TVP Dokument Środa, 14.06.2023 06:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - LEŚNA BRAĆ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Potrafił odnaleźć w lesie i pokazać innym to, czego oni sami tam nie zobaczą. Otwierał oczy na przyrodę nawet samym leśnikom. I pozostawał jednocześnie niewidocznym dla dzikich mieszkańców lasu, których fotografował i filmował. Artur Tabor, zmarły tragicznie podczas jednej ze swych przyrodniczych wypraw fotograf i filmowiec, był wyjątkowo mocno i na wiele sposobów zżyty z lasem. Nieraz starał się po prostu wyglądać jak krzak, fragment pnia albo taką postać nadać terenowemu jeepowi, z którego podpatrywał naturę, a w którym nieraz i mieszkał. Sprytne sposoby maskowania się łączył z ogromną, graniczącą z szaleństwem determinacją w swych na wskroś już nowoczesnych łowach. Bohaterowie odcinka, wspominając Artura, starają się sięgnąć do źródeł tej pasji. 06:35 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 47 SKARB POLSKICH PÓL Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Nie tak wcale dawno temu, aby zrobić sobie ubranie, nie wystarczyło wyłącznie wykonanie odpowiedniego kroju, ale trzeba było utkać od podstaw sam materiał. Dlatego przez całe stulecia nasze babcie zajmowały się uprawą i obróbką lnu. Radosław Kotarski podąża tym tropem i pod czujnym okiem p. Krystyny stara się przerobić zebrany len na nici. 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 87 RZESZÓW Magazyn, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem Tomasz Bednarek wybiera się w podróż samolotem, dlatego z Warszawy do stolicy województwa podkarpackiego przemieszcza się zaledwie w godzinę. Port Lotniczy Rzeszów Jasionka położony jest kilkanaście kilometrów od centrum miasta - wystarczy 20 minut by znaleźć się na rynku. Pierwszym właścicielem miasta był Jan Pakosławic - rycerz i dyplomata ze Stróżysk, który w 1354 roku, otrzymał od Kazimierza Wielkiego akt lokacyjny na prawie magdeburskim. Potomkowie Pakosławica przyjęli nazwisko rodowe Rzeszowscy i rządzili miastem przez blisko 250 lat. Historia Rzeszowa schowana jest dosłownie pod ziemią. Pod płytą rynku i okalającymi go kamienicami znajduje się jedna z najważniejszych atrakcji turystycznych zabytkowy system piwnic mieszczańskich, czyli Podziemna Trasa Turystyczna. Obejmuje 25 piwnic i 15 korytarzy sięgających 10 m w głąb ziemi łącznie około 400 metrów. Warte zobaczenia jest też okno czasu - rekonstrukcja najstarszych poziomów dawnej ulicy Pańskiej, dzisiejszej 3 Maja - od najstarszej, umocnionej faszyną drogi gruntowej, poprzez kilka poziomów zbudowanych z drewnianych belek i dranic aż po masywną kostkę granitową, pochodzącą z początków zeszłego wieku. Inne atrakcje miasta to m.in. zamek Lubomirskich, Muzeum Etnograficzne z wirtualną przymierzalnią strojów z epoki oraz jedyne w Polsce Muzeum Dobranocek. 07:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /107/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Dzisiaj zobaczycie ćwiczenia obedience, czyli naukę posłuszeństwa poprzez zabawę. Cztery entuzjastki obedience ze swoimi psami zademonstrowały i udowodniły, że to nie tylko rywalizacja sportowa, ale także nauka przydatna w codziennym życiu z pupilem. W Toruniu odwiedziliśmy niecodzienny ogród, który łączy walory ogrodu zoologicznego i zoobotanicznego. To tutaj samica pytona poddana została kuracji hormonalnej, a leczenie zakończyło się sukcesem i obyło się bez operacji. Wkrótce przybędzie tam nowych mieszkańców. Mówiliśmy już w naszym programie o inicjatywie lubelskiego UP - "Okno życia" dla małych, bezdomnych gryzoni. Dzisiaj w kąciku adopcyjnym dwoje podopiecznych - szczurek Soni i myszka Fiołka. 08:35 URZĄD Film dokumentalny, 5 min, Polska, 1966 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Lechosław Trzęsowski Film stanowi interesującą próbę wyjścia poza obowiązujący schemat. Nakręcony ukrytą kamerą przy okienku Zakładu Ubezbieczeń Społecznych, jest celną satyrą na biurokrację i urzędniczą bezduszność. Obraz i oryginalny dźwięk pełnią równorzędną funkcję dramaturgiczną. 08:50 JĘZYK CIAŁA ODKODOWANY (BODY LANGUAGE DECODED) Film dokumentalny, 52 min, Kanada, 2017 Reżyseria: Geoff D'Eon Film dokumentalny opowiadający o mowie naszego ciała przenosi nas w tajemniczy świat komunikacji niewerbalnej. Co mówimy, nie zdając sobie z tego sprawy i jak możemy odczytywać sygnały, które mimowolnie dają nam inni? Zagłębiamy się w naukę języka ciała, a także jego praktyczne zastosowanie w egzekwowaniu prawa, romansach, handlu, bezpieczeństwie narodowym i nie tylko. Wielu z nas uwielbia obserwować ludzi. Nawet jeśli nie słyszymy lub nie rozumiemy mówcy, często wychwytujemy kontekst tylko przy pomocy wzroku. Mowa ciała jest nieodłączną częścią życia. Czyny rzeczywiście mówią głośniej niż słowa. Bo dlaczego gestykulujemy, nawet jeśli osoba z którą rozmawiamy nas nie widzi? Zrozumienie komunikacji niewerbalnej stało się cennym narzędziem w wymiarze sprawiedliwości i świecie marketingu oraz niezbędną umiejętnością dla pracowników ochrony. A nawet potencjalną pomocą w leczeniu stresu pourazowego. Jak nigdy dotąd bardzo cenna jest wiedza, co naprawdę mówi nasze ciało. Oto miejsce, w którym opowiada się historie. Nie tylko za pomocą słów, ale także obrazów. Jedną z podstawowych umiejętności jest tutaj dogłębna znajomość ludzkiej twarzy. Jak jest zbudowana, jak działają jej mięśnie i co najważniejsze - jaka jest jej mimika. 09:50 KONIE (HORSES) Film dokumentalny, 50 min, USA, 2019 Reżyseria: Alberto Jose, Redondo Willa Film dokumentalny o koniach. Żadne zwierzę nie odegrało w dziejach ludzkości takiej roli jak koń. Nasza historia jest z nim nierozerwalnie związana. Ten film opowiada o więzi, która trwa od zamierzchłych czasów. Rewolucja przemysłowa ograniczyła zapotrzebowanie na pracę koni, lecz nasze serca wciąż biją wspólnym rytmem. W ich oczach widzimy siebie. Kiedy myślimy o wolności, harmonii, wdzięku, szlachetności, sile, szybkości, wyobrażamy sobie konie. Wizerunki koni wykonał lud zbieracko - łowiecki 20 tysięcy lat temu. Na tym etapie historii ludzie nie zaczęli jeszcze hodować i udomawiać zwierząt, ale obrazy świadczą, że czcili konie. Na świecie pozostało niewiele dzikich koni. W sercu hiszpańskiego parku narodowego żyje niezwykła rasa, konie Retuertas. Piękno koni, ich siła, a zwłaszcza ich szybkość, zawsze fascynowały ludzi. Żadne inne zwierzę nie miało takiego wpływu na naszą historię. Wierny towarzysz trwa przy człowieku i wciąż fascynuje swoim pięknem. 10:50 EKSTREMALNE MIASTA - ODC. 1. JAKUCK (EXTREME CITIES / LES VILLES DE L'EXTREME. 1. YAKUTSK) Serial dokumentalny, 47 min, Francja, 2009 Reżyseria: David Rosanis Cztery ekstremalnie położone miasta - Jakuck, La Paz, Hammerfest i Bangkok - są jednymi z najtrudniejszych miejsc zamieszkania na świecie. Dowiemy się, jak te miasta walczą z najtrudniejszymi warunkami środowiskowymi na naszej planecie, aby zapewnić swoim mieszkańcom akceptowalny poziom egzystencji. W pierwszym odcinku poznamy Jakuck, najzimniejsze miasto na świecie. W miejscu zwanym biegunem zimna największym wyzwaniem jest rodzaj gleby: wieczna zmarzlina. Wraz z ociepleniem klimatu ta zamarznięta gleba topnieje, a budynkom grozi zawalenie. Całe miasto zbudowane jest na lodzie, choć wkrótce ten technologiczny cud może skończyć się katastrofą. Po upadku Związku Radzieckiego Jakucja stała się autonomiczną republiką Sacha. Tu zimy trwają od dziewięciu do dziesięciu miesięcy. Jakuck znajduje się w pobliżu punktu, który geografowie nazywają biegunem zimna. Notuje się tu najniższe temperatury na północnej półkuli, do minus 70 - ciu stopni. 11:45 LEGENDA O BAŁTYKU Reportaż, 14 min, Polska, 1976 Scenariusz: Marek Pisarski Zdjęcia: Andrzej Wyglądała Reportaż o urokach krajobrazowo - turystycznych wyspy Wolin na polskim zachodnim Wybrzeżu, ukazane w świetle legendy o Bałtyku. Morze Bałtyckie, krajobrazy wyspy Wolin, bogactwo flory i fauny Narodowego Parku Wolińskiego, Świnoujście i plaża w Międzyzdrojach. Młodzi ludzie prowadzą wykopaliska archeologiczne. Według legendy, pradawny gród Wolin został zalany wodą, jako kara bogów za złe postępki jego mieszkańców. Teraz, zawierzając podaniom, Słowianie wynurzają się z morza, wspinają na latarnię morską, podziwiają krajobrazy wyspy i bogactwo przyrody parku narodowego: rośliny nadmorskie, las, krzewy, zwierzęta, ptaki i Jeziora Wolińskie. Później oglądają Świnoujście ze statkami w porcie, stocznię remontową, przystań promową i prom. Oglądają plażę w Międzyzdrojach, plażowiczów i kąpiących się w morzu. Na koniec, według legendy, Słowianie wracają do morza. 12:10 ROLA ŻYCIA - JACEK KOPCZYŃSKI Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Małgorzata Tytus Prowadzący: Laura Łącz, Laura Łącz Program realizowany z myślą o audiowizualnym archiwum teatru i filmu polskiego oraz stwarzaniu polskim aktorom właściwej formy promocji ich twórczości w mediach. W Polsce obecnie czynnych zawodowo jest około 5 tysięcy dyplomowanych aktorów i aktorek. Są wśród nich gwiazdy, są młodzi ludzie, którzy dopiero zaczynają kariery, są też tacy, którzy nie potrafią przebić się do aktorskiej ekstraklasy i tacy, którzy lata świetności mają już za sobą. W programie chcemy spotkać się z przedstawicielami wszystkich tych grup, by przekonać się, jak z różnych perspektyw i doświadczeń wygląda ten, wbrew pozorom trudny zawód. Chcemy dać możliwość zwłaszcza aktorom teatralnym pokazania ich kunsztu aktorskiego szerokiej widowni. Celem programu jest także promocja polskich teatrów i ich repertuaru. 12:40 ROLA ŻYCIA - ANNA SAMUSIONEK Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Małgorzata Tytus Prowadzący: Laura Łącz, Laura Łącz Program realizowany z myślą o audiowizualnym archiwum teatru i filmu polskiego oraz stwarzaniu polskim aktorom właściwej formy promocji ich twórczości w mediach. W Polsce obecnie czynnych zawodowo jest około 5 tysięcy dyplomowanych aktorów i aktorek. Są wśród nich gwiazdy, są młodzi ludzie, którzy dopiero zaczynają kariery, są też tacy, którzy nie potrafią przebić się do aktorskiej ekstraklasy i tacy, którzy lata świetności mają już za sobą. W programie chcemy spotkać się z przedstawicielami wszystkich tych grup, by przekonać się, jak z różnych perspektyw i doświadczeń wygląda ten, wbrew pozorom trudny zawód. Chcemy dać możliwość zwłaszcza aktorom teatralnym pokazania ich kunsztu aktorskiego szerokiej widowni. Celem programu jest także promocja polskich teatrów i ich repertuaru. 13:05 CHINY PRZEJMUJĄ ŚWIAT (CHINA'S WORLD TAKEOVER / OPA SUR LE MONDE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Walid Berrissoul Pekin, 1 października 2019 - go roku. Największa defilada wojskowa w historii Chin. Pokaz siły i starannie wyreżyserowane widowisko. Reżim komunistyczny, w duchu najlepszych radzieckich tradycji, świętuje z okazji 70 - lecia ChRL. Pekin rozciąga swe macki na cały świat. Dzięki ogromnym inwestycjom ten kraj chce się stać wiodącym supermocarstwem na świecie, wyprzedzając Europę, a nawet Stany Zjednoczone. W Chinach dwie aplikacje pozwalają na zakupy, opłatę rachunków, wynajęcie samochodu albo rezerwację podróży. WeChat firmy Tencent oraz Alipay, filia firmy Alibaba. Pod życzliwym kierownictwem dwóch cyfrowych gigantów stworzonych w Chinach, wszystko wydaje się niezwykle łatwo dostępne. Punktualność, dziesięciogodzinny dzień pracy sześć dni w tygodniu za 70 euro miesięcznie. Amerykański klient, chiński producent, etiopski pracownik. Dzięki Chinom Etiopia odzyskała dostęp do morza. Zbudowano nową stację i uruchomiono linię kolejową, łączącą Addis Abebę z portem Dżibuti nad Morzem Czerwonym. Kontrola półtora miliarda obywateli, a przede wszystkim dominująca globalna technika - w ciągu dziesięciu lat. Pekin dokonuje ogromnych inwestycji w sztuczną inteligencję. W Szanghaju dziesiątki firm takich stoją na pierwszej linii w globalnej batalii. Władze Hong Kongu, zbliżone do Pekinu, pozostają nieugięte, protestujący zaś radykalizują się coraz bardziej. W 2047 - mym roku Chiny przejmą całkowitą kontrolę nad Hong Kongiem. W obliczu zagrażającego imperium i niepewnego porządku świata, mieszkańcy Hong Kongu apelują do Zachodu o pomoc. Trzydzieści lat po upadku Muru Berlińskiego Zachód stawiał na upadek komunizmu w Chinach. Czy historia się odwróciła? 14:05 WOJNA I POKÓJ W OGRODZIE CZĘŚĆ 1 (WAR AND PEACE IN THE COUNTRYSIDE / GUERRE ET PAIX DANS LE POTAGER EP 01) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Jean - Yves Collet Dwuczęściowy film dokumentalny o tym, jak bardzo blisko, ale poza naszym polem widzenia, dzikie zwierzęta szaleją w naszych ogrodach i na polach upraw, aż czasami jest to uciążliwe! W przypadku szkodników roślin nasza reakcja jest zwykle oczywista, sięgamy po chemię. Ale co, jeśli nasza odpowiedź mogłaby pochodzić z natury? Motyle uwielbiają mszyce, prawda? Sokoły zjadają myszy. Dlaczego więc nie moglibyśmy wykorzystać natury do zwalczania szkodników? Pozytywny i humorystyczny wgląd w dwa przeciwstawne światy i ich radykalnie odmienny wpływ na faunę naszego krajobrazu: z jednej strony ekologiczne gospodarstwo i dom, z drugiej konwencjonalne gospodarstwo i dom, w których stosowano chemiczne pestycydy. Ambitny mini - serial przygląda się problemowi środowiskowemu z innym i nowym podejściem, nakręcony z punktu widzenia zwierząt. Najpierw poznamy życie wiejskich zwierząt mieszkających w pobliżu ekologicznego domu i ich sąsiadów mieszkających w pobliżu typowego domu, w którym na co dzień używa się produktów chemicznych. W drugim odcinku poznamy zwierzęta żyjące na ekologicznej farmie oraz ich odpowiedniki w gospodarstwie z tradycyjnymi metodami. 15:05 MIGRACJA DO MEKSYKU (MIGRATING TO MEXICO) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2020 Reżyseria: Emiliano Ruprah Meksyk - południowy sąsiad Stanów Zjednoczonych to jeden z najbardziej bioróżnorodnych krajów na ziemi, w którym znajdują się miejsca dla niemal każdego gatunku zwierząt. Dla lekkiego jak piórko motyla monarchy, czy ważącego tony szarego wieloryba, czy masywnego słonia morskiego czy pełnego wdzięku flaminga - wszystkie one pokonują tysiące kilometrów, aby dotrzeć do bardzo szczególnego celu: Meksyku. Przybywają tutaj, aby uciec przed zimnem, rozmnażać się, nakarmić i naładować akumulatory. Nietoperze lądują tu na kaktusowych pustyniach, aby wychować swoje młode, żółwie skórzaste składają jaja na wybrzeżu Oaxaca na południu, szare wieloryby chronią swoje młode w lagunie San Ignacio na zachodzie, flamingi przekształcają plaże Ria Lagartos na wschodzie w największy żłobek w Ameryce Łacińskiej. 16:05 NARODZINY OCEANU - CZĘŚĆ 1 (CREATING AN OCEAN) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alain Tixier Dwuczęściowy film dokumentalny o tym, jak powstawało gigantyczne oceanarium w Chinach. Jest sanktuarium morskiego życia. To ogromna, szklano - metalowa konstrukcja, która może pomieścić 100 milionów litrów wody. To największe akwarium na świecie zostało właśnie otwarte na wyspie Hengqin, obok Makau. Nie ma takiego drugiego miejsca, które przypominałoby taką wymarzoną konstrukcję pod względem wielkości placu budowy, typu i skali architektonicznej oraz liczby prezentowanych gatunków morskich czy szacowanej liczby odwiedzających. Budowa była prawdziwą łamigłówką inżynierii architektonicznej, wymagała zespołowej pracy ekspertów z całego świata. To gigantyczne akwarium pobiło już kilka rekordów. Zgromadziło największą liczbę rekinów wielorybich i płaszczek olbrzymich w niewoli. Będzie też domem dla nie mniej niż 20 000 ryb i około 5 000 innych gatunków. Ta miniseria pokaże 4 lata wyjątkowej pracy, innowacji, osiągnięć technicznych i najwyższej klasy logistyki. Zobaczymy również, jak każde ze zwierząt zostało wprowadzone do nowego środowiska, a także poznamy niesamowitą pracę osób odpowiedzialnych za opiekę nad zwierzętami, które są tutaj prawdziwymi celebrytami. 17:05 EKSTREMALNE MIASTA - ODC. 2. LA PAZ (EXTREME CITIES / LES VILLES DE L'EXTREME 2. LA PAZ) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2009 Reżyseria: David Rosanis Cztery ekstremalnie położone miasta - Jakuck, La Paz, Hammerfest i Bangkok - są jednymi z najtrudniejszych miejsc zamieszkania na świecie. Dowiemy się, jak te miasta walczą z najtrudniejszymi warunkami środowiskowymi na naszej planecie, aby zapewnić swoim mieszkańcom akceptowalny poziom egzystencji. W tym odcinku poznamy La Paz, najwyższą stolicę świata. Miasto otoczone 5000 - metrowymi szczytami zawsze walczyło o rozwój z naturą. Życie na takiej wysokości jest nieustannym wyzwaniem dla ludzkiego ciała. 18:05 TAJEMNICZE ZAKĄTKI CHIN - ODC. 3. SINCIANG - WSPÓŁCZESNA OAZA (CHINA'S SECRET LANDS EP. 3 XINJIANG: A MODERN OASIS) Cykl dokumentalny, 49 min, Nowa Zelandia, 2018 Reżyseria: Yun Niu Odcinek opowiada o dalekim zachodzie Chin, tajemniczym regionie, gdzie niegdyś krzyżował się starożytny jedwabny szlak. Jest to duży, rzadko zaludniony obszar, stanowiący ok. 1/6 terytorium kraju. Położony na kresach Chin. To największa prowincja kraju. Sinciang. Kraj niezwykłych kontrastów. Wypalonej pustyni, urodzajnych sadów, ośnieżonych szczytów i bujnych łąk. To kalejdoskop kultur, bogatej przeszłości i spuścizny. To także obietnica pomyślnej przyszłości i odkrycia Sinciangu na nowo. Prowincja jest ogromna, równa powierzchni Iranu, dwukrotnie większa od Turcji i ośmiu granicznych krajów azjatyckich. Tu wszystko jest wielkie - od pustyni Taklamakan, drugiej na świecie z ruchomymi piaskami, po tereny zielone Bajanbulak, zdającymi się nie mieć końca. Klimat jest tu prawie tak suchy jak na sąsiedniej pustyni, ale roślinność nawadniają niezliczone strumienie i rzeki spływające z okolicznych gór. Od wieków była to ojczyzna Mongołów, bogata w pastwiska dla ich stad i ogromne przestrzenie pozwalające prowadzić koczowniczy tryb życia. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - SYCZUAN - KRAINA CUDÓW (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Syczuan. 20:10 MŁODZI LEKARZE S.II - ODC. 3 SEZON 2 Telenowela dokumentalna TVP, 44 min, Polska, 2017 Reżyseria: Alina Mrowińska, Joanna Frydrych Scenariusz: Alina Mrowińska, Joanna Frydrych Agnieszka jest jedną z organizatorek wielkiej medycznej konferencji na temat leczenia otyłości u najmłodszych pacjentów. Pretekstem do tego wydarzenia jest przyjazd światowej sławy amerykańskiego chirurga, który przeprowadzi operację zmniejszenia żołądka u nastolatki ważącej prawie 140 kg. U Michała w przychodni pojawi się jedna z bohaterek pierwszej serii "Młodych lekarzy", niewidoma Monika, której towarzyszyliśmy z kamerami w czasie ciąży i porodu. Dziś jej córeczka ma półtora roku, ale Monika bardzo cierpi z powodu bólu pleców. Tomek rozpoczyna specjalizację z medycyny rodzinnej w jednej z przychodni w Zawierciu. Bartek po raz pierwszy odwiedza hospicjum onkologiczne. Rozważa w przyszłości specjalizację z medycyny paliatywnej. Jako wolontariusz chce teraz przyjrzeć się pracy z pacjentami. Marta przeprowadza spektakularną operację pacjentki z guzem mózgu. Guz jest umiejscowiony w taki sposób, że oplata go kora ruchowa. W czasie operacji pacjentka zostanie wybudzona, by nie czując bólu, mogła wykonywać polecenia lekarzy. Dzięki temu żadna ze struktur odpowiadających za ruchy kończynami nie zostanie uszkodzona podczas skomplikowanego zabiegu. Małgosia jedzie na weekend do rodziców, do Łazów Dębowieckich, maleńkiej miejscowości na Podkarpaciu. Poznamy także tatę Agnieszki, znanego rajdowca. A Michałowi potowarzyszymy na treningu bokserskim. Młodzi lekarze wspólnie z Cezarym Żakiem biorą udział w Akcji Honorowego Krwiodawstwa. 21:10 WSZYSTKIE ROLE STANISŁAWA BAREI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2021 Reżyseria: Mariusz Cieślik Stanisława Bareja. Jego nazwisko stało się marką. Jak u Barei, zupełny Bareja, Bareja wiecznie żywy - w ten sposób miliony Polaków opisują absurdalne historie. Nikt nie pokazał PRL - u lepiej niż ten właśnie reżyser. Bareja to mistrz groteski i najwybitniejszy polski twórca komedii, ale także bardzo bystry obserwator rzeczywistości. O jego filmach wiemy prawie wszystko, ale ich twórca wciąż pozostaje postacią słabo znaną. Tymczasem był Bareja człowiekiem niebanalnym. Przez lata czynnie wspierał opozycję demokratyczną. W piwnicy segmentu na ulicy Fitelberga na prawie dekadę udzielił gościny drukarzom z podziemia. Przemycił też z Wiednia przez dwie granice (i to w sierpniu 1980 roku) powielacz, który służył później nielegalnej Solidarności. Nie bał się wcale, choć groziła za to kara długoletniego więzienia. Te fakty są opinii publicznej znane słabo albo wręcz wcale, warto więc je przypomnieć. 22:10 ORZECH. ZAWSZE CHCIAŁEM BYĆ Z LUDŹMI 70 min, Polska, 2020 Reżyseria: Magdalena Piejko, Damian Żurawski Scenariusz: Magdalena Piejko, Damian Żurawski Zdjęcia: Damian Żurawski, Robert Krauz Muzyka: Mateusz Rybicki, Mateusz Rybicki Dokument opowiadający o kultowym, wrocławskim duszpasterzu akademickim księdzu Stanisławie Orzechowskim Orzechu. Podtytuł "Zawsze chciałem być wśród ludzi" to jedna z dewiz głównego bohatera zaangażowanego w setki inicjatyw tworzących niezwykły duchowy koloryt Wrocławia oparty o silne wspólnoty i żywą wiarę. Unikatowe materiały archiwalne ukazują kilka najważniejszych wątków z arcybogatego życia tego niezwykłego kapłana, takich jak słynna msza we wrocławskiej zajezdni autobusowej, udział w strajku głodowym kolejarzy, współpraca z wrocławską Solidarnością, pielgrzymki do Częstochowy czy budowanie jednego z najważniejszych wrocławskich studenckich ośrodków duszpasterskich D. A. Wawrzyny. 23:30 SYCYLIA Etiuda, 8 min, Polska, 1957 Reżyseria: Barbara Sass Scenariusz: Barbara Sass Zdjęcia: Janusz Łomnicki Film interwencyjny ukazujący skutki wydobywania węgla w Bytomiu: zniszczone domy, zalane tereny, zniszczone obiekty miejskie - kościół, stadion, zamek, cmentarz. Władze nie chcą pomóc mieszkańcom Bytomia. Etiuda Szkoły Filmowej. Etiuda, 23:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /25/ Reality show, 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Pies, kot i koń to najbardziej popularne zwierzęta, związane z człowiekiem. Pies kojarzony jest z wiernością, kot z własnymi drogami, a koń kiedyś z pracą dla człowieka, a ostatnio częściej ze sportem i rekreacją. Wydawałoby się, że wiemy o nich wszystko. Ale czy zdajemy sobie sprawę, że zwierzęta te cierpią na wielorakie schorzenia, i że dzisiaj medycyna weterynaryjna daje im szansę na leczenie, jakie lekarze oferują człowiekowi? Zobaczcie, co dzisiaj mogą zdziałać weterynarze z sercem. 00:20 NOGAT 15 min, Polska, 1978 Zdjęcia: Jerzy Augustyński, Piotr Wojtczyk Reportaż podejmuje problem zanieczyszczenia rzeki Nogat. Rzeka jest o wschodnim ramieniem ujściowym Wisły, od drugiego z ramion, rzeki Leniwki oddzielona jest śluzą w Białej Górze, licznymi odnogami uchodzi do Zalewu Wiślanego, tworząc niewielką deltę. Z każdym rokiem problem zanieczyszczenia rzeki narasta. W Nowym Stawie i Malborku nie było oczyszczalni, a wszelkie nieczystości trafiały do Nogatu. Wypowiedź rybaka na temat zanieczyszczenia rzeki i związanego z tym spadku ilości złowionych ryb. Sytuacja przełożyła się na życie mieszkańców pobliskiej wioski. Kiedyś rybołówstwem zajmowały się tu cztery rodziny rybackie, obecnie dwie, ale nadal nie mogą utrzymać się z połowu ryb. Wypowiedź wojewody, który wyraża nadzieję, że sytuacja ulegnie poprawie i rzeka Nogat będzie służyła żegludze i turystom. 00:40 NOTACJE - PROF. JERZY VETULANI. ZAWSZE PRZEKORNY Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2013 Autor: Małgorzata Uberna Jerzy Adam Gracjan Vetulani, profesor nauk przyrodniczych, psychofarmakolog, neurobiolog, biochemik, członek Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności, doctor honoris causa Śląskiego Uniwersytetu Medycznego i Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Autor kilkuset prac badawczych o międzynarodowym zasięgu, współtwórca hipotezy β-downregulacji jako mechanizmu działania leków przeciwdepresyjnych. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. 01:00 ŻYWOT MICHAŁA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2003 Reżyseria: Beata Januchta Scenariusz: Beata Januchta Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Jak nisko trzeba upaść, by wreszcie zapragnąć podnieść się z dna? Jak silnym trzeba być, by tego dokonać? Michał Marian Pawełczyk, bohater przejmującego filmu dokumentalnego Beaty Januchty, doświadczył na własnej skórze i skrajnego upodlenia, i cudu odradzania się. Filmowa historia Michała obejmuje dwa i pół roku z jego życia. Michał pije od 30 lat, z czego od 20 lat intensywnie. To alkohol sprawił, że stracił rodzinę: żona odeszła od niego, zabierając dwuletniego wówczas synka, Maćka. Wyjechała z dzieckiem do Szwecji, gdzie Michał ma ciotkę. To ona pomogła Ninie urządzić się w nowym miejscu. Od czasu ich wyjazdu, wkrótce po stanie wojennym, Michał praktycznie nie miał z nimi kontaktu. Ledwo pamięta syna, który teraz jest już dorosły. Z czasem nałóg odebrał mu także pracę i dach nad głową. Michał mieszkał w altankach, kanałach, ruderach do rozbiórki. Bywało, że wypijał 6 - 7 butelek alkoholu dziennie. Gdy nie starczało pieniędzy na wódkę czy wino, pił to, co akurat wpadło w rękę: denaturat, borygo itp. Ten inteligentny i prawdopodobnie wykształcony mężczyzna wstydził się pokazywać