TVP Nauka Środa, 07.06.2023 06:00 PODRÓŻNIK - KORCULA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż, urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku" wiele cennych informacji: jak dotrzeć do celu, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i dużo innych ciekawostek. Korcula to chorwacka wyspa, na której urodził się Marco Polo. Z Dubrownika droga wiedzie przez półwysep Peljesac, miasto Ston, w którym od czasów rzymskich nieprzerwanie działa salina. Pozyskiwana w niej sól uchodzi za jedną z najlepszych w całym basenie Morza Śródziemnego. Idealnie czysta woda i odpowiednie zasolenie sprawiły, że hoduje się tutaj ostrygi. Po ostrygowych plantacjach oprowadzi nas dr Esme Marcelja z Instytutu Biologii Morza Uniwersytetu w Dubrowniku. Półwysep Peljesac słynie z win produkowanych z winogron dingac. Od ponad 40 lat prowadzi ją Ivo Violic, nazywany Indianinem; to przydomek po ojcu, który był marynarzem i zapuszczał się na wody Oceanu Indyjskiego. Ivo opowie, na czym polega różnica między gatunkami win produkowanymi z winogron dingac. Zwiedzimy miasto Potomje i poznamy historię tutejszego winiarstwa. Kolejne miasto to Orebic; zwiedzamy tam klasztor franciszkanów i gdzie będziemy uczestniczyć w procesji w dniu święta Czarnej Madonny z Orebic, patronki żeglarzy i marynarzy. Na wyspę Korcula popłyniemy promem. Odwiedzimy tam dom Marco Polo, poznamy historię o tym, jak uczestniczył w obronie miasta. Będziemy podziwiać zabytki: katedrę i dwunastowieczne kościoły. Posmakujemy także tradycyjnej kuchni. 06:30 PODRÓŻNIK - PORTO CRISTO Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Majorka, największa z wysp archipelagu Balearów, słynie z międzynarodowych kurortów. Odwiedzimy południowo-wschodnią część wyspy, znaną z jaskiń, piaszczystych plaż i urokliwych zatoczek. Tu spędzają wakacje Majorkanie. Rzymianie mieli w tej części Majorki jeden ze strategicznych portów. Porto Cristo przez wieki było rybacką osadą, zasłynęło podczas hiszpańskiej wojny domowej, kiedy republikanie dokonali tutaj desantu, by odbić wyspę z rąk falangistów. Wydarzenie to upamiętnia pomnik. Porto Cristo to miasteczko, które w latach 60. zamieniło się w gwarny kurort. Bogaci i sławni Majorkanie kupują tu domy. Jeden z nich odwiedzimy. Skorzystamy też z zaproszenia na ucztę kulinarną. Todros farcitis amb carxofes i ous, czyli zapiekanki z karczochów, rydzów, jajek i wróbli, które są tu prawdziwym przysmakiem. Zwiedzimy także miasteczko Colom, które nazwę zawdzięcza Krzysztofowi Kolumbowi. Poznamy historię austriackiego arcyksięcia Ludwika Salwatora, pisarza i odkrywcy, który pod koniec XIX w. osiedlił się na Majorce. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /43/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /44/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:55 OPERACJA ZDROWIE - BALNEOLOGIA. LECZENIE UZDROWISKOWE. Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Balneologia to jedna z najstarszych dziedzin medycyny uzdrowiskowej, zajmująca się badaniem właściwości leczniczych wód podziemnych i borowin oraz zastosowaniem ich w lecznictwie, zwłaszcza chorób przewlekłych. W lecznictwie uzdrowiskowym do leczenia wykorzystywane są surowce naturalne: borowiny, wody mineralne i gazy lecznicze. Balneologia rozwijana była już w starożytności. W Egipcie, Rzymie i w Grecji stosowano kąpiele lecznicze. Jej rozkwit nastąpił w XVII, XVIII i XIX wieku, gdy wprowadzono picie wód mineralnych i zabiegi z ich wykorzystaniem. Prekursorem polskiej balneologii był Wojciech Oczko - lekarz polskich królów. W swoim dziele z 1578 roku sklasyfikował wody mineralne i lecznicze występujące w Polsce, opisał ich działanie oraz podał metody leczenia nimi. 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 1 PŁOCK Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Joanna Wiernik Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek Seria podróżnicza popularyzująca wiedzę o Polsce, prowadzona przez znanego aktora Tomasza Bednarka. W tym odcinku odwiedzamy Płock - miasto, które ma 1000 - letnią historię, a w przeszłości pełniło funkcję stolicy Polski. Słynie z największej w kraju kolekcji przedmiotów secesyjnych. Pochodzący stąd wioślarze zdobywają medale na kolejnych olimpiadach, a w całym biegu Wisły nie ma chyba tak pięknego widoku na tę rzekę. Wyjątkową atrakcję ma do zaoferowania odwiedzającym miejscowe zoo. Tomasz Bednarek rozpoczyna swą wędrówkę na wysokim brzegu Wisły, nazywanym Wzgórzem Tumskim. Płocka skarpa jest najwyższa w całym biegu tej rzeki - ma 53 m. Piękne widoki to zaledwie tło dla zgromadzonych w tym miejscu zabytków, m.in. wspaniałej katedry. W Płocku odwiedzimy: Muzeum Mazowieckie, Stary Rynek, najstarszą w Polsce szkołę tzw. Małachowiankę, zoo oraz ośrodek, gdzie trenują wioślarze. 09:00 NA TROPIE EPIDEMII - WIRUSY (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 10:00 GIGANCI NAUKI - BOMBA ATOMOWA Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Trzydziesty trzeci prezydent Stanów Zjednoczonych, Harry Truman, powiedział, że może ona nie tylko zrewolucjonizować sztukę wojenną, ale jest w stanie także zmienić bieg historii ludzkiej cywilizacji. Bomba atomowa - to bez wątpienia najpotężniejsza i najbardziej niszczycielska broń w rękach człowieka. Jej zwolennicy sądzą, że zapewnia bezpieczeństwo i równowagę sił. Albert Einstein swe poparcie dla budowy bomby uważał za największy, życiowy błąd. Zszokowany jej mocą, żałował, że nie został zegarmistrzem. Tematami tego odcinka "Gigantów nauki" będą: bomba atomowa, badania nad radioaktywnością i rozszczepieniem atomu, historyczne uwarunkowania, które doprowadziły do powstania bomby atomowej, projekt Manhattan, poligony i próby atomowe, środowiskowe i zdrowotne skutki wybuchu atomowego. Arsenał nuklearny świata w ujęciu historycznym i współczesnym. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. To teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 10:50 POLACY ŚWIATU - MARIA SKŁODOWSKA - CURIE Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Projekt trzynastu etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od ojczyzny, sercem byli oddani Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. Poczet polskich naukowców otwiera sylwetka Marii Skłodowskiej - Curie, podwójnej noblistki. 11:00 PODRÓŻNIK - KORCULA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż, urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku" wiele cennych informacji: jak dotrzeć do celu, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i dużo innych ciekawostek. Korcula to chorwacka wyspa, na której urodził się Marco Polo. Z Dubrownika droga wiedzie przez półwysep Peljesac, miasto Ston, w którym od czasów rzymskich nieprzerwanie działa salina. Pozyskiwana w niej sól uchodzi za jedną z najlepszych w całym basenie Morza Śródziemnego. Idealnie czysta woda i odpowiednie zasolenie sprawiły, że hoduje się tutaj ostrygi. Po ostrygowych plantacjach oprowadzi nas dr Esme Marcelja z Instytutu Biologii Morza Uniwersytetu w Dubrowniku. Półwysep Peljesac słynie z win produkowanych z winogron dingac. Od ponad 40 lat prowadzi ją Ivo Violic, nazywany Indianinem; to przydomek po ojcu, który był marynarzem i zapuszczał się na wody Oceanu Indyjskiego. Ivo opowie, na czym polega różnica między gatunkami win produkowanymi z winogron dingac. Zwiedzimy miasto Potomje i poznamy historię tutejszego winiarstwa. Kolejne miasto to Orebic; zwiedzamy tam klasztor franciszkanów i gdzie będziemy uczestniczyć w procesji w dniu święta Czarnej Madonny z Orebic, patronki żeglarzy i marynarzy. Na wyspę Korcula popłyniemy promem. Odwiedzimy tam dom Marco Polo, poznamy historię o tym, jak uczestniczył w obronie miasta. Będziemy podziwiać zabytki: katedrę i dwunastowieczne kościoły. Posmakujemy także tradycyjnej kuchni. 11:30 PODRÓŻNIK - PORTO CRISTO Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Majorka, największa z wysp archipelagu Balearów, słynie z międzynarodowych kurortów. Odwiedzimy południowo-wschodnią część wyspy, znaną z jaskiń, piaszczystych plaż i urokliwych zatoczek. Tu spędzają wakacje Majorkanie. Rzymianie mieli w tej części Majorki jeden ze strategicznych portów. Porto Cristo przez wieki było rybacką osadą, zasłynęło podczas hiszpańskiej wojny domowej, kiedy republikanie dokonali tutaj desantu, by odbić wyspę z rąk falangistów. Wydarzenie to upamiętnia pomnik. Porto Cristo to miasteczko, które w latach 60. zamieniło się w gwarny kurort. Bogaci i sławni Majorkanie kupują tu domy. Jeden z nich odwiedzimy. Skorzystamy też z zaproszenia na ucztę kulinarną. Todros farcitis amb carxofes i ous, czyli zapiekanki z karczochów, rydzów, jajek i wróbli, które są tu prawdziwym przysmakiem. Zwiedzimy także miasteczko Colom, które nazwę zawdzięcza Krzysztofowi Kolumbowi. Poznamy historię austriackiego arcyksięcia Ludwika Salwatora, pisarza i odkrywcy, który pod koniec XIX w. osiedlił się na Majorce. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /43/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /44/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 OPERACJA ZDROWIE - BALNEOLOGIA. LECZENIE UZDROWISKOWE. Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Balneologia to jedna z najstarszych dziedzin medycyny uzdrowiskowej, zajmująca się badaniem właściwości leczniczych wód podziemnych i borowin oraz zastosowaniem ich w lecznictwie, zwłaszcza chorób przewlekłych. W lecznictwie uzdrowiskowym do leczenia wykorzystywane są surowce naturalne: borowiny, wody mineralne i gazy lecznicze. Balneologia rozwijana była już w starożytności. W Egipcie, Rzymie i w Grecji stosowano kąpiele lecznicze. Jej rozkwit nastąpił w XVII, XVIII i XIX wieku, gdy wprowadzono picie wód mineralnych i zabiegi z ich wykorzystaniem. Prekursorem polskiej balneologii był Wojciech Oczko - lekarz polskich królów. W swoim dziele z 1578 roku sklasyfikował wody mineralne i lecznicze występujące w Polsce, opisał ich działanie oraz podał metody leczenia nimi. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 1 PŁOCK Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Joanna Wiernik Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek Seria podróżnicza popularyzująca wiedzę o Polsce, prowadzona przez znanego aktora Tomasza Bednarka. W tym odcinku odwiedzamy Płock - miasto, które ma 1000 - letnią historię, a w przeszłości pełniło funkcję stolicy Polski. Słynie z największej w kraju kolekcji przedmiotów secesyjnych. Pochodzący stąd wioślarze zdobywają medale na kolejnych olimpiadach, a w całym biegu Wisły nie ma chyba tak pięknego widoku na tę rzekę. Wyjątkową atrakcję ma do zaoferowania odwiedzającym miejscowe zoo. Tomasz Bednarek rozpoczyna swą wędrówkę na wysokim brzegu Wisły, nazywanym Wzgórzem Tumskim. Płocka skarpa jest najwyższa w całym biegu tej rzeki - ma 53 m. Piękne widoki to zaledwie tło dla zgromadzonych w tym miejscu zabytków, m.in. wspaniałej katedry. W Płocku odwiedzimy: Muzeum Mazowieckie, Stary Rynek, najstarszą w Polsce szkołę tzw. Małachowiankę, zoo oraz ośrodek, gdzie trenują wioślarze. 14:05 NA TROPIE EPIDEMII - WIRUSY (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 15:00 24 GODZINY NA POKŁADZIE ISS (ISS: 24/7 ON A SPACE STATION) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Ten film zabiera widzów do wnętrza Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), najbardziej ambitnego projektu orbitalnego, jaki kiedykolwiek powstał. Ten gigantyczny obiekt o powierzchni około 9700 m2 pozwala mieszkańcom Ziemi m.in. przygotować się na długie okresy stanu nieważkości, będąc niejako prekursorem przyszłych wypraw Ziemian na Marsa. 16:10 GIGANCI NAUKI - BOMBA ATOMOWA Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Trzydziesty trzeci prezydent Stanów Zjednoczonych, Harry Truman, powiedział, że może ona nie tylko zrewolucjonizować sztukę wojenną, ale jest w stanie także zmienić bieg historii ludzkiej cywilizacji. Bomba atomowa - to bez wątpienia najpotężniejsza i najbardziej niszczycielska broń w rękach człowieka. Jej zwolennicy sądzą, że zapewnia bezpieczeństwo i równowagę sił. Albert Einstein swe poparcie dla budowy bomby uważał za największy, życiowy błąd. Zszokowany jej mocą, żałował, że nie został zegarmistrzem. Tematami tego odcinka "Gigantów nauki" będą: bomba atomowa, badania nad radioaktywnością i rozszczepieniem atomu, historyczne uwarunkowania, które doprowadziły do powstania bomby atomowej, projekt Manhattan, poligony i próby atomowe, środowiskowe i zdrowotne skutki wybuchu atomowego. Arsenał nuklearny świata w ujęciu historycznym i współczesnym. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. To teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 17:05 PODRÓŻNIK - VICENZA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem "Podróżnik" wyrusza na wyprawę do Vicenzy, miasta Andrei Palladia, jednego z najsłynniejszych włoskich architektów, na którego dziełach wzorowali się autorzy neoklasycyzmu. Historia jego życia - od czasów kiedy terminował jako uczeń kamieniarski, po dzień, kiedy został naczelnym architektem Wenecji. Poznajemy historię Vicenzy, miasta, które od czasów rzymskich leżało na ruchliwym szlaku handlowym. Podziwiamy znakomite budowle Palladia: Bazylikę, Willę Rotonda, Teatro Olimpico. Słuchamy opowieści o znanych arystokratycznych rodach. Przypominamy historię Romea i Julii. Davide Cervaro zdradzi nam tajniki lokalnej kuchni. 17:35 PODRÓŻNIK - BASSANO DEL GRAPPA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż. Urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku", wiele ciekawych i cennych informacji. Jak dotrzeć, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i wiele innych. Zapraszamy w podróż po włoskim regionie Veneto. Odwiedzamy Bassano del Grappa, miasteczko, położone na granicy przedgórza Alp i Niziny Weneckiej. Przez wieki jego historię znaczyły wojny i wojskowe batalie. Miasto zostało założone w czasach rzymskich, jego najważniejsze zabytki to m.in. most zaprojektowany przez słynnego Andreę Palladia. Bassano del Grappa, jak sama nazwa wskazuje, jest stolicą gorzelników. Grappa to znakomita wódka z winogron. W okolicach Bassano swoje warsztaty założyli także garncarze i ceramicy. Sto lat temu odkryto zalety tutejszej gliny. Mamy okazję poznać tradycyjny proces wytwarzania tutejszego fajansu. Leżąca niedaleko Marostica, średniowieczne miasteczko słynie z rozgrywanych turniejów szachowych. W programie także przepis na tradycyjne regionalne danie; będzie to solony i suszony dorsz duszony w mleku. 18:05 CZY WIESZ, ŻE? - /45/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:35 CZY WIESZ, ŻE? - /46/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /1/ CIŚNIENIE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Zaczniemy od ciśnienia. To temat bliski każdemu z nas, ponieważ tak naprawdę, wszyscy powinniśmy znać prawidłowe wartości i wszyscy powinniśmy się badać. Dzięki temu możemy uniknąć problemów ze zdrowiem. A te spowodowane zbyt wysokiem ciśnieniem potrafią być bardzo poważne. 19:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 2 MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Wojciech Chlebek Prowadzący: Tomasz Bednarek 1 sierpnia 2016 roku, centrum Warszawy godz. 17:00. Tomasz Bednarek, tak jak tysiące mieszkańców stolicy, oddaje tego dnia hołd tym, którzy walczyli w powstaniu warszawskim. Choć minęły 72 lata, pamięć o tamtych wydarzeniach nie przemija. Kolejne pokolenia z coraz większym uznaniem i pokorą mówią: pamiętamy. W tym odcinku Tomasz Bednarek zwiedza Muzeum Powstania Warszawskiego, które zostało otwarte 31 lipca 2004 roku. Powstało z inicjatywy ówczesnego prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. W ciągu roku odwiedza je aż pół miliona osób. Muzeum było pierwszą tak nowoczesną placówką tego typu i stało się wzorem dla innych. Obok fotografii i przedmiotów z powstania, bardzo cenne są świadectwa i opowieści osób, które przeżyły. Stworzono Archiwum Historii Mówionej, w którym jest nagrane blisko 3 tysiące wywiadów z powstańcami. Pracownicy wciąż szukają kolejnych osób, których wspomnienia można byłoby uwiecznić. Bo muzeum nie jest jedynie miejscem pamięci samego wydarzenia, ale miejscem pamięci o ludziach, którzy wtedy walczyli. 20:05 NOWE POCZĄTKI: TAJEMNICE CZŁOWIEKA Z IRHOUD (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 21:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. POŁĄCZENI Z PRZYSZŁOŚCIĄ. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 21:55 GIGANCI NAUKI - BOMBA ATOMOWA Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Trzydziesty trzeci prezydent Stanów Zjednoczonych, Harry Truman, powiedział, że może ona nie tylko zrewolucjonizować sztukę wojenną, ale jest w stanie także zmienić bieg historii ludzkiej cywilizacji. Bomba atomowa - to bez wątpienia najpotężniejsza i najbardziej niszczycielska broń w rękach człowieka. Jej zwolennicy sądzą, że zapewnia bezpieczeństwo i równowagę sił. Albert Einstein swe poparcie dla budowy bomby uważał za największy, życiowy błąd. Zszokowany jej mocą, żałował, że nie został zegarmistrzem. Tematami tego odcinka "Gigantów nauki" będą: bomba atomowa, badania nad radioaktywnością i rozszczepieniem atomu, historyczne uwarunkowania, które doprowadziły do powstania bomby atomowej, projekt Manhattan, poligony i próby atomowe, środowiskowe i zdrowotne skutki wybuchu atomowego. Arsenał nuklearny świata w ujęciu historycznym i współczesnym. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. To teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 22:55 PODRÓŻNIK - KORCULA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż, urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku" wiele cennych informacji: jak dotrzeć do celu, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i dużo innych ciekawostek. Korcula to chorwacka wyspa, na której urodził się Marco Polo. Z Dubrownika droga wiedzie przez półwysep Peljesac, miasto Ston, w którym od czasów rzymskich nieprzerwanie działa salina. Pozyskiwana w niej sól uchodzi za jedną z najlepszych w całym basenie Morza Śródziemnego. Idealnie czysta woda i odpowiednie zasolenie sprawiły, że hoduje się tutaj ostrygi. Po ostrygowych plantacjach oprowadzi nas dr Esme Marcelja z Instytutu Biologii Morza Uniwersytetu w Dubrowniku. Półwysep Peljesac słynie z win produkowanych z winogron dingac. Od ponad 40 lat prowadzi ją Ivo Violic, nazywany Indianinem; to przydomek po ojcu, który był marynarzem i zapuszczał się na wody Oceanu Indyjskiego. Ivo opowie, na czym polega różnica między gatunkami win produkowanymi z winogron dingac. Zwiedzimy miasto Potomje i poznamy historię tutejszego winiarstwa. Kolejne miasto to Orebic; zwiedzamy tam klasztor franciszkanów i gdzie będziemy uczestniczyć w procesji w dniu święta Czarnej Madonny z Orebic, patronki żeglarzy i marynarzy. Na wyspę Korcula popłyniemy promem. Odwiedzimy tam dom Marco Polo, poznamy historię o tym, jak uczestniczył w obronie miasta. Będziemy podziwiać zabytki: katedrę i dwunastowieczne kościoły. Posmakujemy także tradycyjnej kuchni. 23:30 PODRÓŻNIK - PORTO CRISTO Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Majorka, największa z wysp archipelagu Balearów, słynie z międzynarodowych kurortów. Odwiedzimy południowo-wschodnią część wyspy, znaną z jaskiń, piaszczystych plaż i urokliwych zatoczek. Tu spędzają wakacje Majorkanie. Rzymianie mieli w tej części Majorki jeden ze strategicznych portów. Porto Cristo przez wieki było rybacką osadą, zasłynęło podczas hiszpańskiej wojny domowej, kiedy republikanie dokonali tutaj desantu, by odbić wyspę z rąk falangistów. Wydarzenie to upamiętnia pomnik. Porto Cristo to miasteczko, które w latach 60. zamieniło się w gwarny kurort. Bogaci i sławni Majorkanie kupują tu domy. Jeden z nich odwiedzimy. Skorzystamy też z zaproszenia na ucztę kulinarną. Todros farcitis amb carxofes i ous, czyli zapiekanki z karczochów, rydzów, jajek i wróbli, które są tu prawdziwym przysmakiem. Zwiedzimy także miasteczko Colom, które nazwę zawdzięcza Krzysztofowi Kolumbowi. Poznamy historię austriackiego arcyksięcia Ludwika Salwatora, pisarza i odkrywcy, który pod koniec XIX w. osiedlił się na Majorce. 23:55 CZY WIESZ, ŻE? - /45/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:25 CZY WIESZ, ŻE? - /46/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:50 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /1/ CIŚNIENIE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Zaczniemy od ciśnienia. To temat bliski każdemu z nas, ponieważ tak naprawdę, wszyscy powinniśmy znać prawidłowe wartości i wszyscy powinniśmy się badać. Dzięki temu możemy uniknąć problemów ze zdrowiem. A te spowodowane zbyt wysokiem ciśnieniem potrafią być bardzo poważne. 01:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 2 MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Wojciech Chlebek Prowadzący: Tomasz Bednarek 1 sierpnia 2016 roku, centrum Warszawy godz. 17:00. Tomasz Bednarek, tak jak tysiące mieszkańców stolicy, oddaje tego dnia hołd tym, którzy walczyli w powstaniu warszawskim. Choć minęły 72 lata, pamięć o tamtych wydarzeniach nie przemija. Kolejne pokolenia z coraz większym uznaniem i pokorą mówią: pamiętamy. W tym odcinku Tomasz Bednarek zwiedza Muzeum Powstania Warszawskiego, które zostało otwarte 31 lipca 2004 roku. Powstało z inicjatywy ówczesnego prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. W ciągu roku odwiedza je aż pół miliona osób. Muzeum było pierwszą tak nowoczesną placówką tego typu i stało się wzorem dla innych. Obok fotografii i przedmiotów z powstania, bardzo cenne są świadectwa i opowieści osób, które przeżyły. Stworzono Archiwum Historii Mówionej, w którym jest nagrane blisko 3 tysiące wywiadów z powstańcami. Pracownicy wciąż szukają kolejnych osób, których wspomnienia można byłoby uwiecznić. Bo muzeum nie jest jedynie miejscem pamięci samego wydarzenia, ale miejscem pamięci o ludziach, którzy wtedy walczyli. 01:55 NOWE POCZĄTKI: TAJEMNICE CZŁOWIEKA Z IRHOUD (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 02:40 GENIUSZE I MARZYCIELE. JÓZEF HOFMANN Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Kloc Bohaterami cyklu są polscy naukowcy i wynalazcy przełomu XIX/XX wieku, działający głównie w 20 - leciu międzywojennym, których praca naukowa lub odkrycia wpłynęły na rozwój cywilizacji w różnych dziedzinach nauk ścisłych, konstruktorskich, inżynieryjnych, medycznych. Film o Józefie Hofmannie (1876 - 1957), geniuszu muzycznym, cudownym dziecku z Galicji, które podbiło swym talentem Stany Zjednoczone. Najpierw jako mały chłopczyk stał się sensacją w Nowym Jorku, później świat poznał legendarnego pianistę, niezrównanego interpretatora Chopina, pedagoga, kompozytora, zapalonego automobilistę i sportsmena. Wynalazca, z którego pomysłami (takimi jak wycieraczki samochodowe, spinacz do papieru, stołki do fortepianu o regulowanej wysokości) mamy do czynienia na co dzień. Jeden z największych pianistów w historii zmarł samotnie i w zapomnieniu, właściwie nie istnieje w pamięci zbiorowej rodaków. Film biograficzny z cyklu "Geniusze i marzyciele" stwarza szansę poznania tego niezwykłego artysty i wynalazcy.