TVP Nauka Środa, 21.06.2023 06:00 PODRÓŻNIK - CANCUN Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska zapraszają na wyprawę do Cancun, jednego z najsłynniejszych kurortów świata, położonego w Meksyku nad brzegiem Morza Karaibskiego. Autorzy programu opowiedzą o tym malowniczym zakątku świata, kuszącym krystalicznie czystą wodą, piaszczystymi plażami i wieloma wakacyjnymi atrakcjami. Dowiemy się o możliwościach uprawiania sportów wodnych, nurkowania, a przede wszystkim o wyprawach, które można organizować w pobliżu turystycznego miasteczka. Dodatkową atrakcją będzie wyprawa do Tulum, jednego z najstarszych i najlepiej zachowanych portów z czasów przedkolumbijskich. Zobaczymy malowniczo położone nad samym morzem ruiny zamku. Poznamy architekturę miast Majów, dowiemy się, jaki ma ona związek z astronomią. Będą też opowieści o codziennym życiu osady w czasach jej świetności. W tej niezwykłej wędrówce dotrzemy także do Xcaret, kolejnego antycznego miasta. Wokół jego ruin powstał park rozrywki i kultury. Będziemy podziwiać gigantyczne żółwie, papugi, pantery, zwierzęta, które niegdyś zamieszkiwały Jukatan. Podróżując do Meksyku, trzeba koniecznie skosztować tutejszych specjałów. Poznajmy smaki meksykańskiej kuchni: sałatkę "nos psa" i sos - "pico de gallo". Będzie też mowa o zasadach podawania i przyrządzania tradycyjnych miejscowych potraw. 06:30 PODRÓŻNIK - EIVISSA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Eivissa to po prostu nazwa Ibizy, jednej z wysp archipelagu Balearów. I stolicy wyspy. Setka słonecznych plaż, wspaniałe krajobrazy, punicka i rzymska architektura - to atrybuty tej niewielkiej, bo liczącej zaledwie 20 km długości wyspy. Ale największy rozgłos przyniosła Ibizie inwazja hippisów, którzy niegdyś zakładali tam swoje komuny i osiedlali się. Na Ibizę zjeżdża corocznie ponad milion turystów. Znajdują tu rozrywkę i wypoczynek. My poszukaliśmy świata minionego, ciszy i miejsc natchnienia dla poetów i muzyków. Bo oprócz plaż nie mniejsze wrażenie robią oliwne gaje, stare mauretańskie wioski i przydrożne kościółki. To wszak na Ibizie całe lata tworzył muzyk Mike Oldfield, zbudowali tam swoje domy Linda Evangelista i Roman Polański. Zaczęliśmy od Ses Salines, najstarszego miejsca w całym basenie śródziemnomorskim, skąd czerpano złoto ówczesnego świata - sól. Mieliśmy okazję zobaczyć cmentarz punicki, który odkopano w centrum stolicy Ibizy, czyli Eivissie. Nad miastem góruje katedra oraz tzw. Dalt Vila, czyli po prostu starówka. Spacer wąskimi uliczkami to czysta przyjemność. Białe fasady domów i okalające je pnącza roślin i kwiatów dopełniają niezwykłego uroku tego miejsca. Z Eivissy wszystkie drogi prowadzą na hippisowski bazarek. Znaleźć tam można wszystko, ale największym urokiem jest podziwianie sprzedawców - starych hippisów, którzy przybyli na Ibizę przed ćwierćwieczem, teraz przystrzygli nieco włosy, złagodnieli i sprzedają pamiątki, często wykonane własnoręcznie. Kiedy nadchodzi zima, pakują swoje skarby i odlatują do Indii do Goa, by często spotkać tam tych samych turystów, którzy letnie urlopy spędzają na Ibizie. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /63/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /64/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:00 OPERACJA ZDROWIE - CUKRZYCA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Jeszcze wcale nie tak dawno zdiagnozowanie cukrzycy typu 1 insulinozależnej wiązało się z koniecznością olbrzymiej zmiany codziennego życia, koniecznością podawania insuliny w wyznaczonych godzinach, spożywania posiłków o określonej ilości węglowodanów, o stałych porach, z zakazem uprawiania sportu, zakazem wykonywania wielu zawodów. Dzisiaj nowoczesna diabetologia pozwala na prowadzenia prawie normalnego życia, pomagają jej w tym nowoczesne pompy insulinowe oraz systemy monitorowania glikemii. Diagnoza nie oznacza końca prawdziwego życia i wiele osób z cukrzycą typu 1 nadal z powodzeniem żyje prawie tak jak przed chorobą. 08:35 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 11 DOLINA NARWI Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tym razem Tomasz Bednarek odwiedza Dolinę Narwi - rejon z wyjątkowo piękną przyrodą i zabytkami. Narwiański Park Narodowy i jego okolice to przestrzeń idealna, by zwolnić i zachwycać się wodą, powietrzem i słońcem. Narew nazywana jest polską Amazonką. Nie jest to związane z jej długością, lecz z rzadko spotykaną na świecie budową koryta rzeki. Wyjątkowa przyroda sprzyja zwierzętom; zakamarki w trzcinie to bezpieczne miejsce do uwicia ptasich gniazd. Przyjeżdżając tu, warto też odwiedzić miasta z ciekawą historią. Do takich należą m.in. Tykocin oraz Suraż, w którym Tomasz Bednarek zwiedził niezwykłe muzea, założone przez prawdziwych pasjonatów historii. 09:00 NA TROPIE EPIDEMII - KŁOPOTY Z KOMARAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 10:00 TAJEMNICE ASTRONOMII KOPERNIKA 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Scenariusz: Michał Juszczakiewiecz, Robert Szaj Film dokumentalny z elementami fabularyzowanymi. Podróż śladami Mikołaja Kopernika i starożytnych badaczy Kosmosu. Twórcy filmu, podróżując w czasie do starożytnej Aleksandrii, Bagdadu, Wenecji, Rzymu i Watykanu, a także odwiedzając Frombork, Lubawę i Olsztyn, próbują odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób genialny polski astronom dokonał swojego wielkiego odkrycia. Gdzie znajdowało się legendarne obserwatorium - pavimentum Kopernika? Czym obserwował? Gdzie znajduje się jedyny instrument Kopernika, który dotrwał do naszych czasów? Czym zajmował się Kopernik podczas studiów we Włoszech? Czy na renesansowych dziełach Rafaela w Watykanie czy Giorgione w Wiedniu znajdują się wizerunki Mikołaja Kopernika? 10:50 POLACY ŚWIATU - KAROL OLSZEWSKI Magazyn, 4 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 11:00 PODRÓŻNIK - CANCUN Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska zapraszają na wyprawę do Cancun, jednego z najsłynniejszych kurortów świata, położonego w Meksyku nad brzegiem Morza Karaibskiego. Autorzy programu opowiedzą o tym malowniczym zakątku świata, kuszącym krystalicznie czystą wodą, piaszczystymi plażami i wieloma wakacyjnymi atrakcjami. Dowiemy się o możliwościach uprawiania sportów wodnych, nurkowania, a przede wszystkim o wyprawach, które można organizować w pobliżu turystycznego miasteczka. Dodatkową atrakcją będzie wyprawa do Tulum, jednego z najstarszych i najlepiej zachowanych portów z czasów przedkolumbijskich. Zobaczymy malowniczo położone nad samym morzem ruiny zamku. Poznamy architekturę miast Majów, dowiemy się, jaki ma ona związek z astronomią. Będą też opowieści o codziennym życiu osady w czasach jej świetności. W tej niezwykłej wędrówce dotrzemy także do Xcaret, kolejnego antycznego miasta. Wokół jego ruin powstał park rozrywki i kultury. Będziemy podziwiać gigantyczne żółwie, papugi, pantery, zwierzęta, które niegdyś zamieszkiwały Jukatan. Podróżując do Meksyku, trzeba koniecznie skosztować tutejszych specjałów. Poznajmy smaki meksykańskiej kuchni: sałatkę "nos psa" i sos - "pico de gallo". Będzie też mowa o zasadach podawania i przyrządzania tradycyjnych miejscowych potraw. 11:30 PODRÓŻNIK - EIVISSA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Eivissa to po prostu nazwa Ibizy, jednej z wysp archipelagu Balearów. I stolicy wyspy. Setka słonecznych plaż, wspaniałe krajobrazy, punicka i rzymska architektura - to atrybuty tej niewielkiej, bo liczącej zaledwie 20 km długości wyspy. Ale największy rozgłos przyniosła Ibizie inwazja hippisów, którzy niegdyś zakładali tam swoje komuny i osiedlali się. Na Ibizę zjeżdża corocznie ponad milion turystów. Znajdują tu rozrywkę i wypoczynek. My poszukaliśmy świata minionego, ciszy i miejsc natchnienia dla poetów i muzyków. Bo oprócz plaż nie mniejsze wrażenie robią oliwne gaje, stare mauretańskie wioski i przydrożne kościółki. To wszak na Ibizie całe lata tworzył muzyk Mike Oldfield, zbudowali tam swoje domy Linda Evangelista i Roman Polański. Zaczęliśmy od Ses Salines, najstarszego miejsca w całym basenie śródziemnomorskim, skąd czerpano złoto ówczesnego świata - sól. Mieliśmy okazję zobaczyć cmentarz punicki, który odkopano w centrum stolicy Ibizy, czyli Eivissie. Nad miastem góruje katedra oraz tzw. Dalt Vila, czyli po prostu starówka. Spacer wąskimi uliczkami to czysta przyjemność. Białe fasady domów i okalające je pnącza roślin i kwiatów dopełniają niezwykłego uroku tego miejsca. Z Eivissy wszystkie drogi prowadzą na hippisowski bazarek. Znaleźć tam można wszystko, ale największym urokiem jest podziwianie sprzedawców - starych hippisów, którzy przybyli na Ibizę przed ćwierćwieczem, teraz przystrzygli nieco włosy, złagodnieli i sprzedają pamiątki, często wykonane własnoręcznie. Kiedy nadchodzi zima, pakują swoje skarby i odlatują do Indii do Goa, by często spotkać tam tych samych turystów, którzy letnie urlopy spędzają na Ibizie. 11:55 CZY WIESZ, ŻE? - /63/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:25 CZY WIESZ, ŻE? - /64/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 OPERACJA ZDROWIE - CUKRZYCA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Jeszcze wcale nie tak dawno zdiagnozowanie cukrzycy typu 1 insulinozależnej wiązało się z koniecznością olbrzymiej zmiany codziennego życia, koniecznością podawania insuliny w wyznaczonych godzinach, spożywania posiłków o określonej ilości węglowodanów, o stałych porach, z zakazem uprawiania sportu, zakazem wykonywania wielu zawodów. Dzisiaj nowoczesna diabetologia pozwala na prowadzenia prawie normalnego życia, pomagają jej w tym nowoczesne pompy insulinowe oraz systemy monitorowania glikemii. Diagnoza nie oznacza końca prawdziwego życia i wiele osób z cukrzycą typu 1 nadal z powodzeniem żyje prawie tak jak przed chorobą. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 13 ZABRZE Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Kolejna wyprawa Tomasza Bednarka prowadzi do Zabrza. Węgiel kamienny odkryto tu w 1790 roku. Od tamtego momentu niewielka wieś stała się ziemią obiecaną dla przemysłowców. Jak grzyby po deszczu zaczęły wystarać kopalnie oraz huty, a sielski pejzaż przemienił się w industrialny, w którym dominowały szyby kopalniane oraz kominy. Górnictwo swój złoty wiek ma już za sobą, choć w Zabrzu wciąż działa kilka kopalń, w tym jedna prywatna. Jednak pamięć o przemysłowej przeszłości miasta nie przemija, bo z całego Górnego Śląska właśnie Zabrze najsilniej postawiło na turystykę industrialną. Dawne kopalnie to dziś miejsca, w których można z bliska przyjrzeć się, jak niegdyś wyglądała codzienna praca górników. 14:00 NA TROPIE EPIDEMII - KŁOPOTY Z KOMARAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 15:00 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KSIĘŻYCOWA GORĄCZKA (COSMIC FRONT: MOON RUSH - THE DAWNING AGE OF LUNAR COLONIZATION) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Dzięki odkryciu ogromnych rezerw wody i minerałów opuszczony niegdyś Księżyc szybko staje się nową granicą. Stany Zjednoczone, ze swoją historią umieszczania ludzi na Księżycu od czasu misji Apollo, a także Chiny i Indie weszły do walki o dalszą eksplorację załogową. Europa opublikowała koncepcję księżycowej wioski. Co przyniesie ta nowa gorączka Księżyca? Najnowsze dzieje eksploracji Księżyca i co może ona oznaczać dla naszej przyszłości. 16:00 TAJEMNICE ASTRONOMII KOPERNIKA 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Scenariusz: Michał Juszczakiewiecz, Robert Szaj Film dokumentalny z elementami fabularyzowanymi. Podróż śladami Mikołaja Kopernika i starożytnych badaczy Kosmosu. Twórcy filmu, podróżując w czasie do starożytnej Aleksandrii, Bagdadu, Wenecji, Rzymu i Watykanu, a także odwiedzając Frombork, Lubawę i Olsztyn, próbują odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób genialny polski astronom dokonał swojego wielkiego odkrycia. Gdzie znajdowało się legendarne obserwatorium - pavimentum Kopernika? Czym obserwował? Gdzie znajduje się jedyny instrument Kopernika, który dotrwał do naszych czasów? Czym zajmował się Kopernik podczas studiów we Włoszech? Czy na renesansowych dziełach Rafaela w Watykanie czy Giorgione w Wiedniu znajdują się wizerunki Mikołaja Kopernika? 16:50 POLACY ŚWIATU - KAROL OLSZEWSKI Magazyn, 4 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 17:00 PODRÓŻNIK - ULICE FEZU Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Fez uchodzi za jedno z najpiękniejszych miast Maghrebu. Dawna stolica Maroka została założona przez Mulaya Idrissa, prawnuka proroka Mahometa. W czasach Maurów Fez stanowił centrum ówczesnego świata. W IX wieku opisywano Fez jako jedno z cudów Allaha. Dla widzów "Podróżnika" Fez i jego tajemnice odkrywa Hassan Idrissi, przewodnik - potomek książęcego rodu. Oprowadza uliczkami mediny, czyli starówki Fezu. Na ulicach piętrzą się towary, przyprawy, warzywa, zwierzęta, ślimaki, słodycze, buty, dywany, a także skóry, Fez słynie bowiem z wyrobów garbarskich. Najstarsza garbarnia mieści się w centrum mediny i łatwo do niej trafić po... zapachu. Miasto przypomina labirynt. Dlatego najlepiej wynająć sobie przewodnika i wędrować utartym szlakiem, np. od bramy Bab Bu Dżelud. Od XIII stulecia prowadziła tamtędy główna droga do miasta. W Maroku miasta mają swoje kolory. Dla Fezu charakterystyczny jest niebieski, więc w tym kolorze jest także ta zabytkowa brama. Casablanca jest biała, a Marrakesz - rdzawy. Tuż za bramą zaciera się granica między przeszłością a teraźniejszością. W plątaninie uliczek, mieszaninie zapachów, surowości murów i obyczajach panujących na ulicy przybysz z zewnątrz odnajduje cały urok arabskiego miasta. 17:25 PODRÓŻNIK - SANT JOAN CIUTADELLA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino W dniu świętego Jana do miasteczka Ciutadella, położonego na wyspie Minorka w archipelagu Balearów na Morzu Śródziemnym, wjeżdża 200 czarnych rumaków. Wspaniałe widowisko oglądają tłumy ludzi przybyłych na uroczystość. Fiesta ma wieloletnią tradycję. Nawiązuje do parad rycerzy sprowadzonych na Minorkę przez króla Alfonsa III, pogromcy Maurów. Konie dosiadane przez ubranych na czarno jeźdźców galopują przez główny plac Ciutadelli - Placa d'es Born. Wszyscy próbują zatrzymać rumaki. Na przeszkodzie zwierzętom staje ponad 5000 osób. Cały plac wypełniają tłumy. Reszta miasta jest wtedy kompletnie wymarła. Aby nie dopuścić do zniszczeń i grabieży, witryny sklepowe zabija się deskami. Ulice są wysypane tonami piasku. Na tę niezwykłą uroczystość ściągają ludzie z całego basenu Morza Śródziemnego. Autorzy "Podróżnika" po raz pierwszy zawitali do Ciutadelli. Swój pobyt rozpoczynają od udziału w fieście Sant Joan, a następnie odkrywają uroki Ciutadelli, starego średniowiecznego miasta, które niegdyś było stolicą Minorki. Ponadto oglądają pamiątki po Gigantach, czyli monumentalne budowle z kamienia, wzniesione kilka tysięcy lat temu. Na koniec przekazują jeszcze garść informacji o regionalnej kuchni, lokalnych tradycjach i oczywiście plażach oraz o cichych i pełnych uroku zakątkach miasta. Minorka nie jest jeszcze w pełni odkryta przez turystów. Jest na pewno mniej znana od sąsiadującej z nią Majorki, ale - jak twierdzą znawcy - to idealne miejsce na spędzenie udanych wakacji. 17:50 TAJEMNICZY ŚWIAT ZWIERZĄT - TAJEMNICZY ŚWIAT ZWIERZĄT 31.05.2022 Magazyn, 6 min, Polska, 2022 Program przyrodniczy o charakterze edukacyjnym dla małych i dużych miłośników zwierząt. Joanna Łucka Szczygieł odsłania sekrety egzotycznych mieszkańców ZOO w Borysewie. Wraz z opiekunami zwierząt autorka opowiada o ich mądrości, zwyczajach, diecie, zachowaniu, przyjaźniach. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /65/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /66/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /5/ JESTEŚ TYM, CO JESZ Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Nowoczesny magazyn o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. "Jesteś tym, co jesz" - słyszał to prawie każdy. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę z tego co i jak je. Niestety, statystyki są przerażające. Polacy jedzą za dużo, za tłusto, za słono i za słodko, a polskie dzieci tyją najszybciej w Europie. Czym to grozi? Jak to zmienić? Co znaczy zdrowo się odżywiać? 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 12 KATOWICE Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Katowice. To miasto zawsze stawiało na nowoczesność. Tutaj zbudowano jeden z pierwszych drapaczy chmur w Polsce, a sala sejmowa w stojącym tu monumentalnym budynku była wzorem dla sali sejmu w gmachu przy Wiejskiej w Warszawie. Symbolem miasta jest kosmiczny Spodek, za którym w ostatnim czasie wyrosła Strefa Kultury z futurystycznymi obiektami. Można tam posłuchać jednej z najlepszych orkiestr symfonicznych w Europie, obejrzeć wystawy pod ziemią, a nawet bezkarnie chodzić po dachach. 20:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - OŻYWIĆ CZŁOWIEKA (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Wiele lat temu pewien naukowiec, Robert Cornish, zrealizował odwieczne marzenie całej ludzkości: przywrócić zmarłego do życia; marzenie, które wcześniej ożyło na kartach arcydzieła gotyckiej powieści "Frankenstein", opowiadającej o szalonym naukowcu, który tchnął życie w zwłoki i stworzył potwora. W latach trzydziestych XX wieku, kiedy powieść ta została przeniesiona na ekrany kinowe i film stał się wielkim hitem, Cornish podjął próby reanimacji człowieka. Wcześniej Cornishowi cudem udawało się przywrócić do życia zwierzęta, które wcześniej uśmiercił własnymi rękami. W tym odcinku przyglądamy się geniuszowi Roberta Cornisha, który próbował manipulować śmiercią za pomocą mocy nauki i ciemności. 20:45 POLACY ŚWIATU - KAROL OLSZEWSKI Magazyn, 4 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 21:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. BEZPIECZEŃSTWO (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 21:55 TAJEMNICE ASTRONOMII KOPERNIKA 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Scenariusz: Michał Juszczakiewiecz, Robert Szaj Film dokumentalny z elementami fabularyzowanymi. Podróż śladami Mikołaja Kopernika i starożytnych badaczy Kosmosu. Twórcy filmu, podróżując w czasie do starożytnej Aleksandrii, Bagdadu, Wenecji, Rzymu i Watykanu, a także odwiedzając Frombork, Lubawę i Olsztyn, próbują odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób genialny polski astronom dokonał swojego wielkiego odkrycia. Gdzie znajdowało się legendarne obserwatorium - pavimentum Kopernika? Czym obserwował? Gdzie znajduje się jedyny instrument Kopernika, który dotrwał do naszych czasów? Czym zajmował się Kopernik podczas studiów we Włoszech? Czy na renesansowych dziełach Rafaela w Watykanie czy Giorgione w Wiedniu znajdują się wizerunki Mikołaja Kopernika? 22:50 PODRÓŻNIK - CANCUN Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Tym razem Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska zapraszają na wyprawę do Cancun, jednego z najsłynniejszych kurortów świata, położonego w Meksyku nad brzegiem Morza Karaibskiego. Autorzy programu opowiedzą o tym malowniczym zakątku świata, kuszącym krystalicznie czystą wodą, piaszczystymi plażami i wieloma wakacyjnymi atrakcjami. Dowiemy się o możliwościach uprawiania sportów wodnych, nurkowania, a przede wszystkim o wyprawach, które można organizować w pobliżu turystycznego miasteczka. Dodatkową atrakcją będzie wyprawa do Tulum, jednego z najstarszych i najlepiej zachowanych portów z czasów przedkolumbijskich. Zobaczymy malowniczo położone nad samym morzem ruiny zamku. Poznamy architekturę miast Majów, dowiemy się, jaki ma ona związek z astronomią. Będą też opowieści o codziennym życiu osady w czasach jej świetności. W tej niezwykłej wędrówce dotrzemy także do Xcaret, kolejnego antycznego miasta. Wokół jego ruin powstał park rozrywki i kultury. Będziemy podziwiać gigantyczne żółwie, papugi, pantery, zwierzęta, które niegdyś zamieszkiwały Jukatan. Podróżując do Meksyku, trzeba koniecznie skosztować tutejszych specjałów. Poznajmy smaki meksykańskiej kuchni: sałatkę "nos psa" i sos - "pico de gallo". Będzie też mowa o zasadach podawania i przyrządzania tradycyjnych miejscowych potraw. 23:25 PODRÓŻNIK - EIVISSA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Eivissa to po prostu nazwa Ibizy, jednej z wysp archipelagu Balearów. I stolicy wyspy. Setka słonecznych plaż, wspaniałe krajobrazy, punicka i rzymska architektura - to atrybuty tej niewielkiej, bo liczącej zaledwie 20 km długości wyspy. Ale największy rozgłos przyniosła Ibizie inwazja hippisów, którzy niegdyś zakładali tam swoje komuny i osiedlali się. Na Ibizę zjeżdża corocznie ponad milion turystów. Znajdują tu rozrywkę i wypoczynek. My poszukaliśmy świata minionego, ciszy i miejsc natchnienia dla poetów i muzyków. Bo oprócz plaż nie mniejsze wrażenie robią oliwne gaje, stare mauretańskie wioski i przydrożne kościółki. To wszak na Ibizie całe lata tworzył muzyk Mike Oldfield, zbudowali tam swoje domy Linda Evangelista i Roman Polański. Zaczęliśmy od Ses Salines, najstarszego miejsca w całym basenie śródziemnomorskim, skąd czerpano złoto ówczesnego świata - sól. Mieliśmy okazję zobaczyć cmentarz punicki, który odkopano w centrum stolicy Ibizy, czyli Eivissie. Nad miastem góruje katedra oraz tzw. Dalt Vila, czyli po prostu starówka. Spacer wąskimi uliczkami to czysta przyjemność. Białe fasady domów i okalające je pnącza roślin i kwiatów dopełniają niezwykłego uroku tego miejsca. Z Eivissy wszystkie drogi prowadzą na hippisowski bazarek. Znaleźć tam można wszystko, ale największym urokiem jest podziwianie sprzedawców - starych hippisów, którzy przybyli na Ibizę przed ćwierćwieczem, teraz przystrzygli nieco włosy, złagodnieli i sprzedają pamiątki, często wykonane własnoręcznie. Kiedy nadchodzi zima, pakują swoje skarby i odlatują do Indii do Goa, by często spotkać tam tych samych turystów, którzy letnie urlopy spędzają na Ibizie. 23:50 CZY WIESZ, ŻE? - /65/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:15 CZY WIESZ, ŻE? - /66/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:40 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /5/ JESTEŚ TYM, CO JESZ Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Nowoczesny magazyn o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. "Jesteś tym, co jesz" - słyszał to prawie każdy. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę z tego co i jak je. Niestety, statystyki są przerażające. Polacy jedzą za dużo, za tłusto, za słono i za słodko, a polskie dzieci tyją najszybciej w Europie. Czym to grozi? Jak to zmienić? Co znaczy zdrowo się odżywiać? 01:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 12 KATOWICE Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Katowice. To miasto zawsze stawiało na nowoczesność. Tutaj zbudowano jeden z pierwszych drapaczy chmur w Polsce, a sala sejmowa w stojącym tu monumentalnym budynku była wzorem dla sali sejmu w gmachu przy Wiejskiej w Warszawie. Symbolem miasta jest kosmiczny Spodek, za którym w ostatnim czasie wyrosła Strefa Kultury z futurystycznymi obiektami. Można tam posłuchać jednej z najlepszych orkiestr symfonicznych w Europie, obejrzeć wystawy pod ziemią, a nawet bezkarnie chodzić po dachach. 01:45 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - OŻYWIĆ CZŁOWIEKA (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Wiele lat temu pewien naukowiec, Robert Cornish, zrealizował odwieczne marzenie całej ludzkości: przywrócić zmarłego do życia; marzenie, które wcześniej ożyło na kartach arcydzieła gotyckiej powieści "Frankenstein", opowiadającej o szalonym naukowcu, który tchnął życie w zwłoki i stworzył potwora. W latach trzydziestych XX wieku, kiedy powieść ta została przeniesiona na ekrany kinowe i film stał się wielkim hitem, Cornish podjął próby reanimacji człowieka. Wcześniej Cornishowi cudem udawało się przywrócić do życia zwierzęta, które wcześniej uśmiercił własnymi rękami. W tym odcinku przyglądamy się geniuszowi Roberta Cornisha, który próbował manipulować śmiercią za pomocą mocy nauki i ciemności.