TVP Dokument Czwartek, 29.06.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - WILCZE MANEWRY Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz W przepastnych Borach Dolnośląskich kryły się wielkie poligony wojsk radzieckich. Gdy wojska stąd odmaszerowały, pozostawiając po sobie zarastające lasem pustkowia, zapanowała tu niepodzielnie przyroda. Takiego, obfitującego w zwierzynę, a bezludnego matecznika nie mogły nie odkryć wilki. I przywędrowały tutaj, a za nimi wyruszyło dwoje badaczy wilczych zwyczajów i wędrówek. Wraz z nimi wyruszamy zimowym wilczym tropem, uczymy się odnajdywać na śniegu ślady godów wilczej pary, śledzić za pośrednictwem tropów ich łowieckie manewry. I dowiadujemy się, do jak dalekich, zagranicznych wędrówek są skłonni ci drapieżcy w poszukiwaniu dogodnych ostoi i łowisk. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 8 ZAMEK CZY LEPIANKA - DYLEMATY ŚREDNIOWIECZA Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy naprawdę ludzie w średniowieczu żyli wyłącznie w zamkach lub zimnych lepiankach? Okazuje się, że takie wyobrażenie nie ma nic wspólnego z prawdą. Rycerze i książęta na potrzeby mieszkalne budowali zagadkowe wieże, które, niestety, w większości nie przetrwały. Na szczęście takiego losu nie podzieliła unikatowa na skalę światową wieża w Siedlęcinie na Dolnym Śląsku. Radosław Kotarski odwiedza to ciekawe miejsce, by sprawdzić, w jakich warunkach żyli tam ludzie 700 lat temu. Odkrywa również tajemnicze malowidła ścienne, które przedstawiają losy dzielnego Lancelota, rycerza króla Artura. 07:00 NOTACJE - WŁODZIMIERZ NAHORNY. JEGO PORTRET Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2012 Autor: Atena Sawidis Włodzimierz Andrzej Nahorny (ur. 5 listopada 1941 r. w Radzyniu Podlaskim), muzyk jazzowy, pianista, saksofonista, flecista, kompozytor i aranżer. 07:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 102 JEZIORO ŚNIARDWY Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Michał Piedziewicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Śniardwy, największe jezioro w Polsce, ma powierzchnię ponad jedenastu tysięcy hektarów i niemal sto kilometrów linii brzegowej. Jest szerokie na trzynaście kilometrów, długie na dwadzieścia dwa i jednocześnie płytkie - średnia głębokość nie przekracza tu siedmiu metrów, a strefa sitowia wzdłuż płycizn przy brzegu, sięga niekiedy niemal dwustu metrów. Połączone z innymi jeziorami kanałami lub wąskimi przesmykami Śniardwy są częścią Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. W szczycie sezonu w przesmyku Przeczka panuje ruch nie mniejszy niż na ulicach wielkich miast. Wpływa się tu na Śniardwy w drodze z Giżycka i Mikołajek albo od południa z Rucianego - Nidy. Największe polskie jezioro kusi nie tylko żeglarzy, lecz jest również wyzwaniem dla piechurów i rowerzystów. W Okartowie można wsiąść na rower, by mazurskie morze poznać od strony lądu. Okolica to również raj dla miłośników zwierząt. Położona w Puszczy Piskiej i oczywiście nad Śniardwami stacja badawcza Polskiej Akademii Nauk specjalizuje się w hodowli konika polskiego, czyli prymitywnej rasy wywodzącej się od dzikich tarpanów. Stacja w Popielnie działa od lat pięćdziesiątych XX wieku. W zabytkowym spichlerzu mieści się jej muzeum, a tuż obok stajnie. 07:45 WETERYNARZE Z SERCEM - /122/ Reality show, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Poznajcie owczarka niemieckiego Kenzo, funkcjonariusza podkarpackiej Krajowej Administracji Skarbowej, który specjalizuje się w wyszukiwaniu gatunków CITES, czyli zagrożonych wyginięciem zwierząt i roślin. Jest jednym z dwóch psów w Polsce posiadających takie kwalifikacje. Wiele zwierząt uratowanych podczas przemytu znalazło schronienie w ogrodzie zoologicznym w Zamościu. Egzotyczne okazy papugi, kuce szetlandzkie, aligatory, pytony, żółwie czy kangury znalazły tu swój azyl. W naszym kąciku behawiorystycznym - labrador Leon. Zobaczycie sposób na bezpieczny spacer bez kagańca chroniącego przed podejmowaniem niebezpiecznych pokarmów z ziemi. 08:15 PUŁAPKI KONSUMENCKIE - ODC. 3 MIESZKANIE ZABÓJCZE DLA KLIMATU (CONSUMERS TRAPS 3. WHAT CLIMATE KILLS / VERBRAUCHERCHECK 3. KLIMAKILLER) Serial dokumentalny, 44 min, Austria/Niemcy, 2019 Reżyseria: Andrea Eder, Christine Grabner W odcinku trzecim dowiemy się, jakie rzeczy w naszych domach i mieszkaniach są zabójcze dla klimatu. Co powoduje globalne ocieplenie, a co za tym idzie narastające zagrożenie dla nas. Nie oszczędzamy energii elektrycznej, wody, korzystamy bez opamiętania z dóbr konsumpcyjnych. Na szczęście coraz więcej mówi się o sposobach ochrony i ratowania naszej planety przed zagładą. 09:10 WYSPY CZASÓW ODYSEUSZA - KRÓLESTWO SŁOŃCA (ISLANDS IN TIME - A WILDLIFE ODYSSESY 3. RULED BY THE SUN) Cykl dokumentalny, 53 min, Austria, 2017 Reżyseria: Matt Hamilton, Paul Reddish Trzyczęściowy film dokumentalny o wyspach Azji Południowo - Wschodniej, które należą do najbardziej ciekawych i różnorodnych miejsc na Ziemi. Są domem dla majestatycznych, pięknych i dziwacznych zwierząt. Na wyspach między Australią i Azją potężne siły utworzyły najbogatsze biosfery na ziemi. Istnieje moc, rządząca ponad wszystkimi i dyktująca codzienny rytm, do którego musi się dostosować każda forma życia. Zmienia jedne drzewa lasów deszczowych we wznoszące się olbrzymy, a drugie w groźnych zabójców. Dziwne stworzenia kryją się w cieniu, za to inne pławią się w dającej im życie energii tropikalnego słońca. Las czeka na swojego władcę. Życie tu od milionów lat podporządkowane jest rytmowi dnia. To stały cykl, rządzony przez moc słońca. Rodziny gibonów zaznaczają swoje miejsca na czubkach drzew specjalną pieśnią. Dźwięk niesie się daleko w chłodnym powietrzu świtu. Pieśń gibbonów zwiastuje pojawienie się największej siły, rządzącej tym prastarym lasem deszczowym. Wyspy ciągną się wzdłuż równika, dlatego słońce wstaje o tej samej porze każdego dnia. To stały element wiecznie powtarzającego się cyklu. Rośliny i zwierzęta w lesie deszczowym poddają się władzy słońca bardziej niż jakiekolwiek innej. Drzewa potrzebują energii słonecznej, by rosnąć. Miliardy liści parują, chłonąc życiodajne promienie. W trakcie dnia słońce staje się coraz mocniejsze. Wczesnym rankiem pod koronami drzew jest niezwykle ruchliwie. Zielone królestwo to niełatwe miejsce do życia, dlatego młody orangutan sumatrzański spędza 9 lat przy matce, ucząc się dżungli. U naczelnych, nie licząc nas ludzi, to najdłuższy okres dzieciństwa. Właśnie się zaczyna ważny dzień nauki. Wśród człowiekowatych orangutany sumatrzańskie to wyjątek, bo prowadzą głównie tryb życia nadrzewny. Nowo narodzony maluch spędzi całe życie w koronach drzew. Musi się nauczyć bezpiecznej nawigacji. Matka porusza się z wielką ostrożnością. Zachowuje równowagę w przemieszczaniu się nawet po najbardziej zdradzieckich lianach. Orangutany sumatrzańskie to nadzwyczajne naczelne ze względu na sposób poruszania się wśród drzew. Zamiast skakać matka powoli się przemieszcza, wykorzystując swój ciężar do pokonywania odległości między gałęziami. W czasie wspólnych lat samica uczy dziecko przetrwania w promieniach słońca. Habitat ten od milionów lat zdominowany przez jedną rodzinę drzew; są to dwuskrzydlcowate, jest ich setki gatunków i w niektórych miejscach zajmują 80 procent lasu. Jak w przypadku większości drzew walka o światło zaczyna się w ciemnych głębinach lasu. 10:05 SKARBY EUROPY - SKARBY EUROPY ODC. 4 PORTUGALIA (TREASURES OF EUROPE EP. 4 TRESORS DU PORTUGAL) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Gracja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 11:10 KOMENDANCI "DARU POMORZA" Reportaż, 20 min, Polska, 1980 Scenariusz: Marek Kański Zdjęcia: Andrzej Dobrzyński Żaglowiec szkolny "Dar Pomorza" został zakupiony przez społeczeństwo Pomorza w 1929 roku dla Szkoły Morskiej w Gdyni. Historia statku nierozerwalnie związana jest z jego kolejnymi dowódcami. W polskiej historii statkiem dowodziło sześciu komendantów. Reportaż przedstawia sylwetki dowódców "Daru Pomorza": Konstantego Maciejewicza (1929 - 1938), Konstantego Kowalskiego (1938 - 1939), Alojzego Kwiatkowskiego (1939 - 1945), Stefana Gorazdowskiego (1946 - 1953), Kazimierza Jurkiewicza (1953 - 1977) oraz Tadeusza Olechnowicza (1977 - 1982), ostatniego dowódcy statku. 11:35 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 3. DUNAJ Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski Scenariusz: Konrad Zagórski Prowadzący: Lena Urbańska Wykonawcy: Agnieszka Barjasz Cykl reportaży, niewiele mający wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Dunaj to druga najdłuższa rzeka w Europie oraz północna granica Bałkanów. Razem z Leną wybierzemy się w podróż wzdłuż tej granicy i odwiedzimy rozlewisko Dunaju w Rumunii, Nowy Sad w Serbii czy miejsce, w którym Dunaj spotyka się z Drawą w Chorwacji. W każdym miejscu poznamy lokalnych bohaterów, którzy pokażą nam trzy różne perspektywy życia przy tej niesamowitej rzece. Będzie to odcinek o silnym związku człowieka z naturą. 12:05 PIERWSZY UŁAN DRUGIEJ RZECZYPOSPOLITEJ Film dokumentalny, 57 min, Polska, 1994 Reżyseria: Zygmunt Adamski Scenariusz: Zygmunt Adamski Wykonawcy: Tadeusz Borowski Przeciętnemu Polakowi gen. Bolesław Wieniawa Długoszowski kojarzy się z historią jego rzekomego wjazdu na koniu do "Adrii", hulankami, kobietami - twierdzi autor filmu Zygmunt Adamski. Jego zamierzeniem było zrealizowanie takiego filmu o Wieniawie, który "odkłamałby" tę legendę. Jeden ze współpracowników generała mówił o nim, iż był "człowiekiem wszechstronnie inteligentnym, wszechstronnie wykształconym i o wszechstronnych zainteresowaniach, szlachetnym, rycerskim... wyrosłym od dziecka na starych tradycjach polskiej, szlacheckiej rodziny. Człowiekiem łączącym w sobie wszystkie przymioty żołnierskie, po żołniersku twardym i po żołniersku wyrozumiałym. Człowiekiem wielkiego serca". Wieniawa był zawsze przede wszystkim żołnierzem, w ciągu dwudziestu lat przeszedł wszystkie stopnie wojskowe - od szeregowca do generała dywizji. Służył w legionach i był adiutantem Józefa Piłsudskiego, pełnił funkcje dyplomatyczne: attache wojskowego w Bukareszcie i ambasadora w Rzymie, przez dwa dni był też prezydentem Rzeczypospolitej. Z zawodu lekarz medycyny, zajmował się także plastyką i poezją. To o nim mówiono, że jest "najlepszym poetą wśród żołnierzy i najlepszym żołnierzem wśród poetów". Był legendą międzywojennego życia stolicy. Na film Zygmunta Adamskiego złożą się bogate materiały filmowe z archiwów krajowych i zagranicznych, dokumenty znajdujące się w rękach prywatnych, fotografie rodzinne oraz wspomnienia osób związanych z Wieniawą. Motywem wiążącym będą zaś fragmenty filmu zrealizowanego w czasie zjazdu oficerów zawodowych Kawalerii II Rzeczypospolitej, który odbył się dwa lata temu w Warszawie i Grudziądzu. 13:05 ZŁĄCZYĆ SIĘ Z NARODEM Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jerzy Szkamruk Niezwykle wzruszająca opowieść o potomkach Polaków, którzy w latach trzydziestych XX wieku zostali zesłani do Kazachstanu. Bohaterowie filmu to drugie i trzecie pokolenie Polaków wywiezionych przez sowietów na stepy w 1936 roku. Pochodzą z małej, lecz uroczej wioski w Kazachstanie o polsko brzmiącej nazwie Zielony Gaj, a widz spotyka ich oczekujących na repatriację, gdyż, jak wskazuje to tytuł filmu, chcą złączyć się z narodem. Film składa się z trzech części a każda przedstawiona historia jest pełna wzruszeń i emanuje tęsknotą za Ojczyzną. Niejeden raz ściska widza za gardło. 14:05 DZIKA AUSTRIA - POTĘGA WODY ODC. 1 UFORMOWANE PRZEZ LODOWIEC (WILD AUSTRIA - CREATED BY WATER / WILDES ÖSTERREICH - LEBENSADER WASSER PART 1: WILDES ÖSTERREICH DIE KRAFT DES WASSERS) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2018 Reżyseria: Rita Schlamberger, Michael Schlamberger Film dokumentalny, który w dwóch częściach prezentuje przyrodę Austrii. Alpejskie lodowce w górach, starożytne morza i potężne rzeki wytworzyły niesamowite krajobrazy. Żyją tu orły, koziorożce, wydry i jelenie, a oprócz nich także mało znane stworzenia - kaczki złotookie mieszkające wysoko na drzewach. Po wykluciu się, kaczuszki podążają za matką do życiodajnej rzeki. Nie mogą latać, więc muszą zeskakiwać z drzew z wysokości nawet dziesięciu metrów. Inny dziwak - maleńka ryba, która nie umie pływać. Trzepie płetwami po żwirowatym podłożu potoków i strumieni, aby oprzeć się prądowi. Jeszcze inne stworzenie to kijanka, która przetrwała w niezmienionej formie od czasów dinozaurów, to trójdzielna hermafrodyta, której jajka mogą przetrwać dziesięciolecia. Wszystkie zwierzęta pasują do tych niezwykłych i niezapomnianych krajobrazów Austrii. 15:05 AMUR NAJWIĘKSZA RZEKA AZJI - AMUR. AMAZONKA AZJI. RZEKA CZARNEGO SMOKA (AMUR ASIA’S AMAZON. THE BLACK DRAGON) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2015 Reżyseria: Franz Hafner, Klaus Feichtenberger Film dokumentalny o rzece Amur, jednej z najpotężniejszych na Ziemi. Powierzchnia dorzecza to prawie dwa tysiące kilometrów kwadratowych, długość rzeki wynosi 2824 km. To rzeczna granica pomiędzy Rosją a Chinami. Jedna z największych rzek świata wciąż kryje w sobie wiele tajemnic. Płynąc z głębi kontynentu azjatyckiego do Pacyfiku, rozdziela dwa supermocarstwa. Ale jej liczne dopływy łączą zróżnicowane krainy. Najrozleglejsze obszary trawiaste na Ziemi. Dziewicze lasy pełne dzikich zwierząt. Ukształtowane przez wulkany tereny o księżycowym krajobrazie. Parne wilgotne lasy. Bezkresne równiny zalewowe i dzikie tereny podmokłe. Wszystkie te środowiska zasilają jedno z najbogatszych północnych mórz, które w zamian sprowadza deszcze spadające na dorzecze o powierzchni blisko dwóch tysięcy kilometrów kwadratowych. To nie tylko rzeka, ale rozległa sieć strumieni, jezior i bagien, pełen wód krajobraz na miarę kontynentu. Nie sposób określić, gdzie kończy się rzeka, a zaczyna morze. Amur wpływa do Oceanu Spokojnego w nieustannie powtarzającym się tańcu rzeki, morza i nieba. Amur wpada do Cieśniny Tatarskiej, która łączy Morze Japońskie z Morzem Ochockim - jednym z największych łowisk na świecie. U wybrzeży skalistej zatoki słodkie wody potężnego Amuru mieszają się ze słoną wodą morską w miejscu, gdzie spotykają się oceaniczne prądy podzwrotnikowe i polarne. Powstałe w związku z tym mgły - postrach żeglarzy - wprowadzają masy wilgoci w głąb lądu. 16:05 PUŁAPKI KONSUMENCKIE - ODC. 4 MANIA HIGIENY (CONSUMERS TRAPS 4. THE HYGIENE MANIA / VERBRAUCHERCHECK 4. HYGIENEWAHN) Serial dokumentalny, 44 min, Austria/Niemcy, 2019 Reżyseria: Andrea Eder, Christine Grabner W odcinku czwartym o tym, jak ustrzec się przed manią higieny i co to w ogóle jest. Jak często i czym myć ręce oraz całe ciało, jak sprzątać, czyścić różne sprzęty dookoła siebie. Czy bakterie, które nas otaczają, są do usunięcia, czy jednak niektóre są po prostu niegroźne dla nas? A co z naszą odpornością? Jak ją wzmacniać? Jak wiadomo, mamy zbyt dużo chemii wokół siebie, co wpływa źle na nasze zdrowie. Jak to zmieniać? 17:00 SKARBY EUROPY ODC. 5 WŁOCHY (TREASURES OF EUROPE EP. 5 TRESORS D’ITALIE) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Gracja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 18:00 NIKITA CHRUSZCZOW - CZERWONY CAR (NIKITA KHRUSHCHEV - THE RED TSAR) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Jobst Knigge Nikita Chruszczow. Pragnął pokojowego współistnienia rywalizujących systemów politycznych i doprowadził świat na skraj wojny nuklearnej podczas kubańskiego kryzysu rakietowego. Budował mur berliński. Był reformatorem pokonanym zarówno przez system, jak i przez siebie. Pozostawił wspomnienie tego, który uderzył w stół podczas sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Terror Stalina, II wojna światowa, destalinizacja i najpoważniejsze kryzysy zimnej wojny - wszystko to jest ściśle powiązane z Nikitą Chruszczowem. Film jest żywą historią. Najbliżsi członkowie jego rodziny i historycy opowiadają o tej wyjątkowej biografii świadka stulecia, który był jego częścią. Nikita Chruszczow. Stalinista i reformator. Radziecki przywódca, który potępił Stalina. Odpowiednik Johna Kennedy'ego. Być może nie sprawdził się jako mąż stanu, ale to, że zakończył masowe stalinowskie mordy, czyni go wielkim przywódcą. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - RIWIERA WŁOSKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Riwiera Włoska. 20:10 UKRAIŃCY - ODC. 8 SASZA KOMPOZYTOR Serial dokumentalny, 40 min, Polska, 2022 Reżyseria: Julia Łuczkowska Scenariusz: Julia Łuczkowska Serial przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Przyglądamy się z bliska codziennym zmaganiom ludzi w różnym wieku, pochodzących z rozmaitych środowisk społecznych, o odmiennych ambicjach i powodach, dla których zdecydowali się wyjechać ze swojej ojczyzny. Sasza pochodzi z Żytomierza na Ukrainie, w Polsce jest od ponad 5 lat. Zarabia na życie, pracując na budowie. Z wykształcenia i zamiłowania jest muzykiem, gra na pianinie, śpiewa, komponuje. Sasza pochodzi z rozbitej rodziny, wychowywali go dziadkowie. Z domu rodzinnego musiał się wyprowadzić i trafił na bruk. Do Polski przyjechał, licząc na lepsze życie. Sasza mieszka sam, wciąż poszukuje drugiej połówki. Chce mieć dom i rodzinę, to jest jego największe marzenie. 21:00 TO MÓJ BRAT (HE’S MY BROTHER) Film dokumentalny, 72 min, Szwecja/Dania, 2021 Reżyseria: Cille Hannibal Scenariusz: Monica Hellstöm Ponad trzydziestoletni Piotr nie widzi ani nie słyszy od urodzenia. Doświadcza życia tylko przez poprzez dotyk, zapach i smak. Jego rodzina słyszy, widzi i mówi za niego. Po latach został również uznany za osobę autystyczną. Jego młodsza siostra Christine jest dla niego najbliższą osobą, towarzyszy mu i wspiera, przebywa prawie cały czas z nim. Pogodziła się z faktem, że pewnego dnia zostanie jedyną jego opiekunką. Opieka nad Piotrem nie jest łatwa. 22:25 MROŻEK I BALTAZAR Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2010 Reżyseria: Tadeusz Śmiarowski Scenariusz: Tadeusz Śmiarowski Zdjęcia: Grzegorz Ruzik, Piotr Wąsowski, Andrzej Adamczak Wykonawcy: Antoni Libera, Susana Osario Mrożek, Sławomir Mrożek, Maciej Englert, Piotr Adamczyk, Krzysztof Masłoń, Ludwik Flaszen, prof. Anton Maria Raffo, Emilio Lerici, Georges Werler, prof. Pierro Marchesiani, Torsten Bauer, Michaił Mokiejew, Aleksander Fieklisow, Wiaczesław Ziła Film dokumentalny o Sławomirze Mrożku - jednym z najwybitniejszych polskich pisarzy i dramaturgów. Pisał od dwudziestego roku życia. Jest autorem co najmniej 43 dramatów, dwóch powieści, ponad 400 opowiadań, jednej autobiografii oraz Dziennika 1962 - 1989, na którego opublikowanie zdecydował się po blisko 20 latach od dokonania ostatniego wpisu... Mrożek wyjechał z Polski w 1963 roku i mieszkał kolejno we Włoszech, Francji, Niemczech i Meksyku. Do Polski powrócił w 1996 roku. W 2003 roku, po przejściu choroby, której rezultatem była utrata zdolności mowy, miał sen, w którym poznał swoje nowe imię i nazwisko zarazem "Baltazar". Tak zatytułował też swoją autobiografię, napisaną w ramach terapii. W 2008 roku przeprowadził się do Nicei. W Polsce jako dramaturg zadebiutował sztuką "Policja". Od 1962 rozpoczęła się jego kariera międzynarodowa. O twórczości i życiu Mrożka opowiadają żona Susana Osario Mrożek, polscy i zagraniczni pisarze, reżyserzy, aktorzy, krytycy (m. in. Ludwik Flaszen, Maciej Englert, Antoni Libera, Piotr Adamczyk, Georges Werler, prof. Anton Maria Raffo, prof. Pierro Marchesiani, Michaił Mokiejew, Torsten Bauer, Wiaczesław Ziła), a także sam bohater filmu Sławomir Mrożek. 29 czerwca 2010 roku Sławomir Mrożek ukończył 80 lat. Ekipa Telewizji Polskiej jako jedyna uczestniczyła w urodzinowym kameralnym spotkaniu w gronie bliskich znajomych i przyjaciół Sławomira Mrożka, które odbyło się w czerwcu w Nicei. 23:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /30/ Reality show, 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W dzisiejszym odcinku mamy okazję przekonać się, że zdarza się, iż nie tylko weterynarz jest potrzebny, aby pomóc naszemu pupilowi. Tym razem niezbędni byli też strażacy. To właśnie interwencja Ochotniczej Straży Pożarnej z Ogrodzieńca uratowała z opresji kotkę Marysię. Opowiemy również o chorobie psa Mańka z Częstochowy i nowatorskiej metodzie leczenia dysplazji stawów. 00:10 NADOLE Reportaż, 18 min, Polska, 1978 Scenariusz: Zbigniew Bożyczko Zdjęcia: Janusz Sztajkowski Zawiła historia pomorskiej miejscowości Nadole nad Jeziorem Żarnowieckim, przez którego środek przebiegała w 1919 roku granica między Polską a Rzeszą. Linia graniczna sytuowała Nadole po stronie niemieckiej. Po zdecydowanym proteście mieszkańców, Międzynarodowa Komisja Demarkacyjna przyznała Nadole Polsce. Jednak przez cały okres międzywojenny Nadole nie miało z Polską żadnego połączenia lądowego. Granica biegła przez środek jeziora. Wieś była odcięta od lądu, otoczona niemieckimi terenami. Jedyna droga była przez jezioro. Największy rozwój miejscowości nastąpił na początku lat 70. XX wieku, ze względu na budowę Elektrowni Jądrowej Żarnowiec. 00:35 NOTACJE - JÓZEF GLEMP. KAPŁAŃSTWO I WIERNOŚĆ Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2013 Autor: Krzysztof Tadej Kard. Józef Glemp wspomina dom rodzinny, opowiada o swoim kapłaństwie. Mówi również o sensie życia, ulubionych modlitwach i zainteresowaniach sportowych. Opowiada o najważniejszych współczesnych zagrożeniach moralnych w Polsce i swoich poglądach dotyczących tych zagrożeń. 00:50 STEFAN NORBLIN Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2007 Reżyseria: Robert Ćwikliński Scenariusz: Robert Ćwikliński Zdjęcia: Mirosław Skrzypczak, Józef Możejko, Miron Broda, Sandra Stojanovic Wykonawcy: Stefania Grodzieńska, Maria Kurpik, dr Katarzyna Nowakowska - Sito, dr hab. Maria Krzysztof Byrski, Andrew Norblin Film poświęcony tytułowemu malarzowi, ilustratorowi i plakaciście oraz jego twórczości, obecnej bardziej poza granicami Polski niż w kraju. Przed II wojną światową mieszkał w Warszawie, we wrześniu 1939 roku wyjechał z Polski i nigdy tu nie wrócił. Wychowany na malarstwie flamandzkim (studiował w Holandii) aktywnie uczestniczył w życiu artystycznym Warszawy jako portrecista, grafik, scenograf, projektant mody. W 1920 roku brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej. Od 1940 roku mieszkał w Indiach, gdzie na zamówienie malował portrety maharadżów i malowidła ścienne, m. in. w pałacu Ramgarh. Tworzył obrazy o tematyce religijno - mitologicznej, stosując różne techniki oraz mozaiki. Życie zakończył w Stanach Zjednoczonych, gdzie zarabiał na życie malując portrety. Film z pietyzmem ukazuje dzieło artysty praktycznie w Polsce nieznanego, a docenianego w odległych Indiach. 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 276 MAPA SERCEM PISANA - ŻARNÓW Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Dzisiejszy odcinek - "Mapa sercem pisana - Żarnów". Jesteśmy w Żarnowie. Pierwsze wzmianki na temat tutejszej świątyni pochodzą z roku 1111 r. czasu lokacji miasta za panowania Bolesława Krzywoustego. Na przestrzeni wieków wielokrotnie dewastowana i łupiona przez Tatarów czy Szwedów, mimo wszystko przetrwała do dziś. Majestat, piękno i aura skumulowanych epok to emocje, z którymi wkraczamy do świątyni w Żarnowie. A zechcemy tu sprawdzić, czy w niższych pokładach, pod posadzką nie kryją się tajemnicze artefakty. 02:30 PIĘKNE LATA NIEWOLI 40 min, Polska, 1996 Reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Scenariusz: Grzegorz Królikiewicz Zdjęcia: Stanisław Szymański Janusz Nasfeter, jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów, wspomina zdarzenia ze swej młodości i lat dojrzałych. Opowiada o wydarzeniach okresu okupacji i lat powojennych, powraca do przeżyć, które stały się inspiracją jego twórczości. Reżyser relacjonuje także wydarzenia, które mogłyby być kanwą jego twórczości i filmu, jaki już nie powstanie. Jest to szczególny portret 72 - letniego, nieżyjącego dziś mężczyzny, którego życie przebiegało w latach zniewoleń Polski: niemieckiej okupacji 1939 - 1945 i radzieckiej hegemonii 1945 - 1989. 03:20 WSPÓLNY LOT Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2003 Reżyseria: Mirosław Dembiński Scenariusz: Mirosław Dembiński Zdjęcia: Andrzej Musiał Muzyka: Jan Pospieszalski Wykonawcy: Jędrzej Jaxa Rożen, Hanna Jaxa Rożen Opowieść o wielkiej pasji, miłości i przyjaźni, które pomagają przezwyciężyć nawet największe trudności. Jędrzej Jaxa - Rożen już we wczesnym dzieciństwie zetknął się z lataniem. Jako bardzo młody człowiek wykonywał skoki ze spadochronem. Uwielbiał to. Ze śmiechem stwierdzał, że jest uzależniony od latania. W pewnym momencie jednak z powodów finansowych musiał zrezygnować z samolotów i przerzucił się na paralotnię, na której latanie jest o wiele tańsze. Ta pasja wypełniała mu życie, choć nie do końca. Był też doktorem filozofii, wykładał na uniwersytecie, gdzie zresztą spotkał swoją przyszłą żonę, Hannę. Pobrali się w 1997 roku. I wkrótce potem podczas lądowania uległ wypadkowi, w wyniku którego został kaleką. Jędrzej jest przykuty do wózka, ma krępujące problemy fizjologiczne, nie jest w stanie spełnić marzenia o dziecku, nie stać go na kosztowną rehabilitację. A jednak stara się żyć normalnie. Nadal wykłada na uniwersytecie. Jeździ też na lotnisko popatrzeć, jak latają przyjaciele paralotniarze i pogadać z nimi, a o lataniu może mówić bez końca. Kiedy dowiedział się, że będzie kaleką, zaproponował Hannie, by ułożyła sobie życie od nowa, bez niego. Ona jednak nie chciała o tym słyszeć. Dzielnie trwa przy mężu i wspiera go we wszystkim. Szuka pracy, by zarobić na jego kosztowną rehabilitację (niestety, okazuje się, że dyplom doktorski jest poważną przeszkodą w znalezieniu zajęcia). Rozumie pasję Jędrzeja, nie protestowała więc, kiedy przyjaciele z lotniska postanowili pomóc mu znów wznieść się w niebo. Co więcej, pewnego dnia zapragnęła zobaczyć to, co mąż kocha najbardziej. Dowiedziała się, że można latać w tandemie. Zaczęli rozpatrywać tę możliwość. Jędrzej bardzo pięknie mówi o lataniu. Bez zahamowań opowiada o swoim życiu i kłopotach wynikających z niepełnosprawności. Hanna także ze szczerością dopełnia jego opowieść. Kamera towarzyszy bohaterowi dokumentu w domu i pracy, podczas zajęć rehabilitacyjnych, na spacerze, a zwłaszcza na lotnisku, gdzie grupa paralotniarzy, zebrawszy przez Internet pieniądze na sprzęt dla przykutego do wózka kolegi, wypróbowuje przeróżne urządzenia, które pozwolą mu wznieść się do ptaków. Warto zobaczyć ten film - krzepi.