TVP Dokument Czwartek, 29.06.2023 Zmiany z dnia 15.06.2023 w stosunku do raportu z dnia 31.05.2023 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 09:10 WYSPY CZASÓW ODYSEUSZA - KRÓLESTWO SŁOŃCA (ISLANDS IN TIME - A WILDLIFE ODYSSESY 3. RULED BY THE SUN) Cykl dokumentalny, 53 min, Austria, 2017 Reżyseria: Matt Hamilton, Paul Reddish Trzyczęściowy film dokumentalny o wyspach Azji Południowo - Wschodniej, które należą do najbardziej ciekawych i różnorodnych miejsc na Ziemi. Są domem dla majestatycznych, pięknych i dziwacznych zwierząt. Na wyspach między Australią i Azją potężne siły utworzyły najbogatsze biosfery na ziemi. Istnieje moc, rządząca ponad wszystkimi i dyktująca codzienny rytm, do którego musi się dostosować każda forma życia. Zmienia jedne drzewa lasów deszczowych we wznoszące się olbrzymy, a drugie w groźnych zabójców. Dziwne stworzenia kryją się w cieniu, za to inne pławią się w dającej im życie energii tropikalnego słońca. Las czeka na swojego władcę. Życie tu od milionów lat podporządkowane jest rytmowi dnia. To stały cykl, rządzony przez moc słońca. Rodziny gibonów zaznaczają swoje miejsca na czubkach drzew specjalną pieśnią. Dźwięk niesie się daleko w chłodnym powietrzu świtu. Pieśń gibbonów zwiastuje pojawienie się największej siły, rządzącej tym prastarym lasem deszczowym. Wyspy ciągną się wzdłuż równika, dlatego słońce wstaje o tej samej porze każdego dnia. To stały element wiecznie powtarzającego się cyklu. Rośliny i zwierzęta w lesie deszczowym poddają się władzy słońca bardziej niż jakiekolwiek innej. Drzewa potrzebują energii słonecznej, by rosnąć. Miliardy liści parują, chłonąc życiodajne promienie. W trakcie dnia słońce staje się coraz mocniejsze. Wczesnym rankiem pod koronami drzew jest niezwykle ruchliwie. Zielone królestwo to niełatwe miejsce do życia, dlatego młody orangutan sumatrzański spędza 9 lat przy matce, ucząc się dżungli. U naczelnych, nie licząc nas ludzi, to najdłuższy okres dzieciństwa. Właśnie się zaczyna ważny dzień nauki. Wśród człowiekowatych orangutany sumatrzańskie to wyjątek, bo prowadzą głównie tryb życia nadrzewny. Nowo narodzony maluch spędzi całe życie w koronach drzew. Musi się nauczyć bezpiecznej nawigacji. Matka porusza się z wielką ostrożnością. Zachowuje równowagę w przemieszczaniu się nawet po najbardziej zdradzieckich lianach. Orangutany sumatrzańskie to nadzwyczajne naczelne ze względu na sposób poruszania się wśród drzew. Zamiast skakać matka powoli się przemieszcza, wykorzystując swój ciężar do pokonywania odległości między gałęziami. W czasie wspólnych lat samica uczy dziecko przetrwania w promieniach słońca. Habitat ten od milionów lat zdominowany przez jedną rodzinę drzew; są to dwuskrzydlcowate, jest ich setki gatunków i w niektórych miejscach zajmują 80 procent lasu. Jak w przypadku większości drzew walka o światło zaczyna się w ciemnych głębinach lasu. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 15:05 AMUR NAJWIĘKSZA RZEKA AZJI - AMUR. AMAZONKA AZJI. RZEKA CZARNEGO SMOKA (AMUR ASIA’S AMAZON. THE BLACK DRAGON) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2015 Reżyseria: Franz Hafner, Klaus Feichtenberger Film dokumentalny o rzece Amur, jednej z najpotężniejszych na Ziemi. Powierzchnia dorzecza to prawie dwa tysiące kilometrów kwadratowych, długość rzeki wynosi 2824 km. To rzeczna granica pomiędzy Rosją a Chinami. Jedna z największych rzek świata wciąż kryje w sobie wiele tajemnic. Płynąc z głębi kontynentu azjatyckiego do Pacyfiku, rozdziela dwa supermocarstwa. Ale jej liczne dopływy łączą zróżnicowane krainy. Najrozleglejsze obszary trawiaste na Ziemi. Dziewicze lasy pełne dzikich zwierząt. Ukształtowane przez wulkany tereny o księżycowym krajobrazie. Parne wilgotne lasy. Bezkresne równiny zalewowe i dzikie tereny podmokłe. Wszystkie te środowiska zasilają jedno z najbogatszych północnych mórz, które w zamian sprowadza deszcze spadające na dorzecze o powierzchni blisko dwóch tysięcy kilometrów kwadratowych. To nie tylko rzeka, ale rozległa sieć strumieni, jezior i bagien, pełen wód krajobraz na miarę kontynentu. Nie sposób określić, gdzie kończy się rzeka, a zaczyna morze. Amur wpływa do Oceanu Spokojnego w nieustannie powtarzającym się tańcu rzeki, morza i nieba. Amur wpada do Cieśniny Tatarskiej, która łączy Morze Japońskie z Morzem Ochockim - jednym z największych łowisk na świecie. U wybrzeży skalistej zatoki słodkie wody potężnego Amuru mieszają się ze słoną wodą morską w miejscu, gdzie spotykają się oceaniczne prądy podzwrotnikowe i polarne. Powstałe w związku z tym mgły - postrach żeglarzy - wprowadzają masy wilgoci w głąb lądu. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 00:50 STEFAN NORBLIN Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2007 Reżyseria: Robert Ćwikliński Scenariusz: Robert Ćwikliński Zdjęcia: Mirosław Skrzypczak, Józef Możejko, Miron Broda, Sandra Stojanovic Wykonawcy: Stefania Grodzieńska, Maria Kurpik, dr Katarzyna Nowakowska - Sito, dr hab. Maria Krzysztof Byrski, Andrew Norblin Film poświęcony tytułowemu malarzowi, ilustratorowi i plakaciście oraz jego twórczości, obecnej bardziej poza granicami Polski niż w kraju. Przed II wojną światową mieszkał w Warszawie, we wrześniu 1939 roku wyjechał z Polski i nigdy tu nie wrócił. Wychowany na malarstwie flamandzkim (studiował w Holandii) aktywnie uczestniczył w życiu artystycznym Warszawy jako portrecista, grafik, scenograf, projektant mody. W 1920 roku brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej. Od 1940 roku mieszkał w Indiach, gdzie na zamówienie malował portrety maharadżów i malowidła ścienne, m. in. w pałacu Ramgarh. Tworzył obrazy o tematyce religijno - mitologicznej, stosując różne techniki oraz mozaiki. Życie zakończył w Stanach Zjednoczonych, gdzie zarabiał na życie malując portrety. Film z pietyzmem ukazuje dzieło artysty praktycznie w Polsce nieznanego, a docenianego w odległych Indiach. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 03:20 WSPÓLNY LOT Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2003 Reżyseria: Mirosław Dembiński Scenariusz: Mirosław Dembiński Zdjęcia: Andrzej Musiał Muzyka: Jan Pospieszalski Wykonawcy: Jędrzej Jaxa Rożen, Hanna Jaxa Rożen Opowieść o wielkiej pasji, miłości i przyjaźni, które pomagają przezwyciężyć nawet największe trudności. Jędrzej Jaxa - Rożen już we wczesnym dzieciństwie zetknął się z lataniem. Jako bardzo młody człowiek wykonywał skoki ze spadochronem. Uwielbiał to. Ze śmiechem stwierdzał, że jest uzależniony od latania. W pewnym momencie jednak z powodów finansowych musiał zrezygnować z samolotów i przerzucił się na paralotnię, na której latanie jest o wiele tańsze. Ta pasja wypełniała mu życie, choć nie do końca. Był też doktorem filozofii, wykładał na uniwersytecie, gdzie zresztą spotkał swoją przyszłą żonę, Hannę. Pobrali się w 1997 roku. I wkrótce potem podczas lądowania uległ wypadkowi, w wyniku którego został kaleką. Jędrzej jest przykuty do wózka, ma krępujące problemy fizjologiczne, nie jest w stanie spełnić marzenia o dziecku, nie stać go na kosztowną rehabilitację. A jednak stara się żyć normalnie. Nadal wykłada na uniwersytecie. Jeździ też na lotnisko popatrzeć, jak latają przyjaciele paralotniarze i pogadać z nimi, a o lataniu może mówić bez końca. Kiedy dowiedział się, że będzie kaleką, zaproponował Hannie, by ułożyła sobie życie od nowa, bez niego. Ona jednak nie chciała o tym słyszeć. Dzielnie trwa przy mężu i wspiera go we wszystkim. Szuka pracy, by zarobić na jego kosztowną rehabilitację (niestety, okazuje się, że dyplom doktorski jest poważną przeszkodą w znalezieniu zajęcia). Rozumie pasję Jędrzeja, nie protestowała więc, kiedy przyjaciele z lotniska postanowili pomóc mu znów wznieść się w niebo. Co więcej, pewnego dnia zapragnęła zobaczyć to, co mąż kocha najbardziej. Dowiedziała się, że można latać w tandemie. Zaczęli rozpatrywać tę możliwość. Jędrzej bardzo pięknie mówi o lataniu. Bez zahamowań opowiada o swoim życiu i kłopotach wynikających z niepełnosprawności. Hanna także ze szczerością dopełnia jego opowieść. Kamera towarzyszy bohaterowi dokumentu w domu i pracy, podczas zajęć rehabilitacyjnych, na spacerze, a zwłaszcza na lotnisku, gdzie grupa paralotniarzy, zebrawszy przez Internet pieniądze na sprzęt dla przykutego do wózka kolegi, wypróbowuje przeróżne urządzenia, które pozwolą mu wznieść się do ptaków. Warto zobaczyć ten film - krzepi.