TVP Nauka Piątek, 16.06.2023 06:00 PODRÓŻNIK - KRWAWA RZEKA Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Nazwa Krwawej Rzeki ściśle wiąże się z historią Wielkiego Treku, wędrówką Burów i najbardziej zaciętą bitwą w historii Południowej Afryki. Burowie wędrowali w głąb lądu w poszukiwaniu ziemi obiecanej. Uzbrojeni w broń palną poruszali się wielkimi grupami, na wozach zaprzęgniętych w woły. W nocy, w chwili napadu tubylców, ustawiono je w okrąg, spinając łańcuchami. W miejscowości Dundee nad Krwawą Rzeką znajduje się dziś pomnik upamiętniający tę bitwę. Autorzy opowiadają o historii Wielkiego Treku. Odwiedzają także inne ważne miejsca na tym historycznym szlaku. 06:30 PODRÓŻNIK - DOLINA NERETWY Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska W tym odcinku wyprawa do Chorwacji, do krainy zielonej rzeki i zaginionych miast, nad jezioro Kuti i do delty Neretwy. Pierwsze miasta zakładali tu Rzymianie. Ruiny pokryły bagna i wody jeziora. Historia legendy dawnego miasta Narona. Przez wieki o te ziemie toczyły się walki między Republiką Dubrownika, Wenecjanami i Turkami. Najdalej położone na mokradłach osady były niedostępne dla żadnej armii. Jezioro Kuti - jak kiedyś wyglądało tu życie - opowie Jozo Crnčević. Polowanie na żaby i połów ryb. Historia miasteczek Podbrierst i Badżula. Wiele ciekawych opowieści. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /57/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /58/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:55 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Pokazuje, że zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. 08:05 MOC ZIÓŁ - CZARNY BEZ Program poradnikowy, 12 min, Polska, 2020 Elżbieta Ruman, autorka wielu programów publicystycznych i reportaży TVP oraz karmelita, o. Antoni Rachmajda, poeta, ogrodnik, zielarz, opowiadają o tym, dlaczego warto sięgnąć do pradawnej mocy zielarskich cudów natury. Naturalna chemia to tajemnice liści, kwiatów, korzeni. Wiele cennych dla zdrowia roślin jest na wyciągnięcie ręki. W programie także praktyczne porady, co można zrobić z ziół, aby wspomóc swoje zdrowie. 08:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 8 BORY TUCHOLSKIE Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Bory Tucholskie. To jeden z największych kompleksów leśnych w Polsce. Zachowały się tu stanowiska rzadkich gatunków roślin oraz zwierząt. Można tu spotkać m.in.: bieliki, zimorodki, gągoły czy żurawie. W ostatnich latach coraz częściej pojawiają się tu wilki. Prawdopodobnie to właśnie tutaj przed wiekami żył tur. W 2010 roku Bory Tucholskie otrzymały statut Rezerwatu Biosfery. Oznacza to, że należą do międzynarodowej sieci obszarów objętych ochroną. Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie jest najmłodszym i największym tego typu terenem w Polsce, obejmującym obszar prawie 320 tys. ha. W tym rejonie Polski oprócz pięknej przyrody można też zobaczyć m.in. zamek w Człuchowie - twierdzę obroną chroniącą niegdyś południowo - zachodnią granicę państwa krzyżackiego. Olbrzymi obszar Borów Tucholskich gwarantuje różnorodność atrakcji i przygód. Warto wybrać się tu na dłużej lub wracać do Borów kilkakrotnie, w różnych porach roku. 08:55 SEKRETY FIZYKI KWANTOWEJ - /1/ (THE SECRETS OF QUANTUM PHYSICS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2014 Profesor Jim Al - Khalili śledzi historię prawdopodobnie najważniejszej, a jednocześnie wprawiającej w zakłopotanie teorii naukowej: fizyki kwantowej. Historia fizyki kwantowej zaczyna się na początku XX wieku, kiedy naukowcy starają się lepiej zrozumieć, jak działają żarówki. To proste pytanie wkrótce zaprowadziło naukowców w głąb ukrytych mechanizmów działania materii, w subatomowe elementy budulcowe otaczającego nas świata. Odkryli tu zjawiska niepodobne do żadnych wcześniej napotkanych - sferę, w której rzeczy mogą być w wielu miejscach naraz, gdzie rzeczywistość wydaje się istnieć naprawdę tylko wtedy, gdy ją obserwujemy. Profesor Al - Khalili stawia pytanie: czy rzeczywistość naprawdę istnieje, czy też przywołujemy ją do istnienia poprzez akt obserwacji? Przyjrzymy się także, w jaki sposób rośliny i drzewa wychwytują światło słoneczne podczas procesu fotosyntezy, przestrzegając najsłynniejszego prawa fizyki kwantowej - zasady nieoznaczoności. Czy mechanika kwantowa może wyjaśnić największą tajemnicę biologii - ewolucję? 10:05 . - NOWE POCZĄTKI: CAŁKIEM NOWA OPOWIEŚĆ (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 11:00 PODRÓŻNIK - KRWAWA RZEKA Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Nazwa Krwawej Rzeki ściśle wiąże się z historią Wielkiego Treku, wędrówką Burów i najbardziej zaciętą bitwą w historii Południowej Afryki. Burowie wędrowali w głąb lądu w poszukiwaniu ziemi obiecanej. Uzbrojeni w broń palną poruszali się wielkimi grupami, na wozach zaprzęgniętych w woły. W nocy, w chwili napadu tubylców, ustawiono je w okrąg, spinając łańcuchami. W miejscowości Dundee nad Krwawą Rzeką znajduje się dziś pomnik upamiętniający tę bitwę. Autorzy opowiadają o historii Wielkiego Treku. Odwiedzają także inne ważne miejsca na tym historycznym szlaku. 11:30 PODRÓŻNIK - DOLINA NERETWY Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska W tym odcinku wyprawa do Chorwacji, do krainy zielonej rzeki i zaginionych miast, nad jezioro Kuti i do delty Neretwy. Pierwsze miasta zakładali tu Rzymianie. Ruiny pokryły bagna i wody jeziora. Historia legendy dawnego miasta Narona. Przez wieki o te ziemie toczyły się walki między Republiką Dubrownika, Wenecjanami i Turkami. Najdalej położone na mokradłach osady były niedostępne dla żadnej armii. Jezioro Kuti - jak kiedyś wyglądało tu życie - opowie Jozo Crnčević. Polowanie na żaby i połów ryb. Historia miasteczek Podbrierst i Badżula. Wiele ciekawych opowieści. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /57/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:25 CZY WIESZ, ŻE? - /58/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:55 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Pokazuje, że zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. 13:10 MOC ZIÓŁ - CZARNY BEZ Program poradnikowy, 12 min, Polska, 2020 Elżbieta Ruman, autorka wielu programów publicystycznych i reportaży TVP oraz karmelita, o. Antoni Rachmajda, poeta, ogrodnik, zielarz, opowiadają o tym, dlaczego warto sięgnąć do pradawnej mocy zielarskich cudów natury. Naturalna chemia to tajemnice liści, kwiatów, korzeni. Wiele cennych dla zdrowia roślin jest na wyciągnięcie ręki. W programie także praktyczne porady, co można zrobić z ziół, aby wspomóc swoje zdrowie. 13:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 9 OSTRÓW LEDNICKI Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza wyjątkowe miejsce pomiędzy Poznaniem a Gnieznem, na szlaku pielgrzymkowym do grobu św. Wojciecha. To Ostrów Lednicki, ukryty na wyspie, otoczony jeziorem gród Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Jeden z najważniejszych punktów na Szlaku Piastowskim i Romańskim w Polsce. Muzeum Pierwszych Piastów stworzyło tu znakomite warunki, by poznać, jak żyli nasi przodkowie. Gospodarz programu zwiedzi również inne miejsca związane z początkiem państwa polskiego: Grzybowo - jeden z największych grodów, które wybudowano na początku panowania Piastów oraz Dziekanowice, gdzie zaprasza turystów Wielkopolski Park Etnograficzny - jedno z największych muzeów w Polsce na wolnym powietrzu. 13:55 SEKRETY FIZYKI KWANTOWEJ - /1/ (THE SECRETS OF QUANTUM PHYSICS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2014 Profesor Jim Al - Khalili śledzi historię prawdopodobnie najważniejszej, a jednocześnie wprawiającej w zakłopotanie teorii naukowej: fizyki kwantowej. Historia fizyki kwantowej zaczyna się na początku XX wieku, kiedy naukowcy starają się lepiej zrozumieć, jak działają żarówki. To proste pytanie wkrótce zaprowadziło naukowców w głąb ukrytych mechanizmów działania materii, w subatomowe elementy budulcowe otaczającego nas świata. Odkryli tu zjawiska niepodobne do żadnych wcześniej napotkanych - sferę, w której rzeczy mogą być w wielu miejscach naraz, gdzie rzeczywistość wydaje się istnieć naprawdę tylko wtedy, gdy ją obserwujemy. Profesor Al - Khalili stawia pytanie: czy rzeczywistość naprawdę istnieje, czy też przywołujemy ją do istnienia poprzez akt obserwacji? Przyjrzymy się także, w jaki sposób rośliny i drzewa wychwytują światło słoneczne podczas procesu fotosyntezy, przestrzegając najsłynniejszego prawa fizyki kwantowej - zasady nieoznaczoności. Czy mechanika kwantowa może wyjaśnić największą tajemnicę biologii - ewolucję? 15:05 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LOBOTOMIA, CZYLI KROJENIE MÓZGU (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. Lobotomia to operacja usunięcia części mózgu osoby chorej psychicznie w celu uspokojenia jej zachowań. Obecnie jest uważana za najgorszą operację chirurgiczną w historii, jako zabieg pozbawiający człowieczeństwa, ale do lat pięćdziesiątych XX wieku była często wykonywana na całym świecie i uznawana za operację cudotwórczą. Dlaczego lobotomia się narodziła i rozprzestrzeniła na cały świat? Przyglądając się życiu neurologa, który dokonał wycięcia części mózgu u 3500 pacjentów i poświęcił całe swoje życie na rozpowszechnianie i ulepszanie lobotomii, odnajdujemy odpowiedź na mroczną tajemnicę lobotomii. 15:55 . - NOWE POCZĄTKI: CAŁKIEM NOWA OPOWIEŚĆ (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 16:45 EUREKA - PŁYNNA BIOPSJA 12 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Królikowski Scenariusz: Wojciech Królikowski W cyklu "Eureka" TVP Nauka przedstawia sylwetki polskich naukowców i wynalazców. Piotr Lewandowski, student V roku Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, otrzymał grant w ramach programu "Talenty jutra" za prace nad płynną biopsją pozwalającą w nieinwazyjny sposób prowadzić diagnostykę chorób serca. Pod okiem prof. Romualda Wojnicza, kierownika Katedry i Zakładu Histologii i Patologii Komórki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz dr Joanny Śliwki, kardiochirurg ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, Piotr tworzy zespół, który być może wkrótce zrewolucjonizuje diagnostykę chorób serca. Piotr studiuje, prowadzi badania i... nie rezygnuje ze swoich pasji. Lubi żeglarstwo, jest jachtowym sternikiem morskim oraz motorowodnym sternikiem morskim. 17:00 PODRÓŻNIK - OAXACA Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu, Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska, wyruszają w podróż po meksykańskim masywie Południowej Sierra Madre na poszukiwanie śladów pradawnej kultury Zapoteków, kolonialnych miast i wiosek, w których przetrwały odwieczne tradycje. Ich bazą będzie Oaxaca - jedno z pierwszych miast założonych w Meksyku przez konkwistadorów. Tu w 1806 r. urodził się Benito Juarez, pierwszy prezydent Meksyku wywodzący się z rdzennej ludności, jeden z największych polityków i reformatorów. Poznamy architekturę kolonialnych miast - tętniący życiem główny plac Zocalo, szesnastowieczną katedrę, pałace i klasztory. W miasteczku do dziś produkuje się czekoladę taką samą metodą jak w czasach Majów i Azteków. Spróbujemy takiej prawdziwej czekolady i opowiemy o jej historii, bo właśnie czekolada była jednym z największych odkryć konkwistadorów, którzy dotarli w głąb Meksyku. Oaxaca okazuje się doskonałym miejscem do poznawania kuchni, która powstała z połączenia kultur europejskiej i środkowoamerykańskiej. Po uczcie złożonej z tortilli, chorrizo, salsy powędrujemy na Monte Alban - wzgórze, którego wierzchołek ścięto około 500 r p.n.e. i na sztucznym płaskowyżu zbudowano miasto. Mieszkali w nim Zapotekowie. Opowiemy o ich wierzeniach, obyczajach, kulturze, związkach architektury z astronomią, niewyjaśnionych do dziś tajemnicach poszczególnych budowli. Droga zaprowadzi nas do Teotitlan del Valle - wioski słynącej z ręcznie tkanych dywanów. Poznamy tajemnice warsztatu tutejszych rzemieślników. Dotrzemy do Santa Maria del Tule, by zobaczyć jedno z najstarszych drzew na świecie - liczący ponad 2 tysiące lat cypryśnik meksykański. 17:30 PODRÓŻNIK - TENOCHTITLAN Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu, Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska, zapraszają na wyprawę szlakiem tajemnic jednej z najbardziej fascynujących kultur Ameryki Środkowej - cywilizacji Azteków. To wojownicze plemię w ciągu kilkudziesięciu lat podbiło teren niemal całego współczesnego Meksyku. Autorzy opowiadają o wojennej taktyce i politycznych wybiegach azteckich władców, o wierzeniach i krwawych religijnych rytuałach tego ludu oraz o codzienności jednego z największych średniowiecznych miast świata - Tenochtitlanu. Kiedy w 1519 r. Hernan Cortes dotarł do azteckiej stolicy, był oczarowany i zdumiony świetnie zorganizowanym miastem, w którym żyło ponad milion ludzi. Zburzenie Tenochtitlanu stało się symbolem podboju Meksyku. W programie zobaczymy odkryte w drugiej połowie XX wieku ruiny dawnej stolicy, poznamy legendy i historie związane ze słynnym dyskiem z Tenochtitlanu. W trakcie spaceru po Mexico City odwiedzimy tamtejszą katedrę i przyjrzymy się współczesnemu miastu. Twórcy programu zapraszają również do odległych o kilkadziesiąt kilometrów od miasta Meksyk ruin Teotihuacanu, jednego z najstarszych i najbardziej tajemniczych antycznych miast meksykańskich. Już w czasach Azteków potężne piramidy Słońca i Księżyca zarosła dżungla, a pałace obracały się w ruinę. Jednak właśnie do tego miejsca pielgrzymowali azteccy dostojnicy i uważali je za święte. Poznamy legendy i naukowe hipotezy związane z Teotihuacanem. Powrót do miasta Meksyk wiąże się z wizytą w domu Fridy Khalo i Diego Rivery, artystów, których sztuka i życie przesycone były fascynacją przedkolumbijskim Meksykiem. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /59/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:25 CZY WIESZ, ŻE? - /60/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 OPERACJA ZDROWIE - ZDROWIE SENIORA. LECZENIE UZDROWISKOWE Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Według statystyk Polska należy do najszybciej starzejących się społeczeństw w Europie. Co czwarty Polak jest seniorem. W 2050 roku w naszym kraju będzie już 11 milionów seniorów. Wszyscy musimy zdać sobie sprawę z nieuchronności tego procesu. Udało nam się wydłużyć okres życia, ale jak i co trzeba zrobić, aby nie był to czas chorowania? Jednym ze sposobów jest profilaktyka zdrowotna, w tym aktywność fizyczna, rehabilitacja uzdrowiskowa i aktywacja społeczna seniorów. W programie postaramy się odpowiedzieć na pytanie: dlaczego warto korzystać z leczenia uzdrowiskowego i jak wpływa ono na poprawę zdrowia i ogólnej kondycji fizycznej seniorów. 19:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 9 OSTRÓW LEDNICKI Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza wyjątkowe miejsce pomiędzy Poznaniem a Gnieznem, na szlaku pielgrzymkowym do grobu św. Wojciecha. To Ostrów Lednicki, ukryty na wyspie, otoczony jeziorem gród Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Jeden z najważniejszych punktów na Szlaku Piastowskim i Romańskim w Polsce. Muzeum Pierwszych Piastów stworzyło tu znakomite warunki, by poznać, jak żyli nasi przodkowie. Gospodarz programu zwiedzi również inne miejsca związane z początkiem państwa polskiego: Grzybowo - jeden z największych grodów, które wybudowano na początku panowania Piastów oraz Dziekanowice, gdzie zaprasza turystów Wielkopolski Park Etnograficzny - jedno z największych muzeów w Polsce na wolnym powietrzu. 20:05 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - KU GWIAZDOM (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 21:05 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - AZJA: ŻYCIE I ŚMIERĆ (VOYAGE OF CONTINENTS - THE TECTONICS OF LIFE AND DEATH - ODC. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Yanick Rose Muzyka: Sylvain Moreau Na samym początku Ziemia była kulą ciekłej materii. Jakikolwiek utwardzony ląd natychmiast się topił w rozgrzanym do czerwoności jądrze Ziemi. W miarę schładzania się planety powstawały pływające wyspy stałej materii. Był to proces trwający miliardy lat. W tym odcinku poznamy historię tektoniczną Azji. Jest ona wyjątkowo burzliwa. Największy kontynent Ziemi doświadczał wybuchów wulkanów o sile skutkującej najstraszliwszymi w historii naszej planety spustoszeniami. Te procesy wciąż trwają. Od utworzenia się pierwszych mas lądu na Syberii aż po kolizję z Indiami Azja nigdy nie przestała się zmieniać. Jest największym i najbardziej różnorodnym kontynentem - domem dla 4 miliardów ludzi żyjących w 50 krajach! Wiemy już, że to siły tektoniczne Azji spowodowały największe masowe wymieranie życia w historii Ziemi. To tu zakończyło się panowanie dinozaurów i zostały uformowane najbardziej majestatyczne góry na świecie. Wiemy również, że ta sama energia zachowała życie na odizolowanym mikrokontynencie. Wraz z autorami filmu wędrujemy po całym kontynencie azjatyckim, a nasza wędrówka zaczyna się nad jeziorem Bajkał. To najstarsze i najgłębsze jezioro na świecie uważane jest za sanktuarium geologii azjatyckiej. Skały znalezione na jego brzegu opowiadają historię trzech miliardów lat, niemal od początku naszej planety. 22:00 . - NOWE POCZĄTKI: CAŁKIEM NOWA OPOWIEŚĆ (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 22:55 PODRÓŻNIK - KRWAWA RZEKA Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Nazwa Krwawej Rzeki ściśle wiąże się z historią Wielkiego Treku, wędrówką Burów i najbardziej zaciętą bitwą w historii Południowej Afryki. Burowie wędrowali w głąb lądu w poszukiwaniu ziemi obiecanej. Uzbrojeni w broń palną poruszali się wielkimi grupami, na wozach zaprzęgniętych w woły. W nocy, w chwili napadu tubylców, ustawiono je w okrąg, spinając łańcuchami. W miejscowości Dundee nad Krwawą Rzeką znajduje się dziś pomnik upamiętniający tę bitwę. Autorzy opowiadają o historii Wielkiego Treku. Odwiedzają także inne ważne miejsca na tym historycznym szlaku. 23:30 PODRÓŻNIK - DOLINA NERETWY Cykl reportaży, 19 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska W tym odcinku wyprawa do Chorwacji, do krainy zielonej rzeki i zaginionych miast, nad jezioro Kuti i do delty Neretwy. Pierwsze miasta zakładali tu Rzymianie. Ruiny pokryły bagna i wody jeziora. Historia legendy dawnego miasta Narona. Przez wieki o te ziemie toczyły się walki między Republiką Dubrownika, Wenecjanami i Turkami. Najdalej położone na mokradłach osady były niedostępne dla żadnej armii. Jezioro Kuti - jak kiedyś wyglądało tu życie - opowie Jozo Crnčević. Polowanie na żaby i połów ryb. Historia miasteczek Podbrierst i Badżula. Wiele ciekawych opowieści. 24:00 CZY WIESZ, ŻE? - /59/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:25 CZY WIESZ, ŻE? - /60/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:00 OPERACJA ZDROWIE - ZDROWIE SENIORA. LECZENIE UZDROWISKOWE Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Według statystyk Polska należy do najszybciej starzejących się społeczeństw w Europie. Co czwarty Polak jest seniorem. W 2050 roku w naszym kraju będzie już 11 milionów seniorów. Wszyscy musimy zdać sobie sprawę z nieuchronności tego procesu. Udało nam się wydłużyć okres życia, ale jak i co trzeba zrobić, aby nie był to czas chorowania? Jednym ze sposobów jest profilaktyka zdrowotna, w tym aktywność fizyczna, rehabilitacja uzdrowiskowa i aktywacja społeczna seniorów. W programie postaramy się odpowiedzieć na pytanie: dlaczego warto korzystać z leczenia uzdrowiskowego i jak wpływa ono na poprawę zdrowia i ogólnej kondycji fizycznej seniorów. 01:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 9 OSTRÓW LEDNICKI Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza wyjątkowe miejsce pomiędzy Poznaniem a Gnieznem, na szlaku pielgrzymkowym do grobu św. Wojciecha. To Ostrów Lednicki, ukryty na wyspie, otoczony jeziorem gród Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Jeden z najważniejszych punktów na Szlaku Piastowskim i Romańskim w Polsce. Muzeum Pierwszych Piastów stworzyło tu znakomite warunki, by poznać, jak żyli nasi przodkowie. Gospodarz programu zwiedzi również inne miejsca związane z początkiem państwa polskiego: Grzybowo - jeden z największych grodów, które wybudowano na początku panowania Piastów oraz Dziekanowice, gdzie zaprasza turystów Wielkopolski Park Etnograficzny - jedno z największych muzeów w Polsce na wolnym powietrzu. 02:00 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - KU GWIAZDOM (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii.