TVP Nauka Sobota, 17.06.2023 06:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 165 PORT Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku o portach. Porty to prawdziwe okno na świat, a transport morski nie ma sobie równych, jeżeli chodzi o koszty i ilość jednorazowo przewożonych towarów. Radek Brzózka przyjrzał się pracy największego portu w Polsce. 06:25 JAK TO DZIAŁA - ODC. 166 CIEKAWE URZĄDZENIA Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Scenariusz: Małgorzata Kosturkiewicz, Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku: zetknięcie się z technologią kart bezstykowych. Widzowie zobaczą, jak powstają ciekłe kryształy, dzięki którym można oglądać "Jak to działa?" na ekranie telewizora. Ponadto będzie szkielet, który zamienia człowieka w półrobota! 07:00 ALCHEMIK - POLIMERY, ODC. 6 Magazyn, 12 min, Polska, 2019 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Michalina Sosna, Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski W tym odcinku Al tłumaczy, czym są polimery. Przeprowadza również doświadczenie, w którym powstaje tak uwielbiany przez dzieci glut. 07:20 ALCHEMIK - TAJEMNICA, ODC. 7 Magazyn, 15 min, Polska, 2019 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Michalina Sosna, Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski, Anna Skubik W tym odcinku właściwie każdy z bohaterów ma jakąś tajemnicę. Największą z nich jest tajemnica Ala, który w ukryciu przed królową Kaliną spotyka się z Wandą - czarownicą z Przełęczy. Prezentuje jej doświadczenie, w którym powstaje mgła. 07:40 ALCHEMIK - SAMOTNE PIERWIASTKI, ODC. 8 Magazyn, 14 min, Polska, 2019 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Michalina Sosna, Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski, Anna Skubik, Krzysztof Plewako - Szczerbiński W tym odcinku z wizytą do królowej Kaliny przybywa król Mateusz, który, jak się okazuje, jest bardzo samotny i zakochany. Al samotność króla wiąże z tematem samotnych pierwiastków. A jego zakochanie wykorzystuje jako pretekst do zaprezentowania doświadczenia wzajemnego przyciągania się magnesów. 08:00 NIEZWYKŁE EKOSYSTEMY (EXTRAORDINARY ECOSYSTEMS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Film ukazuje wspaniały świat bioróżnorodności: od rozżarzonych wydm Namibii, przez tropikalny las deszczowy Tasmanii, po gorzkie wody Bałtyku, gdy jego twórcy odwiedzają z kamerą najbardziej niezwykłe ekosystemy i zamieszkujące je stworzenia. Widzowie dowiadują się również, w jaki sposób działalność człowieka sprawiła, że wyginęły niektóre gatunki zwierząt, odkrywają wraz z twórcami filmu, jak natura wypracowała nowe metody przetrwania przez miliony lat, dowiadują się także, jak współczesne społeczeństwa wykorzystują te rozwiązania w codziennym życiu, poprzez produkcję leków, nowe technologie i projekty oraz zastanawiają się nad znaczeniem zachowania zróżnicowanych środowisk. Celebrując cuda świata przyrody, film przekazuje również ważne przesłanie dotyczące wpływu działalności człowieka na ekosystemy, zachęcając nas do refleksji nad znaczeniem zachowania wokół nas zróżnicowanego i bogatego środowiska. 09:05 CZY WIESZ, ŻE? - /51/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 09:35 CZY WIESZ, ŻE? - /53/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 10:05 . - NA TROPIE EPIDEMII - WOJNA Z BAKTERIAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 11:00 POLACY ŚWIATU - LUDWIK WERTENSTEIN Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od ojczyzny, sercem byli oddani Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 11:05 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O MRÓWCE: SAMOTNOŚĆ W TŁUMIE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o mrówce. Obywatelka systemu, tylko jedna mrówka z milionowej społeczności gigantycznego mrowiska, "wymyślona" przez autorów, za wszelką cenę stara się wypełnić rolę przypisaną jej w hierarchii. Jak w koszmarnym obozie obłędnej pracy, w tym społeczeństwie doskonałym jednostka jest niczym. Nawet widmo zagłady mrowiska nie zmienia tej zależności. Niespodziewana izolacja "wymyślonej" obraca się w jej dramat. 12:05 PODRÓŻNIK - VICENZA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem "Podróżnik" wyrusza na wyprawę do Vicenzy, miasta Andrei Palladia, jednego z najsłynniejszych włoskich architektów, na którego dziełach wzorowali się autorzy neoklasycyzmu. Historia jego życia - od czasów kiedy terminował jako uczeń kamieniarski, po dzień, kiedy został naczelnym architektem Wenecji. Poznajemy historię Vicenzy, miasta, które od czasów rzymskich leżało na ruchliwym szlaku handlowym. Podziwiamy znakomite budowle Palladia: Bazylikę, Willę Rotonda, Teatro Olimpico. Słuchamy opowieści o znanych arystokratycznych rodach. Przypominamy historię Romea i Julii. Davide Cervaro zdradzi nam tajniki lokalnej kuchni. 12:30 PODRÓŻNIK - BASSANO DEL GRAPPA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż. Urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku", wiele ciekawych i cennych informacji. Jak dotrzeć, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i wiele innych. Zapraszamy w podróż po włoskim regionie Veneto. Odwiedzamy Bassano del Grappa, miasteczko, położone na granicy przedgórza Alp i Niziny Weneckiej. Przez wieki jego historię znaczyły wojny i wojskowe batalie. Miasto zostało założone w czasach rzymskich, jego najważniejsze zabytki to m.in. most zaprojektowany przez słynnego Andreę Palladia. Bassano del Grappa, jak sama nazwa wskazuje, jest stolicą gorzelników. Grappa to znakomita wódka z winogron. W okolicach Bassano swoje warsztaty założyli także garncarze i ceramicy. Sto lat temu odkryto zalety tutejszej gliny. Mamy okazję poznać tradycyjny proces wytwarzania tutejszego fajansu. Leżąca niedaleko Marostica, średniowieczne miasteczko słynie z rozgrywanych turniejów szachowych. W programie także przepis na tradycyjne regionalne danie; będzie to solony i suszony dorsz duszony w mleku. 13:00 CZY WIESZ, ŻE? - /55/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:30 NA WSZELKI WYPADEK! - UŻĄDLENIA OWADÓW 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. W tym odcinku o użądleniach owadów. 14:00 WIELKIE RZEKI ŚWIATA. CZ. 2 NIL (EARTH’S GREAT RIVERS NILE) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Flowers Wykonawcy: Krystyna Czubówna Cykl dokumentalny BBC Studios o największych rzekach na świecie: Amazonce, Nilu, Missisipi. Będzie to niezwykła podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Przy użyciu nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widziano. Prześledzimy te wodne arterie od ich źródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańskich mieszkańców Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi. Nil, najdłuższa rzeka świata. Płynie od równika przez Afrykę Północą do Morza Śródziemnego, mijając zadziwiające, ukryte krainy. Zmienia swe oblicze na każdym z licznych zakrętów w czasie wędrówki liczącej 6650 kilometrów. Dała początek wielkim cywilizacjom. Jej wody sprowadzają życie na obszary, które inaczej byłyby pustkowiem. Źródła Nilu przez tysiące lat spowijała tajemnica. Starożytni Grecy dopatrywali się początków rzeki w mitycznych Górach Księżycowych, dziś utożsamianych z potężnym masywem górskim Ruwenzori. Górujące nad Demokratyczną Republiką Konga i Ugandą to najwyżej położone i najbardziej widowiskowe źródło Nilu. Nazywano Nil matką wszystkich ludzi i wychwalano cudowne zdolności rzeki do tworzenia życia wszędzie tam, gdzie bez wody nie mogłoby ono zaistnieć. Dziś Nil jest wychwalany wszędzie wzdłuż swojego całego biegu. Od górskich źródeł po egipskie pustynie. Ci, którzy żyją nad Nilem, wykorzystują wody rzeki na najrozmaitsze, często zaskakujące sposoby. Po przepłynięciu ponad sześciu i pół tysiąca kilometrów przez Afrykę potężna rzeka kończy swój bieg w Morzu Śródziemnym. Po drodze ożywia wszystko, z czym się zetknie. 15:00 RAPORT NAUKOWY - /37/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 15:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 2 MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Wojciech Chlebek Prowadzący: Tomasz Bednarek 1 sierpnia 2016 roku, centrum Warszawy godz. 17:00. Tomasz Bednarek, tak jak tysiące mieszkańców stolicy, oddaje tego dnia hołd tym, którzy walczyli w powstaniu warszawskim. Choć minęły 72 lata, pamięć o tamtych wydarzeniach nie przemija. Kolejne pokolenia z coraz większym uznaniem i pokorą mówią: pamiętamy. W tym odcinku Tomasz Bednarek zwiedza Muzeum Powstania Warszawskiego, które zostało otwarte 31 lipca 2004 roku. Powstało z inicjatywy ówczesnego prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego. W ciągu roku odwiedza je aż pół miliona osób. Muzeum było pierwszą tak nowoczesną placówką tego typu i stało się wzorem dla innych. Obok fotografii i przedmiotów z powstania, bardzo cenne są świadectwa i opowieści osób, które przeżyły. Stworzono Archiwum Historii Mówionej, w którym jest nagrane blisko 3 tysiące wywiadów z powstańcami. Pracownicy wciąż szukają kolejnych osób, których wspomnienia można byłoby uwiecznić. Bo muzeum nie jest jedynie miejscem pamięci samego wydarzenia, ale miejscem pamięci o ludziach, którzy wtedy walczyli. 16:00 CZY WIESZ, ŻE? - /57/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 16:25 CZY WIESZ, ŻE? - /59/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 16:55 POLACY ŚWIATU - LUDWIK WERTENSTEIN Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od ojczyzny, sercem byli oddani Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 17:05 . - NOWE POCZĄTKI: CAŁKIEM NOWA OPOWIEŚĆ (SAPIENS. THE NEW ORIGINS) Cykl dokumentalny, 45 min, Francja, 2020 W odległym Maroku na stanowisku archeologicznym Jebel Irhoud dokonano niezwykłego znaleziska: szczątków Homo Sapiens. Dziś możemy datować je na 300 000 lat. To odkrycie, które na nowo zapisuje historię początków ludzkości. Do tej pory najstarsze znalezione szczątki sięgały 200 000 lat. Nie tylko wydłuża to oś czasu historii Homo Sapiens, ale także zmienia geografię miejsca, z którego pochodzimy, całego regionu subsaharyjskiego. 18:00 ASTRONARIUM - 4/23 (155) - CREDO Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Kosmiczne cząstki pędzące z ogromną prędkością, bombardujące atmosferę naszej planety. Właśnie tak wygląda promieniowanie kosmiczne. Naukowcy na całym świecie budują aparaturę do badań tego zjawiska. W tym programie pokażemy niezwykły projekt polskich badaczy, który sprawia, że każdy może się włączyć w obserwacje promieniowania kosmicznego. 18:25 RAPORT NAUKOWY - /37/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 18:55 JAK TO DZIAŁA - ODC. 165 PORT Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku o portach. Porty to prawdziwe okno na świat, a transport morski nie ma sobie równych, jeżeli chodzi o koszty i ilość jednorazowo przewożonych towarów. Radek Brzózka przyjrzał się pracy największego portu w Polsce. 19:25 JAK TO DZIAŁA - ODC. 166 CIEKAWE URZĄDZENIA Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Scenariusz: Małgorzata Kosturkiewicz, Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku: zetknięcie się z technologią kart bezstykowych. Widzowie zobaczą, jak powstają ciekłe kryształy, dzięki którym można oglądać "Jak to działa?" na ekranie telewizora. Ponadto będzie szkielet, który zamienia człowieka w półrobota! 20:00 WIELKIE RZEKI ŚWIATA. CZ. 2 NIL (EARTH’S GREAT RIVERS NILE) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Flowers Wykonawcy: Krystyna Czubówna Cykl dokumentalny BBC Studios o największych rzekach na świecie: Amazonce, Nilu, Missisipi. Będzie to niezwykła podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Przy użyciu nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widziano. Prześledzimy te wodne arterie od ich źródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańskich mieszkańców Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi. Nil, najdłuższa rzeka świata. Płynie od równika przez Afrykę Północą do Morza Śródziemnego, mijając zadziwiające, ukryte krainy. Zmienia swe oblicze na każdym z licznych zakrętów w czasie wędrówki liczącej 6650 kilometrów. Dała początek wielkim cywilizacjom. Jej wody sprowadzają życie na obszary, które inaczej byłyby pustkowiem. Źródła Nilu przez tysiące lat spowijała tajemnica. Starożytni Grecy dopatrywali się początków rzeki w mitycznych Górach Księżycowych, dziś utożsamianych z potężnym masywem górskim Ruwenzori. Górujące nad Demokratyczną Republiką Konga i Ugandą to najwyżej położone i najbardziej widowiskowe źródło Nilu. Nazywano Nil matką wszystkich ludzi i wychwalano cudowne zdolności rzeki do tworzenia życia wszędzie tam, gdzie bez wody nie mogłoby ono zaistnieć. Dziś Nil jest wychwalany wszędzie wzdłuż swojego całego biegu. Od górskich źródeł po egipskie pustynie. Ci, którzy żyją nad Nilem, wykorzystują wody rzeki na najrozmaitsze, często zaskakujące sposoby. Po przepłynięciu ponad sześciu i pół tysiąca kilometrów przez Afrykę potężna rzeka kończy swój bieg w Morzu Śródziemnym. Po drodze ożywia wszystko, z czym się zetknie. 21:00 PODRÓŻNIK - STRASBURG I OKOLICE Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Alzacja od wieków była pograniczem kultur germańskiej i łacińskiej, sceną walk i wojen. Współcześnie stała się symbolem jedności Europy. Proponujemy wyprawę szlakiem tradycji i kultury departamentu Górnego Renu. Odwiedzamy Strasburg, miasto, w którym mają swoje siedziby instytucje europejskie: Trybunał Praw Człowieka i Parlament Europejski. Podziwiamy uliczki Starego Miasta oraz katedrę Najświętszej Marii Panny, jedną z najpiękniejszych gotyckich katedr Europy. Szukamy śladów Mikołaja Kopernika. Zwiedzamy średniowieczną komorę celną, a także inne zabytki, m.in. kościół św. Tomasza z imponującym mauzoleum Mauritio Saxoni, ruiny zamku Haut Barr, położonego na wzgórzu, z którego rozciąga się widok na drogi prowadzące do Lotaryngii, wieżę Saverne, w której ponoć pracowali alchemicy, pałac biskupi. Jedziemy do miasteczka Betschdorf, zwanego miasteczkiem garncarzy, słynącego z produkcji artystycznej ceramiki. Przechadzamy się po Parku Dwóch Brzegów, podziwiamy spacerowy most, który połączył oba brzegi Renu. Zgłębiamy tajniki alzackich potraw i win. 21:25 PODRÓŻNIK - REUNION Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Reunion to jedna z trzech zamieszkałych wysp archipelagu Maskarenów. Leży na skrzyżowaniu morskich szlaków łączących Europę, Azję i Afrykę. Językiem urzędowym jest francuski. Stolicą wyspy jest St. Denis, miasto, z którego pochodził Roland Garros. W 1913 roku pierwszy przeleciał nad Morzem Śródziemnym i osiągnął wysokość 4 tys. metrów. St. Denis zostało założone w 1667 roku, dwadzieścia lat po tym, jak po raz pierwszy zasiedlono wyspę. Pierwszymi mieszkańcami Reunion byli skazańcy, którzy przewodzili buntom na Madagaskarze. Reunion słynie z uprawy trzciny cukrowej; powstaje z niej nie tylko cukier, odpady z jego produkcji są wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej. Do wypoczynku na wyspie zachęcają pensjonaty, restauracje i kreolska kuchnia. Zatrzymujemy się w pensjonacie Jeana Eduarda Luisa, który kultywuje kreolską tradycję i kuchnię. Bogactwo wyspy to przyprawy; rośnie tu cynamon, pieprz i gałka muszkatołowa. Oglądamy plantację wanilii. Poznajemy historię wyspy, religię, dowiadujemy się, jak wielkim kultem jest tutaj otaczany święty, będący patronem rzeczy zagubionych. 22:00 SEKRETY FIZYKI KWANTOWEJ - /1/ (THE SECRETS OF QUANTUM PHYSICS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2014 Profesor Jim Al - Khalili śledzi historię prawdopodobnie najważniejszej, a jednocześnie wprawiającej w zakłopotanie teorii naukowej: fizyki kwantowej. Historia fizyki kwantowej zaczyna się na początku XX wieku, kiedy naukowcy starają się lepiej zrozumieć, jak działają żarówki. To proste pytanie wkrótce zaprowadziło naukowców w głąb ukrytych mechanizmów działania materii, w subatomowe elementy budulcowe otaczającego nas świata. Odkryli tu zjawiska niepodobne do żadnych wcześniej napotkanych - sferę, w której rzeczy mogą być w wielu miejscach naraz, gdzie rzeczywistość wydaje się istnieć naprawdę tylko wtedy, gdy ją obserwujemy. Profesor Al - Khalili stawia pytanie: czy rzeczywistość naprawdę istnieje, czy też przywołujemy ją do istnienia poprzez akt obserwacji? Przyjrzymy się także, w jaki sposób rośliny i drzewa wychwytują światło słoneczne podczas procesu fotosyntezy, przestrzegając najsłynniejszego prawa fizyki kwantowej - zasady nieoznaczoności. Czy mechanika kwantowa może wyjaśnić największą tajemnicę biologii - ewolucję? 23:05 ASTRONARIUM - 4/23 (155) - CREDO Magazyn, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Agnieszka Słowikowska, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Kosmiczne cząstki pędzące z ogromną prędkością, bombardujące atmosferę naszej planety. Właśnie tak wygląda promieniowanie kosmiczne. Naukowcy na całym świecie budują aparaturę do badań tego zjawiska. W tym programie pokażemy niezwykły projekt polskich badaczy, który sprawia, że każdy może się włączyć w obserwacje promieniowania kosmicznego. 23:40 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - KU GWIAZDOM (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 00:45 PODRÓŻNIK - KORCULA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2004 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż, urokliwe miejsca, dużo wrażeń, dobre warunki do zwiedzania i wypoczynku. Jak zwykle w "Podróżniku" wiele cennych informacji: jak dotrzeć do celu, historia regionu, kuchnia, pogoda, ceny i dużo innych ciekawostek. Korcula to chorwacka wyspa, na której urodził się Marco Polo. Z Dubrownika droga wiedzie przez półwysep Peljesac, miasto Ston, w którym od czasów rzymskich nieprzerwanie działa salina. Pozyskiwana w niej sól uchodzi za jedną z najlepszych w całym basenie Morza Śródziemnego. Idealnie czysta woda i odpowiednie zasolenie sprawiły, że hoduje się tutaj ostrygi. Po ostrygowych plantacjach oprowadzi nas dr Esme Marcelja z Instytutu Biologii Morza Uniwersytetu w Dubrowniku. Półwysep Peljesac słynie z win produkowanych z winogron dingac. Od ponad 40 lat prowadzi ją Ivo Violic, nazywany Indianinem; to przydomek po ojcu, który był marynarzem i zapuszczał się na wody Oceanu Indyjskiego. Ivo opowie, na czym polega różnica między gatunkami win produkowanymi z winogron dingac. Zwiedzimy miasto Potomje i poznamy historię tutejszego winiarstwa. Kolejne miasto to Orebic; zwiedzamy tam klasztor franciszkanów i gdzie będziemy uczestniczyć w procesji w dniu święta Czarnej Madonny z Orebic, patronki żeglarzy i marynarzy. Na wyspę Korcula popłyniemy promem. Odwiedzimy tam dom Marco Polo, poznamy historię o tym, jak uczestniczył w obronie miasta. Będziemy podziwiać zabytki: katedrę i dwunastowieczne kościoły. Posmakujemy także tradycyjnej kuchni. 01:15 JAK TO DZIAŁA - ODC. 163 CO Z TYM BAŁTYKIEM? Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Scenariusz: Małgorzata Kosturkiewicz, Radek Brzózka Prowadzący: Radek Brzózka W tym odcinku Radek Brzózka zmierzy się z alarmistycznymi doniesieniami ekologów na temat zagrożeń dla Bałtyku. Co jest tylko straszakiem, a co realnym problemem? Kto dba o Bałtyk? 01:50 ZIEMIA. PLANETA ZAGROŻONA (EARTH EMERGENCY) Film dokumentalny, 60 min, USA, 2021 Dokument o zagrożeniach dla naszej planety wynikających z globalnego ocieplenia jest kolejnym elementem układanki, dopełniającym znane już aspekty tego wyniszczającego zjawiska na Ziemi. Większość z nas słyszała o globalnym ociepleniu, niewielu rozumie, w jaki sposób środowisko naturalne odpowiada na działalność człowieka. Niezwykłe materiały filmowe zawarte w tym filmie, którego narratorem jest Richard Gere, wywiady z wiodącymi klimatologami, udział w nim aktywistów, m.in. Grety Thunberg i Jane Fondy, pozwalają zrozumieć, w jaki sposób działalność człowieka wywołuje zagrożenia, spychając zjawiska pogodowe, a nawet klimat na Ziemi, do punktu, z którego nie ma powrotu - i co musimy zrobić jako ludzkość, aby ten proces powstrzymać. 02:50 ALCHEMIK - CIŚNIENIE, ODC. 5 Magazyn, 14 min, Polska, 2019 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Michalina Sosna, Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski W tym odcinku Al wyjaśnia, czym jest ciśnienie. Ponadto przeprowadza bardzo efektowne doświadczenie: pękające balony. 03:05 ALCHEMIK - POLIMERY, ODC. 6 Magazyn, 12 min, Polska, 2019 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Michalina Sosna, Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski W tym odcinku Al tłumaczy, czym są polimery. Przeprowadza również doświadczenie, w którym powstaje tak uwielbiany przez dzieci glut.