TVP Nauka Poniedziałek, 05.06.2023 06:00 PODRÓŻNIK - DOLINA DADES Cykl reportaży, 16 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Północna Afryka zawsze nęciła podróżników i poszukiwaczy przygód. Tym razem podążymy do najpiękniejszego kraju Maghrebu - Maroka, na skraj kamiennej pustyni, urokliwych oaz i tajemniczych historii. Dolinę Dades utworzyła rzeka o tej samej nazwie spływająca z gór Atlasu. Autorzy programu, Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska, zapraszają na wyprawę szlakiem położonych nad jej brzegami zamków i pradawnych obyczajów południowego Maroka. Odwiedzimy Skourę - miejscowość, w której znajdują się najstarsze kazby, zamki zbudowane z pustynnej ziemi. Opowiemy o historii dynastii Almorawidów, która stąd zaczęła triumfalny pochód do władzy oraz o tajemnicach i historii niezwykłych budowli. Dotrzemy do El Kelaa M'Gouna - miasteczka położonego niemal 1,5 tys. m n.p.m., w którym wracający z Mekki pielgrzymi zasadzili przywiezione ze świętego miasta róże. M'Gouna słynie z różanych olejków, wody różanej używanej w kosmetyce, lecz także w kuchni do aromatyzowania słodyczy oraz ze wspaniałych różanych ogrodów. 06:25 PODRÓŻNIK - LEGENDA KRÓLA CZAKI Cykl reportaży, 16 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Wyprawa do Południowej Afryki śladami jednego z największych zdobywców na terytorium Czarnego Kontynentu - króla Czaki. Ze względu na jego talenty przywódcze i wielkie sukcesy militarne nazywano go Napoleonem Afryki. O jego narodzinach krążyły legendy, układano poematy, wiersze i piosenki. Jego matka Nandi uchodzi do dziś za matkę wszystkich Zulusów. Wśród bohaterów Czarnej Afryki król Czaka zajmuje poczesne miejsce. Czy stając do śmiertelnego boju z Anglikami, Burami czy plemionami Matabele, mógł przypuszczać, że po latach jego imieniem nazywane będą place, parki rozrywki oraz hotele? Że stanie się jednym z wielkich symboli Afryki? Trasa wyprawy "Podróżnika" do krainy wojowniczego plemienia Zulusów biegnie wzdłuż Zatoki Delagoa, poprzez krainę Suazi aż do Natalu. Ekipa filmowa dociera m.in. nad rzekę Umfolozi, którą zamieszkuje plemię Undwana. Kiedy w XIX w. terytoria Afryki Południowej powoli opanowywali od południa Brytyjczycy, od zachodu natomiast Burowie, rzeka ta stanowiła nieprzekraczalną granicę bezpieczeństwa dla białych osadników. Autorzy programu odwiedzą współczesne wioski Zulusów, gdzie legendy o królu Czace są wciąż żywe. Bardzo często dla gości odgrywane są sceny z czasów króla Czaki przypominające teatr lub happening. Stanowią one doskonałą lekcję historii, kultury i tradycji. Zulusi ubrani w tradycyjne ludowe stroje starają się wiernie odtworzyć wydarzenia sprzed dziesiątków lat: narodziny Czaki, wielkie bitwy, bitwę nad Krwawą Rzeką, wygnanie, zwycięstwo nad Anglikami. Współczesny Kraj Zulusów jest nowoczesny. Dawni wojownicy pracują w bankowości, armii, przemyśle. Wielu jednak zamieszkuje dzikie tereny Tembe i Simunye tak jak ich przodkowie: mieszkają w domach z maty bambusowej, noszą tradycyjne stroje, nie korzystają z dobrodziejstw cywilizacji - telefonów, komputerów czy magnetowidów. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /39/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:20 CZY WIESZ, ŻE? - /40/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:45 EUREKA - DRON Z ZESTAWEM DO REANIMACJI 13 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Królikowski Scenariusz: Wojciech Królikowski W cyklu "Eureka" TVP Nauka przedstawia sylwetki polskich naukowców i wynalazców. Trzej młodzi naukowcy z Pleszewa, każdy wyspecjalizowany w swojej dziedzinie, połączyli siły i zaczęli tworzyć projekty, które w przyszłości ułatwią ludziom funkcjonowanie na świecie. Mikołaj Kłakulak, Filip Szafraniak i Mikołaj Koło - uczniowie Zespołu Szkół Technicznych w Ostrowie Wielkopolskim stworzyli drona z zestawem do reanimacji, który w zautomatyzowany sposób dotrze do miejsca wypadku w dwukrotnie szybszym czasie niż pogotowie ratunkowe. Dron już zyskał uznanie ratowników, a jego twórcy zdobyli laury w konkursie "Talenty jutra". Już utytułowani i spełnieni przygotowują się do... matury. Naukową pasję i innowacyjność zamierzają kontynuować. 08:00 EUREKA - PŁYNNA BIOPSJA 12 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Królikowski Scenariusz: Wojciech Królikowski W cyklu "Eureka" TVP Nauka przedstawia sylwetki polskich naukowców i wynalazców. Piotr Lewandowski, student V roku Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, otrzymał grant w ramach programu "Talenty jutra" za prace nad płynną biopsją pozwalającą w nieinwazyjny sposób prowadzić diagnostykę chorób serca. Pod okiem prof. Romualda Wojnicza, kierownika Katedry i Zakładu Histologii i Patologii Komórki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz dr Joanny Śliwki, kardiochirurg ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, Piotr tworzy zespół, który być może wkrótce zrewolucjonizuje diagnostykę chorób serca. Piotr studiuje, prowadzi badania i... nie rezygnuje ze swoich pasji. Lubi żeglarstwo, jest jachtowym sternikiem morskim oraz motorowodnym sternikiem morskim. 08:20 TAJEMNICZY ŚWIAT ZWIERZĄT Magazyn, 6 min, Polska, 2022 Program przyrodniczy o charakterze edukacyjnym dla małych i dużych miłośników zwierząt. Joanna Łucka-Szczygieł odsłania sekrety egzotycznych mieszkańców ZOO w Borysewie. Wraz z opiekunami zwierząt autorka opowiada o ich mądrości, zwyczajach, diecie, zachowaniu, przyjaźniach. 08:30 ŚLADAMI ESKULAPA - CHŁOPIEC CZY DZIEWCZYNKA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Muzyka: Marcin Gałażyn Prowadzący: Paweł Nowakowski, Wiktor Szymborski W tym odcinku opowiadamy o historii i rozwoju położnictwa. 09:05 SONDY KOSMICZNE - SERCE PLUTONA (SPACE PROBES) Serial dokumentalny, 22 min, Francja, 2017 Wraz z twórcami filmu wyruszamy na ekspedycję w kosmos i poznajemy sondy kosmiczne, które odwiedziły każdy świat w naszym Układzie Słonecznym, będąc naszymi oczami, uszami, rękami, a nawet nosem, oddalonymi o miliony mil od nas. Ten serial dokumentalny przygląda się cudom inżynierii ESA i NASA, które zrewolucjonizowały rozumienie naszego miejsca w kosmosie. 09:30 SONDY KOSMICZNE - PRZYSZŁE MISJE (SPACE PROBES) Serial dokumentalny, 22 min, USA, 2017 Wraz z twórcami filmu wyruszamy na ekspedycję w kosmos i poznajemy sondy kosmiczne, które odwiedziły każdy świat w naszym Układzie Słonecznym, będąc naszymi oczami, uszami, rękami, a nawet nosem, oddalonymi o miliony mil od nas. Ten serial dokumentalny przygląda się cudom inżynierii ESA i NASA, które zrewolucjonizowały rozumienie naszego miejsca w kosmosie. 10:00 RAPORT NAUKOWY - /35/ Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 10:30 ASTRONARIUM - 2/23 (153) - HORYZONT ZDARZEŃ Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski, Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Magazyn astronomiczny. 