TVP Nauka Wtorek, 20.06.2023 06:00 PODRÓŻNIK - MALAGA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem autorzy programu, Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska, wyruszają do Malagi, słonecznego kurortu na południu Hiszpanii, malowniczo położonego na słynnym Costa del Sol. Malaga uchodzi za perłę Andaluzji. Nad miastem wznosi się wspaniała Alcazaba - twierdza z czasów Maurów, która rozmachem śmiało może się równać z Alhambrą w Granadzie. Malagę będziemy zwiedzać otwartym turystycznym busem. Trasa przejazdu ciągnie się głównymi ulicami, aż do Gibralfaro, drugiego zamku strzegącego niegdyś miasta od strony morza. Po drodze zahaczymy o dom Pabla Picassa. Największy artysta XX wieku urodził się bowiem w Maladze. I choć spędził w niej zaledwie 10 lat to pozostawiła w jego twórczości wszystko, co andaluzyjskie: dźwięki flamenco, namiętność do kobiet i umiłowanie do corridy. W Maladze znajduje się muzeum Picassa ze wspaniałymi zbiorami. Wizyta w muzeum to obowiązek każdego turysty odwiedzającego Andaluzję. I wreszcie autorzy programu zapraszają na łyk malagi - czyli słynnego deserowego hiszpańskiego wina. Najsłynniejsza bodega w mieście to El Pimpi. Stare, zabytkowe mury restauracji kryją niejedną tajemnicę. Do dziś regularnie odwiedza ją rodzina Picassów oraz słynny gwiazdor filmowy Antonio Banderas, który także urodził się w Maladze. To piękne miasto ma również swoją tradycję filmową. Co roku odbywa się tu hiszpański festiwal młodego kina. Ekipa polskich dokumentalistów trafiła akurat na rewię gwiazd i przegląd dorobku współczesnej kinematografii hiszpańskiej. 06:25 PODRÓŻNIK - COSTA DEL SOL Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu "Podróżnik" wybrali się tym razem na na południe Andaluzji, w okolice Malagi i na pokryte białym piaskiem wybrzeże. Rosną tam tropikalne owoce i rośliny. Temperatura wody rzadko spada poniżej 20 C. To prawdziwy raj dla turystów. Głównym celem wycieczek jest Marbella, kurort znany z eleganckich hoteli i restauracji, pięknych, szerokich plaż i portów jachtowych. Latem trudno tam znaleźć ustronne miejsce. Będąc na Costa del Sol, warto się wybrać na samochodową wycieczkę do Rondy, miasteczka położonego kilkanaście kilometrów od wybrzeża. Ronda, opisana przez Ernesta Hemingwaya, słynie z największej w całej Hiszpanii corridy. Fantastyczna architektura, pomniki, krajobrazy, wreszcie urocze zaułki, kryjące niejedną tajemnicę, mogą przyprawić odwiedzających Rondę o zawrót głowy. Równie ciekawa będzie wyprawa do Anquetery, miasteczka z potężną twierdzą z czasów Maurów, będącą przez wieki chlubą tamtejszych władców. Ponadto, jak zwykle w "Podróżniku", mnóstwo praktycznych informacji o sposobach spędzania wakacji w południowej Andaluzji, w tym także o jej bardzo ciekawej i smacznej kuchni. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /61/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:20 CZY WIESZ, ŻE? - /62/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:55 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /4/ PSYCHIATRIA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Nowoczesny magazyn o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Odcinek czwarty poświęcony jest psychiatrii. Było źle, a jest jeszcze gorzej. Pandemia koronawirusa w ogromnym stopniu przyczyniła się i niestety w dalszym ciągu przyczynia, do wzrostu wśród nieletnich depresji, stanów lękowych, zaburzeń odżywiania, jak również zachowań autodestrukcyjnych, a nawet prób samobójczych. Jak rozpoznać problemy psychiczne u dzieci? Jak je rozwiązywać, a przede wszystkim - jak ich unikać? 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 10 HAJNÓWKA Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Blisko granicy polsko - białoruskiej jest takie miejsce, które upodobały sobie żubry. To Puszcza Białowieska - jedyny polski obiekt przyrodniczy wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Teren Podlasia to malowniczy zakątek nie tylko pod względem unikalnych zjawisk natury. Przydrożne kapliczki, prawosławne krzyże czy cerkwie oraz wyjątkowa dla tych terenów wiejska architektura sprawiają, że Podlasie to wyjątkowy region Polski. Tomek rozpoczyna swoją wędrówkę po tej okolicy w Hajnówce, która nazywana jest Bramą Puszczy Białowieskiej. To największa miejscowość leżąca bezpośrednio przy majestatycznej puszczy. To właśnie tu, na skwerze stoi pomnik żubra - wizytówka całego powiatu. Ale Hajnówka zasłynęła w świecie nie tylko z powodu żubrów, ale także z niezwykłego chóralnego śpiewu. 09:00 O WYMIERANIU GATUNKÓW (EXTINCTION: THE FACTS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Sir David Attenborough przygląda się kryzysowi wymierania, badając przyczyny gwałtownego ubywania zwierząt i roślin oraz odkrywając potencjalne rozwiązania tego globalnego problemu. W ciągu nieco ponad 40 lat populacje zwierząt skurczyły się o 60%. Milion gatunków roślin i zwierząt stoi już teraz w obliczu wyginięcia, a wiele z nich spotka to w ciągu dziesięcioleci, jeśli nie zostaną podjęte pilne działania. Dlaczego tak się dzieje? Sir David prowadzi śledztwo. Bada przyczyny kryzysu spowodowanego przez człowieka, w tym polowania, toksyczne odpady i przekształcanie gruntów pod rolnictwo. Sir David ujawnia również zmiany, które mogą mieć znaczenie dla odwrócenia tego zagrożenia. Odpowiedzialna konsumpcja, ograniczanie spożycia mięsa i obniżanie emisji dwutlenku węgla to potencjalne czynniki zmieniające zasady gry. Naturalny zegar można cofnąć, o ile nie zaczniemy działać zbyt późno. 10:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O MRÓWCE: SAMOTNOŚĆ W TŁUMIE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o mrówce. Obywatelka systemu, tylko jedna mrówka z milionowej społeczności gigantycznego mrowiska, "wymyślona" przez autorów, za wszelką cenę stara się wypełnić rolę przypisaną jej w hierarchii. Jak w koszmarnym obozie obłędnej pracy, w tym społeczeństwie doskonałym jednostka jest niczym. Nawet widmo zagłady mrowiska nie zmienia tej zależności. Niespodziewana izolacja "wymyślonej" obraca się w jej dramat. 11:00 PODRÓŻNIK - MALAGA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem autorzy programu, Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska, wyruszają do Malagi, słonecznego kurortu na południu Hiszpanii, malowniczo położonego na słynnym Costa del Sol. Malaga uchodzi za perłę Andaluzji. Nad miastem wznosi się wspaniała Alcazaba - twierdza z czasów Maurów, która rozmachem śmiało może się równać z Alhambrą w Granadzie. Malagę będziemy zwiedzać otwartym turystycznym busem. Trasa przejazdu ciągnie się głównymi ulicami, aż do Gibralfaro, drugiego zamku strzegącego niegdyś miasta od strony morza. Po drodze zahaczymy o dom Pabla Picassa. Największy artysta XX wieku urodził się bowiem w Maladze. I choć spędził w niej zaledwie 10 lat to pozostawiła w jego twórczości wszystko, co andaluzyjskie: dźwięki flamenco, namiętność do kobiet i umiłowanie do corridy. W Maladze znajduje się muzeum Picassa ze wspaniałymi zbiorami. Wizyta w muzeum to obowiązek każdego turysty odwiedzającego Andaluzję. I wreszcie autorzy programu zapraszają na łyk malagi - czyli słynnego deserowego hiszpańskiego wina. Najsłynniejsza bodega w mieście to El Pimpi. Stare, zabytkowe mury restauracji kryją niejedną tajemnicę. Do dziś regularnie odwiedza ją rodzina Picassów oraz słynny gwiazdor filmowy Antonio Banderas, który także urodził się w Maladze. To piękne miasto ma również swoją tradycję filmową. Co roku odbywa się tu hiszpański festiwal młodego kina. Ekipa polskich dokumentalistów trafiła akurat na rewię gwiazd i przegląd dorobku współczesnej kinematografii hiszpańskiej. 11:25 PODRÓŻNIK - COSTA DEL SOL Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu "Podróżnik" wybrali się tym razem na na południe Andaluzji, w okolice Malagi i na pokryte białym piaskiem wybrzeże. Rosną tam tropikalne owoce i rośliny. Temperatura wody rzadko spada poniżej 20 C. To prawdziwy raj dla turystów. Głównym celem wycieczek jest Marbella, kurort znany z eleganckich hoteli i restauracji, pięknych, szerokich plaż i portów jachtowych. Latem trudno tam znaleźć ustronne miejsce. Będąc na Costa del Sol, warto się wybrać na samochodową wycieczkę do Rondy, miasteczka położonego kilkanaście kilometrów od wybrzeża. Ronda, opisana przez Ernesta Hemingwaya, słynie z największej w całej Hiszpanii corridy. Fantastyczna architektura, pomniki, krajobrazy, wreszcie urocze zaułki, kryjące niejedną tajemnicę, mogą przyprawić odwiedzających Rondę o zawrót głowy. Równie ciekawa będzie wyprawa do Anquetery, miasteczka z potężną twierdzą z czasów Maurów, będącą przez wieki chlubą tamtejszych władców. Ponadto, jak zwykle w "Podróżniku", mnóstwo praktycznych informacji o sposobach spędzania wakacji w południowej Andaluzji, w tym także o jej bardzo ciekawej i smacznej kuchni. 11:55 CZY WIESZ, ŻE? - /61/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:25 CZY WIESZ, ŻE? - /62/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:55 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /4/ PSYCHIATRIA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Nowoczesny magazyn o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Odcinek czwarty poświęcony jest psychiatrii. Było źle, a jest jeszcze gorzej. Pandemia koronawirusa w ogromnym stopniu przyczyniła się i niestety w dalszym ciągu przyczynia, do wzrostu wśród nieletnich depresji, stanów lękowych, zaburzeń odżywiania, jak również zachowań autodestrukcyjnych, a nawet prób samobójczych. Jak rozpoznać problemy psychiczne u dzieci? Jak je rozwiązywać, a przede wszystkim - jak ich unikać? 13:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 12 KATOWICE Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Katowice. To miasto zawsze stawiało na nowoczesność. Tutaj zbudowano jeden z pierwszych drapaczy chmur w Polsce, a sala sejmowa w stojącym tu monumentalnym budynku była wzorem dla sali sejmu w gmachu przy Wiejskiej w Warszawie. Symbolem miasta jest kosmiczny Spodek, za którym w ostatnim czasie wyrosła Strefa Kultury z futurystycznymi obiektami. Można tam posłuchać jednej z najlepszych orkiestr symfonicznych w Europie, obejrzeć wystawy pod ziemią, a nawet bezkarnie chodzić po dachach. 14:00 O WYMIERANIU GATUNKÓW (EXTINCTION: THE FACTS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Sir David Attenborough przygląda się kryzysowi wymierania, badając przyczyny gwałtownego ubywania zwierząt i roślin oraz odkrywając potencjalne rozwiązania tego globalnego problemu. W ciągu nieco ponad 40 lat populacje zwierząt skurczyły się o 60%. Milion gatunków roślin i zwierząt stoi już teraz w obliczu wyginięcia, a wiele z nich spotka to w ciągu dziesięcioleci, jeśli nie zostaną podjęte pilne działania. Dlaczego tak się dzieje? Sir David prowadzi śledztwo. Bada przyczyny kryzysu spowodowanego przez człowieka, w tym polowania, toksyczne odpady i przekształcanie gruntów pod rolnictwo. Sir David ujawnia również zmiany, które mogą mieć znaczenie dla odwrócenia tego zagrożenia. Odpowiedzialna konsumpcja, ograniczanie spożycia mięsa i obniżanie emisji dwutlenku węgla to potencjalne czynniki zmieniające zasady gry. Naturalny zegar można cofnąć, o ile nie zaczniemy działać zbyt późno. 15:00 WSZYSTKO I NIC /1/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną. 16:05 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O MRÓWCE: SAMOTNOŚĆ W TŁUMIE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o mrówce. Obywatelka systemu, tylko jedna mrówka z milionowej społeczności gigantycznego mrowiska, "wymyślona" przez autorów, za wszelką cenę stara się wypełnić rolę przypisaną jej w hierarchii. Jak w koszmarnym obozie obłędnej pracy, w tym społeczeństwie doskonałym jednostka jest niczym. Nawet widmo zagłady mrowiska nie zmienia tej zależności. Niespodziewana izolacja "wymyślonej" obraca się w jej dramat. 17:05 PODRÓŻNIK - CANCUN Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska zapraszają na wyprawę do Cancun, jednego z najsłynniejszych kurortów świata, położonego w Meksyku nad brzegiem Morza Karaibskiego. Autorzy programu opowiedzą o tym malowniczym zakątku świata, kuszącym krystalicznie czystą wodą, piaszczystymi plażami i wieloma wakacyjnymi atrakcjami. Dowiemy się o możliwościach uprawiania sportów wodnych, nurkowania, a przede wszystkim o wyprawach, które można organizować w pobliżu turystycznego miasteczka. Dodatkową atrakcją będzie wyprawa do Tulum, jednego z najstarszych i najlepiej zachowanych portów z czasów przedkolumbijskich. Zobaczymy malowniczo położone nad samym morzem ruiny zamku. Poznamy architekturę miast Majów, dowiemy się, jaki ma ona związek z astronomią. Będą też opowieści o codziennym życiu osady w czasach jej świetności. W tej niezwykłej wędrówce dotrzemy także do Xcaret, kolejnego antycznego miasta. Wokół jego ruin powstał park rozrywki i kultury. Będziemy podziwiać gigantyczne żółwie, papugi, pantery, zwierzęta, które niegdyś zamieszkiwały Jukatan. Podróżując do Meksyku, trzeba koniecznie skosztować tutejszych specjałów. Poznajmy smaki meksykańskiej kuchni: sałatkę "nos psa" i sos - "pico de gallo". Będzie też mowa o zasadach podawania i przyrządzania tradycyjnych miejscowych potraw. 17:30 PODRÓŻNIK - EIVISSA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Eivissa to po prostu nazwa Ibizy, jednej z wysp archipelagu Balearów. I stolicy wyspy. Setka słonecznych plaż, wspaniałe krajobrazy, punicka i rzymska architektura - to atrybuty tej niewielkiej, bo liczącej zaledwie 20 km długości wyspy. Ale największy rozgłos przyniosła Ibizie inwazja hippisów, którzy niegdyś zakładali tam swoje komuny i osiedlali się. Na Ibizę zjeżdża corocznie ponad milion turystów. Znajdują tu rozrywkę i wypoczynek. My poszukaliśmy świata minionego, ciszy i miejsc natchnienia dla poetów i muzyków. Bo oprócz plaż nie mniejsze wrażenie robią oliwne gaje, stare mauretańskie wioski i przydrożne kościółki. To wszak na Ibizie całe lata tworzył muzyk Mike Oldfield, zbudowali tam swoje domy Linda Evangelista i Roman Polański. Zaczęliśmy od Ses Salines, najstarszego miejsca w całym basenie śródziemnomorskim, skąd czerpano złoto ówczesnego świata - sól. Mieliśmy okazję zobaczyć cmentarz punicki, który odkopano w centrum stolicy Ibizy, czyli Eivissie. Nad miastem góruje katedra oraz tzw. Dalt Vila, czyli po prostu starówka. Spacer wąskimi uliczkami to czysta przyjemność. Białe fasady domów i okalające je pnącza roślin i kwiatów dopełniają niezwykłego uroku tego miejsca. Z Eivissy wszystkie drogi prowadzą na hippisowski bazarek. Znaleźć tam można wszystko, ale największym urokiem jest podziwianie sprzedawców - starych hippisów, którzy przybyli na Ibizę przed ćwierćwieczem, teraz przystrzygli nieco włosy, złagodnieli i sprzedają pamiątki, często wykonane własnoręcznie. Kiedy nadchodzi zima, pakują swoje skarby i odlatują do Indii do Goa, by często spotkać tam tych samych turystów, którzy letnie urlopy spędzają na Ibizie. 17:55 CZY WIESZ, ŻE? - /63/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /64/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 OPERACJA ZDROWIE - CUKRZYCA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Jeszcze wcale nie tak dawno zdiagnozowanie cukrzycy typu 1 insulinozależnej wiązało się z koniecznością olbrzymiej zmiany codziennego życia, koniecznością podawania insuliny w wyznaczonych godzinach, spożywania posiłków o określonej ilości węglowodanów, o stałych porach, z zakazem uprawiania sportu, zakazem wykonywania wielu zawodów. Dzisiaj nowoczesna diabetologia pozwala na prowadzenia prawie normalnego życia, pomagają jej w tym nowoczesne pompy insulinowe oraz systemy monitorowania glikemii. Diagnoza nie oznacza końca prawdziwego życia i wiele osób z cukrzycą typu 1 nadal z powodzeniem żyje prawie tak jak przed chorobą. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 11 DOLINA NARWI Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Dolinę Narwi - rejon z wyjątkowo piękną przyrodą i zabytkami. Narwiański Park Narodowy i jego okolice to przestrzeń idealna, by zwolnić i zachwycać się wodą, powietrzem i słońcem. Narew nazywana jest polską Amazonką. Nie jest to związane z jej długością, lecz z rzadko spotykaną na świecie budową koryta rzeki. Wyjątkowa przyroda sprzyja zwierzętom; zakamarki w trzcinie to bezpieczne miejsce do uwicia ptasich gniazd. Przyjeżdżając tu, warto też odwiedzić miasta z ciekawą historią. Do takich należą m.in. Tykocin oraz Suraż, w którym Tomasz Bednarek zwiedził niezwykłe muzea, założone przez prawdziwych pasjonatów historii. 20:00 NA TROPIE EPIDEMII - KŁOPOTY Z KOMARAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 21:00 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KSIĘŻYCOWA GORĄCZKA (COSMIC FRONT: MOON RUSH - THE DAWNING AGE OF LUNAR COLONIZATION) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Dzięki odkryciu ogromnych rezerw wody i minerałów opuszczony niegdyś Księżyc szybko staje się nową granicą. Stany Zjednoczone, ze swoją historią umieszczania ludzi na Księżycu od czasu misji Apollo, a także Chiny i Indie weszły do walki o dalszą eksplorację załogową. Europa opublikowała koncepcję księżycowej wioski. Co przyniesie ta nowa gorączka Księżyca? Najnowsze dzieje eksploracji Księżyca i co może ona oznaczać dla naszej przyszłości. 21:55 POLACY ŚWIATU - KAROL OLSZEWSKI Magazyn, 4 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 22:05 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O MRÓWCE: SAMOTNOŚĆ W TŁUMIE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o mrówce. Obywatelka systemu, tylko jedna mrówka z milionowej społeczności gigantycznego mrowiska, "wymyślona" przez autorów, za wszelką cenę stara się wypełnić rolę przypisaną jej w hierarchii. Jak w koszmarnym obozie obłędnej pracy, w tym społeczeństwie doskonałym jednostka jest niczym. Nawet widmo zagłady mrowiska nie zmienia tej zależności. Niespodziewana izolacja "wymyślonej" obraca się w jej dramat. 23:05 PODRÓŻNIK - MALAGA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem autorzy programu, Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska, wyruszają do Malagi, słonecznego kurortu na południu Hiszpanii, malowniczo położonego na słynnym Costa del Sol. Malaga uchodzi za perłę Andaluzji. Nad miastem wznosi się wspaniała Alcazaba - twierdza z czasów Maurów, która rozmachem śmiało może się równać z Alhambrą w Granadzie. Malagę będziemy zwiedzać otwartym turystycznym busem. Trasa przejazdu ciągnie się głównymi ulicami, aż do Gibralfaro, drugiego zamku strzegącego niegdyś miasta od strony morza. Po drodze zahaczymy o dom Pabla Picassa. Największy artysta XX wieku urodził się bowiem w Maladze. I choć spędził w niej zaledwie 10 lat to pozostawiła w jego twórczości wszystko, co andaluzyjskie: dźwięki flamenco, namiętność do kobiet i umiłowanie do corridy. W Maladze znajduje się muzeum Picassa ze wspaniałymi zbiorami. Wizyta w muzeum to obowiązek każdego turysty odwiedzającego Andaluzję. I wreszcie autorzy programu zapraszają na łyk malagi - czyli słynnego deserowego hiszpańskiego wina. Najsłynniejsza bodega w mieście to El Pimpi. Stare, zabytkowe mury restauracji kryją niejedną tajemnicę. Do dziś regularnie odwiedza ją rodzina Picassów oraz słynny gwiazdor filmowy Antonio Banderas, który także urodził się w Maladze. To piękne miasto ma również swoją tradycję filmową. Co roku odbywa się tu hiszpański festiwal młodego kina. Ekipa polskich dokumentalistów trafiła akurat na rewię gwiazd i przegląd dorobku współczesnej kinematografii hiszpańskiej. 23:40 PODRÓŻNIK - COSTA DEL SOL Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu "Podróżnik" wybrali się tym razem na na południe Andaluzji, w okolice Malagi i na pokryte białym piaskiem wybrzeże. Rosną tam tropikalne owoce i rośliny. Temperatura wody rzadko spada poniżej 20 C. To prawdziwy raj dla turystów. Głównym celem wycieczek jest Marbella, kurort znany z eleganckich hoteli i restauracji, pięknych, szerokich plaż i portów jachtowych. Latem trudno tam znaleźć ustronne miejsce. Będąc na Costa del Sol, warto się wybrać na samochodową wycieczkę do Rondy, miasteczka położonego kilkanaście kilometrów od wybrzeża. Ronda, opisana przez Ernesta Hemingwaya, słynie z największej w całej Hiszpanii corridy. Fantastyczna architektura, pomniki, krajobrazy, wreszcie urocze zaułki, kryjące niejedną tajemnicę, mogą przyprawić odwiedzających Rondę o zawrót głowy. Równie ciekawa będzie wyprawa do Anquetery, miasteczka z potężną twierdzą z czasów Maurów, będącą przez wieki chlubą tamtejszych władców. Ponadto, jak zwykle w "Podróżniku", mnóstwo praktycznych informacji o sposobach spędzania wakacji w południowej Andaluzji, w tym także o jej bardzo ciekawej i smacznej kuchni. 00:05 CZY WIESZ, ŻE? - /63/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:35 CZY WIESZ, ŻE? - /64/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:05 OPERACJA ZDROWIE - CUKRZYCA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Jeszcze wcale nie tak dawno zdiagnozowanie cukrzycy typu 1 insulinozależnej wiązało się z koniecznością olbrzymiej zmiany codziennego życia, koniecznością podawania insuliny w wyznaczonych godzinach, spożywania posiłków o określonej ilości węglowodanów, o stałych porach, z zakazem uprawiania sportu, zakazem wykonywania wielu zawodów. Dzisiaj nowoczesna diabetologia pozwala na prowadzenia prawie normalnego życia, pomagają jej w tym nowoczesne pompy insulinowe oraz systemy monitorowania glikemii. Diagnoza nie oznacza końca prawdziwego życia i wiele osób z cukrzycą typu 1 nadal z powodzeniem żyje prawie tak jak przed chorobą. 01:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 11 DOLINA NARWI Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Dolinę Narwi - rejon z wyjątkowo piękną przyrodą i zabytkami. Narwiański Park Narodowy i jego okolice to przestrzeń idealna, by zwolnić i zachwycać się wodą, powietrzem i słońcem. Narew nazywana jest polską Amazonką. Nie jest to związane z jej długością, lecz z rzadko spotykaną na świecie budową koryta rzeki. Wyjątkowa przyroda sprzyja zwierzętom; zakamarki w trzcinie to bezpieczne miejsce do uwicia ptasich gniazd. Przyjeżdżając tu, warto też odwiedzić miasta z ciekawą historią. Do takich należą m.in. Tykocin oraz Suraż, w którym Tomasz Bednarek zwiedził niezwykłe muzea, założone przez prawdziwych pasjonatów historii. 02:05 NA TROPIE EPIDEMII - KŁOPOTY Z KOMARAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards