TVP Nauka Piątek, 16.06.2023 Zmiany z dnia 05.06.2023 w stosunku do raportu z dnia 25.05.2023 (usunięto pozycję programową) 06:30 PODRÓŻNIK - DUNDEE (dodano pozycję programową) 06:30 PODRÓŻNIK - DOLINA NERETWY Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska W tym odcinku wyprawa do Chorwacji, do krainy zielonej rzeki i zaginionych miast, nad jezioro Kuti i do delty Neretwy. Pierwsze miasta zakładali tu Rzymianie. Ruiny pokryły bagna i wody jeziora. Historia legendy dawnego miasta Narona. Przez wieki o te ziemie toczyły się walki między Republiką Dubrownika, Wenecjanami i Turkami. Najdalej położone na mokradłach osady były niedostępne dla żadnej armii. Jezioro Kuti - jak kiedyś wyglądało tu życie - opowie Jozo Crnčević. Polowanie na żaby i połów ryb. Historia miasteczek Podbrierst i Badżula. Wiele ciekawych opowieści. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 07:50 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Pokazuje, że zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 12:55 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Pokazuje, że zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 17:00 PODRÓŻNIK - OAXACA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu, Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska, wyruszają w podróż po meksykańskim masywie Południowej Sierra Madre na poszukiwanie śladów pradawnej kultury Zapoteków, kolonialnych miast i wiosek, w których przetrwały odwieczne tradycje. Ich bazą będzie Oaxaca - jedno z pierwszych miast założonych w Meksyku przez konkwistadorów. Tu w 1806 r. urodził się Benito Juarez, pierwszy prezydent Meksyku wywodzący się z rdzennej ludności, jeden z największych polityków i reformatorów. Poznamy architekturę kolonialnych miast - tętniący życiem główny plac Zocalo, szesnastowieczną katedrę, pałace i klasztory. W miasteczku do dziś produkuje się czekoladę taką samą metodą jak w czasach Majów i Azteków. Spróbujemy takiej prawdziwej czekolady i opowiemy o jej historii, bo właśnie czekolada była jednym z największych odkryć konkwistadorów, którzy dotarli w głąb Meksyku. Oaxaca okazuje się doskonałym miejscem do poznawania kuchni, która powstała z połączenia kultur europejskiej i środkowoamerykańskiej. Po uczcie złożonej z tortilli, chorrizo, salsy powędrujemy na Monte Alban - wzgórze, którego wierzchołek ścięto około 500 r p.n.e. i na sztucznym płaskowyżu zbudowano miasto. Mieszkali w nim Zapotekowie. Opowiemy o ich wierzeniach, obyczajach, kulturze, związkach architektury z astronomią, niewyjaśnionych do dziś tajemnicach poszczególnych budowli. Droga zaprowadzi nas do Teotitlan del Valle - wioski słynącej z ręcznie tkanych dywanów. Poznamy tajemnice warsztatu tutejszych rzemieślników. Dotrzemy do Santa Maria del Tule, by zobaczyć jedno z najstarszych drzew na świecie - liczący ponad 2 tysiące lat cypryśnik meksykański. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 21:05 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - AZJA: ŻYCIE I ŚMIERĆ (VOYAGE OF CONTINENTS - THE TECTONICS OF LIFE AND DEATH - ODC. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Yanick Rose Muzyka: Sylvain Moreau Na samym początku Ziemia była kulą ciekłej materii. Jakikolwiek utwardzony ląd natychmiast się topił w rozgrzanym do czerwoności jądrze Ziemi. W miarę schładzania się planety powstawały pływające wyspy stałej materii. Był to proces trwający miliardy lat. W tym odcinku poznamy historię tektoniczną Azji. Jest ona wyjątkowo burzliwa. Największy kontynent Ziemi doświadczał wybuchów wulkanów o sile skutkującej najstraszliwszymi w historii naszej planety spustoszeniami. Te procesy wciąż trwają. Od utworzenia się pierwszych mas lądu na Syberii aż po kolizję z Indiami Azja nigdy nie przestała się zmieniać. Jest największym i najbardziej różnorodnym kontynentem - domem dla 4 miliardów ludzi żyjących w 50 krajach! Wiemy już, że to siły tektoniczne Azji spowodowały największe masowe wymieranie życia w historii Ziemi. To tu zakończyło się panowanie dinozaurów i zostały uformowane najbardziej majestatyczne góry na świecie. Wiemy również, że ta sama energia zachowała życie na odizolowanym mikrokontynencie. Wraz z autorami filmu wędrujemy po całym kontynencie azjatyckim, a nasza wędrówka zaczyna się nad jeziorem Bajkał. To najstarsze i najgłębsze jezioro na świecie uważane jest za sanktuarium geologii azjatyckiej. Skały znalezione na jego brzegu opowiadają historię trzech miliardów lat, niemal od początku naszej planety.