TVP Historia Niedziela, 04.06.2023 06:45 BYŁ TAKI DZIEŃ - 04 CZERWCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1798 - zmarł Giacomo Casanova; 1953 - prymas Wyszyński w kazaniu: "Gdy Cezar siada na ołtarzu, to mu mówimy krótko: nie wolno!"; 1989 - masakra na placu Tienanmen; 1989 - pierwsze na poły wolne wybory w powojennej Polsce; 09:20 U PANA BOGA W OGRÓDKU - ODC. 12 OST. Serial komediowy TVP, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jacek Bromski Scenariusz: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Aktorzy: Krzysztof Dzierma, Andrzej Beya-Zaborski, Emilian Kamiński, Jan Wieczorkowski, Agata Kryska, Wojciech Solarz, Irina Łaczina, Mieczysław Fiodorow, Małgorzata Sadowska, Alicja Bach Przed gospodą Zapiecek Stasiek Niemotko rozlepia plakat wyborczy. Zza rogu nadbiega banda wyrostków. Dopadają go i w brutalny sposób atakują. Nagle z pomocą zjawia się Marina Chmiel. W kilka sekund obezwładnia napastników, którzy uciekają w popłochu. Półprzytomny Stasiek wdzięczny i zachwycony Mariną, prosi ją o rękę. Słychać syreny strażackie. Płonie Panderoza, lokal Śliwiaka, w którym zamierzał urządzić festyn przedwyborczy. Bilans walki wyborczej okazuje się fatalny w skutkach. Szef sztabu pobity, a lokal spalony. Załamany Śliwiak postanawia uciec się do bardziej radykalnych posunięć. Banda Gruzina, 10 lat wcześniej wygnana z miasteczka przez komendanta, teraz wraca na zaproszenie Śliwiaka. Od tej pory rozboje, haracze, wymuszenia stają się smutną codziennością mieszkańców Królowego Mostu. 10:15 W KOTLE HISTORII - ŚMIERĆ HENRYKA PROBUSA. KSIĄŻĘ - POETA I ZATRUTY CHLEB Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski Śląsk Końca XIII wieku. Książę wrocławski jest władcą prawdziwie europejskim. Zna języki, świetnie radzi sobie na turniejach, ma możnych przyjaciół na innych dworach, układa poezję, a najpewniej także sam ją śpiewa. Pokonawszy Łokietka, zasiada na tronie krakowskim. Ambicja pcha go po koronę nieistniejącego Królestwa Polskiego. Miałby wielkie szanse ją zdobyć, gdyby nie nagła śmierć. Kronikarze piszą o otruciu. Dlatego zachowując ostrożność, przygotujemy najbogatsze dania końca XIII wieku. 12:15 MOUNTAINS - GÓRY. ŻYCIE PONAD CHMURAMI. GÓRY SKALISTE (MOUNTAINS. LIFE ABOVE THE CLOUDS. ROCKIES) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Ted Oakes Seria dokumentalna BBC Worldwide o górach. W kolejnych odcinkach największe, najbardziej monumentalne łańcuchy górskie na naszej planecie: Himalaje, Andy i Góry Skaliste. Góry Skaliste, majestatyczne, piękne i inspirujące, wywołują zarówno zachwyt jak i strach, bo życie na dużych wysokościach jest trudne. Mieszkańcy gór muszą zmagać się z zimnem, dramatycznymi zmianami pogody. Wysoko ponad chmurami znajduje się inny świat. Niezbadany. Bezlitosny. Nieprzewidywalny. Ale nawet wśród najwyższych szczytów naszej planety istnieje życie. Na przekór wszelkim przeciwnościom nieliczne, wyjątkowe zwierzęta i równie niezwykli ludzie odnaleźli tu swój dom. Góry skaliste to jeden z największych łańcuchów górskich świata. Ciągnie się na długości blisko pięciu tysięcy kilometrów, niczym kręgosłup Ameryki Północnej. By przetrwać w tej nieposkromionej, dzikiej krainie, potrzeba wyjątkowych umiejętności. Kto jednak zdoła podbić ten niegościnny świat, może korzystać z nieograniczonej swobody. W tych górach pory roku zmieniają się w ciągu zaledwie godzin. W tak ekstremalnych warunkach o wszystkim