11:00 PODRÓŻNIK - DOLINA DADES Cykl reportaży, 16 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Północna Afryka zawsze nęciła podróżników i poszukiwaczy przygód. Tym razem podążymy do najpiękniejszego kraju Maghrebu - Maroka, na skraj kamiennej pustyni, urokliwych oaz i tajemniczych historii. Dolinę Dades utworzyła rzeka o tej samej nazwie spływająca z gór Atlasu. Autorzy programu, Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska, zapraszają na wyprawę szlakiem położonych nad jej brzegami zamków i pradawnych obyczajów południowego Maroka. Odwiedzimy Skourę - miejscowość, w której znajdują się najstarsze kazby, zamki zbudowane z pustynnej ziemi. Opowiemy o historii dynastii Almorawidów, która stąd zaczęła triumfalny pochód do władzy oraz o tajemnicach i historii niezwykłych budowli. Dotrzemy do El Kelaa M'Gouna - miasteczka położonego niemal 1,5 tys. m n.p.m., w którym wracający z Mekki pielgrzymi zasadzili przywiezione ze świętego miasta róże. M'Gouna słynie z różanych olejków, wody różanej używanej w kosmetyce, lecz także w kuchni do aromatyzowania słodyczy oraz ze wspaniałych różanych ogrodów. 11:25 PODRÓŻNIK - LEGENDA KRÓLA CZAKI Cykl reportaży, 16 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Wyprawa do Południowej Afryki śladami jednego z największych zdobywców na terytorium Czarnego Kontynentu - króla Czaki. Ze względu na jego talenty przywódcze i wielkie sukcesy militarne nazywano go Napoleonem Afryki. O jego narodzinach krążyły legendy, układano poematy, wiersze i piosenki. Jego matka Nandi uchodzi do dziś za matkę wszystkich Zulusów. Wśród bohaterów Czarnej Afryki król Czaka zajmuje poczesne miejsce. Czy stając do śmiertelnego boju z Anglikami, Burami czy plemionami Matabele, mógł przypuszczać, że po latach jego imieniem nazywane będą place, parki rozrywki oraz hotele? Że stanie się jednym z wielkich symboli Afryki? Trasa wyprawy "Podróżnika" do krainy wojowniczego plemienia Zulusów biegnie wzdłuż Zatoki Delagoa, poprzez krainę Suazi aż do Natalu. Ekipa filmowa dociera m.in. nad rzekę Umfolozi, którą zamieszkuje plemię Undwana. Kiedy w XIX w. terytoria Afryki Południowej powoli opanowywali od południa Brytyjczycy, od zachodu natomiast Burowie, rzeka ta stanowiła nieprzekraczalną granicę bezpieczeństwa dla białych osadników. Autorzy programu odwiedzą współczesne wioski Zulusów, gdzie legendy o królu Czace są wciąż żywe. Bardzo często dla gości odgrywane są sceny z czasów króla Czaki przypominające teatr lub happening. Stanowią one doskonałą lekcję historii, kultury i tradycji. Zulusi ubrani w tradycyjne ludowe stroje starają się wiernie odtworzyć wydarzenia sprzed dziesiątków lat: narodziny Czaki, wielkie bitwy, bitwę nad Krwawą Rzeką, wygnanie, zwycięstwo nad Anglikami. Współczesny Kraj Zulusów jest nowoczesny. Dawni wojownicy pracują w bankowości, armii, przemyśle. Wielu jednak zamieszkuje dzikie tereny Tembe i Simunye tak jak ich przodkowie: mieszkają w domach z maty bambusowej, noszą tradycyjne stroje, nie korzystają z dobrodziejstw cywilizacji - telefonów, komputerów czy magnetowidów. 11:50 CZY WIESZ, ŻE? - /39/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:20 CZY WIESZ, ŻE? - /40/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:50 EUREKA - PŁYNNA BIOPSJA 12 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Królikowski Scenariusz: Wojciech Królikowski W cyklu "Eureka" TVP Nauka przedstawia sylwetki polskich naukowców i wynalazców. Piotr Lewandowski, student V roku Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, otrzymał grant w ramach programu "Talenty jutra" za prace nad płynną biopsją pozwalającą w nieinwazyjny sposób prowadzić diagnostykę chorób serca. Pod okiem prof. Romualda Wojnicza, kierownika Katedry i Zakładu Histologii i Patologii Komórki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz dr Joanny Śliwki, kardiochirurg ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, Piotr tworzy zespół, który być może wkrótce zrewolucjonizuje diagnostykę chorób serca. Piotr studiuje, prowadzi badania i... nie rezygnuje ze swoich pasji. Lubi żeglarstwo, jest jachtowym sternikiem morskim oraz motorowodnym sternikiem morskim. 