TVP Nauka Środa, 14.06.2023 06:00 PODRÓŻNIK - CAMINO 2004 Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Jako jedno z trzech, obok Jerozolimy i Rzymu, świętych miast chrześcijaństwa Santiago de Compostela jest od tysiąca lat celem pielgrzymek. Świątynia zbudowana tam w IX w. na cześć patrona miasta, św. Jakuba, została zniszczona przez Maurów, ale w latach 1078 - 1122 odbudowano ją, czyniąc jednym z największych i najpiękniejszych sanktuariów chrześcijaństwa. W niezmienionym kształcie zachowała się do dziś. W średniowieczu do miasta św. Jakuba podążało rocznie pół miliona pątników z różnych krajów. Licząca 850 km (od pirenejskich przełęczy do Santiago) Camino de Santiago, czyli droga do Santiago, była jedną z najbardziej uczęszczanych tras. Pielgrzymi wędrowali najczęściej dwoma szlakami: Droga Francuska łączy się w Puente la Reina z Drogą Aragońską. Wzdłuż obu tych szlaków, do dziś służących podróżnym - pielgrzymom i turystom, powstały liczne kościoły, klasztory i przytułki. Rok 2004 był w Santiago de Compostela rokiem świętym, gdyż dzień patrona przypadał w niedzielę. Zgodnie z tradycją, kto w takim roku odbędzie pielgrzymkę do Santiago, uzyskuje odpuszczenie grzechów. Z rokiem świętym związane są liczne zwyczaje, m.in. rytualnego otwierania głównych drzwi katedry. Swoje zwyczaje, tradycje i symbole mają również pielgrzymi. W programie będzie mowa m.in. o tym, jak mogą oni zdobyć certyfikat Camino de Santiago - potwierdzenie odbycia pielgrzymki. Autorzy programu zapraszają do wspólnego odbycia takiej podróży szlakiem północnym, prowadzącym m.in. przez leżące w Kraju Basków San Sebastian, dziś jeden z najelegantszych hiszpańskich kurortów. W dalszej części wyprawy odwiedzają dom, w którym urodził się Ignacy Loyola, założyciel zakonu jezuitów. Na zmęczonych i zgłodniałych pielgrzymów czekały przed wiekami licznie rozsiane wzdłuż drogi oberże. Do jednej z nich zawita również ekipa "Podróżnika", aby spróbować baskijskich przysmaków: zapiekanek z dorsza, sera i szynki. Długa trasa obfituje w atrakcje turystyczne, w tym również krajobrazowe. Nadmorskie równiny przechodzą w tereny górzyste, gdzie w miejscowości Cabreiro przechowywane są relikwie ciała i krwi Chrystusa. Wraz z twórcami programu zwiedzamy także Santiago i jego zabytki: katedrę, uniwersytet, szpital ufundowany przez katolickich władców - Izabelę i Ferdynanda. Wysłuchamy ponadto relacji licznych spotykanych na Jakubowym szlaku pielgrzymów ściągających do Santiago nawet z najdalszych zakątków świata. Bo to wyjątkowe miasto dostarcza niezapomnianych przeżyć. 06:30 PODRÓŻNIK - TIARE TAHITI Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tiare Tahiti to nazwa gardenii, która stała się symbolem Tahiti. Wyprawa na legendarne wyspy Polinezji Francuskiej szlakiem Paula Gauguina i wielkich żeglarzy. Wyspa jest wyzwaniem dla podróżników i miejscem najbardziej ekskluzywnych wakacji. Tahiti rozsławiła wyprawa statku Bounty i bunt jego marynarzy. Kuchnia Tahiti - surowa ryba, marynowana w soku z cytryny i polana kokosowym mlekiem. Czarne perły, którymi szczycą się Polinezyjki. Muzeum Gauguina - dzięki Joelowi Hartowi poznajemy losy wielkiego malarza Polinezji. Gościnny dom Joela na sąsiedniej wyspie Marea. Tu realizowano zdjęcia do filmu "Bunt na Bounty". Ośrodek Maorysów - obyczaje pradawnego polinezyjskiego ludu. Śladem Alaina Gerbault, pierwszego człowieka, który samotnie przepłynął Atlantyk, dotrzemy na Bora Bora. Wyprawa z rybakami po lagunie. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /53/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /54/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:55 OPERACJA ZDROWIE - MAGNETOTERAPIA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Na jakie choroby przewlekłe najczęściej się leczymy? Na pierwszym miejscu na nadciśnienie, a na drugim na zwyrodnieniowy ból stawów i kręgosłupa. Większość z nas albo już zna ten ból, albo poczuje go z wiekiem. Pomóc może terapia polem elektromagnetycznym, w tym magnetoterapia, czyli zastosowanie niskiego pulsacyjnego pola elektromagnetycznego. Magnetoterapię można przeprowadzać samodzielnie w domu. Pokażemy. jak wyglądają urządzenia do domowych zabiegów, powiemy, jak działa pole elektromagnetyczne i na jakie jeszcze schorzenia zaleca się terapię polem elektromagnetycznym. 08:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 6 ŻYRARDÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Wojciech Chlebek, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Żyrardów. 24 lipca 1833 roku powstał tu jeden z największych i najnowocześniejszych zakładów przemysłowych w Europie Środkowej - Fabryka Wyrobów Lnianych. Starą przędzalnię, pierwszy budynek, zaprojektował wybitny architekt Jan Jakub Gay. Dookoła powstały budynki mieszkalne dla pracowników i cała infrastruktura. Tworząca się osada fabryczna dała początek miastu, które dziś ma wiele twarzy, w zależności od tego kto opowiada jego historię. Poznamy ją z każdej strony. Odwiedzimy m.in. dawny bielnik fabryki, miejsce, gdzie suszono i bielono materiał. Tu istnieje teraz Muzeum Lniarstwa, gdzie można obejrzeć Żyrardów widziany oczami robotników. Większość maszyn jest nadal sprawna, a pracownikom muzeum marzy się, by przywrócić choć niewielką linię produkcyjną fabryki. Tomasz Bednarek odwiedzi również willę Dittricha - dawnego właściciela fabryki oraz słynną Resursę, gdzie bywała miejska elita. 09:00 NA TROPIE EPIDEMII - WOJNA Z BAKTERIAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 10:00 TAJEMNICE DE REVOLUTIONIBUS Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Aktorzy: Florian Staniewski, Sebastian Wolf Mikołaj Kopernik, to jedna z najwybitniejszych postaci w historii polskiej, ale i światowej nauki. Jego dzieło "De Revolutionibus" zrewolucjonizowało pogląd człowieka na wszechświat. Jak się okazuje, duży wpływ na publikację miały pobyty astronoma na Ziemi Lubawskiej i to właśnie tam odbyły się zdjęcia do najnowszego filmu o życiu Mikołaja Kopernika. 11:00 PODRÓŻNIK - CAMINO 2004 Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Jako jedno z trzech, obok Jerozolimy i Rzymu, świętych miast chrześcijaństwa Santiago de Compostela jest od tysiąca lat celem pielgrzymek. Świątynia zbudowana tam w IX w. na cześć patrona miasta, św. Jakuba, została zniszczona przez Maurów, ale w latach 1078 - 1122 odbudowano ją, czyniąc jednym z największych i najpiękniejszych sanktuariów chrześcijaństwa. W niezmienionym kształcie zachowała się do dziś. W średniowieczu do miasta św. Jakuba podążało rocznie pół miliona pątników z różnych krajów. Licząca 850 km (od pirenejskich przełęczy do Santiago) Camino de Santiago, czyli droga do Santiago, była jedną z najbardziej uczęszczanych tras. Pielgrzymi wędrowali najczęściej dwoma szlakami: Droga Francuska łączy się w Puente la Reina z Drogą Aragońską. Wzdłuż obu tych szlaków, do dziś służących podróżnym - pielgrzymom i turystom, powstały liczne kościoły, klasztory i przytułki. Rok 2004 był w Santiago de Compostela rokiem świętym, gdyż dzień patrona przypadał w niedzielę. Zgodnie z tradycją, kto w takim roku odbędzie pielgrzymkę do Santiago, uzyskuje odpuszczenie grzechów. Z rokiem świętym związane są liczne zwyczaje, m.in. rytualnego otwierania głównych drzwi katedry. Swoje zwyczaje, tradycje i symbole mają również pielgrzymi. W programie będzie mowa m.in. o tym, jak mogą oni zdobyć certyfikat Camino de Santiago - potwierdzenie odbycia pielgrzymki. Autorzy programu zapraszają do wspólnego odbycia takiej podróży szlakiem północnym, prowadzącym m.in. przez leżące w Kraju Basków San Sebastian, dziś jeden z najelegantszych hiszpańskich kurortów. W dalszej części wyprawy odwiedzają dom, w którym urodził się Ignacy Loyola, założyciel zakonu jezuitów. Na zmęczonych i zgłodniałych pielgrzymów czekały przed wiekami licznie rozsiane wzdłuż drogi oberże. Do jednej z nich zawita również ekipa "Podróżnika", aby spróbować baskijskich przysmaków: zapiekanek z dorsza, sera i szynki. Długa trasa obfituje w atrakcje turystyczne, w tym również krajobrazowe. Nadmorskie równiny przechodzą w tereny górzyste, gdzie w miejscowości Cabreiro przechowywane są relikwie ciała i krwi Chrystusa. Wraz z twórcami programu zwiedzamy także Santiago i jego zabytki: katedrę, uniwersytet, szpital ufundowany przez katolickich władców - Izabelę i Ferdynanda. Wysłuchamy ponadto relacji licznych spotykanych na Jakubowym szlaku pielgrzymów ściągających do Santiago nawet z najdalszych zakątków świata. Bo to wyjątkowe miasto dostarcza niezapomnianych przeżyć. 11:30 PODRÓŻNIK - TIARE TAHITI Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tiare Tahiti to nazwa gardenii, która stała się symbolem Tahiti. Wyprawa na legendarne wyspy Polinezji Francuskiej szlakiem Paula Gauguina i wielkich żeglarzy. Wyspa jest wyzwaniem dla podróżników i miejscem najbardziej ekskluzywnych wakacji. Tahiti rozsławiła wyprawa statku Bounty i bunt jego marynarzy. Kuchnia Tahiti - surowa ryba, marynowana w soku z cytryny i polana kokosowym mlekiem. Czarne perły, którymi szczycą się Polinezyjki. Muzeum Gauguina - dzięki Joelowi Hartowi poznajemy losy wielkiego malarza Polinezji. Gościnny dom Joela na sąsiedniej wyspie Marea. Tu realizowano zdjęcia do filmu "Bunt na Bounty". Ośrodek Maorysów - obyczaje pradawnego polinezyjskiego ludu. Śladem Alaina Gerbault, pierwszego człowieka, który samotnie przepłynął Atlantyk, dotrzemy na Bora Bora. Wyprawa z rybakami po lagunie. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /53/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /54/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 OPERACJA ZDROWIE - MAGNETOTERAPIA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Na jakie choroby przewlekłe najczęściej się leczymy? Na pierwszym miejscu na nadciśnienie, a na drugim na zwyrodnieniowy ból stawów i kręgosłupa. Większość z nas albo już zna ten ból, albo poczuje go z wiekiem. Pomóc może terapia polem elektromagnetycznym, w tym magnetoterapia, czyli zastosowanie niskiego pulsacyjnego pola elektromagnetycznego. Magnetoterapię można przeprowadzać samodzielnie w domu. Pokażemy. jak wyglądają urządzenia do domowych zabiegów, powiemy, jak działa pole elektromagnetyczne i na jakie jeszcze schorzenia zaleca się terapię polem elektromagnetycznym. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 7 PUŁAWY Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek zaprasza do Puław. Miłośnicy historii mogą tu zobaczyć Pałac Czartoryskich, pasjonaci przyrody i ekolodzy - rezerwaty z lasami łęgowymi i wąwozami. Dla ludzi wysportowanych ideałem będą spływy kajakowe czy żeglarstwo na Wiśle. Miasto zaskakuje liczbą atrakcji. W XVII wieku na polecenie marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego w Puławach powstał barokowy pałac. Na przełomie XVIII i XIX wieku za sprawą Izabeli z Flemmingów Czartoryskiej i jej męża księcia Adama Kazimierza miasto stało się ostoją dla artystów, pisarzy i naukowców. Czartoryska przebudowała pałac i stworzyła słynny romantyczny ogród angielski. Oprócz ciekawej historii, wielkim walorem Puław jest również przepływająca tędy Wisła ze swoimi rozlewiskami i małymi kanałami. Występują tu idealne warunki do uprawiania różnych form turystyki wodnej. 14:00 NA TROPIE EPIDEMII - WOJNA Z BAKTERIAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 15:00 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KOSMICZNE POTWORY (COSMIC FRONT: THE MONSTERS OF THE UNIVERSE - GAMMA - RAY BURSTS) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Rozbłyski gamma to niezwykłe kosmiczne eksplozje. W ciągu kilku sekund uwalniają taką samą ilość energii, jaką nasze Słońce wyemituje w ciągu całego swojego życia. Ale wybuchy są również nieuchwytne. Ich zdarzenia są nieprzewidywalne i znikają zbyt szybko. Naukowcy zastanawiali się nad tą tajemnicą przez ponad pół wieku, kiedy w styczniu 2019 roku zespół z Uniwersytetu Tokijskiego z powodzeniem zaobserwował najsilniejszy zarejestrowany rozbłysk gamma z obserwatorium naziemnego. Czy jesteśmy bliżej prawdy? Najnowsze odkrycia z frontu. 16:00 TAJEMNICE DE REVOLUTIONIBUS Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Aktorzy: Florian Staniewski, Sebastian Wolf Mikołaj Kopernik, to jedna z najwybitniejszych postaci w historii polskiej, ale i światowej nauki. Jego dzieło "De Revolutionibus" zrewolucjonizowało pogląd człowieka na wszechświat. Jak się okazuje, duży wpływ na publikację miały pobyty astronoma na Ziemi Lubawskiej i to właśnie tam odbyły się zdjęcia do najnowszego filmu o życiu Mikołaja Kopernika. 17:00 PODRÓŻNIK - SUN CITY Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Na północnych rubieżach Południowej Afryki z inicjatywy Sola Kerznera, żydowskiego emigranta z polskich Kresów, niemal na pustkowiu, na pustyni, powstało Miasto Słońca, afrykańskie Las Vegas. Na początku był hazard. Z czasem zaczęły powstawać hotele i atrakcje turystyczne, parki rozrywki, rewia, sklepy, baseny. Wśród turystów odwiedzających RPA Miasto Słońca cieszy największym zainteresowaniem. 17:30 PODRÓŻNIK - PRETORIA Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Pretoria - jedno z najpiękniejszych afrykańskich miast. Mniejsze od innych miast w Republice Południowej Afryki, nadal pozostaje stolicą państwa. Nazwa Pretoria została nadana na cześć generała Andrewsa Pretoriusa, słynnego zwycięzcy Zulusów nad Blood River - Krwawą Rzeką w 1838 roku. Odwoływanie się do historii i tradycji widoczne jest w Pretorii na każdym kroku. Ulice noszą nazwy wybitnych mężów stanu tego kraju: Bothy, Pretoriusa, Krugera i wielu innych. Ich pomniki zdobią place, pamiątki ich życia wypełniają muzea. Do najpiękniejszych miejsc Pretorii należy plac Krugera z centralną postacią - rzeźbą pierwszego prezydenta Republiki. Historia tutaj miesza się z nowoczesnością. Zaledwie kilka minut pieszo idąc od placu Krugera, stajemy przed jedną z najnowocześniejszych budowli Pretorii - State Theatre. Tu odbywają się premiery światowej sławy oper. Obok teatru jest słynna fontanna z rzeźbami czterech koni, które symbolizują cztery prowincje Republiki Południowej Afryki. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /55/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /56/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /3/ SERCE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Choć ciężko w to uwierzyć, co 9 minut ktoś w naszym kraju umiera na serce. Zawał, choroba wieńcowa, niewydolność serca, miażdżyca to najwięksi zabójcy Polaków. W tym odcinku "Zacznij od zdrowia" cała prawda o sercu. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 7 PUŁAWY Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek zaprasza do Puław. Miłośnicy historii mogą tu zobaczyć Pałac Czartoryskich, pasjonaci przyrody i ekolodzy - rezerwaty z lasami łęgowymi i wąwozami. Dla ludzi wysportowanych ideałem będą spływy kajakowe czy żeglarstwo na Wiśle. Miasto zaskakuje liczbą atrakcji. W XVII wieku na polecenie marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego w Puławach powstał barokowy pałac. Na przełomie XVIII i XIX wieku za sprawą Izabeli z Flemmingów Czartoryskiej i jej męża księcia Adama Kazimierza miasto stało się ostoją dla artystów, pisarzy i naukowców. Czartoryska przebudowała pałac i stworzyła słynny romantyczny ogród angielski. Oprócz ciekawej historii, wielkim walorem Puław jest również przepływająca tędy Wisła ze swoimi rozlewiskami i małymi kanałami. Występują tu idealne warunki do uprawiania różnych form turystyki wodnej. 20:00 NOWE POCZĄTKI: CAŁKIEM NOWA OPOWIEŚĆ (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 20:45 POLACY ŚWIATU - JAN CZOCHRALSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 21:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. CZŁOWIEK A MASZYNA. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 22:00 TAJEMNICE DE REVOLUTIONIBUS Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Aktorzy: Florian Staniewski, Sebastian Wolf Mikołaj Kopernik, to jedna z najwybitniejszych postaci w historii polskiej, ale i światowej nauki. Jego dzieło "De Revolutionibus" zrewolucjonizowało pogląd człowieka na wszechświat. Jak się okazuje, duży wpływ na publikację miały pobyty astronoma na Ziemi Lubawskiej i to właśnie tam odbyły się zdjęcia do najnowszego filmu o życiu Mikołaja Kopernika. 23:00 PODRÓŻNIK - CAMINO 2004 Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Jako jedno z trzech, obok Jerozolimy i Rzymu, świętych miast chrześcijaństwa Santiago de Compostela jest od tysiąca lat celem pielgrzymek. Świątynia zbudowana tam w IX w. na cześć patrona miasta, św. Jakuba, została zniszczona przez Maurów, ale w latach 1078 - 1122 odbudowano ją, czyniąc jednym z największych i najpiękniejszych sanktuariów chrześcijaństwa. W niezmienionym kształcie zachowała się do dziś. W średniowieczu do miasta św. Jakuba podążało rocznie pół miliona pątników z różnych krajów. Licząca 850 km (od pirenejskich przełęczy do Santiago) Camino de Santiago, czyli droga do Santiago, była jedną z najbardziej uczęszczanych tras. Pielgrzymi wędrowali najczęściej dwoma szlakami: Droga Francuska łączy się w Puente la Reina z Drogą Aragońską. Wzdłuż obu tych szlaków, do dziś służących podróżnym - pielgrzymom i turystom, powstały liczne kościoły, klasztory i przytułki. Rok 2004 był w Santiago de Compostela rokiem świętym, gdyż dzień patrona przypadał w niedzielę. Zgodnie z tradycją, kto w takim roku odbędzie pielgrzymkę do Santiago, uzyskuje odpuszczenie grzechów. Z rokiem świętym związane są liczne zwyczaje, m.in. rytualnego otwierania głównych drzwi katedry. Swoje zwyczaje, tradycje i symbole mają również pielgrzymi. W programie będzie mowa m.in. o tym, jak mogą oni zdobyć certyfikat Camino de Santiago - potwierdzenie odbycia pielgrzymki. Autorzy programu zapraszają do wspólnego odbycia takiej podróży szlakiem północnym, prowadzącym m.in. przez leżące w Kraju Basków San Sebastian, dziś jeden z najelegantszych hiszpańskich kurortów. W dalszej części wyprawy odwiedzają dom, w którym urodził się Ignacy Loyola, założyciel zakonu jezuitów. Na zmęczonych i zgłodniałych pielgrzymów czekały przed wiekami licznie rozsiane wzdłuż drogi oberże. Do jednej z nich zawita również ekipa "Podróżnika", aby spróbować baskijskich przysmaków: zapiekanek z dorsza, sera i szynki. Długa trasa obfituje w atrakcje turystyczne, w tym również krajobrazowe. Nadmorskie równiny przechodzą w tereny górzyste, gdzie w miejscowości Cabreiro przechowywane są relikwie ciała i krwi Chrystusa. Wraz z twórcami programu zwiedzamy także Santiago i jego zabytki: katedrę, uniwersytet, szpital ufundowany przez katolickich władców - Izabelę i Ferdynanda. Wysłuchamy ponadto relacji licznych spotykanych na Jakubowym szlaku pielgrzymów ściągających do Santiago nawet z najdalszych zakątków świata. Bo to wyjątkowe miasto dostarcza niezapomnianych przeżyć. 23:40 PODRÓŻNIK - TIARE TAHITI Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tiare Tahiti to nazwa gardenii, która stała się symbolem Tahiti. Wyprawa na legendarne wyspy Polinezji Francuskiej szlakiem Paula Gauguina i wielkich żeglarzy. Wyspa jest wyzwaniem dla podróżników i miejscem najbardziej ekskluzywnych wakacji. Tahiti rozsławiła wyprawa statku Bounty i bunt jego marynarzy. Kuchnia Tahiti - surowa ryba, marynowana w soku z cytryny i polana kokosowym mlekiem. Czarne perły, którymi szczycą się Polinezyjki. Muzeum Gauguina - dzięki Joelowi Hartowi poznajemy losy wielkiego malarza Polinezji. Gościnny dom Joela na sąsiedniej wyspie Marea. Tu realizowano zdjęcia do filmu "Bunt na Bounty". Ośrodek Maorysów - obyczaje pradawnego polinezyjskiego ludu. Śladem Alaina Gerbault, pierwszego człowieka, który samotnie przepłynął Atlantyk, dotrzemy na Bora Bora. Wyprawa z rybakami po lagunie. 00:05 CZY WIESZ, ŻE? - /55/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:35 CZY WIESZ, ŻE? - /56/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:05 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /3/ SERCE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Choć ciężko w to uwierzyć, co 9 minut ktoś w naszym kraju umiera na serce. Zawał, choroba wieńcowa, niewydolność serca, miażdżyca to najwięksi zabójcy Polaków. W tym odcinku "Zacznij od zdrowia" cała prawda o sercu. 01:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 7 PUŁAWY Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek zaprasza do Puław. Miłośnicy historii mogą tu zobaczyć Pałac Czartoryskich, pasjonaci przyrody i ekolodzy - rezerwaty z lasami łęgowymi i wąwozami. Dla ludzi wysportowanych ideałem będą spływy kajakowe czy żeglarstwo na Wiśle. Miasto zaskakuje liczbą atrakcji. W XVII wieku na polecenie marszałka wielkiego koronnego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego w Puławach powstał barokowy pałac. Na przełomie XVIII i XIX wieku za sprawą Izabeli z Flemmingów Czartoryskiej i jej męża księcia Adama Kazimierza miasto stało się ostoją dla artystów, pisarzy i naukowców. Czartoryska przebudowała pałac i stworzyła słynny romantyczny ogród angielski. Oprócz ciekawej historii, wielkim walorem Puław jest również przepływająca tędy Wisła ze swoimi rozlewiskami i małymi kanałami. Występują tu idealne warunki do uprawiania różnych form turystyki wodnej. 02:05 NOWE POCZĄTKI: CAŁKIEM NOWA OPOWIEŚĆ (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego.