TVP Dokument Wtorek, 06.06.2023 06:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - POPIELATE ŻYCIE Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Trudno powiedzieć, gdzie jest. Trudno dociec, czy w ogóle jest. Niełatwo komukolwiek wytłumaczyć, kim jest. Popielica - jedno z najbardziej tajemniczych i nieznanych zwierząt rodzimej fauny. Przedstawicielka równie mało znanej rodziny pilchów - gryzoni, w których jedni dopatrują się raczej myszy, inni raczej wiewiórek. Prawdę o nich stara się poznać dr Mirosław Jurczyszyn, dla którego te zagadkowe ssaki stały się życiowym wyzwaniem. Nie tylko stara się odkryć, gdzie są, ale zabiega o to, by były wszędzie, gdzie być powinny. Ku chwale bukowych lasów, które stanowią ich najprawdziwszą ojczyznę. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 39 REGUŁY TEMPLARIUSZY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Templariusze to zakonnicy nadal obecni w popkulturze, pomimo faktu, że zmierzch ich potęgi miał miejsce 700 lat temu. Radosław Kotarski bada to, co zostało po nich w Polsce i w Niemczech. Przygląda się również codziennemu życiu zakonników i przybliża surową regułę zakonną templariuszy. Zapraszamy w prawdziwą podróż w czasie. 07:05 NOTACJE - BOGUSŁAW KACZYŃSKI. DZIĘKI MUZYCE Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2013 Autor: Agnieszka Chmielińska Bogusław Kaczyński, dziennikarz, publicysta i krytyk muzyczny, popularyzator opery, operetki i muzyki poważnej, opowiada o szczęśliwym dzieciństwie. Wyznaczały je: miłość rodzicielska, życie w symbiozie z naturą i bliski kontakt z kulturą. Babcia bohatera, dama z XIX wieku rodem, uczyła go dobrych manier, ojciec - muzyki. Od najmłodszych lat Bogusław Kaczyński pobierał lekcje gry na fortepianie. Pierwszy raz wystąpił publicznie w wieku 2, 5 lat i dwa razy bisował. Nie został jednak profesjonalnym pianistą, mimo że rozpoczął studia w tym kierunku na Akademii Muzycznej. Jeden z profesorów zasugerował bohaterowi, by zainteresował się teorią muzyki, gdyż w niezmiernie ciekawy sposób o niej opowiada. Bogusław zaczął więc zgłębiać ten kierunek. Aż zaproponowano mu pracę w telewizji. Z czasem jednak zwolniono go, gdyż uznano, że jest zbyt nerwowy i nie nadaje się do tego typu pracy. Po roku jednak Irena Dziedzic zaprosiła go do swojego programu. Następnie ukazał się artykuł w gazecie, gdzie Bogusław Kaczyński określony był jako "pierwszy, który przegadał Irenę Dziedzic". I to był w zasadzie początek świetnej kariery bohatera. Kolejne programy telewizyjne, występy w głównym wydaniu Wiadomości. Praca pełna wyzwań, przynosząca ogromną satysfakcję. Jak sam powiedział: "Telewizja żywa to mój żywioł". Na zakończenie bohater zdradza, że udało mu się spełnić zawodowe marzenia. Chciał być sławny, chciał poznać wielkich ludzi. Swój sukces zawdzięcza muzyce. 07:20 STS 58 Etiuda, 8 min, Polska, 1959 Reżyseria: Agnieszka Osiecka Zdjęcia: Daniel Szczechura Etiuda dokumentalna Agnieszki Osieckiej przedstawiająca kulisy Studenckiego Teatru Satyryków. Fragmenty przedstawień i prób tworzą skromną opowieść o tamtych czasach i teatrze w ogóle. Etiuda Szkoły Filmowej. 07:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 79 CHEŁM Magazyn, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Agata Sałapa Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Chełm, dawne miasto wojewódzkie, z białym niedźwiedziem w herbie, to obecnie największy ośrodek miejski przy granicy Unii Europejskiej. Położony jest na Polesiu Wołyńskim, na styku wschodniej i zachodniej słowiańszczyzny. Od średniowiecza współistniały tu w zgodzie różne narodowości, wyznania i kultury, a ich ślad pozostał do dziś. Miasto jest usytuowane na Pagórach Chełmskich, których podłoże stanowią głębokie warstwy kredy porowatej i miękkiej skały, tworzące niezbyt stabilne podłoże. Historia miasta i jego mieszkańców jest nierozerwalnie związana z kredą, dlatego Tomasz Bednarek rozpoczyna zwiedzanie od podziemi. Chełmskie Podziemia Kredowe w 1994 roku zostały wpisane do rejestru zabytków i są unikatem na skalę światową. Centralnym punktem Chełma jest Góra Zamkowa. Od tego wzniesienia pochodzi nazwa miasta - w języku starosłowiańskim słowo "cholm" oznaczało wzgórze. Centralny punkt wzniesienia zajmuje okazała, późnobarokowa katedra, niegdyś cerkiew prawosławna oraz unicka. Wędrówka po Chełmie kończy się we wschodniej części miasta, znajduje się tu ciekawa dzielnica. Zbudowano ją od podstaw w dwudziestoleciu międzywojennym dla przeniesionej do Chełma Radomskiej Dyrekcji PKP, a rozmach inwestycji był porównywany do budowy Gdyni. W 1971 roku Osiedle Dyrekcja wpisano do rejestru zabytków. 