TVP Dokument Sobota, 17.06.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - USKRZYDLONE ZWIĄZKI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bohaterami odcinka jest małżeństwo naukowców z Centrum Badań Ekologicznych PAN, dr Dariusz Bukaciński i dr Monika Bukacińska. Od dwudziestu lat obserwują gniazda kolonii mewy pospolitej. Głównym ich poligonem badawczym są wyspy i piaszczyste ławice w nurcie Wisły między Dęblinem i Kobylnicą. Przekleństwem mew pospolitych jest ich nazwa. Mało kto bowiem chce wydawać pieniądze na ochronę ptaka "pospolitego". Tymczasem ten gatunek mewy nie dość, że nigdy w Polsce liczny nie był, to ostatnio znalazł się wręcz na krawędzi wymarcia. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 50 JAK POWSTAŁY NASZE NAZWISKA? Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski przybywa do średniowiecznej osady, aby w niej prześledzić procesy, które dały początek naszym, współczesnym nazwiskom. Stara się także znaleźć odpowiedź na pytanie, kiedy przydomki zamieniły się w pełnoprawne nazwiska i jakimi drogami się to stało. Odpowiada również na pytanie, czy faktycznie nazwiska z końcówką na - ski świadczą o pochodzeniu szlacheckim. 07:00 NOTACJE - BOHDAN ŁAZUKA. W ŻYCIU NAJWAŻNIEJSZE JEST SAMO ŻYCIE Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2013 Autor: Katarzyna Kawecka Bohdan Cezary Łazuka (rocznik 1938), aktor filmowy i teatralny, piosenkarz. Związany przede wszystkim z Teatrem Syrena w Warszawie, specjalizuje się głównie w rolach komediowych. Absolwent PWST w Warszawie (1961), uczeń profesora Ludwika Sempolińskiego. W roku 1976 występował w programie telewizyjnym "Uczniowie Ludwika Sempolińskiego". 07:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 90 HEL Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Hel - nadmorskie miasteczko położone na samym końcu Mierzei Helskiej, najbardziej wysuniętej w morze części polskiego lądu. Te spokojne wody były świadkiem nie tylko rozwoju tradycyjnego kaszubskiego rybołówstwa, ale i burzliwych dziejów historii, które na wiele dekad uczyniły z tego miejsca militarną twierdzę. Hel należy do najstarszych miast na Pomorzu. Dzięki połowom i handlu śledziami szybko stał się ważnym ośrodkiem rybackim. Dziś funkcjonuje tu zarówno port jak i przystań jachtowa, a osłaniający je falochron jest popularnym miejscem nadmorskich spacerów. Reprezentacyjnym deptakiem spacerowym jest ulica Wiejska, przy której zachowało się kilka zabytkowych chat rybackich. Choć leży na krańcu półwyspu, Hel jest świetnie skomunikowany. Z pozostałymi miejscowościami na Mierzei Helskiej poza drogą łączy go linia kolejowa oraz szlak rowerowy, a z Trójmiastem tramwaje wodne. Turyści chętnie odwiedzają też położoną pomiędzy Jastarnią a Helem Juratę - przedwojenny kurort, w którym chętnie gościły osoby z kręgów kultury i polityki. Nadmorski krajobraz, który stał się inspiracją m.in. dla malarza Wojciecha Kossaka, urzeka do dziś. Widać tu również ślady historii - z mola dostrzec można stanowiska obserwacyjne niemieckiego poligonu torpedowego z czasów II wojny światowej. 07:45 WETERYNARZE Z SERCEM - /110/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Przed wakacjami czeka Was solidna porcja porad dotyczących domowych pupili. To czas, który możecie wykorzystać np. na zabawy klatkowe, które pomogą opanować lęk separacyjny u Waszego psa. Oglądając właścicieli i psiaki, którzy mają to już za sobą, przekonacie się, że nie jest to trudne, a zarówno Waszemu zwierzakowi, jak i Wam zapewni znaczny komfort obcowania. Kilka praktycznych rad, jak postępować z naszymi kociakami i dlaczego nie należy zabierać dzieci od kociej mamy przed dwunastym tygodniem życia. Czy na pewno macie w swoim domu miejsce dla swego futrzaczka, np. na szafie? To dla niego ważne! Zadbajcie o to! A jeśli macie więcej kotów, to pamiętajcie: tyle kuwet, ile kotów PLUS JEDNA. Dlaczego? Dowiecie się w programie. 