decyduje odpowiednie zgranie w czasie. Niektórzy próbują wykorzystać swoją szansę zimą. Inni - w czasie upalnego lata. W Górach Skalistych pewna jest tylko zmiana. Nikt nie ma tu gwarancji przetrwania. Pasmo Gór Skalistych ciągnie się od południowego zachodu na północ przez stany Kolorado, Wyoming, Idaho i Montanę aż po Kolumbię Brytyjską w Kanadzie. W Górach Skalistych jest tak wiele szczytów, że duża ich część nie ma nawet swoich nazw. W tej krainie do dziś nie brak niezbadanych dzikich obszarów. Stada jeleni kanadyjskich, wapiti, wędrują wśród górskich szczytów. Niedźwiedzie grizzly wychowują młode. Wokół swobodnie przemieszczają się bizony. To ostatnia duża ostoja tych słynnych mieszkańców Ameryki Północnej. 13:05 ZAGINIONE? OCALONE? HISTORIE ZAWODÓW RÓŻNYCH - ODC. 1 ŁYŻKARZ Magazyn, 15 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Andrzej Kaczmarczyk Prowadzący: Andrzej Kaczmarczyk Praczka, świniopas, śledziarz, handlarz skupujący starzyznę i kurze łapki, czy wędrowny ostrzyciel noży, odeszli w zapomnienie, choć tego ostatniego widziano jeszcze na warszawskich podwórkach na początku lat 90. Podobny los może czekać wikliniarzy, bednarzy, kołodziejów czy garncarzy, choć ta ostatnia umiejętność przeżywa właśnie swój renesans. Miejmy nadzieję, że nie krótkotrwały. W niektórych przypadkach to już niestety zapewne ostatni moment, by rzemieślnicy podzielili się z nami swoimi coraz rzadszymi umiejętnościami. W tym odcinku cyklu "Zaginione? Ocalone? Historie zawodów różnych" odwiedzimy warsztat łyżkarza. 15:50 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - CZOŁG 7TP Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Prowadzący: Przemysław Predygier Wykonawcy: Jacek Sobieszczański Wiosną 1919 roku sformowany został Pierwszy Pułk czołgów. Pierwsza w dziejach Polski jednostka pancerna, wyposażona we francuskie czołgi FT wchodziła w skład tzw. Błękitnej Armii. Gdy w 1919 roku armia gen. Hallera przybywa do odradzającego się państwa polskiego, z dnia nadzień staliśmy się czwartą potęgą pancerną świata, a polskie czołgi odegrały ważną rolę w wojnie polsko - bolszewickiej. W programie poznamy historię pułku i możliwości wiernej repliki czołgu FT. 17:55 JANOSIK - ODC. 12/13 - POBILI SIĘ DWAJ GÓRALE Serial kostiumowy, 43 min, Polska, 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski, Anna Dymna, Ludwik Benoit Do wioski wkraczają oddziały wojsk austriackich i rozpoczynają grabież. Janosik wzywa na pomoc drugiego harnasia - Bardosa. Dochodzi jednak między nimi do pojedynku o piękną Marynę. Zbójnicy Bardosa napadają na wieś, mordują żołnierzy i pustoszą obejścia. Po powrocie Bardosa w górach dochodzi do następnego pojedynku - jeden z harnasiów musi odejść i ustąpić pola zwycięzcy. 19:05 JAPOŃSKA WYPRAWA JOANNY LUMLEY - ODC. 3 (JOANNA LUMLEY'S JAPAN) Cykl dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Ewen Thomson, Neil Ferguson Gwiazda serialu "Absolutnie fantastyczne", Joanna Lumley, przemierza Japonię od lodowatych syberyjskich mórz na północy po subtropikalne wyspy na południu. Jej podróż rozpoczyna się w ujemnych temperaturach na Hokkaido, gdzie żyją najpiękniejsze i najbardziej zagrożone dzikie zwierzęta Japonii. Wędrując na południe, Joanna odwiedza Tokio, starożytną stolicę Kioto z zachwycającymi świątyniami oraz Nagasaki, miasto o tragicznej przeszłości. Jej epicka podróż kończy się na sielskich plażach Kohamy, jednej z najodleglejszych pacyficznych wysp Japonii, gdzie mieszkają dziewczyny z girlsbandu, których średnia wieku wynosi 84 lata. 20:05 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - SZPIEG, KTÓRY OCALIŁ ŚWIAT ODC. 3/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 3 THE SPY WHO PREVENTED THE WAR) Film dokumentalny, 51 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Seria dokumentalna z tajnymi agentami w roli głównej. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Nie znacie ich nazwisk ani ich twarzy, ale to oni zmienili bieg historii. 21:10 WSZYSTKO CO KOCHAM Film obyczajowy, 91 min, Polska, 2009 Reżyseria: Jacek Borcuch Scenariusz: Jacek Borcuch Zdjęcia: Michał Englert Muzyka: Daniel Bloom Aktorzy: Mateusz Kościukiewicz, Olga Frycz, Jakub Gierszał, Andrzej Chyra, Anna Radwan, Katarzyna Herman, Mateusz Banasiuk, Igor Obłoza, Marek Kalita, Zygmunt Malanowicz, Elzbieta Karkoszka, Brygida Turowska, Ewa Kolasińska - Szramel, Halina Skoczyńska, Grzegorz Gzyl Polskie Nagrody Filmowe Orzeł 2011 w kategorii: najlepszy scenariusz, odkrycie roku dla Mateusza Kościukiewicza oraz nagroda publiczności. Złota Kaczka ' 2011 przyznawana przez magazyn "Film" w kategorii: najlepszy polski film o miłości. Nagroda za scenografię dla Elwiry Pluty na FPFF w Gdyni w 2009 roku. Wyróżnienia na festiwalach w Brukseli, Setubal, Cottbus, Wrześni i in. Dramat "Wszystko, co kocham" został zgłoszony przez specjalną komisję jako polski kandydat do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny w 2011 r. Bohaterowie filmu to młodzi ludzie kończący szkołę średnią, którym przyszło żyć w burzliwych dla historii Polski czasach. Akcja rozgrywa się na polskim Wybrzeżu, gdzie na tle dyskretnie zarysowanych wątków o walczącej o wolność i demokrację Solidarności oraz przygotowaniach władz komunistycznych do wprowadzenia stanu wojennego, widz śledzi perypetie wkraczających w dorosłość szkolnych przyjaciół. Ich pierwsze fascynacje seksem, tęsknoty za prawdziwą miłością, pierwsze sercowe i rodzinne dramaty. Jeszcze niewiele wiedzą o życiu, nie mają doświadczenia w kontaktach z płcią odmienną, ale podążają swoimi drogami, próbują realizować marzenia, zapewnić sobie lepsze jutro. Niełatwo jest jednak dorastać w PRL - u, myśleć o normalnym życiu i przyszłości pod peerelowskimi rządami. Jest wiosna 1981 r. W nadmorskim miasteczku wraz z rodzicami i młodszym bratem Staszkiem mieszka Janek, syn oficera marynarki wojennej i pielęgniarki. Wraz z bratem i przyjacielem Kazikiem gra w zespole punkrockowym o nazwie WCK (Wszystko, co kocham), którego jest założycielem. Razem organizują próby, szykując się na festiwal w Koszalinie. Janek zakochuje się w szkolnej koleżance Basi, której ojciec jest działaczem Solidarności i uważa, że jego córka nie powinna zadawać się z synem "partyjniaka". Wygląda na to, że rodzące się między nimi uczucie jest z góry skazane na przegraną. Czy młodzi ludzie odnajdą więc w sobie tyle siły, by jednak nie wyrzec się zakazanej miłości? Tymczasem nadchodzi koniec roku. Przyjaciele oblewają na plaży to radosne wydarzenie. Basia wyjeżdża na wakacje do rodziny do Niemiec, a Janek już zaczyna tęsknić. Jego smutek po wyjeździe dziewczyny łagodzi nadejście długo oczekiwanego listu. Na wieść, że zespół WCK jednak zaśpiewa w Koszalinie, radość muzyków nie ma końca. Koszaliński występ na długo zapadnie w pamięci członków grupy i ich wielbicieli. Beztroskie młodzieńcze lata przyjaciół przerywają nagle dramatyczne wydarzenia z 13 grudnia 1981 r. W wystąpieniu telewizyjnym gen. Jaruzelski ogłasza, że Rada Państwa wprowadziła o północy stan wojenny na obszarze całego kraju. Związek Janka i Basi zostaje wystawiony na ciężką próbę. Ojca dziewczyny aresztują za "wywrotową" działalność, ojciec Janka jest teraz wielką szychą. Przepełniona żalem Basia nie chce już widywać się z chłopakiem. Janek nawiązuje przelotny romans ze starszą od siebie kobietą, sfrustrowaną i zaniedbywaną żoną ważnego komisarza Sokołowskiego. Kiedy mężczyzna domyśli się prawdy, będzie mścił się jeszcze bardziej. Choć komisarz odwoła występ zespołu na szkolnym balu, młodzi ludzie nie dadzą się zastraszyć i stłamsić. Zdobędą się na odwagę, by wykrzyczeć swój ból, nienawiść, wściekłość. 22:50 FILANTROP. ERAZM JERZMANOWSKI - WIELKI ZAPOMNIANY... Film dokumentalny, 83 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maria Guzy Scenariusz: Maria Guzy Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Krzysztof Kalisz, Rafał Solis, Bartłomiej Karpiel Czy celem była wydajność surowców czy zrobienie fortuny? Rozwój nauki czy dobroczynność? Realizacja osobistych celów czy wizja kraju w rozkwicie? Erazm Jerzmanowski zrealizował wszystkie te wyzwania. Jego idee są i dziś aktualne, a nagroda jego imienia wciąż wspiera innych. Kim był ten człowiek? Jerzmanowski to ten, o którym mówiono, że oświetlił Amerykę. To zatem musiał być ktoś wyjątkowy. Urodzony w 1844 roku, w ziemiańskiej rodzinie z tradycjami, uczył się najpierw w Instytucie Politechnicznym w Puławach, lecz przerywał studia, by walczyć w powstaniu styczniowym. Powstanie kończy się klęską, internowaniem Jerzmanowskiego i przymusową emigracją do Paryża, która daje mu nowe możliwości. Dzięki rodzinnym koneksjom mógł studiować na prestiżowej uczelni - w Szkole Inżynierii i Artylerii Wojskowej w Metz. Patriotyzm wyssany z mlekiem matki i wiedza nabyta na emigracji - kluczowe wartości, które oświetlą dalszą jego drogę. Dzięki wiedzy robi fortunę, dzięki przekonaniom wie, jak ją spożytkować. Zanim jednak wykorzysta swoją wiedzę i możliwości, Jerzmanowski wyjedzie do kraju wielkich możliwości. Ameryka, podnosząca się ze skutków wojny secesyjnej, to kraj inspirujący do rozwoju. Rozmach towarzyszy Jerzmanowskiemu zawsze, wydaje się, że podstawową ideą jego życia jest pomnażanie, rozwijanie, czynienie tego, co małe wielkim. A w Ameryce wszystko nabiera dodatkowej skali. Erazm Józef Jerzmanowski herbu Dołęga, to powstaniec styczniowy, żołnierz, wynalazca, przemysłowiec, mecenas, działacz społeczny i filantrop, członek wieczysty Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1890 roku. Zwany polskim Noblem. 23:55 DYNASTIA TUDORÓW IV - ODC. 6/10 (ODC. 6/10) Serial historyczny, 57 min, Kanada/Irlandia/USA, 2010 Reżyseria: Ciaran Donnelly Aktorzy: Jonathan Rhys Meyers, Henry Cavill, Natalie Dormer, Maria Doyle Kennedy Serial przedstawiający wczesne lata panowania króla Anglii, Henryka VIII. Burzliwe romanse, rozwody i dramaty króla często wygrywają nawet z polityką. 01:40 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA LEKARZA IZBY WYTRZEŹWIEŃ W MOSKWIE Reportaż, 25 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu reportaż z życia lekarza moskiewskiej izby wytrzeźwień - Sierioży. W reportażu relacja z dyżuru w izbie wytrzeźwień, spotkania z anonimowymi alkoholikami oraz rozmowy z Rosjanami nadużywającymi alkoholu.