TVP Nauka Wtorek, 04.07.2023 06:00 PODRÓŻNIK - ALGARVE Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Na początek letnich wakacji autorzy "Podróżnika" proponują wyprawę do jednego z najbardziej urokliwych miejsc Europy - regionu Algarve na południowym krańcu Portugalii. Rozciąga się on od przylądka Św. Wincentego do Vila Real de Santo Antonio. Od południa i zachodu oblewają go wody Atlantyku, a od północy otaczają góry. Mieszkali tu Fenicjanie, Grecy i Rzymianie, a potem Arabowie. Z tamtejszego portu Lagos wypływali żeglarze na podbój świata. Pierwsi władcy Portugalii tytułowali się królami Portugalii i Algarve. Wybrzeże Algarve słynie z wielu atrakcji. Plaże, malownicze zatoczki, klify, wysepki, porty, małe wioski i miasteczka pełne kafejek, restauracji i barów - to najkrótszy opis tego regionu. Jeśli dodać do tego ciekawą architekturę, unikatowe szlaki dziedzictwa historycznego i ślady minionych imperiów, okaże się, że w Algarve każdy znajdzie dla siebie to, co lubi najbardziej. W programie powędrujemy różnymi szlakami: od Faro do Albufeiry, Silves, Vilamoury i Lagos - najciekawszych miejsc regionu. Poznamy tajemnice regionalnej kuchni, lokalne winnice, obyczaje, wreszcie atrakcje turystyczne. Ponieważ Algarve to jeden z regionów Europy najchętniej odwiedzanych przez Polaków, stąd w "Podróżniku" spora garść informacji o połączeniach lotniczych, cenach i warunkach pobytu. 06:25 PODRÓŻNIK - SAN CRISTOBAL DE LAS CASAS Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino San Cristobal de las Casas to jedno z najpiękniejszych miast w Meksyku. Leży w stanie Chiapas, kilkaset kilometrów na południe od Oaxaki. Położone wysoko w górach miasto zostało założone przez Hiszpanów w 1528 roku i do dziś zachowało swój kolonialny urok. Region ten zamieszkiwali Zapotekowie. Od lat tkwili w konflikcie z Hiszpanami, a potem z rządem w Mexico City. Ich kultura, choć pod wyraźnym wpływem Majów, ma swoje odrębności. Do dziś w regionie Chiapas można się zetknąć ze śladami przeszłości Zapoteków. W "Podróżniku" powędrujemy na tradycyjny indiański bazar, gdzie na straganach można zobaczyć te same produkty co w czasach prekolumbijskich. Pewne zaskoczenie wywołuje fakt, że podstawą wyżywienia Zapoteków i Majów były pomidory, kukurydza, ziemniaki i fasola - nieznane wtedy w Europie. Dostępne w każdej meksykańskiej restauracji tortille były podstawą jadłospisu Azteków. Wypiekane z mąki kukurydzianej, z nadzieniem czekoladowym i z chili do dziś stanowią główne danie miejscowej ludności. Podobnie jak upodobania kulinarne, tradycyjne pozostały również terapie ziołami. Odwiedzimy tzw. centrum medycyny Majów, miejsce, gdzie Indianie leczą swoje dolegliwości dawnymi metodami. Lekcji zdrowia udzieli nam miejscowy szaman. San Cristobal de las Casas słynie z licznych kościołów i pięknej architektury pochodzącej jeszcze z czasów konkwisty, ale prawdziwy urok regionu kryje się w dżungli. Niedaleko miasta znajduje się Agua Azul, najpiękniejsze w całej Ameryce środkowej wodospady - w sumie ponad 500, z których największy ma 30 metrów wysokości. Ponadto w programie mnóstwo użytecznych informacji na temat pobytu w południowym Meksyku, podstawowe ceny i rady praktyczne. Magazyn prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:55 CZY WIESZ, ŻE? - /79/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:25 CZY WIESZ, ŻE? - /80/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:55 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /8/ DERMATOLOGIA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Co możemy wyczytać z naszej skóry? Jakie zmiany są niezwykle groźne i dlaczego tak ważne jest, by każdego dnia dokładnie się sobie przyglądać? Jak pielęgnować skórę, co jej pomaga, a co szkodzi? W tym odcinku cała prawda o największym i jednym z najważniejszych organów w naszym ciele. 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 20 ZAMEK KSIĄŻ Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi zamek Książ. Jego malownicze położenie na wysokim skalnym cyplu, ponad lasami, stawia go w gronie najbardziej oryginalnych rezydencji arystokratycznych w Europie. Nazwany dolnośląskim Wersalem przez ponad cztery stulecia należał do potężnego pruskiego rodu Hochbergów. To tutaj mieszkała księżna Daisy, której sława i uroda przyćmiła nawet księżniczkę Sissi. Potężny zamek w czasie II wojny światowej był przebudowywany na kwaterę główną Hitlera, w skałach wydrążono wówczas tajemnicze podziemne korytarze. Dziś jest atrakcją turystyczną, która potrafi zachwycić dosłownie wszystkich. Miłośnicy flory odkryją tarasowe ogrody i palmiarnię sprzed ponad stu lat, pasjonaci stylowych wnętrz będą podziwiać pałacowe wnętrza, a amatorzy zagadek z czasów II wojny światowej mogą eksplorować tajemnicze tunele wybudowane przez hitlerowców. 09:00 CEL: PLUTON (DESTINATION PLUTO, BEYOND THE FLYBY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 W tym filmie widzowie dołączają do zespołu New Horizons, aby wraz z nim zbadać pasjonujące odkrycia i zdjęcia z Plutona oraz obrzeży naszego Układu Słonecznego i odkrywają świat, jakiego jeszcze nie widzieli! 10:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O ŻUBRZE: CYWILIZOWANIE DZIKOŚCI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o żubrze. Dorosły żubr, dziki i niezależny mocarz uwięziony w rezerwacie, przez prawie rok nie zaznaje życia na wolności. Kiedy wreszcie nadarza się sposobność, by wyrwać się z tej niewoli, okazuje się, że jest uzależniony od opieki człowieka. W dotychczasowym życiu, jak i teraz wrodzona dzikość przegrywa z cywilizacją. 11:00 PODRÓŻNIK - ALGARVE Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Na początek letnich wakacji autorzy "Podróżnika" proponują wyprawę do jednego z najbardziej urokliwych miejsc Europy - regionu Algarve na południowym krańcu Portugalii. Rozciąga się on od przylądka Św. Wincentego do Vila Real de Santo Antonio. Od południa i zachodu oblewają go wody Atlantyku, a od północy otaczają góry. Mieszkali tu Fenicjanie, Grecy i Rzymianie, a potem Arabowie. Z tamtejszego portu Lagos wypływali żeglarze na podbój świata. Pierwsi władcy Portugalii tytułowali się królami Portugalii i Algarve. Wybrzeże Algarve słynie z wielu atrakcji. Plaże, malownicze zatoczki, klify, wysepki, porty, małe wioski i miasteczka pełne kafejek, restauracji i barów - to najkrótszy opis tego regionu. Jeśli dodać do tego ciekawą architekturę, unikatowe szlaki dziedzictwa historycznego i ślady minionych imperiów, okaże się, że w Algarve każdy znajdzie dla siebie to, co lubi najbardziej. W programie powędrujemy różnymi szlakami: od Faro do Albufeiry, Silves, Vilamoury i Lagos - najciekawszych miejsc regionu. Poznamy tajemnice regionalnej kuchni, lokalne winnice, obyczaje, wreszcie atrakcje turystyczne. Ponieważ Algarve to jeden z regionów Europy najchętniej odwiedzanych przez Polaków, stąd w "Podróżniku" spora garść informacji o połączeniach lotniczych, cenach i warunkach pobytu. 11:30 PODRÓŻNIK - SAN CRISTOBAL DE LAS CASAS Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino San Cristobal de las Casas to jedno z najpiękniejszych miast w Meksyku. Leży w stanie Chiapas, kilkaset kilometrów na południe od Oaxaki. Położone wysoko w górach miasto zostało założone przez Hiszpanów w 1528 roku i do dziś zachowało swój kolonialny urok. Region ten zamieszkiwali Zapotekowie. Od lat tkwili w konflikcie z Hiszpanami, a potem z rządem w Mexico City. Ich kultura, choć pod wyraźnym wpływem Majów, ma swoje odrębności. Do dziś w regionie Chiapas można się zetknąć ze śladami przeszłości Zapoteków. W "Podróżniku" powędrujemy na tradycyjny indiański bazar, gdzie na straganach można zobaczyć te same produkty co w czasach prekolumbijskich. Pewne zaskoczenie wywołuje fakt, że podstawą wyżywienia Zapoteków i Majów były pomidory, kukurydza, ziemniaki i fasola - nieznane wtedy w Europie. Dostępne w każdej meksykańskiej restauracji tortille były podstawą jadłospisu Azteków. Wypiekane z mąki kukurydzianej, z nadzieniem czekoladowym i z chili do dziś stanowią główne danie miejscowej ludności. Podobnie jak upodobania kulinarne, tradycyjne pozostały również terapie ziołami. Odwiedzimy tzw. centrum medycyny Majów, miejsce, gdzie Indianie leczą swoje dolegliwości dawnymi metodami. Lekcji zdrowia udzieli nam miejscowy szaman. San Cristobal de las Casas słynie z licznych kościołów i pięknej architektury pochodzącej jeszcze z czasów konkwisty, ale prawdziwy urok regionu kryje się w dżungli. Niedaleko miasta znajduje się Agua Azul, najpiękniejsze w całej Ameryce środkowej wodospady - w sumie ponad 500, z których największy ma 30 metrów wysokości. Ponadto w programie mnóstwo użytecznych informacji na temat pobytu w południowym Meksyku, podstawowe ceny i rady praktyczne. Magazyn prowadzi Anna Kwiatkowska. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /79/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 22 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /80/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /8/ DERMATOLOGIA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Co możemy wyczytać z naszej skóry? Jakie zmiany są niezwykle groźne i dlaczego tak ważne jest, by każdego dnia dokładnie się sobie przyglądać? Jak pielęgnować skórę, co jej pomaga, a co szkodzi? W tym odcinku cała prawda o największym i jednym z najważniejszych organów w naszym ciele. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 20 ZAMEK KSIĄŻ Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi zamek Książ. Jego malownicze położenie na wysokim skalnym cyplu, ponad lasami, stawia go w gronie najbardziej oryginalnych rezydencji arystokratycznych w Europie. Nazwany dolnośląskim Wersalem przez ponad cztery stulecia należał do potężnego pruskiego rodu Hochbergów. To tutaj mieszkała księżna Daisy, której sława i uroda przyćmiła nawet księżniczkę Sissi. Potężny zamek w czasie II wojny światowej był przebudowywany na kwaterę główną Hitlera, w skałach wydrążono wówczas tajemnicze podziemne korytarze. Dziś jest atrakcją turystyczną, która potrafi zachwycić dosłownie wszystkich. Miłośnicy flory odkryją tarasowe ogrody i palmiarnię sprzed ponad stu lat, pasjonaci stylowych wnętrz będą podziwiać pałacowe wnętrza, a amatorzy zagadek z czasów II wojny światowej mogą eksplorować tajemnicze tunele wybudowane przez hitlerowców. 14:00 CEL: PLUTON (DESTINATION PLUTO, BEYOND THE FLYBY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2016 W tym filmie widzowie dołączają do zespołu New Horizons, aby wraz z nim zbadać pasjonujące odkrycia i zdjęcia z Plutona oraz obrzeży naszego Układu Słonecznego i odkrywają świat, jakiego jeszcze nie widzieli! 15:00 PORZĄDEK I NIEPORZĄDEK - /1/ (ORDER AND DISORDER) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2012 Profesor fizyki Jim Al - Khalili ujawnia, jak ludzkość odkryła zasady rządzące wszechświatem i opanowała dwie najważniejsze koncepcje współczesności: energię i informację. Energia jest nam wszystkim niezbędna, ale czym właściwie jest energia? Próbując odpowiedzieć na to pytanie, Jim bada dziwny zestaw praw, które łączą ze sobą wszystko, od silników, przez ludzi, po gwiazdy. Okazuje się, że energia, tak kluczowa dla codziennego istnienia, pomaga nam zrozumieć cały wszechświat. 16:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O ŻUBRZE: CYWILIZOWANIE DZIKOŚCI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o żubrze. Dorosły żubr, dziki i niezależny mocarz uwięziony w rezerwacie, przez prawie rok nie zaznaje życia na wolności. Kiedy wreszcie nadarza się sposobność, by wyrwać się z tej niewoli, okazuje się, że jest uzależniony od opieki człowieka. W dotychczasowym życiu, jak i teraz wrodzona dzikość przegrywa z cywilizacją. 17:00 PODRÓŻNIK - SANTIAGO DE COMPOSTELA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2003 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż. Magiczne miejsce w zachodniej Hiszpanii. Santiago de Compostela, w VIII wieku znaleziono tam ciało św. Jakuba Starszego i od tamtego czasu datuje się sława Santiago. Katedra, grób św. Jakuba, celebrowanie kadzidła, pielgrzymi - uczestnicy tzw. Camino de Santiago. W programie poznamy miasto i jego zabytki i kulinarne specjały tego regionu. 17:30 PODRÓŻNIK - LIZBONA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino W kolejnym wydaniu "Podróżnika" wizyta w Lizbonie, jednym z najpiękniejszych miast Europy. Stolica Portugalii przeszła dramatyczne chwile wskutek pamiętnego trzęsienia ziemi w noc Wszystkich Świętych 1755 r. W gruzach legła wtedy połowa miasta, a fale tsunami zalały wiele regionów kraju. Zginęło wtedy ponad 30.000 ludzi. Symbolem tamtej tragedii są ruiny kościoła karmelitów wznoszące się ponad miastem. Łatwo je zwiedzić, wsiadając do Santa Justa, niezwykłej windy zbudowanej przez Raoula Mesniera de Ponsarda, ucznia samego Gustawa Eiffela. Stanęła w 1901 r. i z miejsca stała się wizytówką miasta. Wizyta w Lizbonie rozpoczyna się od Alfamy, starej dzielnicy, pamiętającej jeszcze czasy Maurów. Alfama zasłynęła w latach 30. , kiedy to odkryto fado, melancholijną muzykę śpiewaną w knajpach i zakamarkach ulic. To muzyka saudade - tęsknoty. W żyłach Portugalczyków płynie wszak krew żeglarzy, którzy w XV wieku wyruszali z Lizbony, by zmierzyć się z nieznanym oceanem, odkrywać nowe lądy. Emocje, którzy czuli ludzie żegnający swych bliskich na portowym nabrzeżu, to partytura fado. Saudade nie ma odpowiednika w żadnym innym języku, to gąszcz emocji, których nie sposób nazwać, ani wyrazić w żaden inny sposób niż muzyką. O fado opowiadają gwiazdy lizbońskiej sceny: Jorge Fernando i Ana Mouro. W programie nie mogło również zabraknąć wizyty w muzeum fado. Spacery po Lizbonie to czysta przyjemność, zwłaszcza, jeśli za przewodnika ma się Fernando Pessoę, poetę i pisarza, a raczej jego książkę o Lizbonie będącą niedoścignionym wzorem dla amatorów turystyki. I choć Pessoa zmarł wiele lat temu, to jego dzieło czytane zwłaszcza w "Brazileirze", kawiarni artystów i bohemy, dostarcza wielu wrażeń i emocji - do dziś aktualnych. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /81/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /82/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 OPERACJA ZDROWIE - UDARY MÓZGU Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Udar mózgu to jego uszkodzenie, obumarcie jego fragmentów z powodu zatrzymania dopływu krwi do tkanki mózgowej. Wyróżniamy dwa jego rodzaje: udar niedokrwienny mózgu i udar krwotoczny. Kiedyś udar uważany był przede wszystkim za chorobę ludzi starych, a średni wiek zachorowania mieścił się w przedziale 65 - 70 lat. Niestety, obecnie udarów doznaje coraz więcej ludzi młodych. Na udar mózgu każdego roku zapadają przynajmniej dwie na tysiąc osób w populacji ogólnej. W programie o czynnikach zwiększających ryzyko udarów, o objawach, diagnostyce i leczeniu. Będziemy też mówić o złotej godzinie, czyli jak najszybszym wdrożeniu leczenia, bo od początku udaru mózgu każda sekunda jest na wagę złota. 19:20 POLACY ŚWIATU - HELENA SPARROW Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 21 OTWOCK Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tym razem Tomasz Bednarek ruszy w okolice Warszawy. Jadąc na południe wzdłuż Wisły, warto zatrzymać się w Otwocku i jego okolicach. Z jednej strony mamy miasto z uzdrowiskową historią i piękną rzeką Świder, o której pisał sam Gałczyński. Z drugiej zaś w położonym nieopodal Otwocku Wielkim możemy podziwiać przykłady sztuki ebenistycznej, czyli sztuki tworzenia mebli. W Józefowie z kolei czeka na nas unikalna kolekcja rysunków i rycin znakomitego ilustratora, który z Otwockiem i tamtejszym uzdrowiskiem miał wiele wspólnego. Na trasie tej wędrówki zobaczymy też zabytkowe drewniane budynki nawiązujące do alpejskich pensjonatów oraz rosyjskich dacz. Są one zbudowane w stylu charakterystycznym dla tej okolicy, określanym jako świdermajer. Nazwę wprowadził Konstanty Ildefons Gałczyński. Nawiązując do nazwy rzeki Świder, zabawnie przekształcił nazwę mieszczańskiego stylu biedermeier. 20:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. POŁĄCZENI Z PRZYSZŁOŚCIĄ. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 21:00 SEKRETY JOWISZA (JUPITER REVEALED) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Thomas Hewitson Zdjęcia: Andrew Fleming Dokument z serii "Horizon" opowiada o Jowiszu. Ten film podąża za misją Juno i w końcu odkrywa niektóre ukryte tajemnice planety. Jowisz jest planetą potworem. Wszystkie planety, asteroidy i komety naszego Układu Słonecznego zmieściłyby się w nim. Ale do tej pory zaskakująco mało wiedzieliśmy o tym największym gigancie gazowym. 22:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O ŻUBRZE: CYWILIZOWANIE DZIKOŚCI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o żubrze. Dorosły żubr, dziki i niezależny mocarz uwięziony w rezerwacie, przez prawie rok nie zaznaje życia na wolności. Kiedy wreszcie nadarza się sposobność, by wyrwać się z tej niewoli, okazuje się, że jest uzależniony od opieki człowieka. W dotychczasowym życiu, jak i teraz wrodzona dzikość przegrywa z cywilizacją. 23:00 PODRÓŻNIK - SANTIAGO DE COMPOSTELA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2003 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Daleka i ciekawa podróż. Magiczne miejsce w zachodniej Hiszpanii. Santiago de Compostela, w VIII wieku znaleziono tam ciało św. Jakuba Starszego i od tamtego czasu datuje się sława Santiago. Katedra, grób św. Jakuba, celebrowanie kadzidła, pielgrzymi - uczestnicy tzw. Camino de Santiago. W programie poznamy miasto i jego zabytki i kulinarne specjały tego regionu. 23:35 PODRÓŻNIK - LIZBONA Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino W kolejnym wydaniu "Podróżnika" wizyta w Lizbonie, jednym z najpiękniejszych miast Europy. Stolica Portugalii przeszła dramatyczne chwile wskutek pamiętnego trzęsienia ziemi w noc Wszystkich Świętych 1755 r. W gruzach legła wtedy połowa miasta, a fale tsunami zalały wiele regionów kraju. Zginęło wtedy ponad 30.000 ludzi. Symbolem tamtej tragedii są ruiny kościoła karmelitów wznoszące się ponad miastem. Łatwo je zwiedzić, wsiadając do Santa Justa, niezwykłej windy zbudowanej przez Raoula Mesniera de Ponsarda, ucznia samego Gustawa Eiffela. Stanęła w 1901 r. i z miejsca stała się wizytówką miasta. Wizyta w Lizbonie rozpoczyna się od Alfamy, starej dzielnicy, pamiętającej jeszcze czasy Maurów. Alfama zasłynęła w latach 30. , kiedy to odkryto fado, melancholijną muzykę śpiewaną w knajpach i zakamarkach ulic. To muzyka saudade - tęsknoty. W żyłach Portugalczyków płynie wszak krew żeglarzy, którzy w XV wieku wyruszali z Lizbony, by zmierzyć się z nieznanym oceanem, odkrywać nowe lądy. Emocje, którzy czuli ludzie żegnający swych bliskich na portowym nabrzeżu, to partytura fado. Saudade nie ma odpowiednika w żadnym innym języku, to gąszcz emocji, których nie sposób nazwać, ani wyrazić w żaden inny sposób niż muzyką. O fado opowiadają gwiazdy lizbońskiej sceny: Jorge Fernando i Ana Mouro. W programie nie mogło również zabraknąć wizyty w muzeum fado. Spacery po Lizbonie to czysta przyjemność, zwłaszcza, jeśli za przewodnika ma się Fernando Pessoę, poetę i pisarza, a raczej jego książkę o Lizbonie będącą niedoścignionym wzorem dla amatorów turystyki. I choć Pessoa zmarł wiele lat temu, to jego dzieło czytane zwłaszcza w "Brazileirze", kawiarni artystów i bohemy, dostarcza wielu wrażeń i emocji - do dziś aktualnych. 24:00 CZY WIESZ, ŻE? - /81/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:30 CZY WIESZ, ŻE? - /82/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:00 OPERACJA ZDROWIE - UDARY MÓZGU Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Udar mózgu to jego uszkodzenie, obumarcie jego fragmentów z powodu zatrzymania dopływu krwi do tkanki mózgowej. Wyróżniamy dwa jego rodzaje: udar niedokrwienny mózgu i udar krwotoczny. Kiedyś udar uważany był przede wszystkim za chorobę ludzi starych, a średni wiek zachorowania mieścił się w przedziale 65 - 70 lat. Niestety, obecnie udarów doznaje coraz więcej ludzi młodych. Na udar mózgu każdego roku zapadają przynajmniej dwie na tysiąc osób w populacji ogólnej. W programie o czynnikach zwiększających ryzyko udarów, o objawach, diagnostyce i leczeniu. Będziemy też mówić o złotej godzinie, czyli jak najszybszym wdrożeniu leczenia, bo od początku udaru mózgu każda sekunda jest na wagę złota. 01:20 POLACY ŚWIATU - HELENA SPARROW Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 01:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 21 OTWOCK Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tym razem Tomasz Bednarek ruszy w okolice Warszawy. Jadąc na południe wzdłuż Wisły, warto zatrzymać się w Otwocku i jego okolicach. Z jednej strony mamy miasto z uzdrowiskową historią i piękną rzeką Świder, o której pisał sam Gałczyński. Z drugiej zaś w położonym nieopodal Otwocku Wielkim możemy podziwiać przykłady sztuki ebenistycznej, czyli sztuki tworzenia mebli. W Józefowie z kolei czeka na nas unikalna kolekcja rysunków i rycin znakomitego ilustratora, który z Otwockiem i tamtejszym uzdrowiskiem miał wiele wspólnego. Na trasie tej wędrówki zobaczymy też zabytkowe drewniane budynki nawiązujące do alpejskich pensjonatów oraz rosyjskich dacz. Są one zbudowane w stylu charakterystycznym dla tej okolicy, określanym jako świdermajer. Nazwę wprowadził Konstanty Ildefons Gałczyński. Nawiązując do nazwy rzeki Świder, zabawnie przekształcił nazwę mieszczańskiego stylu biedermeier. 01:55 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. POŁĄCZENI Z PRZYSZŁOŚCIĄ. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie.