TVP Nauka Wtorek, 27.06.2023 06:00 PODRÓŻNIK - DROGA DO GALWAY Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino W "Podróżniku" wyprawa śladami Celtów do Galway, miasta położonego w zachodniej części Irlandii. Podróż zaczniemy od Lower Lough Erne w północnej Irlandii. Wokół tego jeziora podziwiać można przyrodę, wspaniałą faunę, ptaki, a nade wszystko niezwykłe świadectwa wczesnochrześcijańskiej kultury celtyckiej. Popłyniemy na wyspę Devenish, gdzie w VI wieku został założony klasztor. Spędzimy tam kilka godzin wśród ruin i cmentarzyska. W drodze do Galway zatrzymamy się przy wykopie torfu. Będziemy podpatrywać pracujących ludzi, którzy - jak przed wiekami - przy pomocy wideł i łopaty wydobywają cenne pokłady. Po drodze prawdziwe irlandzkie krzyże, wrosłe w krajobraz jak drzewa czy krzewy. Każdy z nich ma swoją legendę lub prawdziwą historię, Na koniec dotrzemy do Galway, miasta, które świetność przeżywało już w czasach Cromwella. Spacer po mieście, wśród wąskich uliczek pełnych sklepów, kawiarń, restauracji i księgarń może przysporzyć każdemu turyście wiele ciekawych wrażeń. Jak zwykle mnóstwo użytecznych informacji, porady dla pielgrzymów i turystów. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. Zdjęcia Tomasz Rudomino. 06:25 PODRÓŻNIK - PADRON Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska proponują wyprawę do położonego w hiszpańskiej Galicji miasteczka Padron. Według legendy właśnie tam, na ogromnym kamieniu, zwanym w języku gallego "padron", u ujścia rzeki, zatrzymała się łódź ze szczątkami św. Jakuba. W kościele pod wezwaniem św. Jakuba ten kamień przechowywany jest do dziś. Padron słynie w Hiszpanii z rosnącej tutaj papryki - pimentos de Padron. Z Ameryki sprowadzili ją mnisi misjonarze w XVI wieku. Odwiedzimy klasztor, w którym po raz pierwszy ją wyhodowano oraz opowiemy, jak odróżnić paprykę słodką od pikantnej, choć obie rosną na tych samych krzakach. Opowiemy o galicyjskich obyczajach, np. budowaniu kamiennych spichlerzy, które stały się nieodłączną częścią krajobrazu. Zwiedzimy ruiny celtyckiej wioski. Historia Celtów, ich tradycje stały się podstawą galicyjskiej tożsamości. Ich sztuka zaś wyzwaniem dla współczesnych artystów. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /69/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /70/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:55 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /6/ BADANIA PROFILAKTYCZNE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Skoro nic mi nie dolega, to po co mam się badać? A jak jeszcze coś mi znajdą? To dopiero się zacznie. Żyję, dobrze się czuję, po co się denerwować? Brzmi znajomo? Wyjątkowo niechętnie, a przede wszystkim nieregularnie, wykonujemy badania profilaktyczne, które nie tylko ratują życie, ale też chronią przed obniżeniem jego jakości. Jakie to badania? Kto i jak często powinien je wykonywać? Jak się do nich przygotować? 08:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 15 STARGARD Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Stargard nazywany klejnotem Pomorza. Znajdują się tutaj najcenniejsze zabytki średniowieczne w tej części świata, wpisane na Europejski Szlak Gotyku Ceglanego. Można tu wiele razy używać przedrostka naj: stoi tu najwyższa baszta w Polsce, a Kolegiata Mariacka - najpiękniejszy z kościołów - jest najwyżej sklepioną świątynią w kraju. Nie brakuje unikatów na skalę światową: średniowiecznej bramy rozpiętej nad rzeką czy największego krzyża pokutnego wykutego z jednego bloku kamiennego. Choć miasto bardzo ucierpiało w czasie II wojny światowej, nadal zachwyca turystów oraz pasjonatów historii. 08:55 POGODA - WYŚCIG KU PROGNOZIE (THE WEATHER: THE RACE TO FORECAST) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2019 Reżyseria: Stephane Begoin Film dokumentalny o najnowszych metodach prognozowania pogody. Meteorologia poczyniła ogromne postępy w ostatnich dziesięcioleciach. Aby dostarczyć najdokładniejszą prognozę pogody, naukowcy wysyłają satelity, opracowują coraz bardziej wyrafinowane modele komputerowe, wykonują coraz więcej pomiarów. Dzisiaj prognozy 24 - godzinne są wiarygodne w 95%, a prognozy 3 - dniowe w 80%. Raporty pogodowe są częścią naszego codziennego życia i nawet jeśli pogoda jest jednym z najpopularniejszych i najczęściej oglądanych programów telewizyjnych, publiczność nie wie, jak pozyskuje się wiedzę na ten temat. Jak naukowcy przewidują pogodę i co roku poprawiają swoje prognozy? Jak pomagają nam unikać katastrof? Prześledzimy te procesy począwszy od zapowiedzi śniegu w Japonii aż po aurę na pustyni w Namibii, od huraganów w Ameryce Środkowej po burze śródziemnomorskie, na pokładach łodzi lub samolotów badaczy czy też w stacjach wystrzeliwujących satelity ten dokument zapewnia wyjątkowe materiały zdjęciowe wykonane w największych aktualnie trwających misjach badawczych pogody; dodatkowo zobaczymy nowoczesne model pogodowe w 3D i ciekawe sekwencje graficzne. 10:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O KRUKU: SKAZA ODMIEŃCA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Marcin Pospieszalski, Agnieszka Bemowska, Polska Orkiestra Radiowa, Marta Maślanka, Mohammad Rasouli W tym odcinku cyklicznego programu opowieść o kruku. Uratowany przez człowieka od pewnej śmierci młody kruk poszukuje własnej drogi. Wrodzona ciekawość sprawia, że niespodziewanie staje się "prześladowcą" kłusownika, cichym świadkiem jego haniebnych czynów. Ta ryzykowna gra, w połączeniu z nabytą za młodu przypadłością, doprowadza do życiowej tragedii. 11:00 PODRÓŻNIK - DROGA DO GALWAY Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino W "Podróżniku" wyprawa śladami Celtów do Galway, miasta położonego w zachodniej części Irlandii. Podróż zaczniemy od Lower Lough Erne w północnej Irlandii. Wokół tego jeziora podziwiać można przyrodę, wspaniałą faunę, ptaki, a nade wszystko niezwykłe świadectwa wczesnochrześcijańskiej kultury celtyckiej. Popłyniemy na wyspę Devenish, gdzie w VI wieku został założony klasztor. Spędzimy tam kilka godzin wśród ruin i cmentarzyska. W drodze do Galway zatrzymamy się przy wykopie torfu. Będziemy podpatrywać pracujących ludzi, którzy - jak przed wiekami - przy pomocy wideł i łopaty wydobywają cenne pokłady. Po drodze prawdziwe irlandzkie krzyże, wrosłe w krajobraz jak drzewa czy krzewy. Każdy z nich ma swoją legendę lub prawdziwą historię, Na koniec dotrzemy do Galway, miasta, które świetność przeżywało już w czasach Cromwella. Spacer po mieście, wśród wąskich uliczek pełnych sklepów, kawiarń, restauracji i księgarń może przysporzyć każdemu turyście wiele ciekawych wrażeń. Jak zwykle mnóstwo użytecznych informacji, porady dla pielgrzymów i turystów. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. Zdjęcia Tomasz Rudomino. 11:25 PODRÓŻNIK - PADRON Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska proponują wyprawę do położonego w hiszpańskiej Galicji miasteczka Padron. Według legendy właśnie tam, na ogromnym kamieniu, zwanym w języku gallego "padron", u ujścia rzeki, zatrzymała się łódź ze szczątkami św. Jakuba. W kościele pod wezwaniem św. Jakuba ten kamień przechowywany jest do dziś. Padron słynie w Hiszpanii z rosnącej tutaj papryki - pimentos de Padron. Z Ameryki sprowadzili ją mnisi misjonarze w XVI wieku. Odwiedzimy klasztor, w którym po raz pierwszy ją wyhodowano oraz opowiemy, jak odróżnić paprykę słodką od pikantnej, choć obie rosną na tych samych krzakach. Opowiemy o galicyjskich obyczajach, np. budowaniu kamiennych spichlerzy, które stały się nieodłączną częścią krajobrazu. Zwiedzimy ruiny celtyckiej wioski. Historia Celtów, ich tradycje stały się podstawą galicyjskiej tożsamości. Ich sztuka zaś wyzwaniem dla współczesnych artystów. 11:55 CZY WIESZ, ŻE? - /69/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:25 CZY WIESZ, ŻE? - /70/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /6/ BADANIA PROFILAKTYCZNE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Skoro nic mi nie dolega, to po co mam się badać? A jak jeszcze coś mi znajdą? To dopiero się zacznie. Żyję, dobrze się czuję, po co się denerwować? Brzmi znajomo? Wyjątkowo niechętnie, a przede wszystkim nieregularnie, wykonujemy badania profilaktyczne, które nie tylko ratują życie, ale też chronią przed obniżeniem jego jakości. Jakie to badania? Kto i jak często powinien je wykonywać? Jak się do nich przygotować? 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 18 ZAMEK MOSZNA Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomek Bednarek odwiedza zamek w Mosznej. Nie jest ani najstarszy, ani największy w Polsce, ale z całą pewnością robi wrażenie. Wedle niektórych ma aż 365 pomieszczeń - po jednym na każdy dzień roku - i 99 wież oraz wieżyczek - tyle, ile rodzinnych majątków mieli jego właściciele. Wokół rozciąga się 200 - hektarowy park z 300 - letnimi dębami, a w piwnicach zachowane są ślady prowadzące podobno do zakonu templariuszy. Cesarz Wilhelm II przyjeżdżał tu na słynne polowania, a w czasach rozbudowy zamku krążyły plotki, że właścicielom pomaga sam diabeł. Zamek wielokrotnie zmieniał właścicieli, należał m.in. do Georga von Reiswitza, marszałka dworu króla Prus Fryderyka Wielkiego czy do rodziny Tiele - Winckler, których przodkiem był zwykły górnik z Tarnowskich Gór, Franz von Winkler. Życiorys Franza von Winklera to doskonały przykład idealnego rodowodu pruskiego bogacza: z ubóstwa, dzięki własnej pracy, lojalności wobec władz i sprytowi doszedł do jednego z najbardziej pokaźnych majątków na Śląsku. 14:00 POGODA - WYŚCIG KU PROGNOZIE (THE WEATHER: THE RACE TO FORECAST) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2019 Reżyseria: Stephane Begoin Film dokumentalny o najnowszych metodach prognozowania pogody. Meteorologia poczyniła ogromne postępy w ostatnich dziesięcioleciach. Aby dostarczyć najdokładniejszą prognozę pogody, naukowcy wysyłają satelity, opracowują coraz bardziej wyrafinowane modele komputerowe, wykonują coraz więcej pomiarów. Dzisiaj prognozy 24 - godzinne są wiarygodne w 95%, a prognozy 3 - dniowe w 80%. Raporty pogodowe są częścią naszego codziennego życia i nawet jeśli pogoda jest jednym z najpopularniejszych i najczęściej oglądanych programów telewizyjnych, publiczność nie wie, jak pozyskuje się wiedzę na ten temat. Jak naukowcy przewidują pogodę i co roku poprawiają swoje prognozy? Jak pomagają nam unikać katastrof? Prześledzimy te procesy począwszy od zapowiedzi śniegu w Japonii aż po aurę na pustyni w Namibii, od huraganów w Ameryce Środkowej po burze śródziemnomorskie, na pokładach łodzi lub samolotów badaczy czy też w stacjach wystrzeliwujących satelity ten dokument zapewnia wyjątkowe materiały zdjęciowe wykonane w największych aktualnie trwających misjach badawczych pogody; dodatkowo zobaczymy nowoczesne model pogodowe w 3D i ciekawe sekwencje graficzne. 15:00 WSZYSTKO I NIC /2/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną. 16:05 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O KRUKU: SKAZA ODMIEŃCA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Marcin Pospieszalski, Agnieszka Bemowska, Polska Orkiestra Radiowa, Marta Maślanka, Mohammad Rasouli W tym odcinku cyklicznego programu opowieść o kruku. Uratowany przez człowieka od pewnej śmierci młody kruk poszukuje własnej drogi. Wrodzona ciekawość sprawia, że niespodziewanie staje się "prześladowcą" kłusownika, cichym świadkiem jego haniebnych czynów. Ta ryzykowna gra, w połączeniu z nabytą za młodu przypadłością, doprowadza do życiowej tragedii. 17:05 PODRÓŻNIK - JEZIORO GARDA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu, Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska, zapraszają nad jezioro Garda - największe i najczystsze wśród włoskich jezior. Leży w Alpach, na terytoriach aż trzech regionów: Trentino, Veneto i Lombardii. Uchodzi za jedno z najlepszych w Europie miejsc do uprawiania windsurfingu. Odwiedzimy windsurfingową szkołę. Opowiemy o wiatrach, które przyciągają tu żeglarzy. Orę - popołudniowy silny wicher opisywał Johann Wolfgang Goethe jako cud natury. W jego czasach windsurfing jeszcze nie istniał. Opowiemy o historii tego sportu i o tym, jak stawiać pierwsze kroki na desce. Od XVIII wieku nad Gardą powstawały kurorty, które odwiedzali poeci i artyści. W Torbole mieszkał Johann Wolfgang Goethe. Znajdziemy dom, w którym znalazł kwaterę, opowiemy o bitwie na jeziorze, którą stoczyli tu Wenecjanie z flotą Mediolanu i poznamy atmosferę współczesnej nadmorskiej miejscowości ze sklepami i pizzeriami, w których zaopatrują się windsurferzy. 17:30 PODRÓŻNIK - AGRA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Agra to miasto położone we wschodnich Indiach w stanie Uttar Pradesh. Było kiedyś stolicą wielkiego imperium Mogołów. Z tamtych czasów, z epoki cesarzy Akbara i Szahdżahana, pozostały monumentalne budowle, pałace, twierdze, a nade wszystko Tadż Mahal - mauzoleum wzniesione ku czci Mumtaz Mahal, drugiej żony Szahdżahana. Ukończona w 1653 roku budowla od razu została okrzyknięta cudem świata. Tak jest do dziś, a mogolska architektura w Indiach uchodzi za jedno z najwspanialszych dokonań światowej architektury i sztuki. Zwiedzanie Tadż Mahal i Sikandry to oczywiście główne punkty pobytu w Agrze, ale autorzy "Podróżnika" przyglądają się także codzienności współczesnego, hinduskiego miasta. Agra liczy ponad 1,5 miliona mieszkańców, choć jej zabudowa i koncentracja życia na bazarze sugerowałaby, że to hałaśliwe, lecz stosunkowo małe miasto. Bazar w Agrze to coś bardzo szczególnego. Można tam kupić nie tylko wszelakie produkty: od warzyw, owoców po garnki, buty i sprzęt elektroniczny. To także miejsce spotkań, rozmów, okazja do posiłku, napicia się kawy. Dla wielu turystów i podróżników bazary na świecie to dość dobrze znany widok. Hałaśliwe suki w krajach arabskich z natrętnymi sprzedawcami są jednak niczym w porównaniu z hinduskim targowiskiem. Można tam godzinami obserwować ludzi, ich zachowania, nowy rodzaj kuchni, odmienne sposoby parzenia kawy i jedzenia posiłków. Dla wielu, nawet bywałych w świecie turystów, wizyta na bazarze w Indiach to prawdziwy szok kulturowy i zupełnie nowe doświadczenie. Ponadto w programie, jak zwykle: ceny, możliwości przemieszczania się, zakwaterowania, praktyczne rady co jeść, by nie popaść w kłopoty żołądkowe. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:55 CZY WIESZ, ŻE? - /71/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:25 CZY WIESZ, ŻE? - /72/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 OPERACJA ZDROWIE - OD PAJĄCZKA DO ŻYLAKA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Co czwarty Polak ma żylaki. Większość traktuje je jako defekt kosmetyczny. Nawet gdy z powodu żylaków nogi stają cię ciężkie, bolą i puchną. To błąd, bo nieleczone żylaki mogą prowadzić do ciężkich powikłań zakrzepowo - zatorowych. W programie pokażemy, jak ważna w profilaktyce i leczeniu żylaków jest kompresjoterapia, czyli ucisk stopniowany. Przedstawimy także nowoczesne metody leczenia żylaków, po zastosowaniu których pacjent wprost z gabinetu zabiegowego może wrócić do swoich codziennych zajęć. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 73 GDAŃSKI TEATR SZEKSPIROWSKI Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Gdański Teatr Szekspirowski, w którym można zobaczyć przedstawienia teatralne w otoczeniu jakby wprost przeniesionym z czasów autora "Hamleta". Jako jedyny teatr na świecie ma otwierany dach. Jego budynek to mistrzowskie połączenie historii i nowoczesności. W roku 2016 okrzyknięto go najlepszym budynkiem teatralnym na świecie w międzynarodowym konkursie The Architizer A+Awards organizowanym przez prestiżowy portal architektoniczny. Choć gmach jest otoczony przez wysoki na 6 metrów mur, teatr nie jest zamkniętą twierdzą. Mury przepruwają liczne bramy, które otwierają budynek na miasto. W obrębie teatru znajdują się intrygujące przestrzenie dziedzińców i tajemniczych zaułków. Przypominają one place miejskie oraz wąskie uliczki, a cały gmach zdaje się być modelem średniowiecznego miasta. W jego centrum wznosi się budynek z salą teatralną. Jej wymiary są identyczne jak dawnego teatru z XVII wieku i tak jak wówczas przedstawienia można oglądać z trybun galerii rozmieszczonych wokół dziedzińca. W gdańskim teatrze, dzięki nowoczesnej technologii, można grać pod gołym niebem, jak w czasach elżbietańskich. Zamknięta sala teatralna możne nagle stać się otwartym dziedzińcem. Zastosowanie tak niekonwencjonalnych rozwiązań sprawia, że to jedyny gmach na świecie, gdzie udało się połączyć epokę elżbietańską z dokonaniami XXI wieku. 20:00 FANTASTYCZNA PRZYSZŁOŚĆ: CHIŃSKA REWOLUCJA NAUKOWA (CHINA`S SCIENCE REVOLUTION) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Okazuje się, że w dzisiejszych Chinach działa więcej naukowców niż w innych krajach na świecie. Wielu z nich jest prawdziwymi liderami w swoich dziedzinach, przyczyniając się do postępu w medycynie, produkcji żywności, robotyce, radioastronomii, fizyce wysokich energii, badaniach głębinowych, informatyce kwantowej i kosmologii. Ich praca kształtuje nie tylko przyszłość Chin, ale przyszłość nas wszystkich. W filmie podążamy za wyzwaniami związanymi z budową najczulszego na świecie detektora neutrin, spotykamy akwanautę i inżyniera morskiego, który tworzy nowy typ łodzi podwodnej do regularnych podróży w niezbadane, największe głębiny morskie oraz odkrywamy nowe osiągnięcia w rolnictwie, które sprostają wyzwaniu wykarmienia całej populacji naszej planety, która do 2050 roku ma osiągnąć liczbę dziesięciu miliardów mieszkańców. 21:05 NA KOSMICZNYM FRONCIE - WYMIERANIE PERMSKIE (COSMIC FRONT: UNRAVELING THE PERMIAN EXTINCTION) Film dokumentalny, 52 min, Japonia, 2018 250 milionów lat temu miało miejsce wydarzenie, które zniszczyło ponad 90% gatunków na Ziemi. Było to największe masowe wymieranie, jakiego kiedykolwiek zaznała nasza planeta, określane również jako granica permsko - triasowa. Nowe badania wskazują winę w nieoczekiwanym kierunku superkontynent. Przed tym Wielkim Wymieraniem kontynenty połączyły się, tworząc jeden gigantyczny ląd, całkowicie zmieniając ziemskie pole magnetyczne. Dotarło na Ziemię dużo więcej promieni kosmicznych, powodując globalne ochłodzenie, tzw. pióropuszową zimę. Ten dokument śledzi badania wulkanu w etiopskim Great Rift Valley oraz nowatorskie badania wykopaliskowe w Omanie. Dochodzenie rozpoczyna się we wnętrzu Ziemi i prowadzi nas w najdalsze zakątki kosmosu. 22:05 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O KRUKU: SKAZA ODMIEŃCA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Marcin Pospieszalski, Agnieszka Bemowska, Polska Orkiestra Radiowa, Marta Maślanka, Mohammad Rasouli W tym odcinku cyklicznego programu opowieść o kruku. Uratowany przez człowieka od pewnej śmierci młody kruk poszukuje własnej drogi. Wrodzona ciekawość sprawia, że niespodziewanie staje się "prześladowcą" kłusownika, cichym świadkiem jego haniebnych czynów. Ta ryzykowna gra, w połączeniu z nabytą za młodu przypadłością, doprowadza do życiowej tragedii. 23:10 PODRÓŻNIK - DROGA DO GALWAY Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino W "Podróżniku" wyprawa śladami Celtów do Galway, miasta położonego w zachodniej części Irlandii. Podróż zaczniemy od Lower Lough Erne w północnej Irlandii. Wokół tego jeziora podziwiać można przyrodę, wspaniałą faunę, ptaki, a nade wszystko niezwykłe świadectwa wczesnochrześcijańskiej kultury celtyckiej. Popłyniemy na wyspę Devenish, gdzie w VI wieku został założony klasztor. Spędzimy tam kilka godzin wśród ruin i cmentarzyska. W drodze do Galway zatrzymamy się przy wykopie torfu. Będziemy podpatrywać pracujących ludzi, którzy - jak przed wiekami - przy pomocy wideł i łopaty wydobywają cenne pokłady. Po drodze prawdziwe irlandzkie krzyże, wrosłe w krajobraz jak drzewa czy krzewy. Każdy z nich ma swoją legendę lub prawdziwą historię, Na koniec dotrzemy do Galway, miasta, które świetność przeżywało już w czasach Cromwella. Spacer po mieście, wśród wąskich uliczek pełnych sklepów, kawiarń, restauracji i księgarń może przysporzyć każdemu turyście wiele ciekawych wrażeń. Jak zwykle mnóstwo użytecznych informacji, porady dla pielgrzymów i turystów. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. Zdjęcia Tomasz Rudomino. 23:40 PODRÓŻNIK - PADRON Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2005 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Autorzy programu Tomasz Rudomino i Anna Kwiatkowska proponują wyprawę do położonego w hiszpańskiej Galicji miasteczka Padron. Według legendy właśnie tam, na ogromnym kamieniu, zwanym w języku gallego "padron", u ujścia rzeki, zatrzymała się łódź ze szczątkami św. Jakuba. W kościele pod wezwaniem św. Jakuba ten kamień przechowywany jest do dziś. Padron słynie w Hiszpanii z rosnącej tutaj papryki - pimentos de Padron. Z Ameryki sprowadzili ją mnisi misjonarze w XVI wieku. Odwiedzimy klasztor, w którym po raz pierwszy ją wyhodowano oraz opowiemy, jak odróżnić paprykę słodką od pikantnej, choć obie rosną na tych samych krzakach. Opowiemy o galicyjskich obyczajach, np. budowaniu kamiennych spichlerzy, które stały się nieodłączną częścią krajobrazu. Zwiedzimy ruiny celtyckiej wioski. Historia Celtów, ich tradycje stały się podstawą galicyjskiej tożsamości. Ich sztuka zaś wyzwaniem dla współczesnych artystów. 00:05 POLACY ŚWIATU - ZYGMUNT WRÓBLEWSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Projekt etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem byli oddani Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 00:15 CZY WIESZ, ŻE? - /71/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:45 CZY WIESZ, ŻE? - /72/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:15 OPERACJA ZDROWIE - OD PAJĄCZKA DO ŻYLAKA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Co czwarty Polak ma żylaki. Większość traktuje je jako defekt kosmetyczny. Nawet gdy z powodu żylaków nogi stają cię ciężkie, bolą i puchną. To błąd, bo nieleczone żylaki mogą prowadzić do ciężkich powikłań zakrzepowo - zatorowych. W programie pokażemy, jak ważna w profilaktyce i leczeniu żylaków jest kompresjoterapia, czyli ucisk stopniowany. Przedstawimy także nowoczesne metody leczenia żylaków, po zastosowaniu których pacjent wprost z gabinetu zabiegowego może wrócić do swoich codziennych zajęć. 01:45 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 73 GDAŃSKI TEATR SZEKSPIROWSKI Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Gdański Teatr Szekspirowski, w którym można zobaczyć przedstawienia teatralne w otoczeniu jakby wprost przeniesionym z czasów autora "Hamleta". Jako jedyny teatr na świecie ma otwierany dach. Jego budynek to mistrzowskie połączenie historii i nowoczesności. W roku 2016 okrzyknięto go najlepszym budynkiem teatralnym na świecie w międzynarodowym konkursie The Architizer A+Awards organizowanym przez prestiżowy portal architektoniczny. Choć gmach jest otoczony przez wysoki na 6 metrów mur, teatr nie jest zamkniętą twierdzą. Mury przepruwają liczne bramy, które otwierają budynek na miasto. W obrębie teatru znajdują się intrygujące przestrzenie dziedzińców i tajemniczych zaułków. Przypominają one place miejskie oraz wąskie uliczki, a cały gmach zdaje się być modelem średniowiecznego miasta. W jego centrum wznosi się budynek z salą teatralną. Jej wymiary są identyczne jak dawnego teatru z XVII wieku i tak jak wówczas przedstawienia można oglądać z trybun galerii rozmieszczonych wokół dziedzińca. W gdańskim teatrze, dzięki nowoczesnej technologii, można grać pod gołym niebem, jak w czasach elżbietańskich. Zamknięta sala teatralna możne nagle stać się otwartym dziedzińcem. Zastosowanie tak niekonwencjonalnych rozwiązań sprawia, że to jedyny gmach na świecie, gdzie udało się połączyć epokę elżbietańską z dokonaniami XXI wieku. 02:20 FANTASTYCZNA PRZYSZŁOŚĆ: CHIŃSKA REWOLUCJA NAUKOWA (CHINA`S SCIENCE REVOLUTION) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Okazuje się, że w dzisiejszych Chinach działa więcej naukowców niż w innych krajach na świecie. Wielu z nich jest prawdziwymi liderami w swoich dziedzinach, przyczyniając się do postępu w medycynie, produkcji żywności, robotyce, radioastronomii, fizyce wysokich energii, badaniach głębinowych, informatyce kwantowej i kosmologii. Ich praca kształtuje nie tylko przyszłość Chin, ale przyszłość nas wszystkich. W filmie podążamy za wyzwaniami związanymi z budową najczulszego na świecie detektora neutrin, spotykamy akwanautę i inżyniera morskiego, który tworzy nowy typ łodzi podwodnej do regularnych podróży w niezbadane, największe głębiny morskie oraz odkrywamy nowe osiągnięcia w rolnictwie, które sprostają wyzwaniu wykarmienia całej populacji naszej planety, która do 2050 roku ma osiągnąć liczbę dziesięciu miliardów mieszkańców.