TVP Historia Niedziela, 25.06.2023 06:35 BYŁ TAKI DZIEŃ - 25 CZERWCA ODC. 604 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1822 - zmarł E. T. A. Hoffmann, prekursor romantyzmu niemieckiego; 1867 - patent na drut kolczasty; 1950 - komentarz Marii Dąbrowskiej do wybuchu wojny koreańskiej; 1976 - protest czerwcowy w Płocku, Radomiu, Ursusie; 07:00 OBJAWIENIA GIETRZWAŁDZKIE Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2017 Reżyseria: Joanna Warecha, Anna Kwiatkowska Gietrzwałd stał się sławny dzięki Objawieniom Matki Bożej, które miały miejsce dziewiętnaście lat po Objawieniach w Lourdes i trwały od 27 czerwca do 16 września 1877 roku. Głównymi wizjonerkami były: trzynastoletnia Justyna Szafryńska i dwunastoletnia Barbara Samulowska. Obie pochodziły z niezamożnych polskich rodzin. Matka Boża przemówiła do nich po polsku. Film dokumentalny jest odpowiedzią na pytania, dlaczego Warmia stała się miejscem objawień oraz dlaczego dopiero w 1977 roku Kościół uznał objawienia w Gietrzwałdzie. 09:15 SPOSÓB NA ALCYBIADESA - ODC. 3/3 Serial dla młodych widzów, 55 min, Polska, 1997 Autor: Edward Niziurski Reżyseria: Waldemar Szarek Scenariusz: Wojciech Tomczyk Zdjęcia: Włodzimierz Głodek Muzyka: Tadeusz Nalepa, Marcin Pospieszalski Aktorzy: Władysław Kowalski, Łukasz Lewandowski, Radosław Elis, Jacek Liwot, Krzysztof Kowalewski, Jarosław Jakimowicz, Sławomir Orzechowski, Cezary Kosiński, Andrzej Nejman, Sebastian Konrad, Ewa Błaszczyk, Karolina Gruszka, Aleksandra Woźniak, Magdalena Warzecha, Sławomir Pacek, Andrzej Grąziewicz, Anna Ciepielewska, Jacek Wolszczak, Dominik Łoś, Marcin Przybylski, Jan Jurewicz, Jolanta Grusznic, Lech Mackiewicz i inni Alcybiadesa coraz mocniej intryguje niezrozumiały pęd do wiedzy historycznej wśród uczniów klasy I a. Ośmielony ich postępami w nauce, profesor proponuje podopiecznym "swobodne poszukiwanie prawdy" zamiast klasycznych lekcji, klasówek i sprawdzianów. Klasa jest wniebowzięta. Tylko Zasępa powątpiewa, czy za dziwnym zachowaniem Alcybiadesa nie kryje się podstęp. Od tej pory lekcje historii odbywają się w miejscach, upamiętniających ważne wydarzenia z narodowej historii. Zasępa, Ciamciara, Słaby i reszta, choć wciąż stosują "sposób na Alcybiadesda", powoli ulegają autentycznej fascynacji opowieściami profesora, ubarwionymi wizytami w muzeach, przy pomnikach i na cmentarzach. Pewnego dnia trójka przyjaciół z przerażeniem dowiaduje się, że ma oprowadzić po stolicy wycieczkę z Otwocka. 10:20 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O KRUKU: SKAZA ODMIEŃCA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Marcin Pospieszalski, Agnieszka Bemowska, Polska Orkiestra Radiowa, Marta Maślanka, Mohammad Rasouli W tym odcinku cyklicznego programu opowieść o kruku. Uratowany przez człowieka od pewnej śmierci młody kruk poszukuje własnej drogi. Wrodzona ciekawość sprawia, że niespodziewanie staje się "prześladowcą" kłusownika, cichym świadkiem jego haniebnych czynów. Ta ryzykowna gra, w połączeniu z nabytą za młodu przypadłością, doprowadza do życiowej tragedii. 12:20 KLEJNOTY ALP, WIELKIE JEZIORA WŁOCH - ODC. 1 MAGGIORE (JEWELS OF THE ALPS - ITALY'S GREAT LAKES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Mi - Yong Brehm Pięcioodcinkowa seria dokumentalna, opowiadająca o najpiękniejszych alpejskich jeziorach zwanych Klejnotami Alp. W tej serii poznamy pięć największych z nich: jezioro Maggiore, jezioro Como, jezioro Iseo, jezioro Lugano i jezioro Garda. Każdy film przedstawia jedno z nich, ukazując nam wyjątkowe środowisko naturalne w cyklu zmieniających się pór roku oraz przybliżając miejscową ludność ze szczególnym powiązaniem z jeziorem. Wszystkie pięć jezior powstało z lodowców. Są unikalne w Europie jako połączenie dwóch kontrastujących ze sobą światów: miejsca, w którym spotykają się środowiska alpejskie i śródziemnomorskie. Wyrafinowany widok z helikoptera na niezwykłe cechy terenu - od alpejskich szczytów po płaską równinę doliny rzeki Pad. Królestwo zwierząt w Górnych Włoszech kryje w sobie wiele niespodzianek. Stado dzikich jeleni nad jeziorem Como, mała salamandra ognista, która jest uderzająco podobna do podwodnego smoka, czy świstaki na warcie przy ujściu ich nory nad jeziorem Garda. Odwiedzamy osoby, których życie jest ściśle związane z jeziorami. Ich historie: autentyczne i nieoczekiwane. Towarzyszymy speleologom w wyprawie do niezbadanej wcześniej wapiennej jaskini nad jeziorem Iseo; spotykamy mężczyznę uprawiającego herbatę nad jeziorem Maggiore; a nad jeziorem Como 94 - letnia Nonna Pupa pokazuje nam, jak zamieniła wysypisko śmieci w wyjątkowy ogród. Odcinek 1. Jezioro Maggiore (Lago Maggiore) to drugie co do wielkości jezioro we Włoszech, leżące na granicy Włoch i Szwajcarii, około 80 km od Mediolanu. Nad taflą turkusowej wody górują zaśnieżone masywy Alp. Starożytni Rzymianie nazywali ten akwen Lacus Verbanus, od bujnie porastającej go werbeny. Do dziś można podziwiać wspaniałą śródziemnomorską roślinność, występującą tu dzięki łagodnemu klimatowi. Na jeziorze Maggiore znajduje się 11 wysp. Najpopularniejszą z nich jest, najbliższa stałego lądu, Isola Bella, czyli Piękna Wyspa. Nazwana została na cześć Isabelli D'Addy, hrabiny Borromeo. W centralnej części wyspy znajduje się wspaniały pałac w stylu barokowym, nazwany od jego fundatorów i właścicieli Pałacem Boromeuszy. W Szwajcarii, w kantonie Ticino znajduje się jest jedna czwarta jeziora Maggiore. Oszałamiająco piękne widoki górskich masywów, rześkie powietrze, łagodny klimat sprawiają, że ta część jeziora również jest warta uwagi. Kanton jest włoskojęzyczny, wpływy Italii są tutaj widoczne w architekturze, kuchni oraz w mieszance włoskiego i szwajcarskiego stylu życia. 13:15 WĘDROWIEC POLSKI - WARMIA ŚLADAMI KOPERNIKA Cykl reportaży, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska Prowadzący: Krzysztof Koehler Nasz Wędrowiec dociera na Warmię w poszukiwaniu śladów Mikołaja Kopernika. Trafia do Muzeum we Fromborku, gdzie dowiaduje się o wystawie i o znaczeniu Fromborka w życiu Kopernika - astronoma. Gdzie miał swoją pracownię; jak wyglądało jego życie codzienne, kiedy mieszkał we Fromborku. Wędrowiec uparcie chce się czegoś dowiedzieć o kuchni z czasów Kopernika. Niestety nie udaje mu sie dowiedzieć, co jadł wielki astronom. Wędrowiec udaje się rownież do Olsztyna, gdzie Mikołaj Kopernik mieszkał w latach 1516 - 1521. 13:55 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 3/18 - ŚCIŚLE TAJNE Serial sensacyjny, 54 min, Polska, 1968 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Andrzej Zbych (właśc. Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan) Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Wanda Koczeska, Leon Niemczyk, Igor Śmiałowski, Emil Karewicz, Lech Ordon, Marian Opania Rok 1942. Schwytany zostaje dr Pulkowski, który przed wojną zajmował się badaniami nad nowym typem silnika odrzutowego. Inżynier Erwin Reil próbuje namówić go na współpracę z Niemcami. Zadanie odbicia polskiego naukowca otrzymuje Kloss. Kloss i Rioletto przygotowują plan działania. Akcja kończy się sukcesem. Wkrótce doktor zostaje uwolniony. Udaje się zbiec także Edwardowi i Kazikowi. Podejrzenie o szpiegostwo zostaje skierowane na Puschkego, który ginie z rąk Rioletta. 14:55 WISŁA OD ŹRÓDŁA DO UJŚCIA - ODC. 3. OD UJŚCIA NARWI DO BAŁTYKU Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2013 Reżyseria: Paolo Volponi Obraz Wisły - od źródła do ujścia. Autorzy pokazują jej wyjątkowe wartości jako strategicznego zasobu naturalnego Polski i Europy. Film składa się z trzech odcinków podzielonych zgodnie z charakterystyką geograficzną rzeki: 1) Wisła Górna, 2) Wisła Środkowa, 3) Wisła Dolna. 15:55 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 3. DUNAJ Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski Scenariusz: Konrad Zagórski Prowadzący: Lena Urbańska Wykonawcy: Agnieszka Barjasz Cykl reportaży, niewiele mający wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Dunaj to druga najdłuższa rzeka w Europie oraz północna granica Bałkanów. Razem z Leną wybierzemy się w podróż wzdłuż tej granicy i odwiedzimy rozlewisko Dunaju w Rumunii, Nowy Sad w Serbii czy miejsce, w którym Dunaj spotyka się z Drawą w Chorwacji. W każdym miejscu poznamy lokalnych bohaterów, którzy pokażą nam trzy różne perspektywy życia przy tej niesamowitej rzece. Będzie to odcinek o silnym związku człowieka z naturą. 16:30 GIGANCI HISTORII - WOJCIECH KORFANTY - BOHATER NIEPODLEGŁEJ Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Przemysław Babiarz "Zasługę mojego uświadomienia narodowego przypisać muszę moim hakatystycznym profesorom w gimnazjum w Katowicach, którzy zohydzaniem wszystkiego co polskie i co katolickie wzbudzili we mnie ciekawość do książki polskiej, z której pragnąłem się dowiedzieć, czym jest ten lżony i poniżany naród, którego językiem w mojej rodzinie mówiłem" - wspominał Wojciech Korfanty. Postać, bez której trudno wyobrazić sobie polski Górny Śląsk. Korfanty zdobył pierwszy polski mandat poselski do Reichstagu. Był posłem przez 15 lat, do czasu odzyskania przez Polskę niepodległości. W mowie, wygłoszonej 25 października 1918 roku, żądał włączenia do Polski ziem zaboru pruskiego wraz ze Śląskiem, Warmią, Mazurami i Gdańskiem. Zasiadał w parlamencie odrodzonej Rzeczypospolitej. Uczestniczył w powstaniu wielkopolskim. Pełnił funkcję Polskiego Komisarza Plebiscytowego na Górnym Śląsku. Stał na czele II i III powstania śląskiego. Co jeszcze zawdzięcza odrodzona Rzeczpospolita Wojciechowi Korfantemu? Między innymi o tym w kolejnym odcinku "Gigantów Historii". 17:20 NOCE I DNIE - ODC. 5/12 - UŚMIECHY LOSU Serial obyczajowy, historyczny, 54 min, Polska 1977 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Bińczycki, Jerzy Kamas, Olgierd Łukaszewicz, Anna Nehrebecka, Andrzej Seweryn, Janina Traczykówna, Beata Tyszkiewicz, Ewa Dałkowska, Marek Walczewski, Andrzej Szczepkowski, Piotr Binder, Emir Buczacki, Damian Damięcki, Maciej Damięcki Po śmierci seniora rodu, Joachima Ostrzeńskiego, Barbara otrzymuje w spadku 6 tysięcy rubli. Niechcicowie rozważają, jak najrozsądniej spożytkować niemałą dla nich sumę pieniędzy. Po długim zastanowieniu decydują się zakupić place budowlane w Kalińcu. Życie w Serbinowie toczy się utartym trybem, wypełnia je zwykła, codzienna praca. Agnieszkę, najstarszą córkę, rodzice odwożą na pensję do miasta. Jedynym godnym uwagi wydarzeniem w dość monotonnej egzystencji mieszkańców majątku jest ślub Romana Katelby z Celiną Mroczkówną, byłą nauczycielką dzieci Niechciców. 18:25 POLSKIE 100 LAT - POLSKA GIERKA. ZMARNOWANA DEKADA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Ewa Sochacka - Kraśko Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Obejmując w grudniu 1970 roku władzę, Edward Gierek musiał zarówno zmierzyć się z rozbudzonymi nastrojami społecznymi, nową falą strajków, która w styczniu 1971 roku objęła Wybrzeże, a potem cały kraj, jak i umocnić swoją władzę w partii komunistycznej. Wrzenie społeczne opanowano poprzez wycofanie się z grudniowej podwyżki cen, złagodzenie napiętych stosunków z Kościołem, przejściową liberalizację w polityce kulturalnej, ułatwienie wyjazdów zagranicznych. Niebagatelną rolę odegrała także stopniowa poprawa sytuacji gospodarczej, osiągnięta dzięki zaciągnięciu licznych kredytów zagranicznych. Sytuację w partii Gierek opanował dzięki odsunięciu potencjalnych rywali na boczny tor i zapewnieniu im przy tym intratnych stanowisk. Aparat partyjny chętnie podporządkował się nowemu przywódcy, który w odróżnieniu od Gomułki pozwalał szeroko korzystać z przywilejów władzy. Kwitła propaganda sukcesu, podkreślająca, że Polak potrafi. Sukces nie trwał jednak długo. W 1975 roku rozpoczął się ogromny kryzys gospodarczy, który trwał aż do schyłku PRL. W sklepach zabrakło towarów, próba przeprowadzenia radykalnej podwyżki cen w czerwcu 1976 roku zakończyła się kolejnym buntem społecznym. Jednocześnie, w związku z zamiarem nowelizacji konstytucji, w której zamierzano formalnie zapisać kierowniczą rolę partii i sojusz ze Związkiem Sowieckim, odradzała się opozycja. W odpowiedzi na masowe represje po Czerwcu ’76 powstał Komitet Obrony Robotników. Wkrótce dołączył do niego Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz szereg dalszych organizacji. Wydawały one w podziemiu dziesiątki pism, książki, organizowały niezależne wykłady i manifestacje patriotyczne. Wielkie nadzieje w Polakach wzbudził wybór ich rodaka, kardynała Karola Wojtyły, na nowego papieża. Jan Paweł II w czerwcu 1979 roku odwiedził ojczyznę, wypowiadając słowa proroczej modlitwy: Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi!. Polska była gotowa na wielką zmianę. 19:00 CZARNOBYL. ZAPIS TRWOGI (CHERNOBYL: HOUR BY HOUR) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Wypadek w Czarnobylu uwolnił co najmniej sto razy więcej promieniowania niż bomby atomowe zrzucone na Hiroszimę i Nagasaki. Tysiące mieszkańców zostało wysiedlonych, a niezliczona liczba Europejczyków nadal nosi blizny po tym, co stało się tamtej katastrofalnej nocy w Czarnobylu. Dzisiaj postapokaliptyczny krajobraz okolic najsłynniejszej elektrowni jądrowej świata to nie lada atrakcja turystyczna, więc nic dziwnego, że Ukraina wnosi o wpisanie strefy zakazanej na listę światowego dziedzictwa ludzkości. Porzucone gospodarstwa, opustoszałe blokowiska, zardzewiałe wesołe miasteczko, gnijące książki i portrety przywódców. Elektrownia nad Prypecią miała być jednym z symboli potęgi gospodarczej czerwonego imperium, służyła legitymizacji jego władzy nad Ukrainą i Białorusią. Komunizm od początku odwoływał się do idei technicznego postępu, dlatego awaria najnowszego z reaktorów była ciosem dla wizerunku ZSRR. Swoje zrobiła też, zawstydzająca dla Kremla, zachodnia akcja pomocy dla ofiar. Wypadek ten przypomniał również światu śmiertelną potęgę energii jądrowej. Ale czy był on katalizatorem upadku ZSRR? 20:05 KGB: TARCZA I MIECZ - ODC. 2/3 (KGB - THE SWORD AND THE SHIELD) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jamie Doran Rosja to największy kraj na Ziemi. Przez wielu niezrozumiany, w innych wzbudzający przerażenie. W XX wieku historia Rosji była także historią jej służb bezpieczeństwa wykorzystywanych przez państwo sowieckie do tłumienia wszelkich przejawów sprzeciwu wobec władzy. Z ich rąk ucierpiały miliony osób. Ich agenci mają na swoim koncie masowe egzekucje, tajne wojny, zamachy stanu, kradzież bomby atomowej z USA, hakowanie i otrucia. To najbardziej niebezpieczne służby bezpieczeństwa na świecie. Ale choć w dzisiejszej Rosji wiele się zmieniło, służby te są prawdopodobnie silniejsze niż kiedykolwiek. Stało się tak za sprawą podoficera operacyjnego KGB, który został prezydentem, Władimira Putina. Film dokumentalny wyreżyserowany i wyprodukowany przez zdobywcę czterech nagród Emmy, Jamie Dorana. To historia opowiadana przez weteranów KGB i ich ofiary. Odcinek drugi opowiada o okresie stalinowskim oraz o roli, jaką odegrał w nim Ławrientij Beria. 21:10 KRÓTKI DZIEŃ PRACY Film polityczny, 73 min, Polska 1981 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Hanna Krall Zdjęcia: Krzysztof Pakulski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Wacław Ulewicz, Lech Grzmociński, Tadeusz Bartosik, Elżbieta Kijowska, Marek Kępiński, Paweł Nowisz, Barbara Dziekan, Wojciech Pilarski Scenariusz powstał na podstawie reportażu Hanny Krall "Widok z okna na pierwszym piętrze". Film jest oparty na wydarzeniach autentycznych, ale wszystkie występujące w nim postaci są fikcyjne. Dzieło wyreżyserowane przez twórcę "Dekalogu" i cyklu "Trzy kolory" łączy w sobie archiwalne materiały dokumentalne z fabularyzowaną relacją z jednego dnia "radomskich wypadków". W następstwie tych dramatycznych wydarzeń zaczęła się tworzyć "Solidarność". Akcja filmu rozgrywa się w ciągu zaledwie kilku godzin. Obserwujemy rozterki partyjnego dygnitarza, który, próbując uspokoić wzburzonych robotników i zażegnać niebezpieczeństwo, dzwoni po instrukcje do swoich zwierzchników w Warszawie, a także spotyka się ze swoimi podwładnymi i działaczami. Powodem wystąpienia zdeterminowanych robotników było przemówienie premiera, w którym zapowiedział podwyżkę cen mięsa i jego przetworów średnio o 69 procent. 25 czerwca 1976 roku, nazajutrz po ogłoszeniu drastycznych podwyżek, do I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR dzwoni dyżurny, meldując o niepokojach w zakładach metalowych. Pierwsza zmiana nie przystępuje do pracy, trwają gorące dyskusje całej załogi. Najpierw ludzie wychodzą na dziedziniec, potem przed bramę fabryki. Wkrótce ruszają w kierunku gmachu komitetu. W drodze dołączają do nich robotnicy z innych miejscowych zakładów pracy. W komitecie rośnie napięcie, wyczuwa się nerwową atmosferę, którą potęguje meldunek kapitana MO o wystąpieniu 5 tysięcy ludzi. Milicja ściąga posiłki z innych miast. Na razie funkcjonariusze nie interweniują, mają czekać na rozwój wypadków. Nikt jeszcze nie zdaje sobie sprawy z powagi sytuacji. Kiedy tłum demonstrantów z hymnem na ustach i biało - czerwonymi flagami w rękach dociera przed gmach, I sekretarz próbuje przemówić robotnikom do rozsądku i załatwić sprawę polubownie. Agresja tłumu jednak narasta. Nie ma już mowy o prowodyrach i wybrykach chuligańskich, strajkuje cała klasa robotnicza. Wreszcie przyparty do muru I sekretarz KW obiecuje, że skontaktuje się z Warszawą w sprawie cofnięcia decyzji o podwyżkach cen mięsa. Wykonany telefon nie uspokaja jednak rozgniewanego tłumu. Strajkujący, których liczba rośnie, żądają natychmiastowej odpowiedzi. Sytuacja zaczyna powoli wymykać się spod kontroli. Wzburzony tłum podpala samochody, demoluje budynki, niszczy transparenty z propagandowymi hasłami, zewsząd słychać gwizdy i okrzyki: precz z władzą czerwonej burżuazji. Komendant MO wyprowadza pospiesznie I sekretarza z komitetu. Tymczasem do akcji wkracza policja. Dokonuje się pierwszych aresztowań, a co bardziej gorliwi funkcjonariusze przemawiają opornym do rozsądku pałami. "Krótki dzień pracy" I sekretarza został ukazany na tle strajku robotników, którzy żądają godziwych warunków życia. W krótkich sekwencjach twórcy filmu przedstawili również przyszłe losy kilku strajkujących, wyłowionych z anonimowego tłumu. 22:35 MISTRZ. JAN MATEJKO ZNANY I NIEZNANY Film dokumentalny, 80 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maria Guzy Scenariusz: Maria Guzy Zdjęcia: Jeremi Grzywa Malarz, rysownik związany z Krakowem, najwybitniejszy reprezentant nurtu historyzmu w malarstwie polskim. Urodzony w 1838 r. w Krakowie, zmarł tamże w 1893, mając zaledwie 55 lat. Jan Matejko. Chyba każdy Polak zna to nazwisko, kiedy idziemy do szkoły, na jej ścianach lub w podręcznikach poznajemy naszą historię w oparciu o jego "Poczet królów i książąt polskich" i obrazy ilustrujące najważniejsze wydarzenia historyczne. Większość z nas z wycieczkami klasowymi udawała się do muzeów z jego obrazami. I choć słyszeliśmy wówczas, że Matejko wielkim artystą był, w miarę upływu lat, przyglądając się jego obrazom, zastanawiamy się, czy to aby prawda? Chyba bardzo niewielu z nas - a może nikt - wskazałoby jego obrazy jako swoje ulubione, a jego - jako malarza numer jeden. Czy więc jest wielki, czy tylko kiedyś był? I dlaczego? Odszedł jako zasłużony Polak, wielki artysta, wybitny pedagog i obrońca zabytków Krakowa. Jego malarstwa nie sposób rozpatrywać w kategoriach czysto artystycznych, w oderwaniu od funkcji, jaką pełniło i pełni nadal w społecznym odbiorze. Stworzona przez niego synteza dziejów narodowych na zawsze wpisała się w kanon wiedzy historycznej i patriotycznego wychowania kolejnych pokoleń Polaków. W filmie zobaczymy Matejkę na tle jego czasów, jego epoki, przede wszystkim poprzez wspomnienia ludzi mu współczesnych oraz jego własne słowa. Celem filmu nie jest analiza malarstwa, choć mówi się o nim najważniejsze rzeczy. Film jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego uznano Matejkę za najwybitniejszego malarza swojej epoki, o czym świadczyły liczne zaszczyty i nagrody, które za swe dzieła otrzymał. Można by powiedzieć, że był pierwszym wielkim Polakiem celebrytą, znanym w całej Europie. Pokazujemy także inną jego działalność mistrza, której ślady w mieście Kraków spotkamy, nie wiedząc, kto za tym stoi. Jednak przede wszystkim film pokazuje Matejkę jako człowieka. 01:20 MIASTO DUCHÓW. RAKKA (CITY OF GHOSTS (RAQQA)) Film dokumentalny, 88 min, USA, 2017 Reżyseria: Matthew Heineman Zdjęcia: Matthew Heineman "Miasto duchów" dokumentuje historię dziennikarzy i aktywistów należących do ugrupowania RSS (Raqqa Is Being Slaughtered Silently). Od kiedy w 2014 r. syryjskie miasto Rakka zostało opanowane przez ISIS, lokalni reporterzy, ryzykując życie, informują społeczność międzynarodową o zbrodniach dokonywanych przez bojowników tak zwanego Państwa Islamskiego. To opowieść o zapomnianym syryjskim mieście na brzegu Eufratu. Rakka stała się miastem duchów. To zwyczajne prowincjonalne miasto. Jego mieszkańcy słynęli ze wspaniałomyślności i ofiarności. Wesela trwały przez kilka dni. Jeśli w jednym domu zapanowało szczęście, radość ogarniała sąsiednie ulice. Ludzie żyli spokojnie i beztrosko. Nagle wszystko się zmieniło. Po czterdziestu latach reżimu Asada zapragnęli swobody. W próżni, która powstała po rewolucji, Rakkę najechała nowa grupa. Jej członkowie trzymali czarne flagi i nazywali siebie Państwem Islamskim. Państwo Islamskie natychmiast odcięło Rakkę od świata. Jedyne informacje stąd wychodzące stanowiły oficjalną propagandę ISIS. Wysyłanie informacji z Rakki jest praktycznie niemożliwe. Rakkę naprawdę mordują po cichu, z dala od mediów. Ta kampania stanowi reakcję na blokadę informacji. Według zasad Państwa Islamskiego, pole walki wymaga zamachowców samobójców. Większość z nich to dzieci, które mają dużo entuzjazmu i nie boją się śmierci. Bojownicy ISIS krążą po mieście, wypatrując dzieci. Dają im zabawki. Oferują pieniądze, słodycze, telefony komórkowe - rzeczy, których nie mają one w domu. Dzieci przyłączają się do nich. Przez ponad pięć lat nikt nie chciał wiedzieć, co się dzieje w Syrii. Teraz cały świat jest świadkiem tej tragedii. Film powstał przy wsparciu Sundance Institute Documentary Film Program i miał swoja światową premierę w 2017 r. na Festiwalu Filmowym Sundance.