TVP Dokument Piątek, 23.06.2023 Zmiany z dnia 01.06.2023 w stosunku do raportu z dnia 25.05.2023 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 96 KONSTANCIN - JEZIORNA Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Konstancin - Jeziorna to jedyne uzdrowisko na Mazowszu i miejsce, nad którym wciąż unosi się aura słynnego przedwojennego letniska. Już przed stu laty z zalet wyjątkowego mikroklimatu korzystali liczni letnicy. Inspiracją dla powstania Konstancina były popularne w Europie miasta ogrody. Do dziś zachował się tu układ urbanistyczny będący cennym przykładem planowania przestrzennego końca XIX wieku. Sercem miasta jest zrewitalizowany Park Zdrojowy. Rozległy kompleks w stylu angielskim okalają dzielnice okazałych willi reprezentujących różne style architektoniczne. Od początków istnienia letniska, w Konstancinie chętnie gościli i tworzyli znani artyści oraz ludzie pióra. W okresie międzywojennym zamieszkał tu Stefan Żeromski, właśnie tutaj napisał "Przedwiośnie", jedną ze swych najważniejszych książek. Naturalnym bogactwem Konstancina jest solanka o silnych właściwościach leczniczych. Tężnia solankowa to symbol uzdrowiskowego Konstancina. Potężna konstrukcja z tarniny zbudowana na planie regularnego wieloboku, znajduje się w centralnej części Parku Zdrojowego. Zbudowana w 1978 roku, była drugą tężnią na terenie Polski. Konstancin - Jeziorna to więcej niż uzdrowisko. Różne oblicza tego miejsca można poznać, wędrując szlakami Konstancina architektonicznego, artystycznego czy filmowego. Ta różnorodność oraz bogaty kalendarz wydarzeń kulturalnych sprawia, że - jak pisał kiedyś Kurier Warszawski - nuda w Konstancinie jest wykluczona. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 13:55 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 5 GWADALKIWIR (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 5 GUADALQUIVIR) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane krajobrazy, zamieszkane przez niezwykłych ludzi, z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek piąty opowiada o Gwadalkiwir - rzece w Hiszpanii, o długości 680 km. Jej źródła znajdują się na stokach Caada de las Fuentes, na wysokości ok. 1400 m n.p.m. , na wschód od miasta Cazorla, na terenie Parku Narodowego Sierra de Cazorla, Segura i Las Villas. Rzeka uchodzi do Zatoki Kadyksu (Ocean Atlantycki). Jest żeglowna od Kordoby, do Sewilli dochodzą nawet statki morskie. Oprócz zastosowań transportowych jest wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej i nawadniania. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 01:05 ROMAN DMOWSKI Film dokumentalny, 48 min, Polska, 1995 Reżyseria: Marian Kubera Zdjęcia: Andrzej Wójcik Aktorzy: Henryk Bista, Mariusz Bonaszewski Wykonawcy: Tomasz Marzecki Filmowa biografia jednego z najwybitniejszych polskich polityków mijającego stulecia. Roman Dmowski był synem brukarza i dobrze rozumiał, że naród nie składa się tylko z jednej warstwy szlacheckiej, ale także z chłopów, robotników, rzemieślników, inteligencji. Stworzony przez niego obóz polityczny zakładał, że udział w rządzeniu krajem powinny mieć wszystkie warstwy społeczne. Sam Dmowski już od młodzieńczych lat przejawiał skłonności do działalności politycznej. Był m. in członkiem Związku Młodzieży Polskiej, zw. "Zetu", co ułatwiło mu wejście w szeregi konspiracji dorosłych. Szybko dołączył do tajnej Ligi Polskiej, przekształconej później w Ligę Narodową. Kiedy wybuchła I wojna światowa, Dmowski podjął szczególnie aktywną działalność na rzecz niepodległości ojczyzny. Zorganizował Komitet Narodowy Polski, który z czasem uznany został przez mocarstwa zachodnie za oficjalną reprezentację Polski. Dmowski był delegatem Polski na konferencję pokojową w Paryżu, gdzie usilnie zabiegał o przywrócenie Polsce Górnego Śląska, Pomorza z Gdańskiem, Warmii i Mazur oraz inkorporację Litwy i części Białorusi i Ukrainy. Po zakończeniu wojny był m. in. posłem na sejm, ministrem spraw zagranicznych. W roku 1926 po przewrocie majowym, w celu konsolidacji rodzimej prawicy założył Obóz Wielkiej Polski. Był człowiekiem oczytanym, o nieprzeciętnej inteligencji. Znał dobrze rosyjski, angielski, niemiecki i francuski, czytał więc wiele w oryginale. Lubił klasyczną tragedię grecką, twórczość Szekspira, a także Mickiewicza. Zmarł na początku 1939 roku, los oszczędził mu więc widoku wrześniowej klęski. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 02:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - I ZNOWU ZABRZMIĄ DZWONY ODC. 272 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Latem ubiegłego roku w sanktuarium św. Jana z Dukli udało nam się odnaleźć dzwon, ukryty przez zakonników we wrześniu 1939 roku. Konserwacji podjęła się najstarsza i najsłynniejsza polska ludwisarnia Braci Felczyńskich w Przemyślu. Obecnie prace są skończone, a efekt zechcemy naszym widzom pokazać. Dodatkowo przemyscy ludwisarze obiecali odlanie podobnego dzwonu, bowiem pierwotnie u św. Jana dzwoniły trzy. Jeden ocalał, drugi został zakopany i przez nas odnaleziony, trzeci zabrali Niemcy, by przetopić na cele wojenne. Teraz wszystkie powrócą na swoje miejsce. Ponieważ okazja to wyjątkowa, zechcemy pokazać widzom sam proces odlewania dzwonów i opowiedzieć o zakładzie funkcjonującym nieprzerwanie od 1805 roku.