TVP Kultura Poniedziałek, 19.06.2023 07:45 WĘDROWIEC POLSKI - BIESZCZADY Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska W tym odcinku wędrowiec dociera w prawdziwe Bieszczady, mniej znane. Pociąga go bowiem romantyka bieszczadzka. Wyjaśnia dlaczego. Odwiedza Klasztor Sióstr Nazaretanek w Komańczy, miejsce słynne z internowania Prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego. Wędrowiec szuka śladów zwierząt. Spotyka się z Panem Kazimierzem Nóżką, znanym z internetu nadleśniczym z Baligrodu. W zagrodzie Ohandal uczy się robić ser, a w zagrodzie Katarzyny i Andrzeja Nosiadków uczy się jeździć konno. Cykl programów, którego celem jest przybliżenie historii, tradycji, kultury różnych regionów Polski. Prowadzącym ten niekonwencjonalny kulturalny przewodnik po Polsce jest poeta, literaturoznawca i krytyk literacki Krzysztof Koehler. 08:50 CZESKIE ŚNIADANIE - NEMOCNICE NA KRAJI MESTA. SZPITAL NA PERYFERIACH S.II - ODC. 15 - CIĄŻA (GRAVIDITA) Serial obyczajowy, 49 min, Czechosłowacja, 1981 Reżyseria: Jaroslav Dudek Scenariusz: Jaroslav Dietl Aktorzy: Ladislav Chudik, Ladislav Frej, Milos Kopecky, Marta Motlova, Daniela Kolarova, Jana Stiepankova, Eliska Balzerova, Josef Abrham, Josef Vinklar, Andrea Cunderlikova, Viktor Preiss Do szpitala przychodzi nowy lekarz - młody i bardzo pewny siebie doktor Peterka. Karol Sova zwraca się z prośbą do Błażeja o wyrażenie zgody na pisanie doktoratu, ale ordynator jest temu przeciwny. Żąda również przeniesienia Elżbiety na inny oddział. Do szpitala przywożą nowego pacjenta, pana Dobjasza. Operuje go Karol Sova. Pielęgniarka Ina jest w ciąży. Doktor Strosmajer dowiaduje się, że jest chory na serce. 10:05 DALEKO OD OKNA Dramat psychologiczny, 113 min, Polska 2000 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Cezary Harasimowicz Zdjęcia: Arkadiusz Tomiak Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Dorota Landowska, Dominika Ostałowska, Bartosz Opania, Krzysztof Pieczyński, Karolina Gruszka, Dariusz Toczek, Adam Kamień, Magdalena Mirek, Olgierd Łukaszewicz, Grzegorz Damięcki, Ola Fiedeń, Marysia Sabonis, Natalia Mikovic, Wiktoria Witczak, Filip Seweryński, Jerzy Żydkiewicz i inni "Daleko od okna" uznano za jeden z najlepszych polskich filmów 2000 roku. Stanowi on także przełom w karierze Jana Jakuba Kolskiego. Po raz pierwszy reżyser zdystansował się od swojej ulubionej, wiejsko - mitycznej tematyki, dzięki której dokonywał - jak sam mówił - "osobistych rozliczeń ze światem". Etap "rozliczeniowy" w jego twórczości zakończyła "Historia kina w Popielawach" (1998). "Wierzę, że teraz znajdę w sobie dość wrażliwości, by dostrzegać inne rzeczy" - deklarował Kolski w wywiadach i słowa dotrzymał. Na pierwszy rzut oka "Daleko od okna" jest filmem o holocauście. Trudno o temat bardziej ostatnio eksploatowany, a jednak reżyser nie powiela startych do cna klisz i martyrologicznych stereotypów. Spora w tym zasługa Cezarego Harasimowicza i jego scenariusza, powstałego na kanwie prozy Hanny Krall. "Daleko od okna", choć za punkt wyjścia ma historię autentyczną, daleko wykracza poza reporterski realizm właściwy twórczości autorki "Sublokatorki". Dramatycznej opowieści o Żydówce ukrywanej w czasie wojny przez Polaków Harasimowicz nadaje cechy uniwersalne, godne greckiej tragedii. Inkrustuje realistyczną fabułę akcentami metaforycznymi i symbolicznymi (szafa jako symbol zniewolenia i upodlenia). Mroczne, "klaustrofobiczne" zdjęcia Arkadiusza Tomiaka przydają filmowi dusznej i ciężkiej atmosfery. Uwiarygodniają w ten sposób dramat Jana i Barbary, którzy przez lata noszą na dnie serca straszną tajemnicę i poczucie winy. Aktorskim odkryciem filmu jest Dorota Landowska w roli bezpłodnej kobiety, przywłaszczającej sobie córkę swego męża i ukrywanej w szafie Żydówki. Udało jej się stworzyć fascynujący, pełen psychologicznych niuansów portret kobiety bezwzględnej i podłej, a zarazem naznaczonej cierpieniem, głęboko upokorzonej. Znakomitą, choć tylko drugoplanową, kreację tworzy też Krzysztof Pieczyński jako granatowy policjant Jodła. Pozornie pozbawiony skrupułów, cynicznie wykorzystujący swoje stanowisko, lecz jednocześnie skrycie kochający Barbarę, powstrzymujący się przed denuncjacją, dopóki ma choć cień nadziei na wzajemność. Wszystko to sprawia, że "Daleko od okna" nie sposób oglądać obojętnie. Przejmująca historia opowiedziana przez Kolskiego wciąga, hipnotyzuje, drąży sumienie. Tadeusz Sobolewski pisał: "Odzwyczailiśmy się traktować kino jako twórczość w sensie dosłownym. Tu udało się stworzyć na nowo jakiś świat, wpuścić nas do niego i sprawić, że stał się naszym światem". Akcja filmu zaczyna się tuż przed wojną. Młody malarz Jan i jego żona Barbara bardzo chcą mieć dziecko. Niestety, wraz z upływem czasu staje się jasne, że któreś z nich jest bezpłodne. Wybucha wojna. Jan zarabia na rodzinę głównie dzięki "fuchom", które organizuje mu Jodła, granatowy policjant, równie ostentacyjnie co nieskutecznie przypochlebiający się Niemcom. Pewnego dnia Jan przyprowadza do mieszkania Reginę, młodą żydowską wdowę. Barbara, choć z lekkimi oporami, zgadza się ją ukrywać. Jan i Regina stopniowo stają się sobie coraz bliżsi. Wreszcie dochodzi do zbliżenia, w wyniku którego Żydówka zachodzi w ciążę. Barbara, dowiedziawszy się o tym, przeżywa podwójne upokorzenie. Po pierwsze została zdradzona przez męża, a po drugie wychodzi na jaw, że to ona nie może mieć dzieci. W odruchu rozpaczy i nienawiści postanawia zadenuncjować Reginę. W decydującej chwili dostaje jednak torsji, co tłumaczy Niemcom jako objaw ciąży.Od tej pory zaczyna udawać, że jest w odmiennym stanie, Reginę zaś na całe dnie i noce zamyka w szafie, gdzie kobieta przechodzi psychiczne katusze. Jodła przypadkiem odkrywa, że Jan i Barbara ukrywają u siebie Żydówkę. Barbarze jednak udaje się go przekupić cennym na szyjnikiem. Jan, nie mogąc znieść coraz bardziej nieznośnej i stresującej sytuacji, całkowicie oddaje inicjatywę żonie. Wreszcie nadchodzi dzień rozwiązania. Regina rodzi córkę, lecz Barbara nie pozwala jej nawet zobaczyć twarzy dziecka. Niemowlę zostaje czym prędzej ochrzczone, Regina zaś zredukowana do roli karmicielki. Liczne nagrody m.in. na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku - Gdyni, Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie i Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Filmowej "Prowincjonalia". 12:15 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 7/24 Serial sensacyjny, wojenny, 57 min, Polska, 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Janusz Bukowski, Jan Monczka, Magdalena Michalak, Beata Paluch, Ewa Sałacka, Andrzej Mrożewski, Witold Skaruch, Leon Niemczyk, Edward Lubaszenko, Romuald Drobaczyński, Jerzy Zygmunt Nowak Wywiadom zachodniej Europy wiadomo o tajnym liście ministra spraw zagranicznych Niemiec do księcia Hohenzollerna. Czarek - jako Austriak Otto Strauss zdobywa dokument. Wynika z niego, że Niemcy chcą rewizji wschodnich granic, Gdańska i i korytarza, za co na konferencji w Locarno zagwarantują Europie pokój. Sztab polskiego wywiadu lekceważy dokument. Kaleta postanawia publicznym procesem oficerów Konrada i Rubanka dowieść prawdziwych zamiarów wobec Polski. Rozgłos procesu przyćmiony zostaje wieścią, że do pokojowej Nagrody Nobla kandydują wspólnie ministrowie spraw zagranicznych Niemiec i Francji. Czarek werbuje do wywiadu porucznika Sylwestra Madeja. 13:25 WIĘZI Film dokumentalny, 18 min, Polska, 2016 Reżyseria: Zofia Kowalewska Scenariusz: Zofia Kowalewska Zdjęcia: Weronika Bilska Muzyka: Krzysztof Ridan, Julia Goreczky - Torhan Barbara i Zdzisław są małżeństwem z 45 - letnim stażem. Osiem lat temu Zdzisław zostawił Barbarę i zamieszkał z kochanką. Niedawno zdecydował się wrócić do żony. Barbara przyjęła go z powrotem. Powrót do wspólnego życia w jednym mieszkaniu okazuje się jednak dla małżeństwa trudny. Zdzisław proponuje zorganizowanie jubileuszu ich związku. (filmpolski.pl) 14:00 PIĘKNY DWUDZIESTOLETNI Film dokumentalny, 18 min, Polska, 1986 Reżyseria: Andrzej Titkow Scenariusz: Andrzej Titkow Zdjęcia: Jacek Petrycki Wykonawcy: Maria Hłasko, Agnieszka Osiecka, Bohdan Czeszko Film jest wspomnieniem o pisarzu Marku Hłasce. 14:30 REŻYSERZY - VICTOR FLEMING 9/10 SEZON 4 (THE DIRECTORS - VICTOR FLEMING) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Victora Fleminga, twórcy m.in. takich obrazów jak: "Przeminęło z wiatrem", "Czarnoksiężnik z Oz" czy "Doktor Jekyll i pan Hyde". 15:30 OLBRZYM Film animowany, 10 min, Polska, 2016 Reżyseria: Marcin Podolec Scenariusz: Marcin Podolec Zdjęcia: Maciej Gierbisz Muzyka: Rafał Samborski Animowany dokument "Olbrzym" to portret wielkogabarytowego poety, który zdecyduje się wyjść ze swoją twórczością do ludzi. (filmpolski.pl) 15:55 RETRO KINO - AFRYKAŃSKA KRÓLOWA (THE AFRICAN QUEEN) Film wojenno - przygodowy, 101 min, USA / Wielka Brytania 1951 Reżyseria: John Huston Scenariusz na podstawie powieści C. S. Forestera: James Agee, John Huston Aktorzy: Humphrey Bogart, Katharine Hepburn, Robert Morley, Peter Bull, Theodore Bikel, Walter Gotell, Gerald Onn, Peter Swanwick i inni Adaptacja wydanej w 1938 roku książki pod tym samym tytułem pióra Cecila Scotta Forestera, angielskiego powieściopisarza urodzonego w Egipcie. "Afrykańska królowa" to pełna wybornego humoru historia dwojga niemłodych już ludzi, których los styka w Afryce podczas I wojny światowej. Wspaniałe zdjęcia plenerowe nakręcone w afrykańskiej dżungli to dzieło Jacka Cardiffa, wówczas jednego z najwybitniejszych specjalistów w dziedzinie barwnej fotografii. Uwagę krytyki zwróciły również świetne kreacje aktorskie Katharine Hepburn jako Rose i partnerującego jej Humphreya Bogarta, który za rolę kapitana Charliego Allnuta został uhonorowany Oscarem. Pastor Samuel Sayer i jego siostra Rose prowadzą w Afryce angielską misję. Żywność i pocztę dostarcza im do osady Charlie Allnut, który pływa starym rzecznym parowcem "Afrykańska Królowa". Gdy wybucha I wojna światowa i na wioskę napadają Niemcy, misjonarz ginie, a Rose znajduje schronienie na parowcu Allnuta. On - nieokrzesany zawadiaka, nie stroniący od butelki, i ona - pruderyjna, głęboko religijna starzejąca się panna nie mogą początkowo znaleźć wspólnego języka i odnoszą się do siebie bardzo nieufnie. Ale walka z Niemcami i trudy wojny powoli zbliżają ich do siebie, niechęć przeradza się w przyjaźń, a ta z kolei w gorącą miłość. Rose udaje się nakłonić Charliego, by wraz z nią fabrykował torpedy, którymi mają zaatakować niemiecki statek. Nawałnica powoduje jednak uszkodzenie ich parowca i oboje dostają się w ręce Niemców, którzy skazują ich na śmierć za rzekome szpiegostwo. Przed egzekucją Rose i Charlie pragną się pobrać i dostają na to zgodę wroga. 19:00 GALA XXII FESTIWALU TEATRU POLSKIEGO RADIA I TEATRU TELEWIZJI POLSKIEJ - DWA TEATRY - ZAMOŚĆ 2023 Widowisko, 100 min, Polska, 2023 Scenariusz: Malgorzata Kosturkiewicz W dniach 16 - 19 czerwca 2023 r. w Zamościu odbędzie się XXII Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej Dwa Teatry. Podczas uroczystości wręczone zostaną nagrody w 18 kategoriach dla twórców. Galę poprowadzą Katarzyna Sanocka i Krzysztof Grzybowski. 20:55 KINO MISTRZÓW - TESS (TESS) Melodramat, 164 min, Wielka Brytania/Francja, 1979 Reżyseria: Roman Polański Scenariusz: Gerard Brach, Roman Polanski, John Brownjohn Zdjęcia: Ghislain Cloquet, Geoffrey Unsworth Muzyka: Philippe Sarde Aktorzy: Nastassja Kinski, Peter Firth, Leigh Lawson, John Collin, Sylvia Coleridge, Tony Church, Tom Chadbon, Rosemary Martin Zrealizowana z niezwykłym pietyzmem i imponującą starannością, świadomie wyciszona i pełna liryzmu adaptacja wiktoriańskiej powieści Thomasa Hardy ' ego, była niewątpliwą niespodzianką w twórczości reżysera "Matni". Jest to wzruszająca, ale i gorzka opowieść o tragicznym losie młodej wiejskiej dziewczyny, która staje się ofiarą bezwzględnych norm społecznych, ale również ślepego losu, przypadku, który naznacza jej życie swoistym fatum. Piękne zdjęcia, scenografia, kostiumy (nagrodzone Oscarami), wspaniała rola Nastassii Kinski są niezaprzeczalnymi atutami tej pasjonującej opowieści o miłości i nietolerancji, toczącej się w zmiennym rytmie pór roku, stanowiącymi swego rodzaju dopełnienie i jednocześnie odzwierciedlenie losu bohaterki. [Filmoteka Narodowa] 00:25 PANORAMA KINA POLSKIEGO - DEMON (DEMON) Dramat, 93 min, Polska/Izrael, 2015 Reżyseria: Marcin Wrona Scenariusz: Marcin Wrona, Paweł Maślona Zdjęcia: Paweł Flis Aktorzy: Itay Tiran, Agnieszka Żulewska, Andrzej Grabowski, Tomasz Schuchardt, Adam Woronowicz, Włodzimierz Press, Tomasz Ziętek, Cezary Kosiński, Katarzyna Gniewkowska, Marzena Barełkowska - Cyrwus, Anna Smołowik, Katarzyna Herman, Filip Pławiak, Piotr Domalewski, Ireneusz Kozioł Piotr, nazywany przez przyjaciół Pytonem, przyjeżdża z Anglii do Polski na ślub z piękną Żanetą. W starym domu otrzymanym w prezencie od przyszłego teścia zamierza urządzić rodzinne gniazdko dla siebie i narzeczonej. Plany komplikują się, gdy w przeddzień wesela mężczyzna znajduje ludzkie szczątki, zakopane nieopodal posesji. W trakcie oględzin dochodzi do nieszczęśliwego wypadku. Piotr traci przytomność, a po odzyskaniu świadomości odkrywa, że jego makabryczne znalezisko zniknęło, a on sam nie potrafi przypomnieć sobie niczego z ostatnich godzin. Tymczasem rozpoczyna się wesele. Zaproszeni na uroczystą ceremonię goście, na czele z bratem Żanety - Jasnym - dostrzegają, że z panem młodym zaczyna się dziać coś niepokojącego. Nagrody: 2015Austin (Fantastic Fest) - Nagroda dla najlepszego filmu w kategorii: Horror; Hajfa (Międzynarodowy Festiwal Filmowy) - Nagroda za najlepszy film w kategorii "Between Judaism and Israelism"; Sitges (MFF Fantastycznych i Grozy) - nagroda za najlepsze zdjęcia; Cottbus (Festiwal Młodego Kina Wschodnioeuropejskiego) - Wyróżnienie Specjalne. (filmpolski.pl) 02:10 KINO NOCNE - DALEKI KRAJ (THE FAR COUNTRY) Western, 92 min, USA 1954 Reżyseria: Anthony Mann Scenariusz: Borden Chase Aktorzy: James Stewart, Ruth Roman, Corinne Calvet, Walter Brennan, John McIntire, Jay C. Flippen, Henry Morgan, Steve Brodie, Royal Dano i inni Terytorium Jukonu, rok 1896. Doświadczony kowboj Jeff Webster i jego stary przyjaciel Ben Tatem docierają ze stadem bydła z Wyoming do Seattle, skąd chcą przewieźć zwierzęta statkiem do Skagway. Niesłusznie oskarżony o morderstwo Jeff o mało nie zostaje aresztowany, ale w ostatniej chwili udaje mu się ukryć na statku w kajucie Rondy Castle, właścicielki saloonu w Skagway. Dotarłszy z Benem oraz całym stadem na miejsce, Jeff popada w kolejne tarapaty: pędzone główną ulicą zwierzęta zakłócają przebieg rozpoczynającej się właśnie egzekucji, którą zasądził rządzący bezwzględnie miasteczkiem niejaki Gannon. Każe on aresztować Webstera i zarekwirować stado. Co prawda, później zwraca kowbojowi wolność, ale bydła oddać już nie chce. Nie mając szans w nierównej walce z ludźmi "szeryfa" Gannona, Webster najmuje się wraz z Benem i Rubem jako przewodnik, który ma przeprowadzić przez góry, do leżącego już w Kanadzie miasteczka Dawson, Rondę Castle. Kobieta chce tam założyć kolejny saloon. Przystojny i odważny Jeff bardzo się jej podoba. Nocą, korzystając z tego, że Ronda i jej ludzie zasnęli, Jeff potajemnie wraca do Skagway i zabiera swoje stado. Udaje mu się bezpiecznie przepędzić bydło za granicę. Gannon za późno zauważa zniknięcie zwierząt i pościg okazuje się już nieskuteczny. Ale Jeff wie, że mściwy i cyniczny Gannon nie daruje mu tego. W ślad za Jeffem ze Skagway przybywa młoda dziewczyna, Renee Vallon, córka lekarza, która zakochała się w dzielnym kowboju. W Dawson Ben i Jeff korzystnie sprzedają swoje stado i za otrzymane pieniądze nabywają złotonośną działkę. Nie najgorzej im się wiedzie, znajdują sporo złota, podobnie zresztą jak inni poszukiwacze, w tym także Renee. Ronda prowadzi swój dobrze prosperujący bar. Ale pewnego dnia i tam pojawia się Gannon ze swoimi rewolwerowcami. Chce odebrać miejscowym ich złotodajne działki, a przy okazji wyrównać porachunki z Jeffem. 04:00 SCENA MUZYCZNA - SEBASTIAN WYPYCH - "POLSKA ENTER" Koncert, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Sebastian Wypych W kolejnym odcinku "Sceny muzycznej" wystąpi Sebastian Wypych. Kontrabasista zaprezentuje materiał z premierowej płyty "Polska Enter". Sebastian Wypych pracę nad tym albumem rozpoczął od podróży po Polsce, podczas której spotykał się ze śpiewakami ludowymi i nagrywał ich pieśni a capella. Następnie dokomponował partie kontrabasu i elektroniki. 05:00 ŚLIMAKI Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2015 Reżyseria: Grzegorz Szczepaniak Scenariusz: Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Daniel Wawrzyniak, Marek Kozakiewicz Muzyka: Mikołaj Majkusiak Andrzej wraz z kolegą postanawia założyć park hodowlany dla ślimaków. Mimo braku doświadczenia wierzy w sukces przedsięwzięcia. Z pomocą przychodzi mu Grzegorz Skalmowski z Pasłęka, polski guru tej dziedziny, zwany Ślimaczanym Królem, który udziela cennych porad. Trwają przygotowania do rozpoczęcia hodowli. W przerwach w pracy mężczyźni prowadzą rozmowy o życiu i śmierci, miłości i przyjaźni, które stają się kwintesencją filmu, ślimak zaś urasta do roli symbolu odradzania się i życia wiecznego.