TVP Kultura Poniedziałek, 12.06.2023 08:20 WĘDROWIEC POLSKI - ŁEMKOWSZCZYZNA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska W kolejnym odcinku trafiamy do miejscowości Radocyna. Kiedyś mieszkało tu pełno ludzi. Z wszystkich stron docierał hałas, słychać było dzwony z cerkwi, szczekanie psów, a zimą unosiły się dymy znad kominów. Tak było w Radocynie, w Czarnem, w Wołowcu i w wielu innych miejscowościach, które zniknęły z mapy. Po dawnych domostwach, po pełnych życia miejscach pozostały dziczejące sady, jakieś kamienne podmurówki, resztki po cmentarnych krzyżach. Zwiedzamy krainę Łemków, z którymi historia obeszła się dosyć okrutnie. Cykl programów, którego celem jest przybliżenie historii, tradycji, kultury różnych regionów Polski. Prowadzącym ten niekonwencjonalny kulturalny przewodnik po Polsce jest poeta, literaturoznawca i krytyk literacki Krzysztof Koehler. 09:00 CZESKIE ŚNIADANIE - NEMOCNICE NA KRAJI MESTA. SZPITAL NA PERYFERIACH S.II - ODC. 14 - POWTÓRNA OPERACJA (REOPERACE) Serial obyczajowy, 49 min, Czechosłowacja, 1981 Reżyseria: Jaroslav Dudek Scenariusz: Jaroslav Dietl Aktorzy: Ladislav Chudik, Ladislav Frej, Milos Kopecky, Marta Motlova, Daniela Kolarova, Jana Stiepankova, Eliska Balzerova, Josef Abrham, Josef Vinklar, Andrea Cunderlikova, Viktor Preiss Doktor Elżbieta Czenkova wychodzi za mąż za Karola Sovę. Na przyjęciu toast wygłasza doktor Strosmajer. Ordynator Sova, który po ślubie syna wyjeżdża do Tyniszcza, spotyka swą nową koleżankę, doktor Fastovą. Siostra przełożona Hunkova zaprowadza na oddziale surowe porządki. Ina, która na polecenie ordynatora Błażeja przeszła na inny oddział, bierze nocne dyżury na chirurgii. 10:15 MIASTO Z MORZA Dramat historyczny, obyczajowy, 113 min, Polska, 2009 Reżyseria: Andrzej Kotkowski Scenariusz: Andrzej Kotkowski Zdjęcia: Adam Bajerski Muzyka: Tomasz Gąssowski Aktorzy: Małgorzata Foremniak, Julia Pietrucha, Jakub Strzelecki, Paweł Domagała, Olgierd Łukaszewicz, Zdzisław Wardejn, Marian Dziędziel, Piotr Polk Scenariusz filmu oparty na motywach I tomu powieści Stanisławy Fleszarowej - Muskat "Tak trzymać". To opowieść o pracy, przyjaźni i miłości, o wielkich nadziejach i porażkach. Ukazuje pionierski okres budowy portu gdyńskiego - w owym czasie inwestycji olbrzymiej i kosztownej, podjętej wysiłkiem polskiego rządu, polskich i francuskich inżynierów oraz robotników. To jednocześnie historia rodzącego się miasta, obejmująca okres około trzech lat, od wiosny 1923 roku do uzyskania przez Gdynię praw miejskich w 1926 roku. Główni bohaterowie filmu to cała galeria barwnych postaci. Butny i ambitny 19 - letni Krzysztof Grabień pochodzi ze wsi pod Przeworskiem. Wyruszył na Wybrzeże w poszukiwaniu pracy i swojego miejsca w życiu. Jest sierotą, jego rodzice zginęli w czasie bombardowania. W czasie podróży Krzysztof zostaje okradziony, dociera do Gdyni nocą, nie ma się pieniędzy na nocleg. Nazajutrz w kolejce do punktu werbującego robotników do pracy poznaje Wołodię Jazowieckiego, który proponuje mu niezbyt legalny, ale za to opłacalny interes. Razem zatrudniają się w garkuchni, gdzie pracuje też Łucka, dziewczyna z Kaszub. Krzysztof podoba się jej, a on odwzajemnia jej zainteresowanie. Znajomość szybko przeradza się w miłość. Kariera Grabienia na Wybrzeżu rozwija się. Młody człowiek podejmuje pracę przy budowie portu, kończy polskie gimnazjum w Gdańsku, żeni się