TVP Nauka Czwartek, 08.06.2023 06:00 PODRÓŻNIK - VICENZA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem "Podróżnik" wyrusza na wyprawę do Vicenzy, miasta Andrei Palladia, jednego z najsłynniejszych włoskich architektów, na którego dziełach wzorowali się autorzy neoklasycyzmu. Historia jego życia - od czasów kiedy terminował jako uczeń kamieniarski, po dzień, kiedy został naczelnym architektem Wenecji. Poznajemy historię Vicenzy, miasta, które od czasów rzymskich leżało na ruchliwym szlaku handlowym. Podziwiamy znakomite budowle Palladia: Bazylikę, Willę Rotonda, Teatro Olimpico. Słuchamy opowieści o znanych arystokratycznych rodach. Przypominamy historię Romea i Julii. Davide Cervaro zdradzi nam tajniki lokalnej kuchni. 06:30 PODRÓŻNIK - BASSANO DEL GRAPPA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż. Urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku", wiele ciekawych i cennych informacji. Jak dotrzeć, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i wiele innych. Zapraszamy w podróż po włoskim regionie Veneto. Odwiedzamy Bassano del Grappa, miasteczko, położone na granicy przedgórza Alp i Niziny Weneckiej. Przez wieki jego historię znaczyły wojny i wojskowe batalie. Miasto zostało założone w czasach rzymskich, jego najważniejsze zabytki to m.in. most zaprojektowany przez słynnego Andreę Palladia. Bassano del Grappa, jak sama nazwa wskazuje, jest stolicą gorzelników. Grappa to znakomita wódka z winogron. W okolicach Bassano swoje warsztaty założyli także garncarze i ceramicy. Sto lat temu odkryto zalety tutejszej gliny. Mamy okazję poznać tradycyjny proces wytwarzania tutejszego fajansu. Leżąca niedaleko Marostica, średniowieczne miasteczko słynie z rozgrywanych turniejów szachowych. W programie także przepis na tradycyjne regionalne danie; będzie to solony i suszony dorsz duszony w mleku. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /45/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /46/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:55 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /1/ CIŚNIENIE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Zaczniemy od ciśnienia. To temat bliski każdemu z nas, ponieważ tak naprawdę, wszyscy powinniśmy znać prawidłowe wartości i wszyscy powinniśmy się badać. Dzięki temu możemy uniknąć problemów ze zdrowiem. A te spowodowane zbyt wysokiem ciśnieniem potrafią być bardzo poważne. 08:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 2 MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Wojciech Chlebek Prowadzący: Tomasz Bednarek 1 sierpnia 2016 roku, centrum Warszawy godz. 17:00. Tomasz Bednarek, tak jak tysiące mieszkańców stolicy, oddaje tego dnia hołd tym, którzy walczyli w powstaniu warszawskim. Choć minęły 72 lata, pamięć o tamtych wydarzeniach nie przemija. Kolejne pokolenia z coraz większym uznaniem i pokorą mówią: pamiętamy. W tym odcinku Tomasz Bednarek zwiedza Muzeum Powstania Warszawskiego, które zostało otwarte 31 lipca 2004 roku. Powstało z inicjatywy ówczesnego prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. W ciągu roku odwiedza je aż pół miliona osób. Muzeum było pierwszą tak nowoczesną placówką tego typu i stało się wzorem dla innych. Obok fotografii i przedmiotów z powstania, bardzo cenne są świadectwa i opowieści osób, które przeżyły. Stworzono Archiwum Historii Mówionej, w którym jest nagrane blisko 3 tysiące wywiadów z powstańcami. Pracownicy wciąż szukają kolejnych osób, których wspomnienia można byłoby uwiecznić. Bo muzeum nie jest jedynie miejscem pamięci samego wydarzenia, ale miejscem pamięci o ludziach, którzy wtedy walczyli. 08:55 NOWE POCZĄTKI: TAJEMNICE CZŁOWIEKA Z IRHOUD (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 09:55 . - NA TROPIE EPIDEMII - WIRUSY (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 10:45 NOTACJE - IWO BIAŁYNICKI - BIRULA. FIZYCY I INNI Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2009 Autor: Ewa Urbańska Iwo Białynicki - Birula, ur. 14 czerwca 1933 roku w Warszawie, polski fizyk teoretyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Polskiej Akademii Nauk. Studiował fizykę na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się elektrodynamiką kwantową i teorią pola. Jest autorem kilku książek i ponad 140 artykułów naukowych. Był zwycięzcą pierwszej Olimpiady Fizycznej w Polsce. 11:00 PODRÓŻNIK - VICENZA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem "Podróżnik" wyrusza na wyprawę do Vicenzy, miasta Andrei Palladia, jednego z najsłynniejszych włoskich architektów, na którego dziełach wzorowali się autorzy neoklasycyzmu. Historia jego życia - od czasów kiedy terminował jako uczeń kamieniarski, po dzień, kiedy został naczelnym architektem Wenecji. Poznajemy historię Vicenzy, miasta, które od czasów rzymskich leżało na ruchliwym szlaku handlowym. Podziwiamy znakomite budowle Palladia: Bazylikę, Willę Rotonda, Teatro Olimpico. Słuchamy opowieści o znanych arystokratycznych rodach. Przypominamy historię Romea i Julii. Davide Cervaro zdradzi nam tajniki lokalnej kuchni. 11:30 PODRÓŻNIK - BASSANO DEL GRAPPA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż. Urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku", wiele ciekawych i cennych informacji. Jak dotrzeć, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i wiele innych. Zapraszamy w podróż po włoskim regionie Veneto. Odwiedzamy Bassano del Grappa, miasteczko, położone na granicy przedgórza Alp i Niziny Weneckiej. Przez wieki jego historię znaczyły wojny i wojskowe batalie. Miasto zostało założone w czasach rzymskich, jego najważniejsze zabytki to m.in. most zaprojektowany przez słynnego Andreę Palladia. Bassano del Grappa, jak sama nazwa wskazuje, jest stolicą gorzelników. Grappa to znakomita wódka z winogron. W okolicach Bassano swoje warsztaty założyli także garncarze i ceramicy. Sto lat temu odkryto zalety tutejszej gliny. Mamy okazję poznać tradycyjny proces wytwarzania tutejszego fajansu. Leżąca niedaleko Marostica, średniowieczne miasteczko słynie z rozgrywanych turniejów szachowych. W programie także przepis na tradycyjne regionalne danie; będzie to solony i suszony dorsz duszony w mleku. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /45/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:25 CZY WIESZ, ŻE? - /46/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:55 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /1/ CIŚNIENIE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Zaczniemy od ciśnienia. To temat bliski każdemu z nas, ponieważ tak naprawdę, wszyscy powinniśmy znać prawidłowe wartości i wszyscy powinniśmy się badać. Dzięki temu możemy uniknąć problemów ze zdrowiem. A te spowodowane zbyt wysokiem ciśnieniem potrafią być bardzo poważne. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 2 MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Wojciech Chlebek Prowadzący: Tomasz Bednarek 1 sierpnia 2016 roku, centrum Warszawy godz. 17:00. Tomasz Bednarek, tak jak tysiące mieszkańców stolicy, oddaje tego dnia hołd tym, którzy walczyli w powstaniu warszawskim. Choć minęły 72 lata, pamięć o tamtych wydarzeniach nie przemija. Kolejne pokolenia z coraz większym uznaniem i pokorą mówią: pamiętamy. W tym odcinku Tomasz Bednarek zwiedza Muzeum Powstania Warszawskiego, które zostało otwarte 31 lipca 2004 roku. Powstało z inicjatywy ówczesnego prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. W ciągu roku odwiedza je aż pół miliona osób. Muzeum było pierwszą tak nowoczesną placówką tego typu i stało się wzorem dla innych. Obok fotografii i przedmiotów z powstania, bardzo cenne są świadectwa i opowieści osób, które przeżyły. Stworzono Archiwum Historii Mówionej, w którym jest nagrane blisko 3 tysiące wywiadów z powstańcami. Pracownicy wciąż szukają kolejnych osób, których wspomnienia można byłoby uwiecznić. Bo muzeum nie jest jedynie miejscem pamięci samego wydarzenia, ale miejscem pamięci o ludziach, którzy wtedy walczyli. 14:00 NOWE POCZĄTKI: TAJEMNICE CZŁOWIEKA Z IRHOUD (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 14:55 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. POŁĄCZENI Z PRZYSZŁOŚCIĄ. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 15:50 EUREKA - MATERIAŁ KONSTRUKCYJNY Z ODPADÓW 14 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Królikowski Scenariusz: Wojciech Królikowski W cyklu "Eureka" TVP Nauka przedstawia sylwetki polskich naukowców i wynalazców. Bohaterką odcinka jest Kaja Orzechowska, studentka Wydziału Inżynierii Materiałowej Politechniki Śląskiej. Wraz z zespołem równie młodych naukowców opracowała metodę recyklingu szyb samochodowych, które są wyjątkowo trudnym do utylizacji odpadem. Powstaje z nich materiał nadający się do używania w budownictwie. Znalazły się firmy zainteresowane wdrożeniem tego pomysłu, a sam projekt zyskał grant w programie "Talenty jutra". Kaja w trakcie studiów wzięła udział w 9 wymianach międzynarodowych, krótko i długoterminowych, aktualnie studiuje w Turcji, wkrótce wyjeżdża na 4 miesiące na Maltę, a w tak zwanym "międzyczasie" reprezentuje Politechnikę Śląską podczas finału Eureca - Pro STEM Innovation Contest w Belgii. Jej pasją są sporty walki. 16:05 JASNE JAK SŁOŃCE - PRZYJACIELE 2 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Prowadzący: Franciszek Cofta Dlaczego ktoś obcy staje się naszym przyjacielem? W tym odcinku wyjaśniamy, czy mogą na to wpływać geny. 16:10 . - NA TROPIE EPIDEMII - WIRUSY (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 17:05 PODRÓŻNIK - GRANADA I FEDERICO GARCIA LORCA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy "Podróżnika" wyruszają tym razem w podróż po Andaluzji, śladami wybitnego pisarza, poety i dramaturga Federica Garcii Lorki. Wyprawę zaczynają od jego rodzinnego miasteczka Fuente Vaqueros, gdzie Lorca przyszedł na świat 5 czerwca 1898 r. W 50. rocznicę jego śmierci powstało tam muzeum. Kustosz muzeum prezentuje zachowane pamiątki po pisarzu, przybliża fakty z jego życia i twórczości. Autorzy programu odwiedzają również z kamerą dom rodziny Lorców w Granadzie. Tam powstały najbardziej znane utwory pisarza. Wędrówka po Granadzie obejmuje także wzgórze Sacromonte wznoszące się nieopodal słynnego zespołu pałacowego Alhambra. Po zdobyciu Granady przez katolickich monarchów w 1492 r. , co położyło kres panowaniu arabskiemu na Półwyspie Iberyjskim, w jaskiniach na Sacromonte opuszczonych przez potomków Berberów osiedlili się Cyganie. Ponoć właśnie stamtąd wywodzi się flamenco - muzyka i taniec będące symbolem Andaluzji, wyrażające niedolę Cyganów. Przez długi czas jedynym akompaniamentem, jaki towarzyszył cygańskim pieśniom, było klaskanie i wybijanie rytmu obcasami. Dopiero w XIX w. dołączyła do tego gitara i taniec. W jednej z takich jaskiń Lorca uczył się grać na gitarze. Z Sacromonte niedaleko do Alhambry - jednego z najpiękniejszych i najważniejszych zabytków architektury arabskiej z XIII - XIV w. Do najważniejszych zabytków Granady należą również: katedra z XVI - XVIII w. , renesansowa kolegiata z XVI w. oraz Stare Miasto z domami mieszkalnymi z XVI w. Wędrówka śladami Federica Garcii Lorki kończy się na Costa Tropical, w miejscowości Salobrena. Na wznoszących się nad zatoką skałach już Kartagińczycy zbudowali twierdzę obronną. Tam też w czasach panowania arabskiego znajdowała się letnia rezydencja sułtana Granady. Po ciekawej, ale wyczerpującej wycieczce chwila wytchnienia przy stole. Jorge Matas Comino, mistrz miejscowej kuchni, serwuje regionalną specjalność - danie z suszonego i solonego dorsza. Przy okazji opowiada, jak przez wieki przyrządzano i konserwowano ryby sprowadzane na andaluzyjskie stoły nie tylko z Costa Tropical, ale również z zimnych mórz Północy. 17:35 PODRÓŻNIK - ALZACKI SZLAK WINNY Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu zapraszają tym razem do Francji, do departamentu Dolnego Renu, w którym ich trasę będzie wyznaczał Alzacki Szlak Winny. Niejako przy okazji wkraczamy w świat średniowiecznych miasteczek z ceglanymi domami i okazałych zamków, w świat bogatej alzackiej tradycji i kultury. Punkt wyjścia stanowi miasto Colmar, stolica departamentu, które pojawiło się na kartach historii, gdy w 803 roku zatrzymał się tam cesarz Karol Wielki. Podczas rewolucji francuskiej znajdowała się tam siedziba biskupa, tyle że mianowanego przez świeckie władze. Wśród zaułków miasta można zobaczyć rzeźby Fredericka Auguste'a Bartholdiego, pochodzącego z Colmar artysty, twórcy Statui Wolności podarowanej przez Francję w 1884 roku Stanom Zjednoczonym. Liczne kanały przecinające miasto tłumaczą, dlaczego miasto jest nazywane Małą Wenecją. Z Colmar szlak winny prowadzi do Riquewihr, Obernai i Dambach - la - Ville, malowniczych średniowiecznych miasteczek, w których produkowany jest alzacki tokaj, gewuerztraminer i muskat. Autorzy programu goszczą u Gilberta i Laurence Becków, których rodzina od XVIII wieku zajmuje się produkcją wina. W starej winiarni w Dambach - la - Ville, jednym z nielicznych miasteczek w regionie, które nie ucierpiało podczas wojny, można natomiast zobaczyć, jak przebiega produkcja alzackiego "szampana" o nazwie cremant. Kolejny przystanek na winnym szlaku to Haut Koenigsbourg, XII - wieczny zamek zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej. Po 1871 roku, kiedy Alzacja została wcielona do Niemiec, zamek podarowano cesarzowi Wilhelmowi II, który zlecił jego rekonstrukcję. Zbudowana w ciągu zaledwie dekady twierdza stanowi połączenie autentycznych, starych murów z nowymi, zaprojektowanymi zgodnie z XIX - wiecznymi, wyobrażeniami. Wedle zamierzeń Wilhelma II, Haut Koenigsbourg miał się stać symbolem potęgi Habsburgów, swoistą księgą narodu niemieckiego. 18:05 CZY WIESZ, ŻE? - /47/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /48/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Pokazujący, że zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. Poprzez dobre przykłady zachęcamy, uczymy i wspieramy osoby zainteresowane uprawą ziół i roślin leczniczych, a także warzyw i owoców. Uczymy, jak korzystać z lasów, jakie mamy korzyści z pozyskiwania roślin dziko rosnących, ale i obowiązki ochrony. Uczyć będziemy, jak rozpoznawać gatunki, zbierać je mądrze i zachowywać przy tym pokorę, która należy się naturze. Właściwa dieta, łącznie z suplementami, jest warunkiem zachowania zdrowia i wspomagania leczenia. Polscy rolnicy potrafią produkować i przetwarzać dobrą jakościowo żywność. Pokazanie ich dorobku w kontekście używania jedzenia jako lekarstwa, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb konsumentów, wzmocni naturalna więź. Warunkiem utrzymania i rozwoju produkcji roślin leczniczych jest zapotrzebowanie konsumentów. Powstała w ostatnich latach luka została zagospodarowana olbrzymią suplementacją, zarówno z krajów europejskich, USA, jak i Peru. Tymczasem nasze rodzime rośliny, np. owoce róży, z uwagi na swój kompleksowy skład, są wręcz wymarzonym surowcem w zapobieganiu i leczeniu przeziębień, w stanach rekonwalescencji, w obniżonej odporności, chorobach zakaźnych, zaburzeniach krążenia i przemiany materii. 19:15 MOC ZIÓŁ - POKRZYWA Program poradnikowy, 11 min, Polska, 2020 Elżbieta Ruman, autorka wielu programów publicystycznych i reportaży TVP oraz karmelita o. Antoni Rachmajda, poeta, ogrodnik, zielarz, opowiadają o tym, dlaczego warto sięgnąć do pradawnej mocy zielarskich cudów natury. Naturalna chemia to tajemnice liści, kwiatów, korzeni. Wiele cennych dla zdrowia roślin jest na wyciągnięcie ręki. W programie także praktyczne porady, co można zrobić z ziół, aby wspomóc swoje zdrowie. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 3 PARK NATOLIŃSKI Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Joanna Wiernik Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Park Natoliński w Warszawie. Król Jan III Sobieski organizował tu polowania, August II Mocny hodował bażanty, a Stanisław Kostka Potocki pisał swoje traktaty. Współcześnie można tu przechadzać się po parku, podziwiać pałac i posłuchać muzyki poważnej. Natolin zalicza się do najcenniejszych romantycznych założeń pałacowo - parkowych w Polsce. Jego historia rozpoczęła się za panowania Jana III Sobieskiego. Głównym zabytkiem w tym parku jest klasycystyczny pałac, wybudowany w 1780 roku według projektu warszawskiego architekta Szymona Bogumiła Zuga. Ważnym walorem tego miejsca jest przepiękna przyroda, która zachwyca o każdej porze roku. Obecnie zespół pałacowo - parkowy to studencki kampus Kolegium Europejskiego - szkoły kształcącej przyszłych dyplomatów. 20:00 NURKUJĄC Z LATIMERIAMI (DIVING WITH THE COELACANTH) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2013 Sto dwadzieścia metrów w głąb, przy dzikim wybrzeżu Afryki Południowej żyje zwierzę, które jeszcze niedawno uważano za wymarłe od 65 milionów lat. Jest to celakant, lokalnie znany jako Gombessa. 21:05 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - OŻYWIĆ CZŁOWIEKA (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Wiele lat temu pewien naukowiec, Robert Cornish, zrealizował odwieczne marzenie całej ludzkości: przywrócić zmarłego do życia; marzenie, które wcześniej ożyło na kartach arcydzieła gotyckiej powieści "Frankenstein", opowiadającej o szalonym naukowcu, który tchnął życie w zwłoki i stworzył potwora. W latach trzydziestych XX wieku, kiedy powieść ta została przeniesiona na ekrany kinowe i film stał się wielkim hitem, Cornish podjął próby reanimacji człowieka. Wcześniej Cornishowi cudem udawało się przywrócić do życia zwierzęta, które wcześniej uśmiercił własnymi rękami. W tym odcinku przyglądamy się geniuszowi Roberta Cornisha, który próbował manipulować śmiercią za pomocą mocy nauki i ciemności. 21:55 . - NA TROPIE EPIDEMII - WIRUSY (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 22:55 PODRÓŻNIK - VICENZA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem "Podróżnik" wyrusza na wyprawę do Vicenzy, miasta Andrei Palladia, jednego z najsłynniejszych włoskich architektów, na którego dziełach wzorowali się autorzy neoklasycyzmu. Historia jego życia - od czasów kiedy terminował jako uczeń kamieniarski, po dzień, kiedy został naczelnym architektem Wenecji. Poznajemy historię Vicenzy, miasta, które od czasów rzymskich leżało na ruchliwym szlaku handlowym. Podziwiamy znakomite budowle Palladia: Bazylikę, Willę Rotonda, Teatro Olimpico. Słuchamy opowieści o znanych arystokratycznych rodach. Przypominamy historię Romea i Julii. Davide Cervaro zdradzi nam tajniki lokalnej kuchni. 23:25 PODRÓŻNIK - BASSANO DEL GRAPPA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż. Urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku", wiele ciekawych i cennych informacji. Jak dotrzeć, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i wiele innych. Zapraszamy w podróż po włoskim regionie Veneto. Odwiedzamy Bassano del Grappa, miasteczko, położone na granicy przedgórza Alp i Niziny Weneckiej. Przez wieki jego historię znaczyły wojny i wojskowe batalie. Miasto zostało założone w czasach rzymskich, jego najważniejsze zabytki to m.in. most zaprojektowany przez słynnego Andreę Palladia. Bassano del Grappa, jak sama nazwa wskazuje, jest stolicą gorzelników. Grappa to znakomita wódka z winogron. W okolicach Bassano swoje warsztaty założyli także garncarze i ceramicy. Sto lat temu odkryto zalety tutejszej gliny. Mamy okazję poznać tradycyjny proces wytwarzania tutejszego fajansu. Leżąca niedaleko Marostica, średniowieczne miasteczko słynie z rozgrywanych turniejów szachowych. W programie także przepis na tradycyjne regionalne danie; będzie to solony i suszony dorsz duszony w mleku. 23:55 CZY WIESZ, ŻE? - /47/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:20 CZY WIESZ, ŻE? - /48/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:50 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Pokazujący, że zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. Poprzez dobre przykłady zachęcamy, uczymy i wspieramy osoby zainteresowane uprawą ziół i roślin leczniczych, a także warzyw i owoców. Uczymy, jak korzystać z lasów, jakie mamy korzyści z pozyskiwania roślin dziko rosnących, ale i obowiązki ochrony. Uczyć będziemy, jak rozpoznawać gatunki, zbierać je mądrze i zachowywać przy tym pokorę, która należy się naturze. Właściwa dieta, łącznie z suplementami, jest warunkiem zachowania zdrowia i wspomagania leczenia. Polscy rolnicy potrafią produkować i przetwarzać dobrą jakościowo żywność. Pokazanie ich dorobku w kontekście używania jedzenia jako lekarstwa, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb konsumentów, wzmocni naturalna więź. Warunkiem utrzymania i rozwoju produkcji roślin leczniczych jest zapotrzebowanie konsumentów. Powstała w ostatnich latach luka została zagospodarowana olbrzymią suplementacją, zarówno z krajów europejskich, USA, jak i Peru. Tymczasem nasze rodzime rośliny, np. owoce róży, z uwagi na swój kompleksowy skład, są wręcz wymarzonym surowcem w zapobieganiu i leczeniu przeziębień, w stanach rekonwalescencji, w obniżonej odporności, chorobach zakaźnych, zaburzeniach krążenia i przemiany materii. 01:05 MOC ZIÓŁ - POKRZYWA Program poradnikowy, 11 min, Polska, 2020 Elżbieta Ruman, autorka wielu programów publicystycznych i reportaży TVP oraz karmelita o. Antoni Rachmajda, poeta, ogrodnik, zielarz, opowiadają o tym, dlaczego warto sięgnąć do pradawnej mocy zielarskich cudów natury. Naturalna chemia to tajemnice liści, kwiatów, korzeni. Wiele cennych dla zdrowia roślin jest na wyciągnięcie ręki. W programie także praktyczne porady, co można zrobić z ziół, aby wspomóc swoje zdrowie. 01:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 3 PARK NATOLIŃSKI Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Joanna Wiernik Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Park Natoliński w Warszawie. Król Jan III Sobieski organizował tu polowania, August II Mocny hodował bażanty, a Stanisław Kostka Potocki pisał swoje traktaty. Współcześnie można tu przechadzać się po parku, podziwiać pałac i posłuchać muzyki poważnej. Natolin zalicza się do najcenniejszych romantycznych założeń pałacowo - parkowych w Polsce. Jego historia rozpoczęła się za panowania Jana III Sobieskiego. Głównym zabytkiem w tym parku jest klasycystyczny pałac, wybudowany w 1780 roku według projektu warszawskiego architekta Szymona Bogumiła Zuga. Ważnym walorem tego miejsca jest przepiękna przyroda, która zachwyca o każdej porze roku. Obecnie zespół pałacowo - parkowy to studencki kampus Kolegium Europejskiego - szkoły kształcącej przyszłych dyplomatów. 01:45 NURKUJĄC Z LATIMERIAMI (DIVING WITH THE COELACANTH) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2013 Sto dwadzieścia metrów w głąb, przy dzikim wybrzeżu Afryki Południowej żyje zwierzę, które jeszcze niedawno uważano za wymarłe od 65 milionów lat. Jest to celakant, lokalnie znany jako Gombessa. 02:45 GENIUSZE I MARZYCIELE. HENRYK MAGNUSKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Marek Gajczak Scenariusz: Marek Gajczak Henryk Magnuski (1909 - 1978) był wybitnym polskim naukowcem, którego odkrycia miały znaczący wpływ na losy II wojny światowej, a tym samym życie milionów osób. Był inżynierem, pionierem bezprzewodowej komunikacji, twórcą walkie - talkie i jednego z pierwszych modeli podręcznej radiostacji. Henryk Magnuski urodził się w Warszawie i był absolwentem Politechniki Warszawskiej. Podczas jego pobytu w Nowym Yorku w 1939 roku wybuchła II wojna światowa. Na prośbę siostry, która zorientowała się, że Niemcy aresztują i mordują polską inteligencję, został w USA i zaczął pracę w koncernie telekomunikacyjnym (późniejszej Motoroli). Tam też rozpoczął prace na swoimi najsłynniejszymi odkryciami: radiostacją walkie - talkie oraz latarnią naprowadzającą samoloty na lotnisko. Po wojnie o kimś, kto pracuje dla USA, w Polsce nie można było mówić wcale. Później po latach, gdy sytuacja polityczna się zmieniła, o Magnuskim zapomniano. Niezwykłą wartością filmu są materiały archiwalne nagrane przez samego bohatera jego własną kamerą. Mamy więc rzadką okazję poznać nie tylko jego zawodowe, ale i prywatne życie. Głównymi narratorami opowieści są m. in.: jego dzieci Marylin J. Magnuski i Henry S. Magnuski oraz dr Venugopal V. Veeravalli z University of Illinois. Filmowy portret Magnuskiego ma przybliżyć zarówno polskim, jak i zagranicznym widzom jego dokonania, które znacząco zmieniły współczesny przemysł militarny, radiowy, telefoniczny oraz infrastrukturę gospodarstw domowych.