13:10 SŁOŃCE ŹRÓDŁO ŻYCIA 23 min, Polska, 2022 Słońce widzimy jako świetlistą kulę na niebie. Ale nie jest to jedyne jego oblicze. To przede wszystkim gigantyczny reaktor termojądrowy. Życie na Ziemi istnieje dzięki energii dostarczanej przez naszą gwiazdę. Wszystkie procesy zachodzące na Słońcu w sposób bezpośredni wpływają na procesy na Ziemi. Od energii dostarczanej żywym organizmom po odnawialne źródło elektryczności dla naszej cywilizacji. Słońce zasila naszą planetę, ale może także stanowić dla niej zagrożenie. Dokument zaprasza na niezwykłą wyprawę w poszukiwaniu odpowiedzi o rolę Słońca dla Ziemi. Pokażemy zapierające dech w piersiach oblicze naszej dziennej gwiazdy oglądane przez największy teleskop słoneczny w Polsce. Sprawdzimy, w jaki sposób zmienia się Słońce i jak przekłada się to na zmiany na naszej planecie. Właśnie takie jest Słońce - nasze źródło życia. 13:35 ŚLADAMI ESKULAPA - CHŁOPIEC CZY DZIEWCZYNKA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Muzyka: Marcin Gałażyn Prowadzący: Paweł Nowakowski, Wiktor Szymborski W tym odcinku opowiadamy o historii i rozwoju położnictwa. 13:55 JASNE JAK SŁOŃCE - PRAWO - LEWO CZY WSCHÓD - ZACHÓD 2 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Prowadzący: Franciszek Cofta Krótkie felietony wideo, w których prowadzący przedstawia, analizuje i tłumaczy zjawiska, ciekawostki ze świata nauki. 14:05 SONDY KOSMICZNE - SERCE PLUTONA (SPACE PROBES) Serial dokumentalny, 22 min, Francja, 2017 Wraz z twórcami filmu wyruszamy na ekspedycję w kosmos i poznajemy sondy kosmiczne, które odwiedziły każdy świat w naszym Układzie Słonecznym, będąc naszymi oczami, uszami, rękami, a nawet nosem, oddalonymi o miliony mil od nas. Ten serial dokumentalny przygląda się cudom inżynierii ESA i NASA, które zrewolucjonizowały rozumienie naszego miejsca w kosmosie. 14:30 SONDY KOSMICZNE - PRZYSZŁE MISJE (SPACE PROBES) Serial dokumentalny, 22 min, USA, 2017 Wraz z twórcami filmu wyruszamy na ekspedycję w kosmos i poznajemy sondy kosmiczne, które odwiedziły każdy świat w naszym Układzie Słonecznym, będąc naszymi oczami, uszami, rękami, a nawet nosem, oddalonymi o miliony mil od nas. Ten serial dokumentalny przygląda się cudom inżynierii ESA i NASA, które zrewolucjonizowały rozumienie naszego miejsca w kosmosie. 15:00 WIELKIE WYNALAZKI - /35/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35 - odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 16:00 RAPORT NAUKOWY - /35/ Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 16:30 ASTRONARIUM - 2/23 (153) - HORYZONT ZDARZEŃ Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski, Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Magazyn astronomiczny. 17:00 PODRÓŻNIK - KWA ZULU NATAL Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka podróż, urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku" wiele cennych informacji: jak dotrzeć, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i wiele innych ciekawostek. Tym razem zapraszamy na wyprawę do krainy legendarnego Zulusa Shaki. Ziemie te dla Europejczyków odkrył Vasco da Gama. Po utworzeniu Republiki Południowej Afryki do portugalskiej dodano nazwę, której używali zamieszkujący te ziemie Zulusi. Zobaczymy wioskę zuluską, którą zbudowali filmowcy do filmu "Zulus Shaka" i potem oddali ją Zulusom. Przyjrzymy się tradycyjnemu życiu Zulusów. Odbędziemy podróż śladem osadników, którzy w Wielkim Treku podążali w głąb kontynentu. Przypomnimy historię bitwy między Burami i Zulusami. Będą także polskie ślady. Naszymi przewodnikami są: Monika i Zbyszek Skrzypczakowie. 17:25 PODRÓŻNIK - DOLINA NERETWY Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska W tym odcinku wyprawa do Chorwacji, do krainy zielonej rzeki i zaginionych miast, nad jezioro Kuti i do delty Neretwy. Pierwsze miasta zakładali tu Rzymianie. Ruiny pokryły bagna i wody jeziora. Historia legendy dawnego miasta Narona. Przez wieki o te ziemie toczyły się walki między Republiką Dubrownika, Wenecjanami i Turkami. Najdalej położone na mokradłach osady były niedostępne dla żadnej armii. Jezioro Kuti - jak kiedyś wyglądało tu życie - opowie Jozo Crnčević. Polowanie na żaby i połów ryb. Historia miasteczek Podbrierst i Badżula. Wiele ciekawych opowieści. 17:50 POLACY ŚWIATU - MARIA SKŁODOWSKA - CURIE Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Projekt trzynastu etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od ojczyzny, sercem byli oddani Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. Poczet polskich naukowców otwiera sylwetka Marii Skłodowskiej - Curie, podwójnej noblistki. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /41/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /42/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 MŁODZI TWÓRCY MISTRZOM - MEDYK - FILM O PROFESORZE ANDRZEJU SZCZEKLIKU Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 2008 Reżyseria: Urszula Kijak (obecnie Szubska) Scenariusz: Urszula Kijak (obecnie Szubska) Muzyka: R. Myhill Film "Medyk" opowiada o profesorze Andrzeju Szczekliku, wybitnym lekarzu i naukowcu. Do najważniejszych jego dokonań należą badania nad astmą aspirynową, za które otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Jego badania pozwoliły chorym na tę odmianę astmy z góry określić, które leki przeciwzapalne wolno im brać, a których nie. Profesor Szczeklik w tej chwili jest kierownikiem II Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. W filmie wspomina swoje pierwsze kroki na tym stanowisku, dowcipnie opowiada o doświadczeniach przeprowadzanych na sobie oraz w przystępny sposób odsłania tajemnice swoich badań naukowych. 19:30 ŚLADAMI ESKULAPA - CZARNE JEST CZARNE A BIAŁE JEST BIAŁE Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Prowadzący: Paweł Nowakowski, Wiktor Szymborski W tym odcinku opowiadamy o higienie jamy ustnej. 20:00 ZIEMIA. PLANETA ZAGROŻONA (EARTH EMERGENCY) Film dokumentalny, 60 min, USA, 2021 Dokument o zagrożeniach dla naszej planety wynikających z globalnego ocieplenia jest kolejnym elementem układanki, dopełniającym znane już aspekty tego wyniszczającego zjawiska na Ziemi. Większość z nas słyszała o globalnym ociepleniu, niewielu rozumie, w jaki sposób środowisko naturalne odpowiada na działalność człowieka. Niezwykłe materiały filmowe zawarte w tym filmie, którego narratorem jest Richard Gere, wywiady z wiodącymi klimatologami, udział w nim aktywistów, m.in. Grety Thunberg i Jane Fondy, pozwalają zrozumieć, w jaki sposób działalność człowieka wywołuje zagrożenia, spychając zjawiska pogodowe, a nawet klimat na Ziemi, do punktu, z którego nie ma powrotu - i co musimy zrobić jako ludzkość, aby ten proces powstrzymać. 21:00 JIMA AL - KHALILI PRZEWODNIK PO ŻYCIU, WSZECHŚWIECIE I CAŁEJ RESZCIE/1/ (JIM AL - KHALILI`S GUIDE TO LIFE, THE UNIVERSE AND EVERYTHING) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Znany fizyk i profesor, Jim Al - Khalili, zabiera widzów w podróż przez dziwny i cudowny mikroskopijny świat mechaniki kwantowej, badając, w jaki sposób stoi ona za całą strukturą wszechświata i podstawowymi procesami życia. To jest przewodnik ku odpowiedzi na jedną z największych zagadek: jak się tu dostaliśmy? 22:00 RAPORT NAUKOWY - /35/ Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 22:35 ASTRONARIUM - 2/23 (153) - HORYZONT ZDARZEŃ Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski, Maciej Mikołajewski, Krzysztof Czart Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Magazyn astronomiczny. 23:05 PODRÓŻNIK - KWA ZULU NATAL Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka podróż, urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku" wiele cennych informacji: jak dotrzeć, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i wiele innych ciekawostek. Tym razem zapraszamy na wyprawę do krainy legendarnego Zulusa Shaki. Ziemie te dla Europejczyków odkrył Vasco da Gama. Po utworzeniu Republiki Południowej Afryki do portugalskiej dodano nazwę, której używali zamieszkujący te ziemie Zulusi. Zobaczymy wioskę zuluską, którą zbudowali filmowcy do filmu "Zulus Shaka" i potem oddali ją Zulusom. Przyjrzymy się tradycyjnemu życiu Zulusów. Odbędziemy podróż śladem osadników, którzy w Wielkim Treku podążali w głąb kontynentu. Przypomnimy historię bitwy między Burami i Zulusami. Będą także polskie ślady. Naszymi przewodnikami są: Monika i Zbyszek Skrzypczakowie. 23:40 PODRÓŻNIK - DOLINA NERETWY Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska W tym odcinku wyprawa do Chorwacji, do krainy zielonej rzeki i zaginionych miast, nad jezioro Kuti i do delty Neretwy. Pierwsze miasta zakładali tu Rzymianie. Ruiny pokryły bagna i wody jeziora. Historia legendy dawnego miasta Narona. Przez wieki o te ziemie toczyły się walki między Republiką Dubrownika, Wenecjanami i Turkami. Najdalej położone na mokradłach osady były niedostępne dla żadnej armii. Jezioro Kuti - jak kiedyś wyglądało tu życie - opowie Jozo Crnčević. Polowanie na żaby i połów ryb. Historia miasteczek Podbrierst i Badżula. Wiele ciekawych opowieści. 00:05 CZY WIESZ, ŻE? - /41/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:35 CZY WIESZ, ŻE? - /42/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:05 MŁODZI TWÓRCY MISTRZOM - MEDYK - FILM O PROFESORZE ANDRZEJU SZCZEKLIKU Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 2008 Reżyseria: Urszula Kijak (obecnie Szubska) Scenariusz: Urszula Kijak (obecnie Szubska) Muzyka: R. Myhill Film "Medyk" opowiada o profesorze Andrzeju Szczekliku, wybitnym lekarzu i naukowcu. Do najważniejszych jego dokonań należą badania nad astmą aspirynową, za które otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Jego badania pozwoliły chorym na tę odmianę astmy z góry określić, które leki przeciwzapalne wolno im brać, a których nie. Profesor Szczeklik w tej chwili jest kierownikiem II Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. W filmie wspomina swoje pierwsze kroki na tym stanowisku, dowcipnie opowiada o doświadczeniach przeprowadzanych na sobie oraz w przystępny sposób odsłania tajemnice swoich badań naukowych. 01:30 ŚLADAMI ESKULAPA - CZARNE JEST CZARNE A BIAŁE JEST BIAŁE Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Prowadzący: Paweł Nowakowski, Wiktor Szymborski W tym odcinku opowiadamy o higienie jamy ustnej. 02:00 ZIEMIA. PLANETA ZAGROŻONA (EARTH EMERGENCY) Film dokumentalny, 60 min, USA, 2021 Dokument o zagrożeniach dla naszej planety wynikających z globalnego ocieplenia jest kolejnym elementem układanki, dopełniającym znane już aspekty tego wyniszczającego zjawiska na Ziemi. Większość z nas słyszała o globalnym ociepleniu, niewielu rozumie, w jaki sposób środowisko naturalne odpowiada na działalność człowieka. Niezwykłe materiały filmowe zawarte w tym filmie, którego narratorem jest Richard Gere, wywiady z wiodącymi klimatologami, udział w nim aktywistów, m.in. Grety Thunberg i Jane Fondy, pozwalają zrozumieć, w jaki sposób działalność człowieka wywołuje zagrożenia, spychając zjawiska pogodowe, a nawet klimat na Ziemi, do punktu, z którego nie ma powrotu - i co musimy zrobić jako ludzkość, aby ten proces powstrzymać.