. książka była wznawiana przeszło 20 razy). Tytuł "Trędowata" stał się w powszechnej świadomości symbolem kiczu, hasłem wywołującym charakterystyczne reakcje - miażdżące opinie krytyków i aplauz tzw. szerokiej publiczności. Z takim przyjęciem spotkały się obie przedwojenne adaptacje filmowe - niema z 1920 r. , w reżyserii Edwarda Puchalskiego i Józefa Węgrzyna, z Jadwigą Smosarską i Bolesławem Mierzejewskim, oraz dźwiękowa z 1936 r. , w reżyserii Juliusza Gardana, z Elżbietą Barszczewską i Franciszkiem Brodniewiczem w rolach nieszczęśliwych kochanków. Po wojnie powieść Mniszkówny, długo niewydawana, staje się mitem, na czarnym rynku za odbitki maszynopisowe płacono horrendalne sumy. Gdy wreszcie książkę w 1973 r. wznowiono, zniknęła z księgarni błyskawicznie, a jej adaptacje sceniczne zaczęły ratować budżet teatrów, które zdecydowały się wprowadzić na afisz tytuł niezawodnie przyciągający masową publiczność. Wreszcie z fenomenem "Trędowatej" zmierzył się twórca "Potopu". Już w czasie realizacji Jerzy Hoffman podkreślał, że nie chce robić pastiszu ani parodii, tylko zwyczajny melodramat, film całkiem serio o nieszczęśliwej miłości. Wykreślił z tekstu wiele wątków ubocznych, zredukował do minimum egzotyczną otoczkę "z życia wyższych sfer". Zrealizował kulturalny film w stylu retro, z pięknymi zdjęciami Stanisława Lotha (wnętrza pałacu w Łańcucie, powozy, parki i ogrody, m.in. w Książu) i dobrą muzyką Wojciecha Kilara. W pierwszoplanowych rolach wystąpili Elżbieta Starostecka (piękna, wrażliwa Stefcia Rudecka), Leszek Teleszyński (zabójczo przystojny ordynat Waldemar Michorowski), Czesław Wołłejko (bardzo prawdziwy w roli starego ordynata), Jadwiga Barańska (trochę z przymrużeniem oka zagrana baronowa Elzonowska), Irena Malkiewicz (godna księżna Podhorecka; w "Trędowatej" z 1936 r. debiutowała rolą Melanii). Ordynat Michorowski poznaje guwernantkę swej kuzynki Luci. Zakochuje się w pannie Stefanii Rudeckiej, zdobywa jej wzajemność. Ich miłość bulwersuje arystokratyczne środowisko. Szlachetnie urodzone damy i wykwintni panowie podczas balu jednoznacznie dają odczuć ubogiej dziewczynie, że wśród nich zawsze będzie trędowata, a jej małżeństwo z panem na Głębowiczach byłoby niewybaczalnym mezaliansem. Zrozpaczona Stefcia biegnie w strugach ulewnego deszczu przez park. Wkrótce spełni się to, co jej przeznaczone. 23:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "NIE POZWOLIMY O WAS ZAPOMNIEĆ". ODC. 274 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Nie pozwolimy o Was zapomnieć" Wyruszamy do lasów Roztocza, gęsto utkanych powstańczymi ścieżkami, na wezwanie jednego z widzów. Tu, pośród leśnych ostępów, ukryta jest, według wskazań najstarszych mieszkańców, powstańcza mogiła. Powrócimy tu niebawem, uzbrojeni w stosowane zezwolenia, by wykonać wstępne, nieinwazyjne badania terenu. "Wronów 1831" Następnie opowiemy historię podobną, jednak geograficznie umiejscowioną na przedpolach Kazimierza Dolnego, a dotyczącą dramatycznego czasu powstania listopadowego. Wronów, to miejscowość bardzo wyraźnie zapisana w historii tego niepodległościowego zrywu. 17 kwietnia 1831 roku pod Wronowem doszło do starcia wojsk polskich i rosyjskich, zakończonego porażką wojsk polskich dowodzonych przez Jana Kantego Juliana Sierawskiego. "I dokonało się" Przez wiele lat przypominaliśmy widzom historię Józefa Seweryna Liniewskiego, który był organizatorem cywilnej siatki powstańczej w okolicach Parczewa. Kiedy Rosjanie pojmali i stracili w Lublinie jego szwagra Kazimierza Bogdanowicza, nie bacząc na ryzyko aresztowania, postawił pod świątynią w Lejnie krzyż ze stosowną dedykacją bohaterowi. Zaborcy próbowali go zmusić do usunięcia świętego znaku, ale nawet w obliczu utraty majątku nie ustąpił. Krzyż przetrwał zabory, ale nie przetrwał PRL - u. Teraz powrócił. Pokażemy go. 00:15 SENSACJE XX WIEKU - WIĘZIEŃ SPECJALNY Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2002 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Przemysław Skwirczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Specjalny więzień nr 854. Tylko komendant specjalnego obozu na Syberii znał jego nazwisko i powód, dla którego przywieziono go tutaj w maju 1963 roku. Kim był? Artylerzysta Oleg Władymirowicz Pieńkowski walczył w wielkiej wojnie ojczyźnianej. Potem ukończył Akademię Wojskową. W 1948 roku zaproponowano mu studia w Wojskowej Akademii Dyplomacji, która była w istocie szkołą szpiegów. W 1953 roku jako wykształcony szpieg rozpoczął pracę w IV Zarządzie ds. Bliskiego Wschodu w Ankarze. 01:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA DO WOJNY Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1993 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Ładysław Lipkowski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Kolejny odcinek cyklu poświęcony jest wydarzeniom związanym z prowadzonymi przez Niemców przygotowaniami do wojny. Omówiono między innymi współpracę Hitlera z Mussolinim oraz działania prowadzące do aneksji Austrii. Program bogato ilustrowany archiwalnymi materiałami filmowymi.