TVP Dokument Niedziela, 25.06.2023 Zmiany z dnia 01.06.2023 w stosunku do raportu z dnia 25.05.2023 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 07:40 BABY BOOM - ODC. 2 (BABY BOOM TO BUST) Film dokumentalny, 51 min, Australia, 2013 Reżyseria: Ili Bare Pokolenie baby bommers nadchodzi. W drugiej części serii, jej autorzy szukają odpowiedzi na pytanie, jak może wyglądać eksplozja największej bomby demograficznej pokolenia wyżu demograficznego, które wkracza obecnie w wiek starości. W rozwiniętym świecie, wielu obawia się, że liczba baby boomers w końcu przygniecie systemy emerytalne i medyczne, co w konsekwencji doprowadzi do załamania systemów medycznych i oczywiście załamania gospodarczego. Już dziś wielu przedstawicieli tego pokolenia odczuwa brak bezpieczeństwa powiązany ze wzrostem zadłużenia i obniżeniem się poziomu oszczędności. Co gorsza wielu z nich zostało schwytanych w pułapkę obowiązków pracy, wychowania dzieci i opieki nad starzejącymi się rodzicami. Rzecz zaczyna dotyczyć nie tylko osób żyjących w krajach zachodnich, ale też coraz częściej w krajach rozwijających się. Podobnie jak w części pierwszej, autorzy cyklu prezentują przykłady ze wszystkich zakątków świata. Opowiadają też o wyzwaniach przyszłości. I tak wielu naukowców uważa dziś, że naturalny proces starzenia się doprowadzony został do granic możliwości. Że czas teraz na skok, w którym długowieczność będzie wynikiem prac i osiągnięć inżynierii genetycznej. Już dziś potrafimy hodować narządy z komórek macierzystych i znamy leki radykalnie wydłużające wiek życia zwierząt. Wkrótce, jak dowodzą niektórzy naukowcy, padnie ostatnia bariera, odnajdziemy Świętego Graala genetyki - odkryjemy przełącznik genetyczny, który spowolni, bądź wstrzyma proces starzenia się ludzi, dzięki czemu można będzie żyć 120 i więcej lat. Oczywiście, konsekwencje społeczne, polityczne i ekonomiczne przedłużenia życia są ogromne i już dziś dyskutowane w kręgach politycznych na całym świecie. Wzrośnie rola i znaczenie geriatrii. Im więcej osób z pokolenia baby boomu będzie wchodzić w okres starości, tym większej będą one wymagały opieki. Pojawią się też pomysły, by proces ten poddać kontroli. Jak na ironię, w czasie, gdy nauka dokonuje milowych kroków w dziedzinie przedłużenia życia, ruch na rzecz eutanazji zaczyna zyskiwać na znaczeniu. Autorzy serii starają się przedstawić przykłady, w jaki sposób różne społeczeństwa starają się radzić sobie z wyzwaniem, które nazywa się starość. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 08:40 RYSI SKOK (LEAP OF THE LYNX) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2014 Reżyseria: Klaus Feichtenberger Zdjęcia: Martin Biribauer Muzyka: Kurt Adametz Film dokumentalny, prezentujący rysia iberyjskiego. Atlantyckie wybrzeże Hiszpanii. Tuż za nim Park Narodowy Donana, delta rzeki Guadalquivir. W górę rzeki, w głębi lądu widać surowe piękno Sierra Moreny. Delta i Sierra to sanktuaria dzikiej zwierzyny. To schronienie jednego z najrzadszych dzikich kotów na świecie i ich równie rzadkiego pożywienia. Wyjątkowy widok: ryś iberyjski, kiedyś urodzony w dziczy, dziś żyjący w krainie zdominowanej przez człowieka. W tym swoistym europejskim Serengeti, na ściśle chronionym obszarze, ryś iberyjski wciąż może swobodnie wędrować, polować i wychowywać potomstwo. Ryś iberyjski jest znacznie mniejszy od swojego kuzyna z północy. Wprowadzono specjalny program rozmnażania rysia. Ryś iberyjski to bardzo wrażliwy gatunek, ponieważ jest rzadkim przypadkiem w przyrodzie gatunku zależnego od jednego źródła pożywienia - od królika europejskiego. Jeśli ich nie ma lub jest ich niewiele, ryś nie przetrwa. Dzika przyroda Półwyspu Iberyjskiego wymaga kuracji. Program, by przywrócić tu rysie, może być najlepszym lekarstwem. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 18:25 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 6 ŻYĆ JAK SŁOWIANIN Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski W tym odcinku dowiemy się, jak trudne było przetrwanie w brudnej i zimnej słowiańskiej chacie, w której na dodatek roi się od robactwa? Radosław Kotarski na własnej skórze przekonuje się o tym, przeprowadzając się do zrekonstruowanego domostwa sprzed ponad 1000 lat. W ten sposób lepiej poznaje codzienne życie naszych przodków i problemy, z którymi mogli się zmagać. Poza tym odkrywa dawne wierzenia, sposoby polowania i obyczaje wczesnych Słowian. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 02:45 SZPIEDZY. ŚWIADKOWIE HISTORII Film dokumentalny, 73 min, Polska, 1992 Reżyseria: Jerzy Zalewski, Dariusz Małecki Zdjęcia: Grzegorz Kuczeriszka, Paweł Wendorff Film o czterech mężczyznach oskarżonych o szpiegostwo na rzecz Stanów Zjednoczonych. Józef Szaniawski, dziennikarz skazany za kontakty z Radiem Wolna Europa był "ostatnim więźniem" Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, zapomniany, odbywał karę jeszcze za rządów Tadeusza Mazowieckiego. Zdzisław Najder został skazany na karę śmierci za to, że był dyrektorem Radia Wolna Europa. Jerzy Pawłowski, szermierz, pięciokrotny medalista igrzysk olimpijskich był ponadto tajnym współpracownikiem służb specjalnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Centralnej Agencj Wywiadowczej Stanów Zjednoczonych. Tadeusz Płużański, profesor filozofii, współpracownik rotmistrza Witolda Pileckiego został skazany w pokazowym procesie tzw. grupy Witolda na podwójną karę śmierci. Wszyscy czterej bohaterowie audycji opowiadają o swoich zmaganiach z systemem komunistycznym. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 04:05 KRZYSIEK KIEŚLOWSKI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Malinowski Scenariusz: Wojciech Malinowski Zdjęcia: Wojciech Chabin Wykonawcy: Stanisław Górski, Stanisław Domin, Wiesław Przybyła, Stanisław Olszamowski Roman Kieślowski, ojciec reżysera, przez 20 lat chorował na gruźlicę, na którą zapadł w czasie wojny. Choroba uniemożliwiła mu normalne życie, skomplikowała też bytowanie całej rodziny. Często przebywał w sanatoriach, a wówczas żona wraz z synem i córką przenosiła się w ich pobliże, gdzie podejmowała pracę urzędniczki. Tak w latach 50. Krzysztof Kieślowski trafił do Sokołowska, pierwszego w świecie - jak wspomina lekarz chorób płuc Stanisław Domin - ośrodka sanatoryjnego, na którym wzorowali się walczący z gruźlicą w całej Europie. Sokołowsko było wówczas skupiskiem kilkuset chorych, umieszczonych w niewielkich domach przystosowanych do celów sanatoryjnych, oraz dwustu osób personelu i ich rodzin. Krzysiek mieszkał z matką i siostrą w bezpośredniej bliskości domu, w którym umieszczono jego ojca. Naprzeciwko zaś miał kino. Było jego fascynacją, rzadko kiedy jednak miał pieniądze na bilet. Szukał więc różnych sposobów, by się dostać do środka, a kiedy zawodziły, szedł z kolegami na dach, gdzie przez przewód wentylacyjny, ze złości i zazdrości pluli widzom na głowy. Krzysiek był chłopcem spokojnym i dobrym uczniem. Mniejszy od kolegów, drobny i wątły, po ukończeniu szkoły podstawowej w Sokołowsku podjął naukę w liceum w Wałbrzychu. Oznaczało to codzienną wędrówkę przez opustoszałe pola do stacji kolejowej i jazdę pociągiem do miasta. Nic nie smakowało mu tak, jak mielone na dworcu w Wałbrzychu. Po latach wyznawał, że nie cierpi zdjęć w pociągach i na dworcach, a są niemal w każdym jego filmie. I konstatował ze zdumieniem: przecież to ja piszę te scenariusze! Autor filmu wraz ze Stanisławem Górskim, dawnym szkolnym kolegą Krzysztofa Kieślowskiego, wędruje śladami reżysera po Sokołowsku i Wałbrzychu, szukając ludzi, którzy pamiętają chłopca, wspomnień po nim, miejsc i wydarzeń, które kształtowały jego wrażliwość i wyobraźnię.