TVP Dokument Niedziela, 25.06.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - DRAPIEŻNICY W GALARECIE Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz O śluzowcach nazywanych też śluzorośla mało kto słyszał, niewielu zdaje sobie sprawę z ich istnienia. Już sama nazwa, zupełnie niesłusznie, może budzić złe skojarzenia, albowiem to co oślizgłe nie cieszy się specjalnymi względami wśród ludzi. A jednak są to fascynujące organizmy. Czym zatem są śluzowce? Na to pytanie odpowiedzą: prof. Marek Kozłowski z SGGW w Warszawie oraz Maciej Romański z Wigierskiego Parku Narodowego. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 4 U TATARÓW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Nie trzeba przemierzyć tysięcy kilometrów i przeznaczyć tysięcy złotych na daleką podróż, aby się znaleźć w zupełnie innym świecie. Wystarczy odwiedzić polskich Tatarów mieszkających do dzisiaj na Podlasiu. Radosław Kotarski korzysta z tej rady i poznaje barwną kulturę, obyczaje i miejsce życia potomków Czyngis - chana, obecnych w Polsce od kilkuset lat. Sprawdza, jak wygląda ich codzienne życie, czym się zajmują i jak przechowują pamięć o przodkach. Ma również okazję ugotować niezwykłą potrawę. 07:05 WETERYNARZE Z SERCEM - /118/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Czy zastanawialiście się kiedyś nad adopcją zwierzątka laboratoryjnego? Szczurka, myszy, królika czy świnki morskiej? Jeżeli myślicie o tym, a macie wątpliwości, ten odcinek jest dla Was! Nie należy bać się adopcji zwierząt laboratoryjnych, szczególnie za pośrednictwem sprawdzonych fundacji. Odwiedziliśmy takie miejsce w Zbiersku, gdzie żyją stare psy, które mają za sobą od kilku do kilkunastu lat pobytu w schroniskach i nie dostały szansy na dom. Stare, chore, niepotrzebne trafiły do Psierocińca. I tu zaczęła się zupełnie inna bajka. Przed domem rozłożono wiele dywanów. Dlaczego? Żeby staruszkom było łatwiej się poruszać i żeby nie raniły sobie łap o przypadkowe kamienie. 07:40 BABY BOOM - ODC. 2 (BABY BOOM TO BUST) Film dokumentalny, 51 min, Australia, 2013 Reżyseria: Ili Bare Pokolenie baby bommers nadchodzi. W drugiej części serii, jej autorzy szukają odpowiedzi na pytanie, jak może wyglądać eksplozja największej bomby demograficznej pokolenia wyżu demograficznego, które wkracza obecnie w wiek starości. W rozwiniętym świecie, wielu obawia się, że liczba baby boomers w końcu przygniecie systemy emerytalne i medyczne, co w konsekwencji doprowadzi do załamania systemów medycznych i oczywiście załamania gospodarczego. Już dziś wielu przedstawicieli tego pokolenia odczuwa brak bezpieczeństwa powiązany ze wzrostem zadłużenia i obniżeniem się poziomu oszczędności. Co gorsza wielu z nich zostało schwytanych w pułapkę obowiązków pracy, wychowania dzieci i opieki nad starzejącymi się rodzicami. Rzecz zaczyna dotyczyć nie tylko osób żyjących w krajach zachodnich, ale też coraz częściej w krajach rozwijających się. Podobnie jak w części pierwszej, autorzy cyklu prezentują przykłady ze wszystkich zakątków świata. Opowiadają też o wyzwaniach przyszłości. I tak wielu naukowców uważa dziś, że naturalny proces starzenia się doprowadzony został do granic możliwości. Że czas teraz na skok, w którym długowieczność będzie wynikiem prac i osiągnięć inżynierii genetycznej. Już dziś potrafimy hodować narządy z komórek macierzystych i znamy leki radykalnie wydłużające wiek życia zwierząt. Wkrótce, jak dowodzą niektórzy naukowcy, padnie ostatnia bariera, odnajdziemy Świętego Graala genetyki - odkryjemy przełącznik genetyczny, który spowolni, bądź wstrzyma proces starzenia się ludzi, dzięki czemu można będzie żyć 120 i więcej lat. Oczywiście, konsekwencje społeczne, polityczne i ekonomiczne przedłużenia życia są ogromne i już dziś dyskutowane w kręgach politycznych na całym świecie. Wzrośnie rola i znaczenie geriatrii. Im więcej osób z pokolenia baby boomu będzie wchodzić w okres starości, tym większej będą one wymagały opieki. Pojawią się też pomysły, by proces ten poddać kontroli. Jak na ironię, w czasie, gdy nauka dokonuje milowych kroków w dziedzinie przedłużenia życia, ruch na rzecz eutanazji zaczyna zyskiwać na znaczeniu. Autorzy serii starają się przedstawić przykłady, w jaki sposób różne społeczeństwa starają się radzić sobie z wyzwaniem, które nazywa się starość. 08:40 RYSI SKOK (LEAP OF THE LYNX) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2014 Reżyseria: Klaus Feichtenberger Zdjęcia: Martin Biribauer Muzyka: Kurt Adametz Film dokumentalny, prezentujący rysia iberyjskiego. Atlantyckie wybrzeże Hiszpanii. Tuż za nim Park Narodowy Donana, delta rzeki Guadalquivir. W górę rzeki, w głębi lądu widać surowe piękno Sierra Moreny. Delta i Sierra to sanktuaria dzikiej zwierzyny. To schronienie jednego z najrzadszych dzikich kotów na świecie i ich równie rzadkiego pożywienia. Wyjątkowy widok: ryś iberyjski, kiedyś urodzony w dziczy, dziś żyjący w krainie zdominowanej przez człowieka. W tym swoistym europejskim Serengeti, na ściśle chronionym obszarze, ryś iberyjski wciąż może swobodnie wędrować, polować i wychowywać potomstwo. Ryś iberyjski jest znacznie mniejszy od swojego kuzyna z północy. Wprowadzono specjalny program rozmnażania rysia. Ryś iberyjski to bardzo wrażliwy gatunek, ponieważ jest rzadkim przypadkiem w przyrodzie gatunku zależnego od jednego źródła pożywienia - od królika europejskiego. Jeśli ich nie ma lub jest ich niewiele, ryś nie przetrwa. Dzika przyroda Półwyspu Iberyjskiego wymaga kuracji. Program, by przywrócić tu rysie, może być najlepszym lekarstwem. 09:40 TOULOUSE - LAUTREC, WOLNY DUCH PARYŻA (TOULOUSE - LAUTREC, RACING THROUGH LIFE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: Gregory Monro Dokumentalny portret Henriego de Toulouse - Lautreca, plakacisty, twórcy litografii i malarza postimpresjonisty, nazywanego najwierniejszym kronikarzem Paryża. Jego malarstwo przedstawia życie miejskiej bohemy XIX wieku - słynnego Moulin Rouge, kabaretów i teatrów. 10:45 JUŻ NIE PYTAM DLACZEGO Reportaż, 23 min, Polska, 2021 Autor: Magdalena Majewska Pan Sebastian, kiedy dowiedział się, że zostanie ojcem, był bardzo szczęśliwy. Nie zadawał sobie pytań o dziecko, tylko zaczął myśleć o sobie jako o ojcu. Jaka jest rola taty, jakie oczekiwania powinien spełnić. Nie przyszła mu do głowy jedna myśl - że jego syn urodzi się śmiertelnie chory. Bruno cierpi na nieuleczalną chorobę metaboliczną. Nigdy nie było z nim kontaktu, chłopiec nie widzi, bardzo słabo słyszy. Potrzebuje opieki 24 godziny na dobę. Jego mama poddała się. Nie udźwignęła roli mamy śmiertelnie chorego dziecka. Pan Sebastian stanął przed wyborem: czy ma zrezygnować z pracy zawodowej i zająć się dzieckiem, czy oddać chłopca pod opiekę hospicjum stacjonarnego dla dzieci? Dostał wsparcie od swojej rodziny. Zrezygnował z pracy, opiekuje się Brunem. Właściwie robi to zupełnie sam, bo nawet najbliżsi boją się zostać z chłopcem dłużej niż na dwie godziny. Dziecko może dostać ataku padaczki, zakrztusić się i będzie trzeba go odessać. Nikt nie mówi głośno, że chłopiec może przy nim umrzeć. Pan Sebastian ma przyjaciela. Jest to ksiądz Marcin, który często go odwiedza. Rozmawiają o wszystkim, bo rozmów z dorosłymi ojciec Bruna jest najbardziej spragniony. Drugą ważną osobą jest Kinga, rehabilitantka Bruna z hospicjum dziecięcego. Ona bardzo dobrze zna Bruna, nie boi się jego choroby. Często pan Sebastian rozmawia ze swoją szkolną koleżanką. Razem siedzieli w ławce na lekcjach historii. Teraz każde z nich wychowuje swoje nieuleczalnie chore dziecko. Kiedy mężczyzna ma czas, czyta książki. Jego marzeniem jest dokończenie doktoratu z teologii. Teraz jeszcze musiał się zaangażować w tworzenie przedszkola dla takich dzieci jak Bruno. Nie ma miejsc w tych, które są i dlatego pan Sebastian walczy o nową placówkę. Mężczyzna na początku pytał: dlaczego? Dlaczego to ja zostałem ojcem dziecka z wyrokiem? Teraz pyta: po co? Wie, że nie stało się to przypadkowo. Codziennie szuka odpowiedzi w najdrobniejszych zdarzeniach i codziennych decyzjach. 11:25 TERRA INCOGNITA. KTO JEST WŁAŚCICIELEM INTERNETU? (TERRA INCOGNITA - WHO OWNS THE INTERNET? / NEULAND - WER HAT MACHT IM INTERNET?) Film dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Julia Friedrichs, Andreas Spinrath, Fabienne Hurst Kto będzie właścicielem internetu? Chiny i Stany Zjednoczone wyprzedzają cyfryzację, pozostawiając w tyle kraje takie jak Niemcy; zarówno ekonomicznie, jak i politycznie. Jednymi z najbardziej wartościowych firm na świecie są platformy technologiczne z USA i Chin. Ale czy w tej konkurencyjnej przestrzeni jest miejsce dla innych narodów? W Niemczech internetowy sprzedawca odzieży pracuje nad silną obecnością w internecie. Spoglądamy za kulisy szybko rozwijającej się branży cyfrowej i wyjaśniamy, w jaki sposób ta firma wykorzystuje dane klientów do ulepszania swoich usług. Co to oznacza dla gospodarki, gdy platformy internetowe stają się coraz potężniejsze, a dane zyskują na wartości? Jak można kontrolować moc? Chiny zaczęły eksperymentować z punktacją społeczną i systemami kredytowymi. Tutaj technologia jest obecna wszędzie. Terra incognita / Neueland to dosłownie znaczy "nowa ziemia". Jest to metaforyczne określenie zmian, jakie niesie ze sobą cyfryzacja i nieuniknione zmonopolizowanie rynku przez wielkie platformy internetowe. 12:15 FASCYNUJĄCE MIEJSCA - FASCYNUJĄCE ANDY (FASCINATING ANDES) Cykl dokumentalny, 14 min, Niemcy, 2014 Reżyseria: Steffen Sailer, Annette Scheurich Cykl filmów dokumentalnych, przedstawiających krótkie podróże do Ameryki Południowej, Afryki i Europy. Szybkie wypady do: Patagonii, w Andy lub do dżungli tropikalnej. To okazja poznania Kenii lub Gór Wogezów w sercu Europy. Atrakcja dla dla każdego widza. Odcinek pt. "Fascynujące Andy" to podróż w góry Ameryki Południowej. Niewiele jest miejsc na Ziemi, które byłyby bliższe do gwiazd niż Andy. To potężne, niepowtarzalne, tajemnicze i zdumiewające pasmo górskie. Jest niemal jak osobny wszechświat na naszej planecie. U stóp tych gór znajduje się największa rezerwa wody pitnej w Ameryce Południowej - Campo de Hielo Sur: olbrzymi Lądolód Patagoński Południowy - na granicy między Chile i Argentyną. Na wyżyny Andów prowadzi zwykła droga. Szlak wiedzie przez góry, przedzierając się przez gęste lasy deszczowe, aż dociera do fascynującego miejsca już w Chile. Południowo - zachodnie tereny środkowych Andów są wyjątkowo jałowe. Tu się znajduje największe solnisko na świecie Salar de Uyuni. Poza porą deszczową - miejsce wygląda jak pustynia z kryształów. Białe złoto. Są tu złoża 10 miliardów ton soli. Ogromne kaktusy kolumnowe znaczą punktowo odseparowaną skałami - białą pustynię. Warstwa soli dochodzi do 30 metrów grubości. Nawet najcięższy pojazd może bezpiecznie przejechać przez pozornie bezkresną, słoną równinę. Samochód z napędem na cztery koła jest najlepszym środkiem transportu na trasie przez Andy. Kamieniste drogi są trudne dla każdego pojazdu. Nieustanna walka o przeżycie trwa w cieniu Andów. 12:35 LUDZIE I PSZCZOŁY - MATKA I SYN Telenowela dokumentalna tvp, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Zdjęcia: Miłosz Kasiura Opowieść o ludziach zafascynowanych pszczołami, których życie nieodłącznie związane jest z cyklem hodowli tych owadów. Dla nich hodowla pszczół jest treścią życia, pasją, oddechem od rutynowego trwania, ucieczką od presji życia. Każdy odcinek to osobna historia jednego bohatera. 13:15 PERŁY BAŁTYKU - MORSKIE DRAPIEŻNIKI Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: dr Andrzej Kruszewicz Bałtyk jest pełen tajemnic. Te najciekawsze ukrywa głęboko w swojej toni i wysoko ponad nią. To najmłodsze morze świata, które nieustannie się zmienia. W jednym milimetrze bałtyckiej wody żyje ponad 5 milionów organizmów. Bo Bałtyk, wbrew wszystkiemu - nie umiera. Życie w nim dopiero nabiera rozpędu. Andrzej Kruszewicz postanawia przyjrzeć się mu z bliska. Odc. 7. Ekosystem jest zdrowy wtedy, gdy żyją w nim duże drapieżniki. Największe ssaki drapieżne Bałtyku to foki, rzadziej spotykane sporadycznie morświny. Nazywa się je strażnikami równowagi ekosystemu, bo trzymają w ryzach populację gatunków, którymi się żywią. Wpływają na ich kondycję i zdrowie. Pomagają zachować bioróżnorodność, zapobiegają szerzeniu się chorób. Drapieżnikami są również morskie ptaki m.in. bieliki, kormorany oraz interesujące gatunki ryb np. okoń, dorsz, belona. 13:45 SZPIEDZY WŚRÓD ZWIERZĄT S.I - ODC. 3. PRZYJAŹŃ (SPY IN THE WILD) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: John Downer Zwierzęta często mają silne więzi rodzinne. Jednak jak ważne są dla nich inne relacje w życiu? Pustynia Kalahari w Afryce to dom surykatek. U nich jeden drugiemu pomaga, a życie skupia się wokół królowej - jedynej samicy, która rodzi dzieci. Miewa do sześciorga małych w miocie i trzy mioty rocznie, toteż jej potomstwo jest praktycznie wszędzie. Małe wymagają troskliwej opieki i na szczęście matka ma wielu przyjaciół do pomocy, czasem nawet aż pięćdziesięcioro. Dziś ma jeszcze jednego surykatkę - tajniaka. Agentka ma sfilmować niespotykaną przyjaźń, łączącą te zwierzęta o wyjątkowo społecznym nastawieniu. Jest to bardzo zamknięta wspólnota niechętna obcym. Agentka jest największą surykatką, jaką zwierzęta widziały i wymaga dokładnego zbadania! Został jej nadany zapach tej kolonii, więc to je uspokaja. Codziennie inna wolontariuszka organizuje przechowalnię dla maluchów, ofiarując im troskliwą opiekę matczyną. W kolejnym odcinku zespół szpiegów zbada, jak i dlaczego zwierzęta źle się zachowują, czasem w bardzo spektakularny sposób. 14:45 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - /13/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 5) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym, okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 15:45 JAK DOBRZE SPAĆ? (HOW TO SLEEP WELL WITH MICHAEL MOSLEY / MICHAEL MOSLEY AND SLEEP) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Jon Willers Film dokumentalny BBC Studios. Kompleksowy przewodnik po nauce o śnie i jego wpływie na wszystko, co robimy. Sen to rytuał, który nas wszystkich łączy. Obecnie coraz powszechniej występują zaburzenia snu. 1/3 z nas ciągle zmaga się z bezsennością, a w pandemii urosło to do 50% populacji - najwyższy odnotowany odsetek. Zgłębienie tajemnic śpiącego mózgu może pomóc w naszych zmaganiach z bezsennością. Ten dokument pokazuje, w jaki sposób sen wpływa na prawie każdą część naszego fizycznego i psychicznego samopoczucia, od pamięci i nastroju po odporność, wagę i płodność. Lepszy sen poprawia zdrowie, pokonuje choroby, obniża poziom cukru we krwi, pomaga poprawić nasz system odpornościowy i zdolność zwalczania infekcji oraz poprawia zdrowie psychiczne. Nowe badania i teorie poddawane są próbie w eksperymentach, których nigdy wcześniej nie pokazywano w telewizji. Nie każdy sen jest taki sam. De facto - składa się z 4 różnych faz, układających się w cykle. Naukowcy dowiadują się coraz więcej, jakie to ma znaczenie dla naszego psychicznego i fizycznego zdrowia. Nauka o śnie rozwija się w szybkim tempie - ze wspaniałymi i rewolucyjnymi rozwiązaniami na horyzoncie. A więc - pora do łóżek i szansa na otrzymanie jak najwięcej cudownych fal mózgowych z głębokiego snu. 16:45 NIESAMOWITE PODRÓŻE Z SIMONEM REEVEM - ODCINEK 1. (INCREDIBLE JOURNEYS WITH SIMON REEVE (1/4)) Cykl dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Gian Quaglieni Czteroodcinkowa seria BBC Studios. Simon Reeve przedstawia niektóre z najważniejszych wydarzeń ze swoich niesamowitych podróży po całym świecie. W ciągu ponad 15 - letniej kariery Simon odwiedził ponad sto krajów na sześciu różnych kontynentach, odkrywając niesamowite krajobrazy i poruszające i dramatyczne ludzkie historie. Teraz dogania niektóre z niezapomnianych postaci, które spotkał po drodze. Simon ujawnia kulisy wydarzeń i odkrywa niektóre z ogromnych zmian, których był świadkiem podróżując po całym świecie. 17:55 PASJONACI S.I - DOROTA I JANEK Dokument fabularyzowany, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Artur Dziurman Scenariusz: Aneta Wróbel, Artur Dziurman, Ewa Zuberek Zdjęcia: Artur Michalik Muzyka: Robert Bylica Aktorzy: Dorota Ziental, Jan Szuster, Artur Kruczek, Danuta Damek, Katarzyna Jamróz, Ewa Kuklińska, Elżbieta Sielawa, Gabriela Poniedziałek, Helena Suchan, Irena Budzyń, Janusz Bąk, Justyna Kieresińska, Andrzej Beja-Zaborski, Maria Słowiak, Dariusz Gnatowski Filmowa historia Doroty przybliża zmagania osób, które tracą wzrok powoli, mając pełną świadomość tego nieuchronnego procesu. Odcinek dotyka trudności związanych z brakiem zrozumienia ze strony otoczenia, wyjaśnia, jakiej pomocy oczekują niewidomi, a co postrzegają jako niezdrowe zainteresowanie lub niepotrzebną litość. Fabuła ukazuje, że niewidomi bywają osobami w pełni ukształtowanymi i dobrze znającymi własne ograniczenia. Wskazuje, że kreatywność i przedsiębiorczość to cechy charakteru, które nie mają nic wspólnego z problemami zdrowotnymi, co najdobitniej ukazuje postać Jaśka - partnera Doroty. Jak zbudować związek, jeśli partner jest równie silną osobowością i w dodatku stracił wzrok na skutek podobnego schorzenia? Jak pomóc tym wszystkim, którzy zagubili swoją indywidualność i wiarę pod wpływem miażdżącej wolę utraty wzroku? Odcinek Dorota rzuci nowe światło na te i wiele innych problemów. 18:25 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 6 ŻYĆ JAK SŁOWIANIN Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski W tym odcinku dowiemy się, jak trudne było przetrwanie w brudnej i zimnej słowiańskiej chacie, w której na dodatek roi się od robactwa? Radosław Kotarski na własnej skórze przekonuje się o tym, przeprowadzając się do zrekonstruowanego domostwa sprzed ponad 1000 lat. W ten sposób lepiej poznaje codzienne życie naszych przodków i problemy, z którymi mogli się zmagać. Poza tym odkrywa dawne wierzenia, sposoby polowania i obyczaje wczesnych Słowian. 19:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 36 KĘTRZYN Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Przemysław Skoczek Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Kętrzyn. To stare mazurskie miasto, które prawa miejskie otrzymało w 1357 r. Położone na ziemiach dawnych Prus, założone przez zakon krzyżacki, miało burzliwe dzieje. Dziś można tu podziwiać krzyżacki zamek i jeden z nielicznych w Polsce kościołów obronnych. Są tu też ślady pozostawione przez masonerię oraz 140 - letnia stadnina koni, która posiada jedną z najdłuższych stajni w Europie. W okolicznych lasach znajdziemy też słynną kwaterę Hitlera - Wilczy Szaniec, a w pobliskich Muławkach Muzeum Znaczków i Historii Poczty - raj dla każdego filatelisty. Zobaczymy tu m.in. jeden z egzemplarzy pierwszego na świecie znaczka z 1840 r. Kętrzyn i okolice urzekają swoją różnorodnością i kolorytem. To obowiązkowy punkt w programie dla każdego odwiedzającego Mazury. Można tu znaleźć nie tylko piękne jeziora i lasy, ale również fascynujące historie, wspaniałe zabytki i ciekawych ludzi. 19:30 CHYŁE POLA Reportaż, 21 min, Polska, 1970 Reżyseria: Władysław Ślesicki Scenariusz: Władysław Ślesicki Zdjęcia: Zbigniew Skoczek Reportaż z wesela młodej pary górali. 19:50 PŁYNĄ TRATWY Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1962 Reżyseria: Władysław Ślesicki Zdjęcia: Leszek Krzyżański Muzyka: Zbigniew Rudziński Film ukazujący pracę flisaków. 20:25 STEVE JOBS: CZŁOWIEK - MASZYNA (STEVE JOBS: THE MAN IN THE MACHINE) Film dokumentalny, 128 min, USA, 2015 Reżyseria: Aex Gibney Film dokumentalny o jednym z trzech założycieli, byłym prezesie i przewodniczącym rady nadzorczej Apple Inc. Bohaterem jest legendarny Steve Jobs, a ten film to obiektywna, szczera biografia zmarłego innowatora. Poruszający i pełen niuansów film odsłania istotę legendy Apple'a, odkrywając jego tajemnicę i wyjaśniając niemal mityczną trwałość jego wartości, które do dziś kształtują kulturę Doliny Krzemowej i przemysł technologiczny. Film zawiera materiał z wywiadu i jest częściowo opowiadany głosem samego Jobsa. 22:40 APPLE - ZDRADA ZA BILION DOLARÓW (APPLE: THE TRILLON DOLLAR BETRAYAL) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Billy Arthur Film dokumentalny. Apple jest najcenniejszą firmą na świecie i odgrywa dużą rolę w naszym życiu. Od wielu lat w społeczności użytkowników iPhonów funkcjonuje mit, że wprowadzenie nowego modelu sprawia, że stare aparaty działają wolniej. Podobno to umyślne działanie, skłaniające do kupna nowego modelu. Apple został skazany na karę 27 milionów dolarów za celowe spowalnianie starszych iPhonów. Prawo do naprawy urządzeń jest bliskie uchwalenia w wielu krajach. Drogę na szczyt znaczyły wielkie sukcesy i kilka fatalnych wpadek. Apple założyli w 1976 - tym roku Steve Jobs i Steve Wozniak jako firmę dostarczającą elementy komputerów hobbystom. Marzenie ściętej głowy urosło w technicznego giganta. W 84 - tym roku zadebiutował Macintosh. Apple odniosło ogromny sukces i gdy ich firma weszła na giełdę, Jobs i Wozniak natychmiast zostali milionerami. W następnych latach Apple wykrwawiało się i nie było w stanie konkurować z Microsoftem. Lata 90 - te to okres rozwoju Windows PC. W 2001 - szym roku wypuszczono iPoda. Do dzisiaj sprzedano ponad miliard iPhonów. Od smartfonów po inteligentne zegarki, od wkładek dousznych po komputery, popularna technologia zrewolucjonizowała współczesność i przekształciła nasze relacje ze sobą i z naszym środowiskiem. W obliczu niepewnej przyszłości, władza należy do klientów, by wymagali więcej od tych, którym powierzamy swoje życie. 23:45 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JANUSZ JÓZEFOWICZ Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Tym razem spotkamy się z królem polskiego musicalu - Januszem Józefowiczem. W swoim dworku w Emilinie opowie nam o beztroskim dzieciństwie i dylematach, które towarzyszyły mu w procesie wyboru ścieżki zawodowej. Janusz Józefowicz zdradzi nam również kulisy powstawania słynnego musicialu "Metro". 00:25 IMPERIUM MARZEŃ (DREAM EMPIRE) Film dokumentalny, 73 min, Dania, 2016 Reżyseria: David Borenstein W Szanghaju czy Hongkongu biała twarz nie jest sensacją, ale już w mniejszym, prawie 10 - milionowym Chongqing, za sam europejski wygląd można dostać pracę. W mieście powstają specjalne agencje, które oferują cudzoziemcom atrakcyjne wynagrodzenie za modeling, występy artystyczne czy po prostu pojawianie się w miejscach, które mają przyciągnąć Chińczyków międzynarodowym klimatem. Dotyczy to restauracji, centrów handlowych, a coraz częściej nowych osiedli mieszkaniowych i innych nieruchomości, na których otwarciu obcokrajowcy mogą zarobić jako małpki. Reżyser filmu przybył do Chin jako antropolog zainteresowany niezwykłym boomem mieszkaniowym. Szybko jednak trafił na trop "wypożyczalni cudzoziemców" - innego drapieżnie rozwijającego się przemysłu. Tak poznał 24 - letnią Yanę, która wraz z kolegą prowadzi taką wypożyczalnię specjalizującą się w obsłudze rynku nieruchomości. Film koncentruje się na dziewczynie, jej ciężkiej drodze do realizacji chińskiego snu, ale też na jej rosnącej świadomości kłamstw i poświęceń, jakie się z tym wiążą. Pokazuje również sylwetki chińskich deweloperów, nabywców mieszkań, strażników i innych graczy chińskiego rynku nieruchomości. Spektakle dobrobytu i postępu, w jakich wszyscy biorą udział, maskują gliniane nogi, na których wspiera się chiński kolos. 01:50 DRUGA STRONA PLAKATU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Marcin Latałło Scenariusz: Marcin Latałło Zdjęcia: Marcin Latałło Muzyka: Agim Dżeljilji Historia polskiego plakatu pokazana na przykładzie młodych studentów z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i w Krakowie. Pozycja polskiego plakatu na tle innych krajów. Ania ma zaprojektować plakat do tego filmu. Jest to niemałe wyzwanie, gdyż w przeciwieństwie do współczesnych plakatów, których głównym zadaniem jest sprzedaż, jej plakat powinien odzwierciedlać bogatą kulturę polskiej szkoły plakatu. W powojennej polskiej rzeczywistości, kiedy ulice miast były szare, a analfabetyzm powszechny, plakat był nie tylko najlepszą formą przekazu, ale również jedynym kolorem w krajobrazie polskich miast. To właśnie w tym miejscu, gdzie cenzura znacznie ograniczała możliwości wyrażania artystycznych wizji, plakat stał się sztuką niezwykle ekspresywną, a zarazem subtelną. Polska szkoła plakatu zainicjowała nurt artystyczny, który zmienił kulturę plakatu w całej Europie. 02:45 SZPIEDZY. ŚWIADKOWIE HISTORII Film dokumentalny, 73 min, Polska, 1992 Reżyseria: Jerzy Zalewski, Dariusz Małecki Zdjęcia: Grzegorz Kuczeriszka, Paweł Wendorff Film o czterech mężczyznach oskarżonych o szpiegostwo na rzecz Stanów Zjednoczonych. Józef Szaniawski, dziennikarz skazany za kontakty z Radiem Wolna Europa był "ostatnim więźniem" Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zapomniany, odbywał karę jeszcze za rządów Tadeusza Mazowieckiego. Zdzisław Najder został skazany na karę śmierci za to, że był dyrektorem Radia Wolna Europa. Jerzy Pawłowski, szermierz, pięciokrotny medalista igrzysk olimpijskich był ponadto tajnym współpracownikiem służb specjalnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Centralnej Agencj Wywiadowczej Stanów Zjednoczonych. Tadeusz Płużański, profesor filozofii, współpracownik rotmistrza Witolda Pileckiego został skazany w pokazowym procesie tzw. grupy Witolda na podwójną karę śmierci. Wszyscy czterej bohaterowie audycji opowiadają o swoich zmaganiach z systemem komunistycznym. 04:05 KRZYSIEK KIEŚLOWSKI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Malinowski Scenariusz: Wojciech Malinowski Zdjęcia: Wojciech Chabin Wykonawcy: Stanisław Górski, Stanisław Domin, Wiesław Przybyła, Stanisław Olszamowski Roman Kieślowski, ojciec reżysera, przez 20 lat chorował na gruźlicę, na którą zapadł w czasie wojny. Choroba uniemożliwiła mu normalne życie, skomplikowała też bytowanie całej rodziny. Często przebywał w sanatoriach, a wówczas żona wraz z synem i córką przenosiła się w ich pobliże, gdzie podejmowała pracę urzędniczki. Tak w latach 50. Krzysztof Kieślowski trafił do Sokołowska, pierwszego w świecie - jak wspomina lekarz chorób płuc Stanisław Domin - ośrodka sanatoryjnego, na którym wzorowali się walczący z gruźlicą w całej Europie. Sokołowsko było wówczas skupiskiem kilkuset chorych, umieszczonych w niewielkich domach przystosowanych do celów sanatoryjnych, oraz dwustu osób personelu i ich rodzin. Krzysiek mieszkał z matką i siostrą w bezpośredniej bliskości domu, w którym umieszczono jego ojca. Naprzeciwko zaś miał kino. Było jego fascynacją, rzadko kiedy jednak miał pieniądze na bilet. Szukał więc różnych sposobów, by się dostać do środka, a kiedy zawodziły, szedł z kolegami na dach, gdzie przez przewód wentylacyjny, ze złości i zazdrości pluli widzom na głowy. Krzysiek był chłopcem spokojnym i dobrym uczniem. Mniejszy od kolegów, drobny i wątły, po ukończeniu szkoły podstawowej w Sokołowsku podjął naukę w liceum w Wałbrzychu. Oznaczało to codzienną wędrówkę przez opustoszałe pola do stacji kolejowej i jazdę pociągiem do miasta. Nic nie smakowało mu tak, jak mielone na dworcu w Wałbrzychu. Po latach wyznawał, że nie cierpi zdjęć w pociągach i na dworcach, a są niemal w każdym jego filmie. I konstatował ze zdumieniem: przecież to ja piszę te scenariusze! Autor filmu wraz ze Stanisławem Górskim, dawnym szkolnym kolegą Krzysztofa Kieślowskiego, wędruje śladami reżysera po Sokołowsku i Wałbrzychu, szukając ludzi, którzy pamiętają chłopca, wspomnień po nim, miejsc i wydarzeń, które kształtowały jego wrażliwość i wyobraźnię.