na oczy dawnym znajomym, nie chciał czuć smrodu własnego ciała i spoglądać na siebie trzeźwo. Dobrze czuł się tylko wśród takich jak on, bo tylko oni go nie odtrącali. Kilkakrotnie podejmował desperackie próby wyjścia z nałogu, ale po paru tygodniach, spotkawszy się znowu z kumplami od kieliszka, wracał do punktu wyjścia. Kiedy zaczyna się film, jest czerwiec 2000 r. Brudny, zarośnięty, wiecznie zamroczony Michał, budzi bardziej odrazę niż litość. Rok później, po paromiesięcznym leczeniu w poradni AA, znów jest w melinie, praktycznie nie trzeźwieje. Ale podejmuje kolejną próbę wyjścia z matni. Zjawia się we wrocławskim Schronisku św. Brata Alberta, kierowanym przez Dariusza Dobrowolskiego. Dostaje swoje łóżko, czyste ubranie, jedzenie, lekarstwa na odtrucie, a przede wszystko życzliwość i zrozumienie. Powoli wraca do normalnego świata i coraz dotkliwiej odczuwa samotność, brak miłości. Tak bardzo tęskni za synem, tak wiele, by dał, żeby go zobaczyć. Tym razem musi wytrwać. W listopadzie 2001 r. nadal nie sięga po kieliszek. Odzyskał siły, dostał pracę w skupie złomu. Choć wciąż jeszcze balansuje między nadzieją i rozpaczą, wiarą i zwątpieniem, trwa w swoim postanowieniu. Odkłada każdy grosz na podróż do Szwecji. Z niechęcią patrzy na swych dawnych, zapijaczonych kumpli. W październiku 2002 r. składa podanie o paszport, z pomocą Darka kupuje nowe, porządne ubrania na podróż. Nie chce przynieść synowi wstydu, kiedy już dojdzie do spotkania. Bo Michał nie traci nadziei, że Maciek zechce się z nim zobaczyć, tak jak on sam zdecydował się przed laty spotkać z własnym ojcem, który go porzucił. Michał nie robi sobie złudzeń, że chłopak rzuci mu się w ramiona, ale na pewno zechce go wysłuchać, może nawet spróbuje zrozumieć i wybaczyć zmarnowane dzieciństwo? Nie uprzedził go o swoim przyjeździe, chce zobaczyć spontaniczną reakcję Maćka. O planowanej wizycie wie tylko ciotka. Obiecuje pomoc w skontaktowaniu z synem. W połowie grudnia Michał wsiada na prom. Czy spełni się jego największe marzenie? Film Beaty Januchty otrzymał Grand Prix "Białą Kobrę" na łódzkim XIII Festiwalu Mediów "Człowiek w zagrożeniu" w 2003 r. 02:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - NA PANCERNYM SZLAKU ODC. 265 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:30 LOSY Film dokumentalny, 88 min, Polska, 1988 Scenariusz: Włodzimierz Stępiński Zdjęcia: Henryk Janas, Jacek Stępiński Film dokumentalny poświęcony życiu i działalności Elżbiety Zawackiej, obejmujący okres: od zakończenia II wojny światowej aż do chwili obecnej. W czasie okupacji hitlerowskiej była kurierem i emisariuszem Komendy Głównej Armii Krajowej, przebyła wówczas drogę kurierską z okupowanej Warszawy do Londynu. Powróciła do kraju na początku 1944 roku, jako jedyna kobieta "cichociemna". Konspiracyjną służbę zakończyła w stopniu kapitana, wielokrotnie odznaczana. Emerytowana profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. 04:05 JAK SŁUPIACY GMINY BRONILI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 1997 Reżyseria: Bohdan Kosiński Scenariusz: Bohdan Kosiński Zdjęcia: Stanisław Szabłowski Cykl audycji prezentujący filmy realizowane w różnych miejscach Polski, którego celem jest ukazanie szczególnego charakteru małych społeczności lokalnych. W tym filmie autor ukazuje życie mieszkańców Słupi koło Skierniewic. Wciąż żyje w pamięci legenda walki mieszkańców Słupi o pozostawienie siedziby gminy w ich miejscowości, choć było to dwadzieścia pięć lat temu. Autor filmu stara się zorientować, jak dzisiaj mieszkańcy Słupi odnoszą się do gminy, gdy urząd zmienił się w samorząd.