z Kaszubką i wreszcie idzie na studia. Sukcesywnie wrasta w rodzące się miasto. Jego miłość, Łucka, pochodzi z rodziny z Konków. Początkowo zatrudniona w garkuchni dla robotników, później znajduje zatrudnienie w biurze inż. Tadeusza Wendy, kierownika budowy portu w Gdyni. Łucka zostaje żoną Krzysztofa zostaje wbrew woli ojca, Augustyna. Ich córka Julia będzie pierwszym dzieckiem urodzonym w Gdyni po uzyskaniu praw miejskich. Równie ciekawą postacią w filmie jest Wołodia Jazowiecki, rówieśnik i serdeczny przyjaciel Krzysztofa. Umie czerpać radości, kocha życie i piękne kobiety. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę wrócił do kraju ze Związku Sowieckiego wraz z ojcem. Jego matka nie przeżyła trudów podróży. Początkowo Wołodia zajmuje się lewymi interesami, jednak wszystko się zmienia, gdy ma okazję wykorzystać swoją znajomość języków obcych. Od tej pory pracuje jako tłumacz francuskich inżynierów budujących port w Gdyni, a później wstępuje do Marynarki Wojennej. Choć uchodzi za lekkoducha, jest jednocześnie człowiekiem honoru. Skłócony z ojcem, kategorycznie odmawia przyjęcia od niego pomocy finansowej. Woli pozostać na własnym utrzymaniu. Trzydziestoparoletnia wdowa po majorze Wojska Polskiego, pani Helena, to piękna i szlachetna kobieta. Po przyjeździe do Gdyni z Warszawy prowadzi nad morzem restaurację Pawilon. Próbuje ułożyć swoje życie na nowo. Francuscy inżynierowie oraz Krzysztof i Wołodia często bywają w restauracji Heleny, tu koncentruje się życie towarzyskie, tu przychodzą miejscowi i letnicy w sezonie. Helena związuje się z jednym z francuskich inżynierów, Marcelem Lebrakiem. Mimo propozycji wyjazdu do Paryża i obiecujących perspektyw na przyszłość, zamierza pozostać w Gdyni. W czasie weselnego przyjęcia Krzysztofa i Łucki, organizowanego w restauracji Heleny, wszystkich poraża wiadomość, że wskutek kryzysu konsorcjum wycofuje się z budowy portu. Roboty zostają wstrzymane, ludzie tracą pracę, Francuzi wyjeżdżają. W czasie pożegnania na dworcu w Gdyni Helena zapewnia Lebraca, że przyjedzie do Paryża. Kryzys niemieckiej marki sprawia, że przepadają wszystkie oszczędności Augustyna Konki, trzymane w gdańskim banku. Konka pada rażony apopleksją. Sprowadzony przez Krzysztofa lekarz niewiele może pomóc. Pielęgnowany przez rodzinę Augustyn, leży w domu, nie ma kontaktu ze światem.Krzysztof, Łucka, Helena i Wołodia spotykają się w restauracji. Rozmawiają o przyszłości. Wszyscy są w podłym nastroju. Losy tej czwórki bohaterów splatają się z losami miejscowej ludności oraz z historią autentycznych postaci związanych z Kaszubami, z budową portu i tworzącym się miastem. 12:20 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 2/24 Serial szpiegowski, wojenny TVP, 54 min, Polska, 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Janusz Bukowski, Piotr Rzymyszkiewicz, Piotr Konieczyński, Hanna Wrycza-Polk, Joanna Jankowska, Marian Kamiński, Asja Łamtiugina, Marek Gierszał, Leszek Wojtaszak, Barbara Sołtysik, Stanisław Niwiński, Jacek Kałucki, Maciej Kozłowski Jesień 1918 roku. Zbliża się koniec wojny. Mimo to drużyna Czarka zachowuje czujność i pilnie ćwiczy pod komendą Karolaka. Wkrótce dowódca powiadamia ich o zawieszeniu broni i końcu działań wojennych. Pozycja Niemiec w Wielkopolsce słabnie. Hindenburg rozkazuje generałowi Steinerowi wysłać tam doborową jednostkę szóstego pułku grenadierów pruskich, by zapobiec ewentualnym ruchawkom. Wspiera ich szef Abwehry, który poleca oberlejtnantowi Voraczkowi zorganizować siatkę szpiegowską we wschodnich rejonach Niemiec. Tymczasem Franek wraca z wojny i zostaje entuzjastycznie przyjęty przez kolegów. W Wielkopolsce wybucha powstanie. Chłopcy dostają rozkaz zdobycia małej stacyjki. Zadanie wykonują wzorowo. Franek jednak podczas akcji zachowuje się dziwnie. 14:05 REŻYSERZY - BRIAN DEPALMA 8/10 SEZON 4 (THE DIRECTORS - BRIAN DEPALMA) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Briana DePalmy, twórcy m.in. "Człowieka z blizną", "Nietykalnych" czy "Życia Carlita". 15:05 BLISCY Dramat, film krótkometrażowy, 14 min, Polska, 2018 Reżyseria: Zofia Kowalewska Scenariusz: Zofia Kowalewska Zdjęcia: Tomasz Wierzbicki Aktorzy: Ewa Kaim, Łukasz Simlat, Marianna Kowalewska, Julia Szczepańska Krótki film fabularny. Olga samotnie wychowuje dwie dorastające córki. Gdy jedna z nich trafia nagle do szpitala, Olga mierzy się nie tylko z chorobą dziecka - jest zmuszona spotkać się z byłym mężem, z którym od lat nie utrzymuje kontaktu. Próby uzyskania informacji o stanie zdrowia córki czy wspólna rodzinna gra ujawniają wzajemne pretensje byłych małżonków. Wraz z pogarszającym się stanem zdrowia małej, napięcie między członkami rodziny rośnie, prowadząc do nieoczekiwanego finału. Zrealizowana z czułością wobec bohaterów opowieść o dramatycznym doświadczeniu, które daje szansę przekroczyć dawne urazy i stać się na nowo rodziną. (ŹRÓDŁO: polishshorts.pl) 15:30 RETRO KINO - KTOŚ TU KRĘCI (NICKELODEON) Film komediowy, 117 min, USA/Wielka Brytania, 1976 Reżyseria: Peter Bogdanovich Scenariusz: Peter Bogdanovich, W. D. Richter Aktorzy: Ryan O'Neal, Tatum O'Neal Zaskakująca opowieść o czasach, gdy rodziło się kino, a wraz z nim wielkie i niespodziewane kariery. Młody prawnik Leo Harrigan przypadkowo poznaje wziętego producenta filmowego, który ujęty jego poczuciem humoru proponuje mu posadę autora scenariuszy filmowych. Wkrótce Leo awansuje na reżysera i wraz ze zwariowaną ekipą kręci kolejne nieme filmy. Jednak konkurencja nie śpi i wysyła na plan filmu Leo swego tajnego wysłannika, który ma przeszkodzić w realizacji kolejnego niemego arcydzieła. 21:45 PANORAMA KINA POLSKIEGO - JAK PIES Z KOTEM Film obyczajowy, biograficzny, 97 min, Polska, 2018 Reżyseria: Janusz Kondratiuk, Janusz Kondratiuk Scenariusz: Janusz Kondratiuk, Dominik W. Rettinger, Janusz Kondratiuk, Dominik W. Rettinger Aktorzy: Lucyna Malec, Robert Więckiewicz, Olgierd Łukaszewicz, Bożena Stachura, Aleksandra Konieczna Autobiograficzna, pełna ironicznego humoru wizja nieszablonowej rodziny, z jej konfliktami i rywalizacją, niepozbawiona momentów wzruszenia i autentycznej bliskości. "Jak pies z kotem" to opowieść o skomplikowanej relacji reżysera z bratem Andrzejem. Wiosną 2015 roku Janusz Kondratiuk zabrał do swojego domu, we wsi Łoś pod Warszawą, sparaliżowanego brata Andrzeja, a wkrótce także jego żonę, Igę Cembrzyńską. Andrzej Kondratiuk doznał rozległego wylewu, w wyniku którego mógł poruszać tylko głową i jedną ręką. Mózg chorego został w znacznym stopniu uszkodzony, co powodowało częste pomieszanie percepcji świata realnego z fantazjami i zniekształconymi urywkami pamięci. Wyrażało się też skrajnymi wahaniami nastrojów, z wybuchami agresji włącznie. Janusz i jego partnerka Beata przejęli rolę pielęgniarzy, 24 godziny