TVP Nauka Niedziela, 11.06.2023 06:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 163 CO Z TYM BAŁTYKIEM? Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Scenariusz: Małgorzata Kosturkiewicz, Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku Radek Brzózka zmierzy się z alarmistycznymi doniesieniami ekologów na temat zagrożeń dla Bałtyku. Co jest tylko straszakiem, a co realnym problemem? Kto dba o Bałtyk? 06:30 JAK TO DZIAŁA - ODC. 164 KONSERWACJA ZNALEZISK ARCHEOLOGICZNYCH Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Scenariusz: Małgorzata Kosturkiewicz, Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku Radek Brzózka pokazuje, jak nauka radzi sobie z odkrywaniem przeszłości. Wiele osób wątpi w ustalenia naukowców dotyczące naszej historii, wieku Ziemi, itp. Ale jeśli połączymy wiedzę archeologów, antropologów, historyków, fizyków, chemików, biologów, to na podstawie tych wszystkich śladów, które przetrwały do naszych czasów, możemy odtworzyć wydarzenia sprzed tysięcy, a nawet milionów lat! Czy to nie jest fascynujące? 07:00 ALCHEMIK - ROZTWÓR, ODC. 4 Magazyn, 14 min, Polska, 2019 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Michalina Sosna, Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski W tym odcinku Al wyjaśnia, co to jest roztwór. Dodatkowo przeprowadza doświadczenie, w którym powstaje lustro. 07:20 ALCHEMIK - CIŚNIENIE, ODC. 5 Magazyn, 14 min, Polska, 2019 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Michalina Sosna, Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski W tym odcinku Al wyjaśnia, czym jest ciśnienie. Ponadto przeprowadza bardzo efektowne doświadczenie: pękające balony. 07:40 MAŁA URANIA - ODC. 1/21 - MARS 12 min, Polska, 2021 Cykl edukacyjny dla dzieci. Kolejne odcinki przybliżają najróżniejsze zagadnienia współczesnej astronomii, astrofizyki i kosmologii, od Ziemi i planet Układu Słonecznego, po pojęcia tak abstrakcyjne, jak czarne dziury albo ciemna materia. 08:00 NA TROPIE EPIDEMII - WIRUSY (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 09:00 CZY WIESZ, ŻE? - /42/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 09:35 CZY WIESZ, ŻE? - /44/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 10:00 NOWE POCZĄTKI: TAJEMNICE CZŁOWIEKA Z IRHOUD (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 10:50 WIELCY POLSCY WYNALAZCY W II RZECZYPOSPOLITEJ - STANISŁAW ULAM (1909 - 1984) Cykl dokumentalny, 13 min, Polska, 2020 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Michał Baczuń, Filip Baczuń Odcinek przedstawiający osiągnięcia matematyczne, naukowe oraz życie Stanisława Ulama, przedstawiciela lwowskiej szkoły matematycznej, współtwórcy pierwszej amerykańskiej bomby wodorowej. 11:05 TAJEMNICE DE REVOLUTIONIBUS Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Aktorzy: Florian Staniewski, Sebastian Wolf Mikołaj Kopernik, to jedna z najwybitniejszych postaci w historii polskiej, ale i światowej nauki. Jego dzieło "De Revolutionibus" zrewolucjonizowało pogląd człowieka na wszechświat. Jak się okazuje, duży wpływ na publikację miały pobyty astronoma na Ziemi Lubawskiej i to właśnie tam odbyły się zdjęcia do najnowszego filmu o życiu Mikołaja Kopernika. 12:05 PODRÓŻNIK - KORCULA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż, urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku" wiele cennych informacji: jak dotrzeć do celu, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i dużo innych ciekawostek. Korcula to chorwacka wyspa, na której urodził się Marco Polo. Z Dubrownika droga wiedzie przez półwysep Peljesac, miasto Ston, w którym od czasów rzymskich nieprzerwanie działa salina. Pozyskiwana w niej sól uchodzi za jedną z najlepszych w całym basenie Morza Śródziemnego. Idealnie czysta woda i odpowiednie zasolenie sprawiły, że hoduje się tutaj ostrygi. Po ostrygowych plantacjach oprowadzi nas dr Esme Marcelja z Instytutu Biologii Morza Uniwersytetu w Dubrowniku. Półwysep Peljesac słynie z win produkowanych z winogron dingac. Od ponad 40 lat prowadzi ją Ivo Violic, nazywany Indianinem; to przydomek po ojcu, który był marynarzem i zapuszczał się na wody Oceanu Indyjskiego. Ivo opowie, na czym polega różnica między gatunkami win produkowanymi z winogron dingac. Zwiedzimy miasto Potomje i poznamy historię tutejszego winiarstwa. Kolejne miasto to Orebic; zwiedzamy tam klasztor franciszkanów i gdzie będziemy uczestniczyć w procesji w dniu święta Czarnej Madonny z Orebic, patronki żeglarzy i marynarzy. Na wyspę Korcula popłyniemy promem. Odwiedzimy tam dom Marco Polo, poznamy historię o tym, jak uczestniczył w obronie miasta. Będziemy podziwiać zabytki: katedrę i dwunastowieczne kościoły. Posmakujemy także tradycyjnej kuchni. 12:30 PODRÓŻNIK - PORTO CRISTO Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Majorka, największa z wysp archipelagu Balearów, słynie z międzynarodowych kurortów. Odwiedzimy południowo-wschodnią część wyspy, znaną z jaskiń, piaszczystych plaż i urokliwych zatoczek. Tu spędzają wakacje Majorkanie. Rzymianie mieli w tej części Majorki jeden ze strategicznych portów. Porto Cristo przez wieki było rybacką osadą, zasłynęło podczas hiszpańskiej wojny domowej, kiedy republikanie dokonali tutaj desantu, by odbić wyspę z rąk falangistów. Wydarzenie to upamiętnia pomnik. Porto Cristo to miasteczko, które w latach 60. zamieniło się w gwarny kurort. Bogaci i sławni Majorkanie kupują tu domy. Jeden z nich odwiedzimy. Skorzystamy też z zaproszenia na ucztę kulinarną. Todros farcitis amb carxofes i ous, czyli zapiekanki z karczochów, rydzów, jajek i wróbli, które są tu prawdziwym przysmakiem. Zwiedzimy także miasteczko Colom, które nazwę zawdzięcza Krzysztofowi Kolumbowi. Poznamy historię austriackiego arcyksięcia Ludwika Salwatora, pisarza i odkrywcy, który pod koniec XIX w. osiedlił się na Majorce. 13:00 CZY WIESZ, ŻE? - /46/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 4 ZAMEK W BARANOWIE SANDOMIERSKIM Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Filip Nowicki, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza zamek w Baranowie Sandomierskim. Z uwagi na swój przepiękny dziedziniec obiekt ten jest nazywany małym Wawelem. Chodzi o arkadowe krużganki przypominające te krakowskie. Ale Baranów ma też własne, unikatowe elementy, jedyne w swoim rodzaju. Opowiedzą o nich miejscowi przewodnicy. Wokół zamku rozciągają się przepiękne ogrody. Na tarasach stworzono geometryczny ogród włoski z kwaterami roślin. Poniżej na terenie dawnego sadu owocowego istnieje ogród angielski. Niektóre rosnące tu drzewa to pomniki przyrody, na przykład dwa tulipanowce, z których jeden liczy około 200 lat. W maju i czerwcu można zobaczyć, jak rosną na nich tulipany. Zamek w Baranowie to pozostałość po kulturze sarmackiej w Polsce. Dociekliwy prowadzący zapyta, na czym polegała jej specyfika. 14:00 PODWODNY ŚWIAT WULKANÓW MORZA ŚRÓDZIEMNEGO (THE FIRE UNDER THE SEA) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Wyjątkowe nurkowanie w Morzu Śródziemnym z międzynarodową ekspedycją w poszukiwaniu nieodkrytych podwodnych wulkanów, prowadzoną przez zwycięzcę Fotografa Dzikiej Przyrody Roku 2021 i nominowanego do nagrody Emmy, Laurenta Ballesty. 75% aktywności wulkanicznej ma miejsce pod powierzchnią, a nauka ma niewiele danych na temat tych zjawisk na takich głębokościach. 15:00 CZY WIESZ, ŻE? - /48/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 15:30 GIGANCI NAUKI - SŁOŃCE Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Niegdyś było bóstwem. Do dziś jest źródłem życia na naszej planecie. W bardzo odległej przyszłości stanie się czerwonym olbrzymem, potem przekształci się w niewielką gwiazdę, by ostatecznie zgasnąć. Słońce - jedna z wieluset miliardów gwiazd w naszej galaktyce. Codziennie wyczekujemy jej wzejścia, by dostarczała nam energii i dobrego humoru. A wszystko za sprawą gigantycznych reakcji termojądrowych zachodzących w jej wnętrzu. W tym odcinku teleturnieju zapytamy o fizykę i chemię Słońca, jego budowę, porównanie z innymi gwiazdami, heliocentryzm. Układ Słoneczny. Zjawiska astronomiczne i atmosferyczne związane ze Słońcem. Oddziaływanie Słońca na organizmy żywe oraz ekosystemy Ziemi. Energię słoneczną w aspekcie przyrodniczym i technicznym. "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. To teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 16:25 JASNE JAK SŁOŃCE - REAKCJA NURKOWA SSAKÓW 2 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Prowadzący: Franciszek Cofta W tym odcinku wyjaśniamy, jak spowolnić procesy zachodzące w naszym organizmie. 16:30 WYWIAD Z ADMINISTRATOREM NASA BILLEM NELSONEM Reportaż, 20 min, Polska, 2023 Autor: Robert Szaj Wywiad z amerykańskim politykiem, administrator NASA 16:50 JASNE JAK SŁOŃCE - WIELKOŚĆ MÓZGU 3 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Prowadzący: Franciszek Cofta Krótkie felietony wideo, w których prowadzący przedstawia, analizuje i tłumaczy zjawiska, ciekawostki ze świata nauki. 17:00 NURKUJĄC Z LATIMERIAMI (DIVING WITH THE COELACANTH) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2013 Sto dwadzieścia metrów w głąb, przy dzikim wybrzeżu Afryki Południowej żyje zwierzę, które jeszcze niedawno uważano za wymarłe od 65 milionów lat. Jest to celakant, lokalnie znany jako Gombessa. 18:00 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - ŁOWCY PLANET (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 18:55 JAK TO DZIAŁA - ODC. 163 CO Z TYM BAŁTYKIEM? Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Scenariusz: Małgorzata Kosturkiewicz, Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku Radek Brzózka zmierzy się z alarmistycznymi doniesieniami ekologów na temat zagrożeń dla Bałtyku. Co jest tylko straszakiem, a co realnym problemem? Kto dba o Bałtyk? 19:30 JAK TO DZIAŁA - ODC. 164 KONSERWACJA ZNALEZISK ARCHEOLOGICZNYCH Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Scenariusz: Małgorzata Kosturkiewicz, Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku Radek Brzózka pokazuje, jak nauka radzi sobie z odkrywaniem przeszłości. Wiele osób wątpi w ustalenia naukowców dotyczące naszej historii, wieku Ziemi, itp. Ale jeśli połączymy wiedzę archeologów, antropologów, historyków, fizyków, chemików, biologów, to na podstawie tych wszystkich śladów, które przetrwały do naszych czasów, możemy odtworzyć wydarzenia sprzed tysięcy, a nawet milionów lat! Czy to nie jest fascynujące? 20:00 PODWODNY ŚWIAT WULKANÓW MORZA ŚRÓDZIEMNEGO (THE FIRE UNDER THE SEA) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Wyjątkowe nurkowanie w Morzu Śródziemnym z międzynarodową ekspedycją w poszukiwaniu nieodkrytych podwodnych wulkanów, prowadzoną przez zwycięzcę Fotografa Dzikiej Przyrody Roku 2021 i nominowanego do nagrody Emmy, Laurenta Ballesty. 75% aktywności wulkanicznej ma miejsce pod powierzchnią, a nauka ma niewiele danych na temat tych zjawisk na takich głębokościach. 21:05 PODRÓŻNIK - GRANADA I FEDERICO GARCIA LORCA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy "Podróżnika" wyruszają tym razem w podróż po Andaluzji, śladami wybitnego pisarza, poety i dramaturga Federica Garcii Lorki. Wyprawę zaczynają od jego rodzinnego miasteczka Fuente Vaqueros, gdzie Lorca przyszedł na świat 5 czerwca 1898 r. W 50. rocznicę jego śmierci powstało tam muzeum. Kustosz muzeum prezentuje zachowane pamiątki po pisarzu, przybliża fakty z jego życia i twórczości. Autorzy programu odwiedzają również z kamerą dom rodziny Lorców w Granadzie. Tam powstały najbardziej znane utwory pisarza. Wędrówka po Granadzie obejmuje także wzgórze Sacromonte wznoszące się nieopodal słynnego zespołu pałacowego Alhambra. Po zdobyciu Granady przez katolickich monarchów w 1492 r. , co położyło kres panowaniu arabskiemu na Półwyspie Iberyjskim, w jaskiniach na Sacromonte opuszczonych przez potomków Berberów osiedlili się Cyganie. Ponoć właśnie stamtąd wywodzi się flamenco - muzyka i taniec będące symbolem Andaluzji, wyrażające niedolę Cyganów. Przez długi czas jedynym akompaniamentem, jaki towarzyszył cygańskim pieśniom, było klaskanie i wybijanie rytmu obcasami. Dopiero w XIX w. dołączyła do tego gitara i taniec. W jednej z takich jaskiń Lorca uczył się grać na gitarze. Z Sacromonte niedaleko do Alhambry - jednego z najpiękniejszych i najważniejszych zabytków architektury arabskiej z XIII - XIV w. Do najważniejszych zabytków Granady należą również: katedra z XVI - XVIII w. , renesansowa kolegiata z XVI w. oraz Stare Miasto z domami mieszkalnymi z XVI w. Wędrówka śladami Federica Garcii Lorki kończy się na Costa Tropical, w miejscowości Salobrena. Na wznoszących się nad zatoką skałach już Kartagińczycy zbudowali twierdzę obronną. Tam też w czasach panowania arabskiego znajdowała się letnia rezydencja sułtana Granady. Po ciekawej, ale wyczerpującej wycieczce chwila wytchnienia przy stole. Jorge Matas Comino, mistrz miejscowej kuchni, serwuje regionalną specjalność - danie z suszonego i solonego dorsza. Przy okazji opowiada, jak przez wieki przyrządzano i konserwowano ryby sprowadzane na andaluzyjskie stoły nie tylko z Costa Tropical, ale również z zimnych mórz Północy. 21:35 PODRÓŻNIK - ALZACKI SZLAK WINNY Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu zapraszają tym razem do Francji, do departamentu Dolnego Renu, w którym ich trasę będzie wyznaczał Alzacki Szlak Winny. Niejako przy okazji wkraczamy w świat średniowiecznych miasteczek z ceglanymi domami i okazałych zamków, w świat bogatej alzackiej tradycji i kultury. Punkt wyjścia stanowi miasto Colmar, stolica departamentu, które pojawiło się na kartach historii, gdy w 803 roku zatrzymał się tam cesarz Karol Wielki. Podczas rewolucji francuskiej znajdowała się tam siedziba biskupa, tyle że mianowanego przez świeckie władze. Wśród zaułków miasta można zobaczyć rzeźby Fredericka Auguste'a Bartholdiego, pochodzącego z Colmar artysty, twórcy Statui Wolności podarowanej przez Francję w 1884 roku Stanom Zjednoczonym. Liczne kanały przecinające miasto tłumaczą, dlaczego miasto jest nazywane Małą Wenecją. Z Colmar szlak winny prowadzi do Riquewihr, Obernai i Dambach - la - Ville, malowniczych średniowiecznych miasteczek, w których produkowany jest alzacki tokaj, gewuerztraminer i muskat. Autorzy programu goszczą u Gilberta i Laurence Becków, których rodzina od XVIII wieku