08:05 WETERYNARZE Z SERCEM - /99/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W Przemyślu, w Ośrodku Rehabilitacji Zwierząt Chronionych, dwa lata temu po raz pierwszy usłyszeliśmy "Budujemy Psią Wioskę!" I już jest! Jak wygląda życie w Psiej Wiosce, dlaczego to miejsce jest takie ważne, zarówno dla zwierząt przygotowywanych do adopcji, jak i dla ich opiekunów? Poznajcie mieszkańców Psiej Wioski, a wśród nich psiaki - Biszkopta i Spinkę. Kot DJ, poza niezwykłym imieniem, ma też niezwykłe losy. Ma szczęście, że trafił pod opiekę lekarzy z ośrodka w Przemyślu. Kolejka oczekujących na DJ’a to - bagatela - 30 osób! Z niecierpliwością czekamy, aż DJ będzie gotowy do zamieszkania w nowym domu i jesteśmy ciekawi, który ostatecznie go przyjmie. 08:35 REWOLUCJA W DOLINIE KRZEMOWEJ - ODC. 1 OD HIPPISÓW DO PIERWSZEGO KOMPUTERA (THE SILICON VALLEY REVOLUTION - HOW A FEW NERDS DID CHANGE THE WORLD / DIE SILICON VALLEY REVOLUTION - WIE EIN PAAR FREAKS DIE WELT VERÄNDERN) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Jan Tenhaven Dokumentalna podróż do Doliny Krzemowej, gdzie znajdują się siedziby wielomiliardowych przedsiębiorstw IT. Początki to amatorskie eseje o kolorze, chaosie i rewolucyjnych poruszeniach. Hipisi, miłośnicy majsterkowania i sprytni biznesmeni wprawili w ruch niewiarygodną rewolucję. Pionierzy domowego komputera chcieli tylko zmienić świat i zepchnąć Wielkiego Brata z tronu. Chcieli komputerów dla każdego. Ten dokument, w ekskluzywnych wywiadach z pionierami rewolucji komputerowej, ukazuje początki domowego komputera. Pionierzy komputerów osobistych wierzyli w lepszy świat, w którym monopol instytucji na użycie komputerów zostanie przełamany. Historia Doliny zaczęła się w roku 1848, kiedy w Gold Country odkryto złoto. Wybuchła gorączka złota, pieniądze dosłownie wydobywano z ziemi. Wtedy zmieniło się wszystko. Do Kalifornii napłynął kapitał, który dał impuls do rozwoju kolei, branży budowlanej i stoczniowej oraz Hollywood. A w roku 1900, wraz ze stworzeniem przez Klee de Foresta lampy próżniowej, rozpoczęła się era elektroniki. Komputery osobiste "dorastały" i nabierały znaczenia. Obecnie handlowcy z całego świata przyjeżdżają na targi w San Francisco, by zobaczyć rezultaty tego, co zaczęło się w garażach w Dolinie Krzemowej. 09:35 WYPRAWA DO NIEZBADANEGO ŚWIATA - ODC. 1 SULAWESI, WYSPA TAJEMNIC (QUEST FOR THE UNCHARTED WORLD EP. 1 SULAWESI: EXPDITION AU CUR DE L’LE MYSTRE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Pierre Stine, Evrard Wendenbaum, Gil Kebaili Dwuczęściowy film dokumentalny opwiadający o tym, jak ekolog, Evrard Wendenbaum, poświęcił się ochronie ostatnich pozostałych tzw. niezbadanych światów na Ziemi. Evrard organizuje duże ekspedycje naukowe, które po raz pierwszy dokonują inwentaryzacji tych naturalnych skarbów, aby lepiej chronić je przed zagrożeniem ze strony człowieka i globalnym ociepleniem. Jego celem jest pokazanie ich niezwykłej różnorodności biologicznej, szczególnie w odniesieniu do gatunków rodzimych, w celu przeklasyfikowania ich na obszary chronione. Evrard, prawdziwy poszukiwacz przygód XXI wieku, wyznacza zespołom naukowym drogę do uzyskania dostępu do tego nieprzeniknionego terenu. Aby zbadać wrogie i niebezpieczne obszary, zespoły te będą musiały wspólnie podnieść poziom gry, zanurzając się pod górami lodowymi na Grenlandii, schodząc po stromych progach Indonezji i wędrując przez gigantyczny skalny labirynt masywu Makay na Madagaskarze. Od mapowania lemurów z Madagaskaru po obserwację indonezyjskiego anonu, nauka i przygoda łączą siły, aby chronić naszą najcenniejszą florę i faunę. 10:30 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 21 MIEJSKIE HISTORIE (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 21 HISTOIRES DE VILLES) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 21 - "Miejskie historie". Las Vegas Strip to ulica, przy której każdy znajdzie coś dla siebie: magia, rozrywka, rewie, spektakle dla dorosłych - dla każdego coś dobrego. Artyści marzą o występach w Vegas, jednak nie jest łatwo dotrzeć na szczyt. To jest jak gigantyczna ruletka. RPA. W Kapsztadzie można pocałować dziewczynę na ulicy. Każdego roku blisko milion osób odwiedza Kapsztad. Pora też na wizytę w Limie. Lima rozrasta się z roku na rok i jak magnes przyciąga ludzi, którzy pragną korzystać z dobrodziejstw tego rozwoju. Stolica Peru to dobry przykład bogactwa, jakie wynika z zetknięcia się różnych kultur. Zajrzyjmy też do Gibraltaru. To kawałek Anglii nad Morzem Śródziemnym. W tej brytyjskiej enklawie na andaluzyjskiej ziemi wszystko przypomina Zjednoczone Królestwo: puby, budki telefoniczne, a nawet audycje radiowe. 11:05 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 22 SKARBY ZIEMI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 22 L’OR DE LA TERRE) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 22 - "Skarby Ziemi". Senegal. Nanercz to bardzo pożyteczne drzewo. Obecnie w Casamance nie ma cenniejszej rośliny. W mieście Kolan na południu kraju działają przetwórnie orzechów nerkowca. Zamówienia spływają z całej Europy. Te orzechy mają wiele wartości odżywczych. Są bogate zwłaszcza w białko. Korea Południowa. Tutejszy żeńszeń jest uznawany za najlepszy na świecie. Produkuje się go w mieście Geumsan. Koreańczycy spożywają żeńszeń od ponad czterech tysięcy lat. Mauritius. Wyspa ta przez długi czas była kolonią brytyjską i w większości zamieszkuje ją ludność pochodzenia hinduskiego, jednak uprawy herbaty zawdzięcza Francuzowi. Pod koniec XVIII wieku Pierre Poivre, gubernator Mauritiusu, przywiózł z Chin kilka sadzonek krzewów herbacianych. Oman. Jednym z najpopularniejszych towarów jest tu żywica olibanum, znana szerzej pod nazwą kadzidła. Sprzedaje się ją w kilogramowych paczkach. Omańczycy nie tylko palą ją, lecz także spożywają. Na koniec zajrzymy do Francji. Rejon Perigord słynie z wyśmienitych, lokalnych produktów. Trufle nazywane są "czarnymi diamentami" regionu. W 1938 roku pewien naukowiec wyodrębnił gatunek występujący wyłącznie w tej okolicy. Trufle rosną zimą. Ponieważ trudno je znaleźć, cena za kilogram wynosi około tysiąca euro. Rozwijają się w wapiennej glebie, pod określonymi gatunkami drzew. 11:35 W DOLINĘ SŁOŃCA - OSTATNI SPADKOBIERCY Reportaż, 10 min, Polska, 1973 Scenariusz: Andrzej Żurowski Zdjęcia: Andrzej Augustyński Drugi z cyklu reportaży podróżniczych, w którym ekipa telewizyjna podróżuje po państwie Inków, Peru. Opowieść o życiu plemienia Inków Uru, zamieszkałych na jeziorze Titicaca w Peru. Opowieści o tradycjach i legendach ilustrowane są obrazami z dnia codziennego plemienia i ujęciami jeziora Titicaca. Ekipa filmowa zostaje na wyspie, aby przyjrzeć się życiu codziennemu plemienia, tuż po odpłynięciu turystów. Uru żyją na jeziorze na wyspach i chatach z trzciny, według dawnych tradycji. Trudnią się połowem ryb, wyrobem ceramiki i małymi formami tkactwa. W reportażu zaprezentowano technikę suszenia i wędzenia ryb. 11:55 O MOIM OJCU Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2007 Reżyseria: Bożena Garus-Hockuba Film dokumentalny prezentujący sylwetkę zmarłego w Rumunii internowanego ministra Józefa Becka. Opowiada o losie Becka na internowaniu, o kolejnych miejscach pobytu, fatalnych warunkach na wsi, gdzie spędził ostatnie lata życia wraz ze swoją drugą żoną Jadwiga i córką. W filmie występuje m.in. syn ministra, Andrzej Beck, który pokazuje ocalałe pamiątki po ojcu, mówi, w jaki sposób do niego dotarły oraz opowiada historię internowania ojca. 12:50 JAZZ NA KALATÓWKACH Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2017 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Zdzisław Sajuk Zdjęcia: Andrzej Adamczyk W 1959 r. na Kalatówkach odbył się Pierwszy Jazz Camping. Inicjatorem i organizatorem był Jan Zylber, perkusista w zespole Komedy i późniejszy menedżer wielu polskich artystów, któremu pomagał Jan Borkowski, związany z ówczesnym warszawskim klubem Hybrydy. Jak wspominał red. Jan Borkowski: idea zorganizowania wakacji jazzowych w górach powstała pod wpływem amerykańskiego musicalu "Serenada w Dolinie Słońca" z udziałem Orkiestry Glenna Millera, filmu niezwykle popularnego wówczas w Polsce. Przyjechało wtedy blisko 70 osób, jazzmani: Krzysztof Komeda, Andrzej Trzaskowski, Andrzej Kurylewicz, Zbigniew Namysłowski, Jan Ptaszyn Wróblewski, Jerzy Duduś Matuszkiewicz, Andrzej Dąbrowski, Wanda Warska, Katarzyna Gärtner, ludzie ze środowiska artystycznego tzw. high - life, filmowcy Roman Polański, Bogusław Rybczyński, aktorki i modelki Barbara Kwiatkowska, Teresa Tuszyńska, Maja Wachowiak, Grażyna Hase, fotograficy i plastycy Wojciech Plewiński i Rosław Szaybo, ówczesny redaktor naczelny "Przekroju", Marian Eile. Film poprzez wspomnienia żyjących uczestników pierwszego Jazz Camping Kalatówki z 1959 r. , a także nagrania archiwalne: filmowe i audio, fotografie, plakaty i muzykę odtwarza historię spotkania elity wykonawców muzyki jazzowej i ówczesnej elity intelektualnej i artystycznej. Wspominać imprezę będą uczestnicy Jazz Campingu w 1959 r.: Jan Borkowski, Krystyna Ciernia - Morgenstern, Andrzej Dąbrowski, Katarzyna Gärtner, Grażyna Hase, Wojciech Plewiński, Rosław Szaybo, Andrzej Idon Wojciechowski. Ponadto w filmie występują: prof. Jerzy Kochanowski, Krystian Brodacki, Paweł Brodowski, reżyser Janusz Majewski. Uzupełnieniem narracji filmowej są unikalne materiały archiwalne (filmowe, ikonograficzne, nagrania muzyczne). 13:55 WYPRAWA DO NIEZBADANEGO ŚWIATA - ODC. 2 MADAGASKAR, MASYW MAKAY (QUEST FOR THE UNCHARTED WORLD EP. 2 MADAGASCAR, EXPDITION EN TERRE MAKAY) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Pierre Stine, Evrard Wendenbaum, Gil Kebaili Dwuczęściowy film dokumentalny opwiadający o tym, jak ekolog, Evrard Wendenbaum, poświęcił się ochronie ostatnich pozostałych tzw. niezbadanych światów na Ziemi. Evrard organizuje duże ekspedycje naukowe, które po raz pierwszy dokonują inwentaryzacji tych naturalnych skarbów, aby lepiej chronić je przed zagrożeniem ze strony człowieka i globalnym ociepleniem. Jego celem jest pokazanie ich niezwykłej różnorodności biologicznej, szczególnie w odniesieniu do gatunków rodzimych, w celu przeklasyfikowania ich na obszary chronione. Evrard, prawdziwy poszukiwacz przygód XXI wieku, wyznacza zespołom naukowym drogę do uzyskania dostępu do tego nieprzeniknionego terenu. Aby zbadać wrogie i niebezpieczne obszary, zespoły te będą musiały wspólnie podnieść poziom gry, zanurzając się pod górami lodowymi na Grenlandii, schodząc po stromych progach Indonezji i wędrując przez gigantyczny skalny labirynt masywu Makay na Madagaskarze. Od mapowania lemurów z Madagaskaru po obserwację indonezyjskiego anonu, nauka i przygoda łączą siły, aby chronić naszą najcenniejszą florę i faunę. 14:55 BIG BEND - DZIKA PRZYRODA AMERYKI (BIG BEND AMERICA’S WILDEST FRONTIER / BIG BEND AMERIKAS WILDESTE GRENZE) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2020 Reżyseria: John Murray Legendarna rzeka Rio Grande przecina głębokie kaniony między Stanami Zjednoczonymi a Meksykiem, ale dzika przyroda nie zna granic. Ta najsłynniejsza granica to rozległa kraina spokojnego piękna i ogromnych pustynnych krajobrazów i dom dla najwspanialszych dzikich zwierząt Ameryki. Park Narodowy Big Bend może pochwalić się większą liczbą gatunków ptaków, motyli, nietoperzy, gadów, kaktusów, mrówek i skorpionów niż jakikolwiek inny park narodowy w USA. Strzeliste góry Chisos to podniebne wyspy, na których znajdują się ocaleni i szukający wytchnienia podczas migracji. To jest prawdziwe pogranicze Ameryk, gdzie horyzonty nigdy się nie kończą, a gwiazdy płoną jak przez eony; gdzie wędruje lew i niedźwiedź, gdzie nietoperze czają się nocą, szukając skorpionów. To dziki zachód z naszych kreskówek, dom kojota i grzechotnika. Jak wtedy, gdy rdzenni Amerykanie byli jedynymi ludźmi, którzy pili z tutejszych źródeł i polowali na zwierzynę, zanim wozy białych osadników pojawiły się po raz pierwszy na horyzoncie. 15:55 REWOLUCJA W DOLINIE KRZEMOWEJ - ODC. 2 OD PIERWSZYCH TARGÓW KOMPUTEROWYCH DO WWW (THE SILICON VALLEY REVOLUTION - HOW A FEW NERDS DID CHANGE THE WORLD / DIE SILICON VALLEY REVOLUTION - WIE EIN PAAR FREAKS DIE WELT VERÄNDERN) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Jan Tenhaven Dokumentalna podróż do Doliny Krzemowej, gdzie znajdują się siedziby wielomiliardowych przedsiębiorstw IT. Początki to amatorskie eseje o kolorze, chaosie i rewolucyjnych poruszeniach. Hipisi, miłośnicy majsterkowania i sprytni biznesmeni wprawili w ruch niewiarygodną rewolucję. Pionierzy domowego komputera chcieli tylko zmienić świat i zepchnąć Wielkiego Brata z tronu: chcieli komputerów dla każdego. Ten dokument, w ekskluzywnych wywiadach z pionierami rewolucji komputerowej, ukazuje początki domowego komputera. Moment, w którym komputer opuścił królestwo hobbystów, nastąpił wtedy, gdy Dan Bricklin i Bob Frankston stworzyli elektroniczny arkusz kalkulacyjny VisiCalc. Gdy pojawił się pod koniec 1979 roku, księgowi byli zachwyceni. Liczby migały i zmieniały się. Mogli zmienić jedną i śledzić pozostałe. Popłakali się z radości. Lata 80. to lata pomysłów, które powstały w kilku laboratoriach za sprawą grupy hobbystów i objęły całe społeczeństwo. Lata 80. to więc rozwój ogromnego przemysłu. Nawet Bill Gates początkowo nie docenia Internetu. Dopiero później opracowuje przeglądarkę, którą agresywnie wprowadza na rynek przy pomocy prawie monopolistycznego Microsoftu. Historia Google jest ciekawa. Dwóch studentów przyjrzało się wyszukiwarkom typu Yahoo i stwierdziło, że to "chłam". To, co prywatne, staje się coraz bardziej publiczne. Model biznesowy Marka Zuckerberga opiera się na tym pomyśle. Tak więc ta rewolucja małych komputerów stała się rewolucją każdej istoty ludzkiej na planecie, posiadającej smartfon lub połączonej z Internetem. Czyli ta rewolucja na Zachodnim Wybrzeżu jest rewolucją na następne 500 lat. Zaczęła się na tych wybrzeżach i jak fala przetoczyła się po całej planecie. 17:00 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 23 CUDA NATURY (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 23 BEAUTS NATURELLES) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 23 - "Cuda natury". Wielki Kanion. Chris i jego ojciec latali już nad Wielkim Kanionem. Teraz będą go eksplorować. Należą do nielicznych zwiedzających, którzy mają odwagę zejść na dno Kanionu. Wyprawa potrwa cztery dni. Przewodnikiem jest Jeremy, który zna to miejsce jak własną kieszeń. Wędrując po Wielkim Kanionie dostrzegamy, jaki jest ogromny. Brzegi północny i południowy dzieli szesnaście kilometrów. Gwadelupa. W zachodniej części Gwadelupy wznosi się Basse - Terre, górzysty, wilgotny region, nad którym góruje wulkan La Soufrire. Jest to obszar Parku Narodowego. Zajrzyjmy też do Meksyku i Turcji. Pejzaż Kapadocji powstawał w ciągu dziesięciu milionów lat. Uhisar wygląda jak księżycowa twierdza, którą ludzie nadal próbują sobie zawłaszczyć. Na koniec odwiedzimy Nową Zelandię. 17:30 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 24 W DRODZE (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 24 EN ROUTE!) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 24 - "W drodze". Legendarna Droga 66 przecina Nowy Meksyk ze wschodu na zachód i ma długość ponad 900 km. Bozo niemal codziennie jeździ nią swoim chevroletem. Ta szosa łączy Los Angeles z Chicago i nazywana jest "matką wszystkich dróg". Droga 66 od lat przyciąga kierowców z całego świata. Przenieśmy się do Palestyny. Pustynia Judejska zaczyna się na północ od Jerycha i ciągnie aż do Morza Czerwonego, zatem możemy dotrzeć nią aż do Jemenu. Odwiedzimy też Kanadę. Góry Skaliste stanową naturalną przeszkodę, którą pierwsi zdobywcy Dzikiego Zachodu pokonywali z wielkim trudem. Droga transkanadyjska, ciągnąca się wzdłuż jednej z dolin, znacznie ułatwiła przeprawę przez tę górską barierę. Bierzemy kurs na RPA i Francję. Co roku ponad trzydzieści tysięcy wędrowców pokonuje alpejski fragment trasy, przebiegający przez największy francuski rezerwat Contamines - Montjoie. 18:05 NAMOROKA - W POSZUKIWANIU GRAALA (NAMOROKA: A LOST WORLD) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Jean - Michel Corillion Cykl dokumentalny opowiadający o tajemniczej Namoroce Tsingy, która jest ostatnim niezbadanym obszarem Madagaskaru. Po raz pierwszy światowej klasy naukowcy spróbują zapuścić się w samo serce tej wyjątkowej i nieznanej krainy, w ramach niebezpiecznej wyprawy, której jeden ostateczny cel polega na odkryciu tajemnic ukrytych głęboko w środku. Namoroka to niezwykły świat wysadzanych drzewami kanionów i palących wapiennych chodników, ale surowy wygląd tego miejsca skrywa wiele naturalnych siedlisk, unikalnych ze względu na ich bioróżnorodność i rekordowy poziom endemicznej flory i fauny. Aby zbadać serce Tsingy, 70 badaczy i tragarzy będzie musiało podążać trasą, na której napotkają głębokie jaskinie i strome ściany klifów. Nie da się zrobić nawet kilku kroków bez napotkania stromych kropli, nagich i poszarpanych krajobrazów, w których pomimo ekstremalnych warunków ewoluowało niesamowite życie: przez ponad sześć miesięcy w roku nie ma opadów, a temperatura w ciągu dnia może sięgać nawet do 50 stopni. Ta wyjątkowa misja umożliwi ekspertom odkrycie nowych gatunków i substancji organicznych, które mogą przynieść korzyści medycynie jutra. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - OREGON - ŚWIAT DZIKIEGO ZACHODU (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Oregon. 20:10 NIEMCY - ROSJA. FATALNE ZAUROCZENIE Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Geremek W filmie opowiadamy historię uwiedzenia niemieckich elit, ale i zwykłych Niemców przez Rosję, a właściwie przez jej machinę propagandową. Opowiadamy o tym, jak instrumentalnie wykorzystywano historię, kulturę i współczesność Rosji, aby wytworzyć z Niemcami sojuszniczą więź, która była potrzebna Putinowi do realizacji imperialnych celów. To opowieść o tym, jak Rosjanie dobrze rozpoznali lęki, kompleksy i ambicje Niemców, aby energetycznie skolonizować najbardziej rozwinięte państwo Europy. To dokument, w którym głównymi rozmówcami są sami Niemcy, którzy poddadzą analizie zachowanie własnych elit. Opowiedzą, jak to się stało, że kolejne rządy działały de facto wbrew własnym interesom gospodarczym i obronnym. 21:25 CHINY PRZEJMUJĄ ŚWIAT (CHINA'S WORLD TAKEOVER / OPA SUR LE MONDE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Walid Berrissoul Pekin, 1 października 2019 - go roku. Największa defilada wojskowa w historii Chin. Pokaz siły i starannie wyreżyserowane widowisko. Reżim komunistyczny, w duchu najlepszych radzieckich tradycji, świętuje z okazji 70 - lecia ChRL. Pekin rozciąga swe macki na cały świat. Dzięki ogromnym inwestycjom ten kraj chce się stać wiodącym supermocarstwem na świecie, wyprzedzając Europę, a nawet Stany Zjednoczone. W Chinach dwie aplikacje pozwalają na zakupy, opłatę rachunków, wynajęcie samochodu albo rezerwację podróży. WeChat firmy Tencent oraz Alipay, filia firmy Alibaba. Pod życzliwym kierownictwem dwóch cyfrowych gigantów stworzonych w Chinach, wszystko wydaje się niezwykle łatwo dostępne. Punktualność, dziesięciogodzinny dzień pracy sześć dni w tygodniu za 70 euro miesięcznie. Amerykański klient, chiński producent, etiopski pracownik. Dzięki Chinom Etiopia odzyskała dostęp do morza. Zbudowano nową stację i uruchomiono linię kolejową, łączącą Addis Abebę z portem Dżibuti nad Morzem Czerwonym. Kontrola półtora miliarda obywateli, a przede wszystkim dominująca globalna technika - w ciągu dziesięciu lat. Pekin dokonuje ogromnych inwestycji w sztuczną inteligencję. W Szanghaju dziesiątki firm takich stoją na pierwszej linii w globalnej batalii. Władze Hong Kongu, zbliżone do Pekinu, pozostają nieugięte, protestujący zaś radykalizują się coraz bardziej. W 2047 - mym roku Chiny przejmą całkowitą kontrolę nad Hong Kongiem. W obliczu zagrażającego imperium i niepewnego porządku świata, mieszkańcy Hong Kongu apelują do Zachodu o pomoc. Trzydzieści lat po upadku Muru Berlińskiego Zachód stawiał na upadek komunizmu w Chinach. Czy historia się odwróciła? 22:30 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA MUZUŁMAŃSKIEJ KOBIETY W BAKU Reportaż, 24 min, Polska, 2002 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu jeden dzień z życia Nassiby - muzułmanki, która jest mieszkanką Baku, stolicy Azerbejdżanu. Ta była radziecka republika nad Morzem Kaspijskim jest od wieków krajem muzułmańskim, gdzie wyznawcy islamu stanowią ponad dziewięćdziesiąt procent ludności. 23:05 FABRYKA KŁAMSTW (FACTORY OF LIES) Film dokumentalny, 62 min, Dania, 2018 Reżyseria: Jakob Gottschau Film dokumentalny, w którym dziennikarz śledczy Andrey Soshnikov z BBC Russian Service próbuje dowiedzieć się jak powstają i jak są fabrykowane fake newsy - fałszywe informacje publikowane najczęściej na portalach społecznościowych i rozpowszechniane na świecie. Trafia do miejsc, które mają imitować scenerię zdarzeń, po to, by fabrykowana wiadomość do złudzenia przypominała tą oryginalną i wprowadzała w błąd. To między innymi informacje o tym, jak amerykański żołnierz strzelał do Koranu, o domach publicznych w Danii wykorzystujących zwierzęta, o żołnierzach ISIS w obozie szkoleniowym na Ukrainie itp. Większość z nich wyprodukowana została w Rosji, gdzie od 2013 roku działa tzw. troll factory, atakująca europejskie i amerykańskie społeczności, aby wpływać na różne decyzje i wzbudzać brak zaufania. Rosja nie jest krajem pominiętym w tym procederze. W Rosji trudniej być dziennikarzem, bo tam dziennikarz często znaczy kłamca. Wiadomości w rosyjskiej telewizji to rosyjski Hollywood. Oszustwo, od początku do końca. Rosyjska farma trolli działa w najlepsze. Przeniosła się z jednego centrum biznesu do innego. Kreml wciąż potrzebuje tego, co oni robią, a oni świadczą usługi potrzebne rosyjskiej władzy. Tworzone przez nich treści są coraz bardziej agresywne i coraz lepszej jakości. 00:15 W DOLINĘ SŁOŃCA - LUDZIE I KAMIENIE Reportaż, 16 min, Polska, 1973 Scenariusz: Andrzej Żurowski Trzeci z cyklu reportaży podróżniczych, w którym ekipa telewizyjna podróżuje po państwie Inków, Peru. Państwo Inków, założone w XII wieku, rozbudowane zostało w rozległe imperium w ciągu niespełna 200 lat przed odkryciem Ameryki przez Europejczyków. Kamienne budowle, ruiny, stolica państwa Inków - Cuzco, największa warownia państwa przed najazdem Hiszpanów. Historia przepowiedni o zagładzie państwa Inków. Współczesne życie mieszkańców w kamiennych ruinach przodków nadal trwa. Targowisko, produkty lokalnych rzemieślników i życie codzienne. Kamienne budowle, labirynty miasta i mieszkańcy kraju. 00:40 PROKURATOR Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2020 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Zdjęcia: Jeremi Grzywa Film przedstawia z dzisiejszej perspektywy jedną z najgłośniejszych spraw w najnowszej historii Polski, brutalne uprowadzenie i mord polityczny, którego ofiarą stał się ksiądz Jerzy Popiełuszko. Toczącym się procesem żyła wówczas cała Polska. Kanwę filmu stanowi wywiad z prokuratorem Andrzejem Witkowskim, który w latach 90. prowadził pierwsze śledztwo w tej sprawie. Został odsunięty od prowadzenia tego postępowania, kiedy zamierzał aresztować generałów Wojciecha Jaruzelskiego i Czesława Kiszczaka. Rozmowa z prokuratorem Witkowskim ujawnia wiele nieścisłości w prowadzonym przed laty śledztwie i procesie, rozwiązuje pewne wątpliwości, a także stawia nowe pytania, na które być może nigdy nie otrzymamy odpowiedzi. Ksiądz Jerzy Popiełuszko urodził się w 1947 roku. Porwano go i zamordowano, gdy wracał do domu. Przywołujemy atmosferę tych kilkudziesięciu dni z przełomu 1984 i 1985 roku. Dni, kiedy Polska mogła spłynąć krwią; kiedy oskarżano i osądzano sprawców tej zbrodni. Kiedy wydawano prawomocny wyrok. Narracja filmu prowadzona jest z dzisiejszej perspektywy. Osią opowieści jest odnaleziona wizja lokalna z 1991 roku, z udziałem jednego ze skazanych w procesie toruńskim funkcjonariuszy MSW. W filmie powracamy do śledztwa i procesu toruńskiego. Śledztwa, trwającego 51 dni nie powstydziłaby się najlepsza policja świata. Za proces, który zakończył się w pierwszej instancji po 22 dniach, chwalono by dziś sprawny skład sędziowski. Niestety, okazuje się, że zarówno śledztwo jak i proces były przeprowadzone zbyt pospiesznie. Pominięto w nich wiele wątków, które mogłyby sprawę prowadzić w głąb. Zrezygnowano z konfrontacji przed sądem świadków, którzy składali sprzeczne ze sobą zeznania. Więcej - pogwałcono procesowe prawa oskarżonych. Dlatego też film jest stenogramem z dokonanej zbrodni. Zapisem losu morderców i ich ofiary. Rekonstrukcją cynicznej gry ciałem męczennika. Opowieścią o samotności tego, który umierał. Bohaterem filmu jest prokurator Andrzej Witkowski, który w latach 90. ubiegłego wieku prowadził pierwsze śledztwo w tej sprawie. Kiedy zamierzał aresztować generałów Jaruzelskiego i Kiszczaka, odebrano mu śledztwo, a sprawa utknęła na wiele lat w sądach i w archiwach prokuratury. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODZYSKANY POMNIK ODC. 259 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Kiedy we wrześniu 1939 roku Niemcy wkroczyli do wsi Wola Wiązowa w powiecie Bełchatów, rozpoczęli swoje rządy od zniszczenia pomnika marszałka Józefa Piłsudskiego, odsłoniętego rok wcześniej. Popiersie z brązu i krzyż Virtuti Militari zabrali na złom, a sam monument obalili. Zapobiegliwi mieszkańcy granitową bryłę przysypali piaskiem i tak przetrwała wojnę i czasy komuny. Ostatnio grupa miłośników historii postanowiła pomnik odszukać. Po wielu próbnych wykopach udało się go odnaleźć. Dziś sprawą otwartą jest przywrócenie go na dawne miejsce i do dawnej świetności. 02:15 WSZYSCY JESTEŚMY Z WĘGLA Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2004 Reżyseria: Tomasz Wiszniewski Scenariusz: Tomasz Wiszniewski, Roman Janiszek Wykonawcy: Trzeci Wymiar O sobie i swoich kolegach Roman mówi: "Wszyscy jesteśmy z węgla". Minął rok, odkąd zajmujący się dotychczas kręceniem filmów z wesel i uroczystości były górnik postanowił skierować obiektyw swojej kamery na jego bliskie otoczenie. W podartych dżinsach i w czapce z daszkiem Roman maszeruje przez położone pod Wałbrzychem pagórki, aby dotrzeć do jednego z licznych na Śląsku biedaszybów. Gdy przeszło dekadę temu Polska przeżyła przemianę ustrojową, utrzymującym się w przeważającej mierze z górnictwa mieszkańcom Wałbrzycha głód zajrzał w oczy. Nie wszyscy po masowych zwolnieniach potrafili się przystosować do nowych warunków. Całe życie utrzymując się z pracy pod ziemią, wielu postanowiło powrócić do górnictwa. Coraz dotkliwsza bieda zmuszała do prób wykorzystania naturalnego bogactwa Śląska - węgla, którego płytko położone pokłady kusiły wałbrzyszan. Jeden po drugim pojawiały się nowe szyby, do których ściągały tysiące osób. Wśród doświadczonych górników, byłych pracowników kopalń, byli także górnicy amatorzy, dla których praca w biedaszybie była pierwszą tego rodzaju. Brak doświadczenia czasem prowadził do tragedii, dla uwięzionych w zasypanej jamie nie było ratunku. Interweniowały władze. Górników niepokoiła policja i straż miejska konfiskująca nielegalnie zdobyty urobek. Nieustępliwość i represje służb porządkowych zwiększały determinację i desperację pracowników biedaszybów, dla których niebezpieczne zajęcie nadal jest jedynym źródłem utrzymania. Roman filmuje swoich kolegów, wchodzi wraz z nimi w czeluście ziemi, zdradza tajemnice fachu. Jego kamera śledzi górników podczas wyjazdu do Warszawy, gdzie chcieli wykorzystać szansę pokazania swojego dramatu podczas manifestacji antyglobalistów. Opowiadają o swoich marzeniach, z których najważniejsze dotyczy po prostu godnego życia i możliwości wychowania dzieci bez troski o środki na ten cel. Dokument jest opowieścią o ludziach, którzy nie poddają się skrajnej biedzie i uparcie walczą o przetrwanie. 03:05 DUDI (ANDRZEJ DUDZIŃSKI) Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2006 Reżyseria: Małgorzata Łupina, Andrzej Dudziński Scenariusz: Małgorzata Łupina Zdjęcia: Andrzej Adamczak, Jerzy Murawski, Michał Nowicki - Wysocki, Jacek Szymczak, Radosław Ładczuk, Małgorzata Łupina Wykonawcy: Andrzej Dudziński, Wiktor Markowicz, Magda Dygat - Dudzińska, Henryk Tomaszewski, Tomasz Lengren, Andrzej Kruszewicz, Kazimierz Kutz, Jerzy Skolimowski, Jerzy Illg, Franciszek Starowieyski Film ukazujący sylwetkę Andrzeja Dudzińskiego i jego działalność artystyczną. Dudziński debiutował w 1970 r. w "Szpilkach", gdzie regularnie zamieszczał rysunki z cyklu "Dudi", przestawiające stworzonego przez siebie dziwacznego ptaka. Współpracował z "Kulturą", "Ty i ja" i "Polityką". Publikował rysunki prezentujące postać "Pokraka" w "Tygodniku Powszechnym". Laureat Brązowej Szpilki za 1973 r. Od 1980 r. mieszka w Nowym Jorku, gdzie z powodzeniem zajmuje się grafiką użytkową, sztuką plakatu i malarstwem. W poświęconym mu dokumencie spełnia się marzenie artysty: ożywają postaci z jego obrazów. Powstaje film animowany będący częścią filmu "Dudi". Wykorzystano również wiersze Ryszarda Krynickiego w interpretacji Wojciecha Pszoniaka.