na dobę gotowych do zajmowania się Andrzejem. Ich dom zmienił się w klinikę, a życie stało się pasmem udręki i tragikomicznych zmagań z chorobą i przypominającymi szaleństwo reakcjami Andrzeja. Jednocześnie okazało się, że brat Igi Cembrzyńskiej postanowił wykorzystać rozpacz i bezradność siostry; pojąc alkoholem i częstując środkami psychotropowymi doprowadził ją na skraj utraty kontaktu z rzeczywistością, po czym podsunął do podpisu papiery, które pozwoliły mu ukraść z konta Igi 300 tys. zł. oraz samochód, i były wstępem do ubezwłasnowolnienia, odesłania do zakładu opieki i zabrania mieszkania w Warszawie, plus domu na wsi. Janusz musiał stawić czoło tym planom, wynająć adwokata, działać z policją, prokuratorem i sądami, przed którymi udowodnić należało poczytalność Igi; po wyciągnięciu jej z uzależnień. Film jest opowieścią o odpowiedzialności i wielkim poświęceniu dla bliskiej osoby, która znalazła się w beznadziejnej sytuacji. Paradoksalnie ta bliskość Andrzeja i Janusza była pozorna, bo Andrzej zawsze trzymał brata na dystans, nigdy go nie wspierał, ani zawodowo, ani w życiu prywatnym. Pomimo to Janusz bez wahania i całkowicie się poświęca ratowaniu Andrzeja i Igi. Zgadza się na to również jego partnerka, Beata. Oboje nie wiedzą, czy choroba Andrzeja potrwa rok, czy może piętnaście lat. Nie jest w stanie pomóc, darząca Andrzeja wielką miłością Iga; ją też trzeba się opiekować. W chwili ciężkiego zmęczenia, pod wpływem obaw o przyszłość i wahań nad sensem tych zmagań, Janusz zwierza się Beacie: Żyliśmy z Andrzejem jak "pies z kotem", ale na tamtym świecie jakbym spojrzał w oczy rodzicom, gdybym nie zajął się bratem?’. Podczas chwil przytomności umysłu Andrzeja bracia rozmawiają o sztuce filmowej i życiu. Wracają wspomnieniami do zesłania w Kazachstanie, gdzie Andrzej trafił z rodzicami i urodził się Janusz. Po raz pierwszy w życiu zbliżają się do siebie, zaprzyjaźniają się; zdają sobie sprawę, że łączy ich braterska miłość. Fragmenty normalności przeplatają się z epizodami fantazji, oskarżeń i agresji Andrzeja, znoszonymi cierpliwie acz z trudem przez Janusza. Mocnego wsparcia obu braciom i Idze dostarcza spokojna i wytrwała Beata. Andrzeja Kondratiuka zagrał Olgierd Łukaszewicz i po 20 dniach zdjęciowych śmiało można było powiedzieć, że to jego życiowa rola. Januszem stał się Robert Więckowski, potwierdzający w każdej scenie, iż jest czołowym polskim aktorem. W rolę Igi wcieliła się świetnie Aleksandra Konieczna (żona Beksińskiego w filmie "Ostatnia rodzina"). Ta trójka jest bezbłędnie tragiczna i komediowa jednocześnie, wpisując się konsekwentnie w specyficzną konwencję całej opowieści. 20 czerwca 2016 odszedł Andrzej. Iga na stałe zamieszkała z Januszem i Beatą. 00:10 KINO NOCNE - TRZY DNI KONDORA (THREE DAYS OF THE CONDOR) Film sensacyjny, 112 min, USA 1975 Reżyseria: Sydney Pollack Scenariusz: Lorenzo Semple Jr, David Rayfiel Aktorzy: Robert Redford, Faye Dunaway, Cliff Robertson, Max von Sydow, John Houseman, Addison Powell, Walter McGinn, Tina Chen, Michael Kane, Don McHenry, Michael Miller, Jess Osuna, Dino Narrizano i inni Luźna adaptacja bestsellerowej powieści sensacyjnej Jamesa Grady'ego "Sześć dni Kondora", opowiadającej o handlu narkotykami. Pierwsza wersja scenariusza była wierna literackiemu pierwowzorowi. I kiedy według niego powstała już większa część filmu, w Ameryce ujawniono sensacyjne dane na temat działań CIA na Bliskim Wschodzie. Reżyser zdecydował się wówczas zmienić fabułę, by nawiązać do aktualnych wydarzeń. W rezultacie nakręcił pełen niespodziewanych zwrotów akcji polityczny dreszczowiec, który jest oskarżeniem metod CIA. Głównego bohatera, Joego Turnera, gra gwiazdor Hollywoodu Robert Redford, odtwórca pamiętnych kreacji w "Obławie", "Butch Cassidy i Sundance Kid", "Wielkim Gatsbym", "Żądło", "Pożegnaniu z Afryką", "Niemoralnej propozycji". Aktor sprawdził się również jako reżyser w nagrodzonych Oscarem "Zwykłych ludziach". W roli Kathy partneruje mu Faye Dunaway ("Bonnie i Clyde", "Sieć", "Chinatown"). Autorem interesujących zdjęć jest Owen Roizman, czterokrotnie nominowany do najwyższej nagrody filmowej za "Francuskiego łącznika", "Egzorcystę", "Sieć", "Tootsie". Choć "Trzy dni Kondora" okazały się wielką sensacją, Akademia przyznała nominacje do Oscara jedynie za montaż. Joe Turner pracuje w nowojorskim Towarzystwie Historyczno - Literackim, które w rzeczywistości jest utajnioną sekcją CIA. Do zadań pracowników agendy należy wnikliwa analiza literatury sensacyjno - szpiegowskiej, mająca na celu wykrycie ewentualnych "przecieków", a także zbieranie nowych, ciekawych pomysłów. Pewnego dnia w instytucie dochodzi do masakry, wszyscy pracownicy giną od kul zamachowców. Przy życiu pozostaje jedynie Joe Turner, który akurat wyszedł z firmy na lunch. Postanawia na własną rękę poprowadzić dochodzenie w sprawie tajemniczej śmierci kolegów. Gdy zawiadamia centralę o tragedii, nie spodziewa się, że teraz jemu zagraża śmiertelne niebezpieczeństwo. Przybyły na spotkanie szef jego sekcji, Wicks, próbuje go zlikwidować. Joe uciekając terroryzuje nieznajomą młodą kobietę, którą zmusza do udzielenia mu schronienia. Opowiada jej całą historię, coraz bardziej czując do niej sympatię. Listonosz, który dzwoni do drzwi domu przerażonej Kathy, okazuje się nasłanym mordercą. Na szczęście, udaje się go zlikwidować. Polowanie na Joego dopiero się jednak zaczęło. 02:20 SCENA MUZYCZNA - RGG TRIO Koncert, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Rgg W kolejnym odcinku "Sceny muzycznej" wystąpi jeden z najciekawszych polskich zespołów jazzowych RGG. Trio fortepianowe założone zostało w 2001 roku, a od 2013 roku działa w obecnym składzie: Łukasz Ojdana - fortepian, Maciej Garbowski - kontrabas oraz Krzysztof Gradziuk - perkusja. Wszyscy członkowie RGG związani są z Instytutem Jazzu Akademii Muzycznej w Katowicach. 03:50 JUTRO ALBO POJUTRZE (MINDING THE GAP) Film dokumentalny, 100 min, USA, 2019 Reżyseria: Bing Liu Film dokumentalny nominowany do Oscara. W Rickford, w stanie Illinois, w samym sercu amerykańskiego pasa rdzy, trzej przyjaciele: Zack, Keire i reżyser filmu Bing spędzają wolny czas na jeżdżeniu na deskorolce po mieście i imprezowaniu. Silne i głębokie relacje tych trzech młodych mężczyzn i ich dorastanie są rdzeniem filmu stworzonego przez jednego z nich z młodzieńczą energią, choć jednocześnie imponującym poziomem dojrzałości. I choć film kręcony był początkowo w sposób spontaniczny, jako czysta rejestracja codzienności, trzech młodych zaprzyjaźnionych ze sobą deskorolkarzy, to w efekcie stał się poruszającym zapisem procesu ich dorastania i konieczności podejmowania trudnych życiowych decyzji. Wolność otwiera drogę do odpowiedzialności i dojrzałości. (źródło: Millennium Docs Against Gravity)