08:10 RZECZ POLSKA S.I - HODOWLA ZWIERZĄTEK KAROLA BORSUKA Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości. W czwartym odcinku prezentujemy grę planszową Hodowla Zwierzątek, dziś znaną jako Superfarmer. Gra została stworzona przez Karola Borsuka w okupowanej Warszawie, a jej produkcja była jedyną możliwością pracy zarobkowej dla zwolnionego przez Niemców z uniwersytetu profesora matematyki. Jedyny zachowany w całości egzemplarz gry jest prezentowany w Muzeum Powstania Warszawskiego, pozostałe spłonęły w stolicy w sierpniu 1944 roku. 08:30 NATURA NAS UZDROWI (THE NATURE EFFECT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: B. Guerrini, P. D’Erm Film dokumentalny o tym, jaki zbawienny wpływ ma na nas środowisko naturalne. Od Japonii po Stany Zjednoczone, przez Szwecję, Niemcy i Kanadę, spotkamy naukowców z najbardziej prestiżowych uniwersytetów (Stanford, University of British Colombia,...) - biologów, neurologów, ekspertów w dziedzinie psychologii środowiskowej - którzy obecnie pokazują, że bliskie obcowanie z naturą stymuluje nieoczekiwane zasoby biologiczne i psychologiczne i stanowi nieograniczone źródło dobrego samopoczucia. Naukowcy ci uważają, że istnieją dzisiaj wystarczające dowody, aby stwierdzić, że nawet krótkotrwałe zanurzenie w środowisku naturalnym, nawet w mieście, prowadzi do regulacji bicia serca, znacznego zmniejszenia kortyzolu / stresu, zmniejszenia zaburzeń sercowo - naczyniowych i poprawy. Nadal jest to znaczący impuls dla naszego naturalnego układu odpornościowego. Ich badania pokazują również, że regularne zanurzanie się w naturze zmniejsza niepokój i zmęczenie psychiczne, poprawia naszą uwagę i funkcje poznawcze, a nawet może pomóc w walce z depresją. 09:30 BALET BIAŁYCH OGIERÓW (THE BALLET OF THE WHITE STALLIONS / DAS BALLETT DER WEISSEN HENGSTE) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2021 Reżyseria: Andre Turnheim Scenariusz: Nina Kraft Film dokumentalny, w którym zobaczymy występy Hiszpańskiej Szkoły Jazdy we wspaniałym wiedeńskim Hofburgu i kulisy pracy ludzi i zwierząt w tym miejscu. Tutaj występują słynne, białe konie lipicańskie. Widzowie będą mieli okazję oglądać jeźdźców i ich popisy przy akompaniamencie muzyki klasycznej. Punktem kulminacyjnym przedstawienia jest klasyczny kadryl, który prawdopodobnie osiąga ten poziom doskonałości tylko w Hiszpańskiej Szkole Jazdy w Wiedniu. 10:30 EKSTREMALNE MIASTA - ODC. 4. BANGKOK (EXTREME CITIES / LES VILLES DE L'EXTREME. 4. BANGKOK) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2009 Reżyseria: David Rosanis Cztery ekstremalnie położone miasta - Jakuck, La Paz, Hammerfest i Bangkok - są jednymi z najtrudniejszych miejsc zamieszkania na świecie. Dowiemy się, jak te miasta walczą z najtrudniejszymi warunkami środowiskowymi na naszej planecie, aby zapewnić swoim mieszkańcom akceptowalny poziom egzystencji. W tym odcinku poznamy Bangkok - tonące miasto. Wraz ze śmiertelnymi tajfunami, wzmagającymi się opadami deszczu, podnoszeniem się poziomu morza i osiadaniem ziemi na poziomie 4 cm rocznie, woda stała się największym zagrożeniem dla przetrwania miasta. 11:30 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.II - ARKADIUSZ GOŁĘBIEWSKI Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Panorama polskiego dokumentu - portrety twórców, ich droga artystyczna i twórczość na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem odcinka jest Arkadiusz Gołębiewski. 12:00 AKTORKA (PORTRET ELŻBIETY CZYŻEWSKIEJ) Film dokumentalny, 71 min, Polska, 2014 Reżyseria: Kinga Dębska, Maria Konwicka Scenariusz: Maria Konwicka Zdjęcia: Radek Ładczuk Pełnometrażowy, biograficzny film dokumentalny o zmarłej w 2010 roku Elżbiecie Czyżewskiej, jednej z największych polskich aktorek, ikonie urody lat 60. Odniosła wielką karierę w Polsce, ale autorzy filmu bardziej skupiają uwagę na jej próbach zaistnienia jako aktorka w Ameryce, po nagłej emigracji do Stanów Zjednoczonych wraz z mężem, amerykańskim dziennikarzem Davidem Halberstamem. Przyjaciele i znajomi Elżbiety Czyżewskiej mówią bez upiększeń o jej nieudanym małżeństwie, o wygranej po latach walce z alkoholizmem, o próbach powrotu do Polski. To opowieść o losach aktorki na różnych etapach kariery: na szczycie, na dnie i pomiędzy. W filmie występują między innymi: Andrzej Wajda, Beata Tyszkiewicz, Małgorzata Potocka, Liliana Komorowska, Daniel Olbrychski, Michał Urbaniak, Adam Holender, Gay Talese (pisarz), Nancy Weber (pisarka), Hanna Hartowicz (założycielka Nowojorskiego Festiwalu Filmów Polskich), krytyk i profesor studiów filmowych na Columbia University Annette Insdorf, aktor Omar Sangare, Myra Paci (reżyserka), Barbara Sass - Zdort, John Guare (dramaturg), Joanna Rostropowicz - Clark (pisarka), Robert Brustein (założyciel Yale Repertory Theatre), Barbara Ungeheuer (dziennikarka). Spotkanie z Czyżewską wspomina także aktorka Meryl Streep. Tłem filmu jest impresyjnie pokazany Nowy Jork, miasto, które Czyżewska uważała za swoją drugą ojczyznę. Dokument "Aktorka" to także opowieść o życiu na emigracji, o akcencie, który uniemożliwił jej karierę w Stanach Zjednoczonych. Z relacji ludzi jej bliskich poznajemy życie i charakter Elżbiety Czyżewskiej, osoby wieloznacznej, trudnej, niezwykle inteligentnej i ambitnej, ciepłej, hojnej, towarzyskiej, ale i niemożliwej do wytrzymania, kłótliwej, samotnej. Film stawia pytania: czy Czyżewska zmarnowała swoją karierę, wyjeżdżając do Stanów w momencie, kiedy w Polsce była u szczytu sławy? Czy zmarnowała swoją szansę na karierę w Ameryce przez alkohol? Skąd wzięła się jej autodestrukcja? Skonstruowany zgodnie z zasadami fabularnymi film, krok po kroku prowadzi widza przez przypominające antyczną tragedię życie aktorki. Od Elżbiety Czyżewskiej Woody Allen dowiedział się o istnieniu Wisławy Szymborskiej, to ją Meryl Streep wspomina jako aktorskie zjawisko. Do mieszkania Elżbiety pielgrzymowano w dzień i w nocy. I to zarówno wtedy, gdy należała do establishmentu, jak i potem, kiedy w chorobie nie miała pieniędzy. Zawsze była królową, która rozdaje łaski nic w zamian nie żądając. O codziennej kawie Elżbiety w New York Public Library na 42 ulicy krążyły legendy. Zakładano się, kiedy można do niej podejść, aby nie narazić się na niełaskę. Mówiono, że najlepszy jest moment, kiedy odłoży książkę lub gazetę z zadowoloną miną. Jaka jest zadowolona mina Elżbiety Czyżewskiej, wiedzieli nieliczni. 13:20 INSTYNKT MACIERZYŃSKI PTAKÓW Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1954 Reżyseria: Włodzimierz Puchalski Scenariusz: Włodzimierz Puchalski Już od pierwszych dni wiosennych tętni bogatym rytmem życie nad wodami naszych jezior. Środowisko wodne stwarza znakomite warunki biologiczne, prawdziwy raj dla wodnego ptactwa. Tajemnice tego królestwa osłania przyroda zwartym lasem trzcin i szuwarów. 13:40 KWITNĄCA ARKTYKA Film dokumentalny, 8 min, Polska, 1959 Reżyseria: Włodzimierz Puchalski Film ukazuje roślinność Spitsbergenu, na którym obok mchów i porostów występuje około 140 gatunków roślin kwiatowych. Flora i fauna Arktyki. Jeden z pięciu filmów, będących plonem pierwszej dwuetapowej (1957, 1958) polarnej wyprawy Włodzimierza Puchalskiego, poświęconych faunie i florze podbiegunowej. Obrazy te w pełni podporządkowują się konstrukcji klasycznego filmu przyrodniczego, w którym obserwacja trudno dostępnych zjawisk przyrody jest podstawowym atutem atrakcyjności. 13:55 DZIKA NOWA ZELANDIA. ŻYCIE W EKSTREMALNYCH WARUNKACH (WILD NEW ZEALAND. WILD EXTREMES) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Mark Flowers, James Honeyborne BBC Worldwide prezentuje serial o przyrodzie Nowej Zelandii, która zawsze fascynowała podróżników i naukowców. W dalekim zakątku Oceanu Spokojnego leży kraina już od czasów dinozaurów odcięta od reszty świata. Natura odizolowana przez osiemdziesiąt milionów lat rozwijała się tu w niepowtarzalny sposób. W tym zaginionym świecie przyroda rządzi się szczególnymi prawami: pingwiny w lesie, papugi wśród śniegów i drapieżniki jakby żywcem wyjęte z prehistorycznych czasów. Ich życie regulują najpotężniejsze żywioły na kuli ziemskiej. Oczom pierwszych przybyłych tu ludzi ukazała się kraina pełna osobliwości i tajemnic. W Nowej Zelandii żyje więcej gatunków pingwinów, niż gdziekolwiek indziej na świecie. Wyewoluowały około 60 milionów lat temu. Na obszarach Nowej Zelandii życie zmaga się z siłami geologicznymi, które zapewniły tej krainie piękno i moc. Od pionierów podbijających górskie szczyty po delfiny wypływające z głębi mórz i ptaki, które z mistrzowską zwinnością polują nad gorącymi strumieniami. Nowa Zelandia urzeka pięknem i tajemniczością. Krainę ukształtowaną przez niezwykłą przeszłość czeka zapewne jeszcze wiele nieodgadnionych zdarzeń. 14:55 OPOWIEŚĆ O CHINACH - WIEK REWOLUCJI ODC. 6/6 (THE STORY OF CHINA) Serial dokumentalny, 55 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Rebecca Dobbs Wykonawcy: Janusz Szydłowski Przez ostatnich 30 lat w Chinach kształtowało się społeczeństwo konsumpcyjne. Po zerwaniu z rewolucyjnym komunizmem Mao, Chiny rozpoczęły marsz ku przyszłości. Wolni Chińczycy przeobrazili swój świat. Sięgnęli po pradawne wierzenia i ideały, które przez wieki dawały im siłę. Okazuje się, że to, co nowe, jest mało kuszące, a to, co stare - bardzo trwałe. Przeszłość Chin to parę tysięcy lat. Tak daleko wstecz, że nie istnieją żadne teksty pisane, dokumentujące narodziny cywilizacji. Lecz istnieją mity i legendy przekazywane od stuleci. Prowadzą nas one do centrum niziny Żółtej Rzeki, od której Chiny wzięły nazwę: Zhongguo, Kraj Środka. Tam można odnaleźć ślady początków. A kwestią zasadniczą w dziejach chińskiej państwowości było zapanowanie nad niszczycielską Żółtą Rzeką. Archeolodzy odnaleźli ślady wielkiej powodzi sprzed roku 1 900 p.n.e. Można ją powiązać z mitem o pochodzeniu państwa chińskiego, bo do dziś opowiada się o królu, który jako pierwszy, skanalizował wody rzeki po wielkiej powodzi. 16:00 NIEZIEMSKIE WULKANY (SPACE VOLCANOES) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Andrew Thompson Wulkany są jednym z najbardziej niesamowitych zjawisk naturalnych na Ziemi. Ale są one niczym w porównaniu z gigantami na innych planetach. W tym filmie użyto techniki state - of - the - art CGI i najnowszych technik pozyskania i utrwalenia zdjęć tych spektakularnych kolosów. Odbędziemy podróż na Marsa i zobaczymy wulkan prawie trzy razy wyższy od Everestu. Poznamy niezwykłe lodowe wulkany Plutona. Będziemy się zachwycać ogromną grawitacją Jowisza, która sięga daleko poza jego księżyc, tworząc efektowne niebieskie plamy na wysokości ponad 500 km. 17:00 STEPHEN FRY W AMERYCE ŚRODKOWEJ 4. Z KOSTARYKI DO PANAMY (STEPHEN FRY IN CENTRAL AMERICA EP. 4) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: John - Paul Davidson Seria dokumentalna, w której aktor, komik i pisarz, Stephen Fry wyrusza w niezwykłą podróż po Ameryce Środkowej. To przygoda, która prowadzi go przez Meksyk i cały przesmyk w Ameryce Środkowej do Panamy, gdzie poznaje jedne z najstarszych cywilizacji na świecie - Majów, Azteków i Olmeków. Siedem lat po tym, jak zwiedził wszystkie 50 stanów USA w czarnej taksówce, podczas tej nowej podróży na południe od granicy podróżuje we wszystkim - od przerobionego autobusu szkolnego po balon na ogrzane powietrze. Stephen odwiedza jedne z najbardziej niebezpiecznych, ale zapierające dech w piersiach, piękne kraje w regionie, bierze udział w uroczystościach, degustuje lokalne przysmaki i rozmawia z ludźmi w różnych miejscach. Po drodze poznaje wszystkie kraje, ich mieszkańców, przyrodę i historię. W czwartej, ostatniej części Stephen opuszcza karaibskie wybrzeże Nikaragui i przekracza tajną, niestrzeżoną granicę. Ten nowy kraj ma baśniowe, bogate wybrzeże. Tak baśniowe, że Hiszpanie nazwali go Bogate Wybrzeże. Kostaryka. Zwiedzi tę krainę i uda się do Panamy, by zakończyć podróż. 18:00 PASJONACI S.I - RENATA Dokument fabularyzowany, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Artur Dziurman Scenariusz: Aneta Wróbel, Artur Dziurman, Ewa Zuberek Zdjęcia: Artur Michalik Muzyka: Robert Bylica Aktorzy: Renata Szczepaniak - Pajor, Artur Dziurman, Tadeusz Huk, Adam Bubka, Andrzej Łogożny, Adrianna Biedrzyńska, Barbara Cekiera, Barbara Dyduła, Justyna Drukała, Aneta Więcław, Danuta Damek, Julek Skotnicki, Agnieszka Werner, Adam Werner Bohaterką drugiego odcinka cyklu jest Renata. Opowiada między innymi o swoich problemach małżeńskich. W historii Renaty możemy dostrzec, jak ważne jest wsparcie i więzi rodzące się pomiędzy aktorami teatru. Dostrzegamy wielowarstwowość relacji powstających i odnawiających się w sytuacjach, kiedy musimy zacząć życie od nowa. Czy łatwo jest podjąć decyzję o rozstaniu, kiedy traci się wzrok? Jak walczyć o swoje prawa i miłość do dziecka? Czy Renata przejdzie bez szwanku przez najtrudniejszy okres w swoim życiu? Czy odzyska wiarę we własne siły? Czy w zespole Artura Dziurmana zostaną wykorzystane jej zdolności wokalne? Warto obejrzeć ten odcinek, aby się o tym przekonać. 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 3 NA STRAŻY GDAŃSKA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Posiadanie Gdańska jest ważniejsze od wszystkich pieniędzy - tak mawiał dawniej pruski książę Karl August von Hardenberg. Historia pokazała, że nie pomylił się w tej ocenie ani trochę. Co jeszcze ciekawsze, aby bronić tego niezwykle ważnego miasta, wybudowano jeden z najbardziej tajemniczych i najpiękniejszych obiektów obronnych w Europie - Twierdzę Wisłoujście. Jak wyglądało życie dawnego obrońcy Gdańska? Co jadł? Jak spędzał czas wolny? Radosław Kotarski jedzie na miejsce, aby odpowiedzieć na te pytania i zrekonstruować dawne życie, jedzenie oraz sposoby obrony Gdańska. W tym celu uruchamia czynną armatę! 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 40 PUŁTUSK I SEROCK Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Pułtusk i Serock - dwa niezwykłe miasta na Mazowszu. Są jednymi z najstarszych miast regionu i przyciągają swoimi walorami przyrodniczymi i bogactwem zabytków. Łączy je nie tylko długa i bogata historia, ale i osoba Napoleona Bonaparte, który odwiedził obydwie miejscowości przed ponad 200 laty. Pułtusk nazywany jest Wenecją Mazowsza i słynie z najdłuższego rynku w Europie. Ma on kształt wydłużonego prostokąta o imponującej długości 400 metrów. W Pułtusku nie brak też wspaniałych zabytków. Do takich należy m.in. tutejszy zamek, który gościł niegdyś polskich królów, a z jego okien Napoleon obserwował wycofujące się wojska rosyjskie. Serock to popularne miejsce weekendowych wypadów warszawiaków, które oferuje idealne warunki do uprawiania wszelkich sportów wodnych. W 2016 roku miasto wygrało w sondzie przeprowadzonej przez Narodowy Portal Turystyczny, zyskując miano najlepszego kurortu na Mazowszu. 19:35 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - BEATA I ADA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Grzegorz Jankowski Beata Bysko od dzieciństwa zakochana w strojach żywieckich, psychofanka. Od lat szuka, odnawia, rekonstruuje, odtwarza, konserwuje, haftuje. Ada Bysko skończyła historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, na plecach ma wytatuowany plan kościoła Hagia Sofia w Stambule. Konserwatywna z zasadami dziewczyna. Na co dzień ubiera się w stylu retro, ponieważ uważa go za kobiecy. W opowieści o nich pokażemy życie tej dwójki kobiet, pokażemy je podczas szaleństwa ubierania i tańca. 20:10 PAPUA NOWA GWINEA PIEKŁO NA KOŃCU ŚWIATA (THE GANGS OF PAPUA NEW GUINEA) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alexander Spalalkovitch Witamy w Port - Moresby w Papui Nowej Gwinei. Jest nieco większa od Francji. Góry porastają stare lasy. Zielone płuca, fauna i flora raj dla wędrowców z całego świata. Większość ośmiu milionów mieszkańców to Papuasi. Utrzymują się głównie z rolnictwa. Powszechna przemoc, skrajne ubóstwo, nieprzyzwoite bogactwo nielicznych i korupcja na wszystkich poziomach. Policja brutalnie walczy z morderczymi gangami. Ostatniego lata wyrównanie rachunków między plemiennymi klanami spowodowało śmierć 32 osób. Ale to nic w porównaniu z tym, co dzieje się w mieście. Tutaj policja toczy bezlitosną wojnę z gangami Raskoli. W 2020 roku Port Moresby znalazło się na drugim miejscu najbardziej brutalnej stolicy na świecie, tuż po Caracas w Wenezueli. Szczególnie kobiety płacą wysoką cenę za tę przemoc. 80% mężczyzn przyznaje się do regularnego bicia swoich żon. Jedna na dwie kobiety jest gwałcona. Jest tylko kilka ośrodków i organizacji, do których mogą się one zwrócić o pomoc, a ich napastnicy rzadko są ścigani. Korupcja jest powszechna. Dzięki bogatym złożom mineralnym stolica tego kraju przeżyło w ciągu ostatnich 10 lat bezkonkurencyjny boom na rynku nieruchomości. Uciekając przed nędzą prowincji, młodzi wieśniacy coraz częściej przybywają do miast. Bez pracy, bez zajęcia, dołączają do miejscowych gangów. W efekcie, w zeszłym roku, Port Moresby ogłoszono drugą po Caracas spośród najbrutalniejszych stolic świata. Uciekając przed nędzą prowincji, młodzi wieśniacy coraz częściej przybywają do miast. Bez pracy, bez zajęcia, dołączają do miejscowych gangów. W efekcie, w zeszłym roku, Port Moresby ogłoszono drugą po Caracas spośród najbrutalniejszych stolic świata. Skrajne bogactwo i nędza, przemoc i zanikające zwyczaje przodków. Raj utracony Papui Nowej Gwinei. 21:10 W ZALEWIE REKLAMY (YOU'RE SOAKING IN IT) Film dokumentalny, 73 min, Kanada, 2017 Reżyseria: Scott Harper Współczesna reklama jest nie tylko wszechobecna, ale też zupełnie inna niż jeszcze kilka lat temu. Reklama jest dziś spersonalizowana, interaktywna i doskonale dopasowana do preferencji poszczególnych grup konsumentów. Jest tworzona na podstawie solidnych badań różnych danych, z wykorzystaniem skomplikowanych algorytmów i najnowszej technologii. Dawne przeczucia czy kreatywna intuicja pracowników agencji reklamowych zostały zastąpione dokładną i wnikliwą obserwacją i analizą udostępnianych przez nas codziennie danych. Korzystając z luk prawnych i naszej niefrasobliwości lub lenistwa, firmy są w stanie gromadzić ogromne zasoby danych dotyczących każdego, kto korzysta z internetu. Ludzie z branży nazywają tę nową rzeczywistość reklamową "Dzikim Zachodem". Badacze rynku precyzyjnie prognozują preferencje konsumentów płatków śniadaniowych, mydła i papierosów. Co minuta w sieci pojawia się 400 godzin nowych treści. Ludzkie doświadczenia można katalogować. I temu służy analiza danych: porządkujemy to, co zastaliśmy i przedstawiamy w nowy sposób. Ludzkie reakcje można prześledzić. Trzeba tylko dobrych analityków, twórców programów i algorytmów, którzy mają dostęp do danych. Jedno kliknięcie wystarczy, żeby firma, która ma odpowiedni budżet, wiedziała z góry, co zrobimy. Ten dokument ukazuje kulisy procesu gromadzenia naszych danych i tworzenia zindywidualizowanych, "chodzących za nami" reklam, których zadaniem jest wpłynięcie na nasze decyzje w chwilach naszej słabości. Czy współczesna reklama to niedozwolona ingerencja w naszą prywatność, czy cena, jaką godzimy się płacić za bezpłatny dostęp do internetu? 22:40 ZANIM OPADNĄ LIŚCIE... Film dokumentalny, 28 min, Polska, 1964 Reżyseria: Władysław Ślesicki Scenariusz: Władysław Ślesicki Zdjęcia: Bronisław Baraniecki Reportaż z życia Cyganów w Polsce. 23:15 BRAKUJĄCE ZDJĘCIE (THE MISSING PICTURE) Film dokumentalny, 91 min, Francja, 2013 Reżyseria: Rithy Panh Rithy Panh, wykorzystując własną biografię, archiwalne zdjęcia i filmy oraz plastelinowe figurki, odtwarza horror zbrodni Czerwonych Khmerów w latach 1975 - 79. Kambodża lat 60. i wczesnych 70. przeżywała okres kulturowej aktywności po wystąpieniu z Unii Francuskiej, jednak politycznie sytuacja zaogniała się coraz bardziej aż do wybuchu rewolucji Pol Pota i Czerwonych Khmerów w 1975 r. Fragmenty archiwalnych filmów z tego okresu ukazują stolicę pełną życia, przyjmującą cywilizacyjne nowinki Zachodu, rozwijającą własną tożsamość i kulturę narodową. Zwycięstwo Czerwonych Khmerów przynosi błyskawiczne przesiedlenia milionów ludzi: inteligencji i klasy średniej do znajdujących się na dalekiej prowincji obozów pracy. Wyniszczani przez głód, choroby i tortury strażników rewolucji giną oni w nieludzkich warunkach. Szacunkowe dane mówią o ponad 2, 5 miliona zamordowanych przez reżim. Głód i tortury nie zostały udokumentowane przez żadne zdjęcia, dlatego losy obywateli Kambodży odtworzone zostają w plastelinowym świecie, unaoczniającym ogrom zbrodni. Świat zbrodni kontrapunktują propagandowe filmy reżimu Czerwonych Khmerów, ukazujące coroczne prace na polach i szczęście ludności socjalistycznego państwa. Film nagrodzony na festiwalu w Cannes oraz na licznych międzynarodowych festiwalach filmowych (w Belgii, Izraelu, Niemczech, etc.), nominowany do Oscara i nagród Europejskiej Akademii Filmowej 2014. 01:00 ELŻBIETA CZYŻEWSKA - SKALA ODDALENIA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 1994 Reżyseria: Krzysztof Domagalik Scenariusz: Krzysztof Domagalik Była najpopularniejszą polską aktorką lat 60. Widzowie pamiętają ją z takich filmów, jak "Mąż swojej żony", "Gdzie jest generał?", "Małżeństwo z rozsądku", "Giuseppe w Warszawie", "Pamiętnik znaleziony w Saragossie", "Niekochana", "Wszystko na sprzedaż". Gdy z miłości do warszawskiego korespondenta "The New York Times" opuszczała w 1967 r. Polskę, była u szczytu sławy. W Ameryce pozycja zawodowa i znajomości męża nie wystarczyły jednak do zrobienia kariery aktorskiej. Czyżewska nie znała angielskiego, a drobne sukcesy odnoszone w teatrach uniwersyteckich i off - Broadway były tylko bladym cieniem dawnego powodzenia. W 1975 r. małżeństwo z Davidem Halberstamem się rozpadło i aktorka została sama. No, nie całkiem. Do jej drzwi pukali wszyscy emigrujący za ocean artyści. Czyżewska dawała dach nad głową, pożyczała pieniądze, ułatwiała nawiązanie kontaktów. Jej pomocy zawdzięczają udany start w USA m. in. Janusz Głowacki i Joanna Pacuła. Choć miewała w życiu chwile poważnych załamań i nieraz topiła żale w alkoholu, to jednak zawsze wychodziła z dołka. Skazana z powodu odmiennego akcentu i chronicznego braku siły przebicia na role epizodyczne, zagrała m. in. w "Pozytywce" Costy - Gavrasa, "Pocałunku przed śmiercią" Deardena, "Cadillac Man" Donaldsona, "Canal Zone" Durlinga. Do Polski przyjeżdżała kilkakrotnie, by wystąpić w "Debiutantce" Barbary Sass, "Limuzynie Daimler Benz" Filipa Bajona czy "Odwecie" Tomasza Zygadły. Na deskach Teatru Dramatycznego odbyła się premiera sztuki "Szósty stopień oddalenia" Johna Guarde'a z Czyżewską w roli głównej. Zadbano o to, by aktorka znów poczuła się gwiazdą: dobry tekst, staranna obsada, świetna reżyseria Piotra Cieślaka. Praca nad spektaklem stała się też pretekstem do dłuższej rozmowy z artystką przed kamerami telewizji. Czyżewska wspomina okres swej popularności w Polsce, mówi o zawodowych losach w USA. Szeroko opowiada o funkcjonowaniu teatru amerykańskiego oraz tamtejszego rynku pracy aktorów. Wypowiedzi ilustrują archiwalne materiały filmowe przypominające jej najciekawsze kreacje teatralne, telewizyjne i kinowe. 01:55 W CIENIU ZAPOMNIENIA... ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ ZOFII KOSSAK - SZCZUCKIEJ Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2006 Reżyseria: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Scenariusz: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Zdjęcia: Adam Fręśko Muzyka: Aleksander Przybytek Film o Zofii Kossak - Szczuckiej, znanej też jako Zofia Kossak - Szatkowska, polskiej powieściopisarce i uczestniczce ruchu oporu Żegota. W filmie pokazano jej lata dzieciństwa spędzone na Lubelszczyźnie i Wołyniu. Pracowała jako nauczycielka w Warszawie, tu studiowała też w ówczesnej Szkole Sztuk Pięknych. Podczas II wojny światowej przebywała w stolicy, pomagając Żydom. Za swoje zasługi została odznaczona medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W 1945 roku wraz z misją Polskiego Czerwonego Krzyża wyjechała do Londynu. Na emigracji pozostała 12 lat, do kraju wróciła w 1957 roku. 03:00 PUSTELNICY W GÓRACH Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2006 Reżyseria: Mirosław Dembiński Scenariusz: Mirosław Dembiński Film przedstawia rodzinę Pustelników, których całe życie jest związane z górami. Ojciec to wybitny himalaista, zdobywca 12 ośmiotysięczników (do korony Himalajów brakuje mu tylko dwóch najłatwiejszych). Synowie są wspinaczami skałkowymi (Adam jest najlepszy w Polsce, pokonał osiem dróg w skali trudności 8c+ z dziesięciu takich tras zdobytych przez Polaków). Reprezentują inne pokolenie, wspinanie dla nich jest zupełnie czymś innym, inaczej się ubierają, inaczej zachowują, słuchają innej muzyki i inaczej się wysławiają. Są na przeciwległych biegunach górskiej aktywności. Obserwując bohaterów filmu w górach, widzimy różnice, jakie ich dzielą w podejściu do wspinania. Przy bliższym poznaniu ich okazuje się jednak, że siła, która ich pcha w góry jest bardzo podobna, a istota ich motywacji niemal taka sama. Czy zatem młodzi ludzie naprawdę odbiegają tak daleko od pokolenia swoich rodziców ukształtowanych jeszcze w innym systemie, kiedy wyznawano inne wartości? Czy może są to tylko pozorne różnice?