zajmuje się produkcją wina. W starej winiarni w Dambach - la - Ville, jednym z nielicznych miasteczek w regionie, które nie ucierpiało podczas wojny, można natomiast zobaczyć, jak przebiega produkcja alzackiego "szampana" o nazwie cremant. Kolejny przystanek na winnym szlaku to Haut Koenigsbourg, XII - wieczny zamek zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej. Po 1871 roku, kiedy Alzacja została wcielona do Niemiec, zamek podarowano cesarzowi Wilhelmowi II, który zlecił jego rekonstrukcję. Zbudowana w ciągu zaledwie dekady twierdza stanowi połączenie autentycznych, starych murów z nowymi, zaprojektowanymi zgodnie z XIX - wiecznymi, wyobrażeniami. Wedle zamierzeń Wilhelma II, Haut Koenigsbourg miał się stać symbolem potęgi Habsburgów, swoistą księgą narodu niemieckiego. 22:00 ZIEMIA. PLANETA ZAGROŻONA (EARTH EMERGENCY) Film dokumentalny, 60 min, USA, 2021 Dokument o zagrożeniach dla naszej planety wynikających z globalnego ocieplenia jest kolejnym elementem układanki, dopełniającym znane już aspekty tego wyniszczającego zjawiska na Ziemi. Większość z nas słyszała o globalnym ociepleniu, niewielu rozumie, w jaki sposób środowisko naturalne odpowiada na działalność człowieka. Niezwykłe materiały filmowe zawarte w tym filmie, którego narratorem jest Richard Gere, wywiady z wiodącymi klimatologami, udział w nim aktywistów, m.in. Grety Thunberg i Jane Fondy, pozwalają zrozumieć, w jaki sposób działalność człowieka wywołuje zagrożenia, spychając zjawiska pogodowe, a nawet klimat na Ziemi, do punktu, z którego nie ma powrotu - i co musimy zrobić jako ludzkość, aby ten proces powstrzymać. 23:05 RAPORT NAUKOWY - /36/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 23:40 NA TROPIE EPIDEMII - WIRUSY (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 00:40 PODRÓŻNIK - DOLINA NERETWY Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska W tym odcinku wyprawa do Chorwacji, do krainy zielonej rzeki i zaginionych miast, nad jezioro Kuti i do delty Neretwy. Pierwsze miasta zakładali tu Rzymianie. Ruiny pokryły bagna i wody jeziora. Historia legendy dawnego miasta Narona. Przez wieki o te ziemie toczyły się walki między Republiką Dubrownika, Wenecjanami i Turkami. Najdalej położone na mokradłach osady były niedostępne dla żadnej armii. Jezioro Kuti - jak kiedyś wyglądało tu życie - opowie Jozo Crnčević. Polowanie na żaby i połów ryb. Historia miasteczek Podbrierst i Badżula. Wiele ciekawych opowieści. 01:10 JAK TO DZIAŁA - ODC. 162 KREW Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Scenariusz: Małgorzata Kosturkiewicz, Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka Co płynie w żyłach? Radek Brzózka pokaże, jak krew się pobiera, przechowuje i bada. Na koniec sprawdzi, które pasożyty upodobały sobie życie w naszej krwi i powie, gdzie można się nimi zarazić. 01:40 NOWE POCZĄTKI: TAJEMNICE CZŁOWIEKA Z IRHOUD (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 02:35 ALCHEMIK - OGIEŃ, ODC. 3 Magazyn, 15 min, Polska, 2019 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Michalina Sosna, Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski W tym odcinku Al skupia się na ogniu. Tłumaczy, czym są reakcje spalania. Przeprowadza bardzo efektowne doświadczenie o nazwie: wybuchający ogień. 02:50 ALCHEMIK - ROZTWÓR, ODC. 4 Magazyn, 14 min, Polska, 2019 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Michalina Sosna, Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski W tym odcinku Al wyjaśnia, co to jest roztwór. Dodatkowo przeprowadza doświadczenie, w którym powstaje lustro.