TVP Nauka Wtorek, 13.06.2023 06:00 PODRÓŻNIK - WYSPA WULKANICZNA Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż. Urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku" mnóstwo cennych informacji: jak dotrzeć, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i wiele innych ciekawostek. Reunion - wulkaniczna wyspa - pachnie wanilią, zachwyca tropikalną roślinnością i imponującymi kaskadami. Niewielka zielona plama rzucona na błękit Oceanu Indyjskiego. Historię położonej na Oceanie Indyjskim wyspy zdominowały wulkany. Najwyższy ze szczytów, dawno wygasły wulkan Piton des Neiges dał początek wyspie, wynurzając się z fal oceanu. Niezwykłe i wspaniałe jest piękno tutejszych gór, które porasta bujna roślinność. Reunion to miejsce, gdzie można uprawiać różne formy turystyki górskiej: canioning (wędrowanie górskimi potokami), wspinaczkę, rowery górskie i oczywiście spacery. Miasteczko Cilaos przez wieki nazywane było "miejscem, z którego nikt nie wraca". Tu na wulkanicznym płaskowyżu znajdowali schronienie zbiegli niewolnicy. Dzięki odkryciu źródeł mineralnych miasteczko szybko zyskało sławę uzdrowiska. Ciekawe, jak docierali tu pierwsi kuracjusze. Jedną z najważniejszych upraw na wyspie jest winorośl. Produkowane tu wino zwane jest "burzowym", pewnie dlatego, że winogrona zbiera się w porze cyklonów. Atrakcją wyspy jest jedyny czynny wulkan Piton de la Fournaise. Zobaczymy go z lotu ptaka, to będzie podniebne safari. O kreolskich tradycjach i kulturze opowie Raphael Folio. 06:25 PODRÓŻNIK - PARK KRUGERA Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tmasz Rudomino Autorzy "Podróżnika" zapraszają tym razem na antypody, do Republiki Południowej Afryki, gdzie znajduje się kilka wspaniałych parków narodowych. Największym z nich jest Park Krugera liczący 350 km długości i 60 km szerokości. Założył go w 1903 r. prezydent Paul Kruger, by zachować dla potomnych gatunki afrykańskich zwierząt żyjących w naturalnych warunkach. Po tak rozległym parku należy poruszać się w towarzystwie doświadczonego przewodnika, by poznać to, co najpiękniejsze i najciekawsze, nie narażając się na niebezpieczeństwo. Widzów programu zabierze na wycieczkę po parku Witold Jakutowicz, potomek wojennej fali polskich emigrantów do Afryki. Wraz z nim docieramy nad rzekę Sabie - jedną z najbardziej malowniczych afrykańskich rzek. Według legendy, wrzucano do niej ciała wojowników poległych w plemiennych walkach. Witold Jakutowicz proponuje polowanie z aparatem fotograficznym i kamerą na najwspanialsze afrykańskie zwierzęta - lwa, bawoła, lamparta, słonia i nosorożca. Pokaże też, jak niegdyś traperzy radzili sobie w buszu. Niektóre rosnące tam rośliny zastępowały im mydło, inne - szczoteczki do zębów, jeszcze inne stanowiły źródło wody. Na turystów strudzonych wędrówką po Parku Krugera czeka uczta przy południowoafrykańskim grillu zwanym bray. Spragnionym dodatkowych atrakcji autorzy programu proponują natomiast wizytę w prywatnym parku Kapama znajdującym się na obrzeżach parku narodowego. Będzie również okazja, aby poznać ciekawe obyczaje likaonów - dzikich psów afrykańskich. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /51/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /52/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:55 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /2/ PŁUCA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza W drugim odcinku programu "Zacznij od zdrowia" porozmawiamy o płucach. Temat bardzo ważny, ponieważ zdrowe, dotlenione płuca to niezbędny warunek, żeby cieszyć się dobrym zdrowiem. W programie wyjaśnimy zatem dokładnie, jaką funkcję spełniają w organizmie, powiemy, jakie badania wykonać, żeby sprawdzić, czy są zdrowe oraz jak zadbać o drogi oddechowe tak, żeby nasz organizm był bardziej odporny na wszelkie wirusy i bakterie. 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 5 TWIERDZA MODLIN Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jacek Banach, Wojciech Chlebek Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek rusza do Modlina. Zarówno król szwedzki Karol Gustaw, Napoleon Bonaparte jak i rosyjski car zauważyli, że istnieją w tym miejscu doskonałe warunki do zbudowania twierdzy obronnej. Dzięki temu w Modlinie powstała przepiękna i rzadko już spotykana architektura wojenna. Co ciekawe, jej detale architektoniczne mogą konkurować z tymi z najpiękniejszych pałaców. Modlin był miejscem, w którym rozgrywało się wiele ważnych w historii Polski konfliktów zbrojnych. Był też pierwszym portem wojennym II RP, założonym w 1918 roku przez Józefa Piłsudskiego. Nadal jest najlepiej zachowaną budowlą obronną w kraju. A w Europie może z nim konkurować jedynie francuskie Verdun. 09:00 NIEZWYKŁE EKOSYSTEMY (EXTRAORDINARY ECOSYSTEMS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Film ukazuje wspaniały świat bioróżnorodności: od rozżarzonych wydm Namibii, przez tropikalny las deszczowy Tasmanii, po gorzkie wody Bałtyku, gdy jego twórcy odwiedzają z kamerą najbardziej niezwykłe ekosystemy i zamieszkujące je stworzenia. Widzowie dowiadują się również, w jaki sposób działalność człowieka sprawiła, że wyginęły niektóre gatunki zwierząt, odkrywają wraz z twórcami filmu, jak natura wypracowała nowe metody przetrwania przez miliony lat, dowiadują się także, jak współczesne społeczeństwa wykorzystują te rozwiązania w codziennym życiu, poprzez produkcję leków, nowe technologie i projekty oraz zastanawiają się nad znaczeniem zachowania zróżnicowanych środowisk. Celebrując cuda świata przyrody, film przekazuje również ważne przesłanie dotyczące wpływu działalności człowieka na ekosystemy, zachęcając nas do refleksji nad znaczeniem zachowania wokół nas zróżnicowanego i bogatego środowiska. 10:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O WILKU: NIE MA JAK STADO Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Agnieszka Bemowska, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o wilku. Jego rodzeństwo i matka giną tragicznie. Osierocony młody osobnik nagle staje przed czymś, co jest obce wilczej naturze: nie potrafi żyć w samotności. Wszystko, czego zaznał dotychczas, wiązało się z rodziną. Niedoświadczony i zagubiony wilczek uporczywie szuka bratniej duszy. Natrafia jednak na kłusownika, który już kiedyś zagroził jego rodzinie. Teraz ów prześladowca krąży za nim jak zły cień. 11:00 PODRÓŻNIK - WYSPA WULKANICZNA Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż. Urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku" mnóstwo cennych informacji: jak dotrzeć, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i wiele innych ciekawostek. Reunion - wulkaniczna wyspa - pachnie wanilią, zachwyca tropikalną roślinnością i imponującymi kaskadami. Niewielka zielona plama rzucona na błękit Oceanu Indyjskiego. Historię położonej na Oceanie Indyjskim wyspy zdominowały wulkany. Najwyższy ze szczytów, dawno wygasły wulkan Piton des Neiges dał początek wyspie, wynurzając się z fal oceanu. Niezwykłe i wspaniałe jest piękno tutejszych gór, które porasta bujna roślinność. Reunion to miejsce, gdzie można uprawiać różne formy turystyki górskiej: canioning (wędrowanie górskimi potokami), wspinaczkę, rowery górskie i oczywiście spacery. Miasteczko Cilaos przez wieki nazywane było "miejscem, z którego nikt nie wraca". Tu na wulkanicznym płaskowyżu znajdowali schronienie zbiegli niewolnicy. Dzięki odkryciu źródeł mineralnych miasteczko szybko zyskało sławę uzdrowiska. Ciekawe, jak docierali tu pierwsi kuracjusze. Jedną z najważniejszych upraw na wyspie jest winorośl. Produkowane tu wino zwane jest "burzowym", pewnie dlatego, że winogrona zbiera się w porze cyklonów. Atrakcją wyspy jest jedyny czynny wulkan Piton de la Fournaise. Zobaczymy go z lotu ptaka, to będzie podniebne safari. O kreolskich tradycjach i kulturze opowie Raphael Folio. 11:30 PODRÓŻNIK - PARK KRUGERA Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tmasz Rudomino Autorzy "Podróżnika" zapraszają tym razem na antypody, do Republiki Południowej Afryki, gdzie znajduje się kilka wspaniałych parków narodowych. Największym z nich jest Park Krugera liczący 350 km długości i 60 km szerokości. Założył go w 1903 r. prezydent Paul Kruger, by zachować dla potomnych gatunki afrykańskich zwierząt żyjących w naturalnych warunkach. Po tak rozległym parku należy poruszać się w towarzystwie doświadczonego przewodnika, by poznać to, co najpiękniejsze i najciekawsze, nie narażając się na niebezpieczeństwo. Widzów programu zabierze na wycieczkę po parku Witold Jakutowicz, potomek wojennej fali polskich emigrantów do Afryki. Wraz z nim docieramy nad rzekę Sabie - jedną z najbardziej malowniczych afrykańskich rzek. Według legendy, wrzucano do niej ciała wojowników poległych w plemiennych walkach. Witold Jakutowicz proponuje polowanie z aparatem fotograficznym i kamerą na najwspanialsze afrykańskie zwierzęta - lwa, bawoła, lamparta, słonia i nosorożca. Pokaże też, jak niegdyś traperzy radzili sobie w buszu. Niektóre rosnące tam rośliny zastępowały im mydło, inne - szczoteczki do zębów, jeszcze inne stanowiły źródło wody. Na turystów strudzonych wędrówką po Parku Krugera czeka uczta przy południowoafrykańskim grillu zwanym bray. Spragnionym dodatkowych atrakcji autorzy programu proponują natomiast wizytę w prywatnym parku Kapama znajdującym się na obrzeżach parku narodowego. Będzie również okazja, aby poznać ciekawe obyczaje likaonów - dzikich psów afrykańskich. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /51/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:25 CZY WIESZ, ŻE? - /52/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:55 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /2/ PŁUCA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza W drugim odcinku programu "Zacznij od zdrowia" porozmawiamy o płucach. Temat bardzo ważny, ponieważ zdrowe, dotlenione płuca to niezbędny warunek, żeby cieszyć się dobrym zdrowiem. W programie wyjaśnimy zatem dokładnie, jaką funkcję spełniają w organizmie, powiemy, jakie badania wykonać, żeby sprawdzić, czy są zdrowe oraz jak zadbać o drogi oddechowe tak, żeby nasz organizm był bardziej odporny na wszelkie wirusy i bakterie. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 6 ŻYRARDÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Wojciech Chlebek, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Żyrardów. 24 lipca 1833 roku powstał tu jeden z największych i najnowocześniejszych zakładów przemysłowych w Europie Środkowej - Fabryka Wyrobów Lnianych. Starą przędzalnię, pierwszy budynek, zaprojektował wybitny architekt Jan Jakub Gay. Dookoła powstały budynki mieszkalne dla pracowników i cała infrastruktura. Tworząca się osada fabryczna dała początek miastu, które dziś ma wiele twarzy, w zależności od tego kto opowiada jego historię. Poznamy ją z każdej strony. Odwiedzimy m.in. dawny bielnik fabryki, miejsce, gdzie suszono i bielono materiał. Tu istnieje teraz Muzeum Lniarstwa, gdzie można obejrzeć Żyrardów widziany oczami robotników. Większość maszyn jest nadal sprawna, a pracownikom muzeum marzy się, by przywrócić choć niewielką linię produkcyjną fabryki. Tomasz Bednarek odwiedzi również willę Dittricha - dawnego właściciela fabryki oraz słynną Resursę, gdzie bywała miejska elita. 14:00 NIEZWYKŁE EKOSYSTEMY (EXTRAORDINARY ECOSYSTEMS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Film ukazuje wspaniały świat bioróżnorodności: od rozżarzonych wydm Namibii, przez tropikalny las deszczowy Tasmanii, po gorzkie wody Bałtyku, gdy jego twórcy odwiedzają z kamerą najbardziej niezwykłe ekosystemy i zamieszkujące je stworzenia. Widzowie dowiadują się również, w jaki sposób działalność człowieka sprawiła, że wyginęły niektóre gatunki zwierząt, odkrywają wraz z twórcami filmu, jak natura wypracowała nowe metody przetrwania przez miliony lat, dowiadują się także, jak współczesne społeczeństwa wykorzystują te rozwiązania w codziennym życiu, poprzez produkcję leków, nowe technologie i projekty oraz zastanawiają się nad znaczeniem zachowania zróżnicowanych środowisk. Celebrując cuda świata przyrody, film przekazuje również ważne przesłanie dotyczące wpływu działalności człowieka na ekosystemy, zachęcając nas do refleksji nad znaczeniem zachowania wokół nas zróżnicowanego i bogatego środowiska. 15:00 JIMA AL - KHALILI PRZEWODNIK PO ŻYCIU, WSZECHŚWIECIE I CAŁEJ RESZCIE/2/ (JIM AL - KHALILI`S GUIDE TO LIFE, THE UNIVERSE AND EVERYTHING) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Znany fizyk i profesor, Jim Al - Khalili, zabiera widzów w podróż przez dziwny i cudowny mikroskopijny świat mechaniki kwantowej, badając, w jaki sposób stoi ona za całą strukturą wszechświata i podstawowymi procesami życia. To jest przewodnik ku odpowiedzi na jedną z największych zagadek: jak się tu dostaliśmy? 16:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O WILKU: NIE MA JAK STADO Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Agnieszka Bemowska, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o wilku. Jego rodzeństwo i matka giną tragicznie. Osierocony młody osobnik nagle staje przed czymś, co jest obce wilczej naturze: nie potrafi żyć w samotności. Wszystko, czego zaznał dotychczas, wiązało się z rodziną. Niedoświadczony i zagubiony wilczek uporczywie szuka bratniej duszy. Natrafia jednak na kłusownika, który już kiedyś zagroził jego rodzinie. Teraz ów prześladowca krąży za nim jak zły cień. 17:00 PODRÓŻNIK - CAMINO 2004 Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Jako jedno z trzech, obok Jerozolimy i Rzymu, świętych miast chrześcijaństwa Santiago de Compostela jest od tysiąca lat celem pielgrzymek. Świątynia zbudowana tam w IX w. na cześć patrona miasta, św. Jakuba, została zniszczona przez Maurów, ale w latach 1078 - 1122 odbudowano ją, czyniąc jednym z największych i najpiękniejszych sanktuariów chrześcijaństwa. W niezmienionym kształcie zachowała się do dziś. W średniowieczu do miasta św. Jakuba podążało rocznie pół miliona pątników z różnych krajów. Licząca 850 km (od pirenejskich przełęczy do Santiago) Camino de Santiago, czyli droga do Santiago, była jedną z najbardziej uczęszczanych tras. Pielgrzymi wędrowali najczęściej dwoma szlakami: Droga Francuska łączy się w Puente la Reina z Drogą Aragońską. Wzdłuż obu tych szlaków, do dziś służących podróżnym - pielgrzymom i turystom, powstały liczne kościoły, klasztory i przytułki. Rok 2004 był w Santiago de Compostela rokiem świętym, gdyż dzień patrona przypadał w niedzielę. Zgodnie z tradycją, kto w takim roku odbędzie pielgrzymkę do Santiago, uzyskuje odpuszczenie grzechów. Z rokiem świętym związane są liczne zwyczaje, m.in. rytualnego otwierania głównych drzwi katedry. Swoje zwyczaje, tradycje i symbole mają również pielgrzymi. W programie będzie mowa m.in. o tym, jak mogą oni zdobyć certyfikat Camino de Santiago - potwierdzenie odbycia pielgrzymki. Autorzy programu zapraszają do wspólnego odbycia takiej podróży szlakiem północnym, prowadzącym m.in. przez leżące w Kraju Basków San Sebastian, dziś jeden z najelegantszych hiszpańskich kurortów. W dalszej części wyprawy odwiedzają dom, w którym urodził się Ignacy Loyola, założyciel zakonu jezuitów. Na zmęczonych i zgłodniałych pielgrzymów czekały przed wiekami licznie rozsiane wzdłuż drogi oberże. Do jednej z nich zawita również ekipa "Podróżnika", aby spróbować baskijskich przysmaków: zapiekanek z dorsza, sera i szynki. Długa trasa obfituje w atrakcje turystyczne, w tym również krajobrazowe. Nadmorskie równiny przechodzą w tereny górzyste, gdzie w miejscowości Cabreiro przechowywane są relikwie ciała i krwi Chrystusa. Wraz z twórcami programu zwiedzamy także Santiago i jego zabytki: katedrę, uniwersytet, szpital ufundowany przez katolickich władców - Izabelę i Ferdynanda. Wysłuchamy ponadto relacji licznych spotykanych na Jakubowym szlaku pielgrzymów ściągających do Santiago nawet z najdalszych zakątków świata. Bo to wyjątkowe miasto dostarcza niezapomnianych przeżyć. 17:30 PODRÓŻNIK - TIARE TAHITI Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tiare Tahiti to nazwa gardenii, która stała się symbolem Tahiti. Wyprawa na legendarne wyspy Polinezji Francuskiej szlakiem Paula Gauguina i wielkich żeglarzy. Wyspa jest wyzwaniem dla podróżników i miejscem najbardziej ekskluzywnych wakacji. Tahiti rozsławiła wyprawa statku Bounty i bunt jego marynarzy. Kuchnia Tahiti - surowa ryba, marynowana w soku z cytryny i polana kokosowym mlekiem. Czarne perły, którymi szczycą się Polinezyjki. Muzeum Gauguina - dzięki Joelowi Hartowi poznajemy losy wielkiego malarza Polinezji. Gościnny dom Joela na sąsiedniej wyspie Marea. Tu realizowano zdjęcia do filmu "Bunt na Bounty". Ośrodek Maorysów - obyczaje pradawnego polinezyjskiego ludu. Śladem Alaina Gerbault, pierwszego człowieka, który samotnie przepłynął Atlantyk, dotrzemy na Bora Bora. Wyprawa z rybakami po lagunie. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /53/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /54/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 OPERACJA ZDROWIE - MAGNETOTERAPIA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Na jakie choroby przewlekłe najczęściej się leczymy? Na pierwszym miejscu na nadciśnienie, a na drugim na zwyrodnieniowy ból stawów i kręgosłupa. Większość z nas albo już zna ten ból, albo poczuje go z wiekiem. Pomóc może terapia polem elektromagnetycznym, w tym magnetoterapia, czyli zastosowanie niskiego pulsacyjnego pola elektromagnetycznego. Magnetoterapię można przeprowadzać samodzielnie w domu. Pokażemy. jak wyglądają urządzenia do domowych zabiegów, powiemy, jak działa pole elektromagnetyczne i na jakie jeszcze schorzenia zaleca się terapię polem elektromagnetycznym. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 6 ŻYRARDÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Wojciech Chlebek, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Żyrardów. 24 lipca 1833 roku powstał tu jeden z największych i najnowocześniejszych zakładów przemysłowych w Europie Środkowej - Fabryka Wyrobów Lnianych. Starą przędzalnię, pierwszy budynek, zaprojektował wybitny architekt Jan Jakub Gay. Dookoła powstały budynki mieszkalne dla pracowników i cała infrastruktura. Tworząca się osada fabryczna dała początek miastu, które dziś ma wiele twarzy, w zależności od tego kto opowiada jego historię. Poznamy ją z każdej strony. Odwiedzimy m.in. dawny bielnik fabryki, miejsce, gdzie suszono i bielono materiał. Tu istnieje teraz Muzeum Lniarstwa, gdzie można obejrzeć Żyrardów widziany oczami robotników. Większość maszyn jest nadal sprawna, a pracownikom muzeum marzy się, by przywrócić choć niewielką linię produkcyjną fabryki. Tomasz Bednarek odwiedzi również willę Dittricha - dawnego właściciela fabryki oraz słynną Resursę, gdzie bywała miejska elita. 20:00 NA TROPIE EPIDEMII - WOJNA Z BAKTERIAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 21:00 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KOSMICZNE POTWORY (COSMIC FRONT: THE MONSTERS OF THE UNIVERSE - GAMMA - RAY BURSTS) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Rozbłyski gamma to niezwykłe kosmiczne eksplozje. W ciągu kilku sekund uwalniają taką samą ilość energii, jaką nasze Słońce wyemituje w ciągu całego swojego życia. Ale wybuchy są również nieuchwytne. Ich zdarzenia są nieprzewidywalne i znikają zbyt szybko. Naukowcy zastanawiali się nad tą tajemnicą przez ponad pół wieku, kiedy w styczniu 2019 roku zespół z Uniwersytetu Tokijskiego z powodzeniem zaobserwował najsilniejszy zarejestrowany rozbłysk gamma z obserwatorium naziemnego. Czy jesteśmy bliżej prawdy? Najnowsze odkrycia z frontu. 21:55 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O WILKU: NIE MA JAK STADO Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Agnieszka Bemowska, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o wilku. Jego rodzeństwo i matka giną tragicznie. Osierocony młody osobnik nagle staje przed czymś, co jest obce wilczej naturze: nie potrafi żyć w samotności. Wszystko, czego zaznał dotychczas, wiązało się z rodziną. Niedoświadczony i zagubiony wilczek uporczywie szuka bratniej duszy. Natrafia jednak na kłusownika, który już kiedyś zagroził jego rodzinie. Teraz ów prześladowca krąży za nim jak zły cień. 23:00 PODRÓŻNIK - WYSPA WULKANICZNA Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż. Urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku" mnóstwo cennych informacji: jak dotrzeć, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i wiele innych ciekawostek. Reunion - wulkaniczna wyspa - pachnie wanilią, zachwyca tropikalną roślinnością i imponującymi kaskadami. Niewielka zielona plama rzucona na błękit Oceanu Indyjskiego. Historię położonej na Oceanie Indyjskim wyspy zdominowały wulkany. Najwyższy ze szczytów, dawno wygasły wulkan Piton des Neiges dał początek wyspie, wynurzając się z fal oceanu. Niezwykłe i wspaniałe jest piękno tutejszych gór, które porasta bujna roślinność. Reunion to miejsce, gdzie można uprawiać różne formy turystyki górskiej: canioning (wędrowanie górskimi potokami), wspinaczkę, rowery górskie i oczywiście spacery. Miasteczko Cilaos przez wieki nazywane było "miejscem, z którego nikt nie wraca". Tu na wulkanicznym płaskowyżu znajdowali schronienie zbiegli niewolnicy. Dzięki odkryciu źródeł mineralnych miasteczko szybko zyskało sławę uzdrowiska. Ciekawe, jak docierali tu pierwsi kuracjusze. Jedną z najważniejszych upraw na wyspie jest winorośl. Produkowane tu wino zwane jest "burzowym", pewnie dlatego, że winogrona zbiera się w porze cyklonów. Atrakcją wyspy jest jedyny czynny wulkan Piton de la Fournaise. Zobaczymy go z lotu ptaka, to będzie podniebne safari. O kreolskich tradycjach i kulturze opowie Raphael Folio. 23:35 PODRÓŻNIK - PARK KRUGERA Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tmasz Rudomino Autorzy "Podróżnika" zapraszają tym razem na antypody, do Republiki Południowej Afryki, gdzie znajduje się kilka wspaniałych parków narodowych. Największym z nich jest Park Krugera liczący 350 km długości i 60 km szerokości. Założył go w 1903 r. prezydent Paul Kruger, by zachować dla potomnych gatunki afrykańskich zwierząt żyjących w naturalnych warunkach. Po tak rozległym parku należy poruszać się w towarzystwie doświadczonego przewodnika, by poznać to, co najpiękniejsze i najciekawsze, nie narażając się na niebezpieczeństwo. Widzów programu zabierze na wycieczkę po parku Witold Jakutowicz, potomek wojennej fali polskich emigrantów do Afryki. Wraz z nim docieramy nad rzekę Sabie - jedną z najbardziej malowniczych afrykańskich rzek. Według legendy, wrzucano do niej ciała wojowników poległych w plemiennych walkach. Witold Jakutowicz proponuje polowanie z aparatem fotograficznym i kamerą na najwspanialsze afrykańskie zwierzęta - lwa, bawoła, lamparta, słonia i nosorożca. Pokaże też, jak niegdyś traperzy radzili sobie w buszu. Niektóre rosnące tam rośliny zastępowały im mydło, inne - szczoteczki do zębów, jeszcze inne stanowiły źródło wody. Na turystów strudzonych wędrówką po Parku Krugera czeka uczta przy południowoafrykańskim grillu zwanym bray. Spragnionym dodatkowych atrakcji autorzy programu proponują natomiast wizytę w prywatnym parku Kapama znajdującym się na obrzeżach parku narodowego. Będzie również okazja, aby poznać ciekawe obyczaje likaonów - dzikich psów afrykańskich. 00:05 POLACY ŚWIATU - JAN CZOCHRALSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 00:15 CZY WIESZ, ŻE? - /53/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:40 CZY WIESZ, ŻE? - /54/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:10 OPERACJA ZDROWIE - MAGNETOTERAPIA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Na jakie choroby przewlekłe najczęściej się leczymy? Na pierwszym miejscu na nadciśnienie, a na drugim na zwyrodnieniowy ból stawów i kręgosłupa. Większość z nas albo już zna ten ból, albo poczuje go z wiekiem. Pomóc może terapia polem elektromagnetycznym, w tym magnetoterapia, czyli zastosowanie niskiego pulsacyjnego pola elektromagnetycznego. Magnetoterapię można przeprowadzać samodzielnie w domu. Pokażemy. jak wyglądają urządzenia do domowych zabiegów, powiemy, jak działa pole elektromagnetyczne i na jakie jeszcze schorzenia zaleca się terapię polem elektromagnetycznym. 01:40 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 6 ŻYRARDÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Wojciech Chlebek, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Żyrardów. 24 lipca 1833 roku powstał tu jeden z największych i najnowocześniejszych zakładów przemysłowych w Europie Środkowej - Fabryka Wyrobów Lnianych. Starą przędzalnię, pierwszy budynek, zaprojektował wybitny architekt Jan Jakub Gay. Dookoła powstały budynki mieszkalne dla pracowników i cała infrastruktura. Tworząca się osada fabryczna dała początek miastu, które dziś ma wiele twarzy, w zależności od tego kto opowiada jego historię. Poznamy ją z każdej strony. Odwiedzimy m.in. dawny bielnik fabryki, miejsce, gdzie suszono i bielono materiał. Tu istnieje teraz Muzeum Lniarstwa, gdzie można obejrzeć Żyrardów widziany oczami robotników. Większość maszyn jest nadal sprawna, a pracownikom muzeum marzy się, by przywrócić choć niewielką linię produkcyjną fabryki. Tomasz Bednarek odwiedzi również willę Dittricha - dawnego właściciela fabryki oraz słynną Resursę, gdzie bywała miejska elita. 02:10 NA TROPIE EPIDEMII - WOJNA Z BAKTERIAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards