TVP Dokument Środa, 12.07.2023 06:00 DZIKA POLSKA - KLEKOT NA STO BOCIANÓW Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy odcinek to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są "szaleńcy natury" - ludzie zafasynowani przyrodą polską. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Artur Tabor pokazują ich działania w terenie. Tym razem będzie mowa o bocianach, które są jednym z symboli polskości. Nie każdy wie, że co czwarty bocian żyjący na świecie pochodzi z Polski. To na naszej ziemi bociany wybierają miejsce narodzin dla swoich młodych. Tutaj łączą się w pary, odbywają gody, a później zakładają gniazda i wychowują młode. Para bocianów musi włożyć wielki wysiłek, żeby wykarmić potomstwo i doprowadzić do momentu, kiedy młode już samodzielnie wykonają swój pierwszy lot. Uzupełnieniem programu są malownicze zdjęcia: bociany w locie na tle zachmurzonego nieba, a także w gniazdach na drewnianych, starych chałupach w maleńkiej bocianiej wsi Żywkowo, położonej w województwie warmińsko - mazurskim. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 21 TARCZA UKRYTA W GÓRACH Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski tym razem wciela się w rolę obrońcy Twierdzy Srebrna Góra w Górach Sowich. Sprawdza, jakie obowiązki należały do żołnierzy stacjonujących w twierdzy i jak wyglądało ich codzienne życie. Co jedli? Gdzie spali? Na jakie zapadali choroby? A wszystko to w niesamowitym otoczeniu natury! Nie ma się więc co dziwić, że turyści z całej Europy pokonują co roku setki kilometrów, aby na własne oczy przyjrzeć się największej górskiej twierdzy w Europie. Co ich kusi? Wszystko stanie się jasne w najnowszych "Podróżach z historią!". 07:05 NOTACJE - WŁADYSŁAW FILAR. ZOSTAWILIŚMY WSZYSTKO NA WOŁYNIU Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2010 Autor: Krzysztof Tadej Władysław Tadeusz Filar (rocznik 1926), żołnierz 27. Dywizji Wołyńskiej Armii Krajowej, historyk, profesor. Krytykował ukraińskich historyków za ukazywanie nieprawdziwego obrazu rzezi wołyńskiej. Jego zdaniem wielu historyków z tego kraju niezgodnie z prawdą opisuje wydarzenie to jako "walki polsko - ukraińskie", "wojnę domową" lub "walki bratobójcze", które pochłonęły równą ilość ofiar po obydwu stronach i w których obie strony dążyły do wyniszczenia ludności strony przeciwnej. Filar podkreślał, iż takie interpretowanie wydarzeń nie przyczynia się do naświetlenia źródeł akcji antypolskiej ani jej motywów. Teorię o "wojnie polsko - ukraińskiej" określał jako dezinformację wybielającą OUN i UPA, głoszoną przede wszystkim z powodów propagandowych. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 115 PIŁA Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Piłę. Wiele miast w Polsce i Europie może pozazdrościć jej pięknej i dzikiej rzeki, która przepływa przez sam środek miasta. Gwda jest nie tylko łamańcem dla języka, ale i jej nieregulowany nurt łamie się malowniczo. Meandrująca rzeka stanowi wielki walor przyrodniczy i jest także popularnym szlakiem kajakowym. W sercu miasta znajduje się olbrzymi plac ukształtowany w latach 60. XX wieku. Jeszcze 80 lat temu w tym miejscu mieścił się brukowany Nowy Rynek - najelegantszy plac w Pile, z ratuszem oraz kościołem ewangelickim. Ten świat przestał istnieć na początku 1945 roku, kiedy Armia Czerwona doszczętnie zniszczyła historyczne centrum. W swoich dziejach miasto wielokrotnie dotknęły dramatyczne wydarzenia. Piła obróciła się w perzynę podczas potopu szwedzkiego, po rozbiorach Polski była silnie germanizowana, a po 1918 roku pozostawiona w granicach Niemiec. Mimo to nie tylko przetrwała, ale i przeobraziła się w nowoczesne i zielone miasto. Dziś warto je odwiedzić chociażby z uwagi na najbardziej znanego pilanina - Stanisława Staszica. Ten słynny mąż stanu uhonorowany został tutaj nie tylko odlaną z brązu ławką, ale i popiersiem umieszczonym w parku swojego imienia czy monumentalnym pomnikiem ustawionym przy bulwarach nad Gwdą. Ma też swoje muzeum biograficzne, które powstało w jego dawnym domu rodzinnym. 07:50 WETERYNARZE Z SERCEM - /135/ Reality show, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy również ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policję czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. Nasza pierwsza wizyta - Schronisko w Gaju - odwiedzane jest przez kilkanaście tysięcy osób rocznie. Setka wolontariuszy opiekuje się przebywającymi tu zwierzętami, a rocznie trafia ich tu około ośmiuset. Aż 95 % psów znajduje nowe domy. Dzisiaj poznacie kolejnych kandydatów, którzy bardzo chcieliby dać Wam swą miłość - to Bingo, Pazurek i Muszka. Ale też poznacie Popkorna, który mimo że trzeba go wozić w wózeczku, znalazł wspaniałą polsko - holenderską rodzinę. Gaj to nie tylko psiaki. Stworzono tu Koci Raj to Gaj, gdzie znajdziecie puchate, wypielęgnowane, już zdrowe i radosne kociaki. Druga historia jak z sentymentalnego filmu - od pracy w rzeźni do fundacji ratującej zwierzęta gospodarskie, czyli Szczęśliwe zakończenie. To miejsce powstało dzięki ciężkiej pracy, wielu wyrzeczeniom i bezwarunkowej miłości do zwierząt tylko dwóch osób - pani Kasi i pana Andrzeja. 08:20 ROZMIAR MA ZNACZENIE - ODC. 2 MAŁE JEST PIĘKNE (SIZE MATTERS 2. SMALL IS BEAUTIFUL / AUF DIE GRÖE KOMMT ES AN) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Willem Villjoen Film dokumentalny o wielkości różnych rzeczy, stworzeń i zjawisk. Dlaczego owady są małe, a planety duże? Dlaczego Ziemia nie jest wielkości Jowisza? A ludzie nie są wielkości myszy? A co by się stało, gdybyśmy to wszystko zmienili? Ale rozmiar naprawdę ma znaczenie. Zbadamy fascynującą sieć pojęć naukowych, aby odkryć nie tylko, dlaczego rzeczy są takie, jakie są, ale także dlaczego nigdy nie mogłyby być inne. W odcinku drugim: poprzedni eksperyment, w którym wszystko powiększyliśmy, nie był udany. Teraz zrobimy coś przeciwnego i sprawdzimy, czy małe może być piękne. To Ziemia, jaką znamy. Jej średnica wynosi 12756 kilometrów, a obwód 40000. Na jej okrążenie samolot pasażerski potrzebowałby dwóch dni. Sęk w tym, że zmiana rozmiaru Ziemi pociągnie za sobą również zmianę grawitacji. Na o połowę mniejszej planecie grawitacja jest o połowę słabsza. To by dodało sprężystości waszym krokom. Przy o połowę słabszej grawitacji skacze się wyżej. Rozmiar nie jest jak kolor czy ubranie. Nie może być dowolny. Ma ścisły związek z grawitacją, inteligencją, z ewolucją samego życia. Nasz rozmiar określa, kim jesteśmy. I kim zawsze będziemy. 09:20 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 1 GÓRNA ENGADYNA (UNTAMED SWITZERLAND 01. ENGADINE / WILDE SCHWEIZ 01. DAS OBERENGADIN) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku pierwszym - Engadyna. Jest to długa dolina górska w Gryzonii, na południu Szwajcarii. Rozciąga się na przestrzeni 100 kilometrów wzdłuż rzeki Inn, od jej górnego biegu przy przełęczy Maloja, w kierunku północno - wschodnim aż do miejsca, gdzie Inn wpływa na terytorium Austrii. Otoczona ze wszystkich stron wysokimi górami Engadyna słynie ze słonecznego klimatu, wspaniałych krajobrazów i tras wycieczkowych. 10:20 SKARBY EUROPY ODC. 13 HOLANDIA (TREASURES OF EUROPE EP. 13 TRESORS DES PAYS - BAS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Grecja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 11:20 STUDIO 8 - FRAGMENT ŻYCIORYSU Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1978 Autor: Jerzy Łuczak, Leszek Bober Zdjęcia: Jerzy Haida Historia Antoniego Rulczyńskiego, właściciela znanego zakładu fryzjerskiego w centrum Katowic. Początek firmy sięga 1920 roku, kiedy przedsiębiorca otworzył salon w Katowicach, przy ulicy 3 Maja oraz dwa inne w Mysłowicach. Inną jego pasją jest pamiętnikarstwo. Mistrz fryzjerstwa jest laureatem konkursów na pamiętniki rzemieślników. Bohater filmu opowiada o swoim życiu i jego ważnych momentach. Wspomina przejazd Ignacego Jana Paderewskiego przez Wielkopolskę, spotkanie z Wojciechem Korfantym, powstanie Wielkopolskie, swoje przybycie na Śląsk do Mysłowic. Opowiada o założeniu rodziny, przeprowadzce do Katowic, sukcesach zawodowych i spotkaniu z mistrzem fryzjerstwa, Antonim Cierplikowskim. Wspomina czasy II wojny światowej i pierwszych lat po wyzwoleniu. Ilustracją wypowiedzi są ujęcia salonu fryzjerskiego. 11:45 JADWIGA SMOSARSKA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2008 Reżyseria: Natasza Ziólkowska - Kurczuk Scenariusz: Natasza Ziółkowska - Kurczuk, prof. Małgorzata Hendrykowska Zdjęcia: Paweł Banasiak Wykonawcy: Nina Andrycz, prof. Małgorzata Hendrykowska, prof. Maria Kornatowska, Zbigniew Rymarz, Danuta Dąbrowska - Przybylska, Zygmunt Machwitz, Andrzej Kawecki Pretekstem do realizacji filmu o Jadwidze Smosarskiej jest fakt wydania przez profesor Małgorzatę Hendrykowską książki o aktorce, w której odsłonięte zostają nieznane dotąd fakty z jej życia. Scenariusz filmu bazuje na książce i powstał we współpracy z profesor Hedrykowską. We wrześniu 2008 roku przypada 110 rocznica urodzin Jadwigi Smosarskiej. Jakie losy były udziałem aktorki, którą pamięta się z ról w przedwojennych filmach "Jadzia", "Barbara Radziwiłłówna", "Czy Lucyna to dziewczyna", "Dwie Joasie", "Skłamałam", "Prokurator Alicja Horn"? Film ma charakter biograficzny, ale ukazuje aktorkę nie tylko przez pryzmat jej nieprawdopodobnej kariery i popularności, ale poprzez jej działania w czasie II wojny światowej, kiedy to uratowała ponad setkę ludzi. Z tego okresu zachowały się m. in. kwity bankowe oraz korespondencja Smosarskiej z Hanką Ordonówną ratującą z kolei polskie dzieci na Bliskim Wschodzie. Film ukazuje emigracyjne losy artystki, jej zaangażowanie w sprawy Polonii, ratowanie aktorów z wojennej pożogi, udział w odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie, a także w tworzeniu Domu Aktora w Skolimowie, czy w końcu wieloletnią walkę z nieuleczalną śmiertelną chorobą - agranulocytozą. Jest to zatem opowieść o prawdziwym życiu aktorki. W filmie znalazły się nigdy dotąd niepublikowane dokumenty, fotografie, listy i inne materiały ikonograficzne, które znajdowały się w prywatnym archiwum Jadwigi Smosarskiej, a które przejęła prof. Małgorzata Hendrykowska. Oprócz tego film opowiada też o zmieniających się epokach: przedwojennej Polsce, o okresie drugiej wojny światowej, o 19 latach amerykańskiej emigracji i powrocie Jadwigi Smosarskiej do kraju na stałe na rok przed śmiercią w 1970 roku - w trudnym okresie kolejnego polskiego przełomu. Film przedstawia fragmenty świata Jadwigi Smosarskiej, a więc fragmenty świata przedwojennego filmu, ukazane poprzez kamery, urządzenia z planu filmowego, kostiumy, plakaty, wycinki prasowe, fotosy, fragmenty filmów i kronik. Pokazane są też miejsca związane z aktorką, oraz materiały archiwalne, zawierające wspomnienia ludzi, którzy ją znali. 12:40 NA GRANICY (ON THE LINE) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2020 Reżyseria: Leo Mattei, Alex Gohari Film dokumentalny. Każdego roku amerykańskie władze siłą deportują do Meksyku ponad 100 tysięcy Meksykanów. Tymczasem wielu z nich ułożyło już sobie życie w Stanach Zjednoczonych. Dorastało pracując, płacąc podatki, zakładając rodziny. Niektórzy nie potrafią nawet mówić po hiszpańsku. Jak mogą deportować ludzi do kraju, w którym nigdy nie mieszkali? Za kilka dni zostają oderwani od swoich dzieci i bliskich i eskortowani przez granicę. Nie mogą wrócić do domu i nie mogą odwołać się od deportacji. Przygraniczne miasto Tijuana stało się śluzą powietrzną między dwoma światami, w której kończy się rozbite życie migrantów. Dla wielu z tych deportowanych jedyną dostępną pracą są przeniesione amerykańskie centra obsługi telefonicznej. Spędzają dnie, odpowiadając na telefony od amerykańskich konsumentów, udając, że pracują z Ameryki, a wieczory spoglądają na światła zza granicy, próbując utrzymać kontakt z pozostawionymi rodzinami. Rocio, Richard i Sergio to tylko trzy osoby dotknięte tym procesem. Śledzimy ich przez prawie rok, gdy walczą o zrozumienie sytuacji, w której się teraz znajdują i odbudowanie swojego życia. 13:40 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 2 VANIL NOIR (UNTAMED SWITZERLAND 02. VANIL NOIR / WILDE SCHWEIZ 02. DAS VANIL NOIR) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku drugim - Vanil Noir. Jest to szczyt w Alpach Fryburskich, części Alp Zachodnich. Leży w Szwajcarii w kantonach Vaud i Fryburg. Należy do głównego łańcucha Alp Berneńskich. Można go zdobyć ze schroniska Chalet Les Marrindes (1868 m). Czas się tu zatrzymał. Zaczarowana okolica. Dla wielbicieli przyrody to główna atrakcja górskiego świata Szwajcarii. W rezerwacie Vanil Noir nadal można znaleźć dziewiczą przyrodę. Znajdujemy się na granicy płyt kontynentalnych Afryki i Europy. Po lewej z tyłu mamy Afrykę. Przy podziale na płyty tektoniczne nazwalibyśmy je Alpami Środkowo - Wschodnimi lub Południowymi. Miejsce, w którym stoimy, to już Europa. Naukowa nazwa to płaszczowiny pennińskie. Okolica przełęczy położonej wysoko nad krainą jezior przypomina krajobraz wulkaniczny. Ogród rzeźb stworzony przez naturę z różnych rodzajów skał. Pozostałości dawnej aktywności tektonicznej, pamiątka po ogromnej energii. Żyją tu wyjątkowe zwierzęta. Głównie owady i żaby, które mogą przetrwać w środowisku kwaśnym. 14:40 ESSEQUIBO - UKRYTA RZEKA CZ. 3 (ESSEQUIBO - RETURN TO THE LOST WORLDS) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Marion Pollmann, Rainer Bergomaz Dalszy ciąg niezwykłej podróży do krainy Essequibo, rzeki ukrytej głęboko w amazońskiej dżungli, zakrytej grubymi chmurami i niewidocznej z góry. Jest to najdłuższa rzeka w Gujanie, jej źródła znajdują się na Wyżynie Gujańskiej i uchodzą do Oceanu Atlantyckiego. Pełno tu wąwozów i wodospadów, bagien, dziwnych roślin i zwierząt. Nawet sami mieszkańcy z plemion Amazonii nie znają wszystkich zakamarków i całej tutejszej fauny i flory. W dolinie rzeki znajdują się miejscowe skarby - eksploatowane złoża złota i diamentów. 15:40 WIELKA ARCHITEKTURA NA MAŁEJ PLANECIE (GREAT ARCHITECTURE ON A SMALL PLANET) Film dokumentalny, 53 min, Dania, 2019 Reżyseria: Lars Torp, Thomas Houkjr Houkjaer Zrównoważona architektura zyskuje popularność. Architekci już teraz myślą, jak w przyszłości będziemy budować i żyć. Zmiana klimatu. zanieczyszczenie, megamiasta i emisja CO2: duńscy architekci są w czołówce rozwoju zrównoważonej architektury dla przyszłych pokoleń. W połowie wieku na świecie będzie dziesięć miliardów ludzi. Miasta będą się rozrastać i coraz silniej oddziaływać na przyrodę i klimat. Podróżujemy po świecie, badając projekty i budynki, które odpowiadają na globalne wyzwania, jednocześnie poprawiając nasze codzienne życie. Bjarke Ingels ma mistrzowski plan ochrony Manhattanu, w obliczu podnoszącego się poziomu morza. W Paryżu duńscy architekci postawią zielony budynek na szczycie najbardziej zanieczyszczonej autostrady w mieście, gdzie rośliny będą oczyszczać powietrze, zmniejszą hałas i ochłodzą mieszkania. Architekci w Buenos Aires przekształcili dawne slumsy i zintegrowali je z resztą miasta. Czy w przyszłości możemy budować bez emisji CO2? W Kopenhadze materiały z recyklingu są wykorzystywane przez architekta Andersa Lendagera na dużą skalę, co redukuje emisję CO2 o 80%. A w Szwecji CF Mller buduje dziesięciopiętrowe domy mieszkalne z masywnych kawałków drewna zamiast betonu, redukując emisję CO2 do zera. To wszystko są inspirujące przykłady tego, jak możemy żyć i budować w sposób bardziej zrównoważony w przyszłości. 16:40 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 8. TRADYCJA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski Scenariusz: Konrad Zagórski Prowadzący: Lena Urbańska Wykonawcy: Agnieszka Barjasz Seria podróżnicza, niewiele mająca wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Spróbujemy wejść głębiej w tkankę społeczeństwa, zanurzymy się w bałkańskim kotle, czyli mieszance religii, wyjątkowych kultur i ich burzliwej historii. W każdym odcinku będziemy skupiać się na wybranym zagadnieniu współczesnych Bałkanów. Zagadnienia te będą przedstawione poprzez kilku lokalnych bohaterów, którzy przybliżą nam swoją kulturę i opowiedzą o swojej działalności. Jest to seria skupiająca się na człowieku, opowiadająca o regionie przez poznanie ludzi. To seria o podróżach poza utartym szlakiem. 17:10 SKARBY EUROPY ODC. 14 CZECHY (TREASURES OF EUROPE EP. 14 TRESORS DE REPUBLIQUE TCHEQUE) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Grecja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 18:10 SŁODKI WIEDEŃ - CZAR TRADYCJI (SWEET VIENNA / SUSSES WIEN - TRADITION VERZAUBERT) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2019 Reżyseria: Gerald Benesch, Barbara Weissenbeck Film dokumentalny o słodkościach wiedeńskich. Kiedy Wiedeń był centrum monarchii austro - węgierskiej, stał się tyglem składników i przepisów z całego świata. To dało początek tradycjom, które istnieją do dziś, ale w końcu radość jest ponadczasowa. Film oprowadza po smakach, biografiach i nowinkach wiedeńskiej kuchni deserowej. Od Wiener Schokoladekönig i Karlsbader Oblatenbäckerei po legendarny wystrój Demel, od ponczowych pączków cukierni Gerstner po innowacyjne dzieła cukiernika Zoli Auböck i słynną cukiernię Tart’a tata. 19:15 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - CYKLADY. SKARBY GRECJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Cyklady to archetyp wysp greckich. Noszą ślady 3000 lat historii. Krzyżowały się tu losy ludów i cywilizacji, a wpływy śródziemnomorskie mieszały się z azjatyckimi. Cyklady stanowią przedsmak raju na ziemi - tu ludzie i bogowie są sobie bliscy. Wizytę na Cykladach zaczniemy od wyspy Siros, na której znajduje się stolica archipelagu, Ermupoli. Tu zaczyna się inny, tajemniczy świat, ukształtowany przez historię i mity. Nazwa miasta pochodzi od Hermesa, greckiego boga handlu. Aż do początków XX wieku było tu centrum greckiej żeglugi. Znajdują się tu liczne, neoklasyczne domy. Na wzgórzu Ano Siror leży dzielnica katolicka, a na Vrodado - prawosławna. Tu, na Cykladach, Wschód spotyka się z Zachodem. Spacerując po wąskich uliczkach, wśród bielonych domów, podziwiamy piękne widoki... Miasta archipelagu przypominają labirynty na wzgórzach. W XVI wieku wyspy zostały zaniedbane przez Osmanów i stały się celem piratów. Plątanina uliczek miała zmylić najeźdźcę. 20:15 MŁODZI LEKARZE S.II - ODC. 7 SEZON 2 Telenowela dokumentalna TVP, 45 min, Polska, 2017 Reżyseria: Alina Mrowińska, Joanna Frydrych Scenariusz: Alina Mrowińska, Joanna Frydrych Agnieszka asystuje przy bardzo trudnej operacji kilkudniowej dziewczynki, która urodziła się bez środkowej części przełyku. Dziecko nie może jeść, co gorsze może zadławić się własną śliną. Lekarze ratują życie Oleńki. Małgosia odwiedza dzieci w Przedszkolu im. Krasnala Hałabały. Przeprowadza z dziećmi zajęcia na temat zdrowego stylu życia. Marta przyjmuje pacjentów w Poradni. Na kontrole zgłasza się Kasia, pacjentka, którą poznaliśmy po operacji plastyki czaszki. Dziewczyna w niewyjaśnionych okolicznościach została napadnięta na dworcu przed kilku laty. Trafiła do szpitala z rozległym urazem mózgowo - czaszkowym. Po operacji przez kilka miesięcy była w śpiączce. Lekarze nie dawali jej rodzicom wielkiej nadziei na to, że córka się wybudzi. Tymczasem udało się, Kasia powoli odzyskuje sprawność i przygotowuje się do matury. Michał przeprowadza artroskopową operację zerwanych więzadeł stawu kolanowego. Pacjentka uległa przed kilku laty wypadkowi na nartach. Michał pobiera przeszczep ze ścięgien i tworzy nowe więzadła. Poznamy także rodziców Michała i mamę Marty oraz przyjaciół Bartka. 21:15 DLACZEGO? O STANISŁAWIE MIKOŁAJCZYKU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Janiszewski Film dokumentalny przedstawiający losy tytułowego bohatera Stanisława Mikołajczyka. Przy pomocy zdjęć z kolekcji prywatnej, jak i archiwaliów opowie o życiu prywatnym bohatera, początkach kariery aż do momentu wybrania go w 1943 r. na stanowisko premiera Rządu Emigracyjnego. Od tego momentu pokaże dramat Mikołajczyka, który - choć oddany krajowi i sprawie Polski - jest tak naprawdę jedynie pionkiem w grze aliantów. Dokument będzie wzbogacony fabularnymi elementami wywiadów z postacią odgrywającą rolę Stanisława Mikołajczyka, jego najbliższą współpracownicą Marią Ulewicz oraz innymi świadkami tzw. ucieczki. Będziemy posiłkowali się wypowiedziami najważniejszych historyków, m.in. profesora Andrzeja Paczkowskiego mówiącego o złej sławie Mikołajczyka nazywanego "jałtańskim zdrajcą" i "sługusem anglosaskiego imperializmu" i o tym, jakim zmianom uległy poglądy na temat Mikołajczyka po publikacji biograficznej w 1987 r. Jana Borkowskiego. Obecna pozycja Andrzeja Paczkowskiego również wpisuje się w nurt, który ma na celu zrehabilitowanie oceny Mikołajczyka. Profesor Jerzego Eisler opowie o sytuacji, w jakiej znalazł się Mikołajczyk po wojnie. Usiadł do stołu z szulerami, wiedząc, że gra z szulerami, z oszustami i w pewnym momencie zaczął wygrywać. Gdyby przegrał, sprawy by nie było, ale zaczął wygrywać. Jego partnerzy szulerzy zorientowali się, że bez niedemokratycznych, pozaprawnych, pozaparlamentarnych sposobów nie są w stanie zdobyć i utrzymać władzy. Natomiast zdaniem profesora Pawła Wieczorkiewicza Mikołajczyk nie był wystarczająco twardy na tamte czasy i szukał rozwiązań polubownych. Czy było to błędem i co oznacza twardość polityka tamtych czasów? Pójście do więzienia, męczeństwo czy śmierć? Jaki sens miałoby takie rozwiązanie w sprawie Mikołajczyka i co wniosłoby do polityki? O to zapytamy współczesnych wybitnych politologów. 22:30 900 DNI (900 DAYS) Film dokumentalny, 76 min, Niderlandy (Holandia), 2011 Reżyseria: Jessica Gorter Scenariusz: Jessica Gorter Przez 900 dni II wojny światowej trwało niemieckie oblężenie Leningradu. Nieliczni, jeszcze żyjący świadkowie, ludzie schorowani, często żyjący w nędzy, po upływie 65 lat od wydarzeń, z wielkim trudem podzielili się z realizatorami filmu wspomnieniami z czasów swego dzieciństwa. Twórcy dokumentu postarali się przedstawić rzetelny obraz wydarzeń historycznych z frontu wschodniego II wojny światowej: koszmar srogiej zimy 1941 - 42, śmierć zbierająca żniwo w tysiącach ofiar miesięcznie, częste bombardowania i odcięcie od reszty świata, a przede wszystkim głód zmuszający do żywienia się klejem, podeszwami butów, aż wreszcie do kanibalizmu. Wskutek tego w czasie oblężenia Leningradu zmarło około 1, 5 miliona mieszkańców. Po wojnie, dla podtrzymania mitu niezłomnych Rosjan, zakazano dzielenia się prawdziwymi wspomnieniami tamtych wydarzeń i zatajono prawdziwą liczbę ofiar. Wręczane licznie medale i odznaczenia miały podtrzymać patos niezłomnego miasta i wymazać z pamięci ocalałych przeżyte piekło. 23:55 WETERYNARZE Z SERCEM - /33/ Reality show, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska W kolejnym odcinku odwiedzamy Społeczne schronisko dla bezdomnych zwierząt w Celestynowie. Dowiemy się o wspaniałej akcji, która pomaga zwierzakom przetrwać mrozy. Nie musicie jechać do Białowieży, aby zobaczyć żubry. Odwiedziliśmy Pomorze Zachodnie, gdzie dzięki inicjatywie człowieka, od kilkunastu lat, żubry żyją szczęśliwie w wolnych stadach. 00:30 SIÓDEMKA - MATKA Reportaż, 16 min, Polska, 1977 Autor: Ewa Witulska, Marek Ciszak Zdjęcia: Jerzy Haida Portret starszej kobiety, Ślązaczki, matki synów, którzy zostali górnikami w kopalni "Powstańców Śląskich" w Radzionkowie. Obraz życia jej i męża w jednym z familoków przeplatany jest obrazami z życia jej synów w czasie pracy w kopalni. Kobieta opowiada o sobie i synach, śpiewa stare, śląskie piosenki, wspomina swoje życie, matkę, mówi o pielęgnowaniu śląskich tradycji. Na koniec rodzinne spotkanie przy stole. Synowie wraz z rodzinami odwiedzają rodziców. Mówią o tym, co zawdzięczają matce. 00:50 NOTACJE - KAROLINA KACZOROWSKA. NIGDY TEGO NIE ZAPOMNĘ Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2012 Autor: Krzysztof Tadej Wspomnienia Karoliny Kaczorowskiej o mężu śp. Ryszardzie Kaczorowskim, ostatnim prezydencie RP na uchodźstwie. Karolina Kaczorowska urodziła się w 1930 r. w Stanisławowie. Nauczycielka, wybitna działaczka emigracyjna. W czasie II wojny światowej wywieziona przez NKWD wraz z rodziną na Syberię. Od 1948 roku mieszkała w Londynie. Karolina Kaczorowska zmarła 21 sierpnia 2021. 01:10 ŚMIERĆ CZŁOWIEKA UTALENTOWANEGO Film dokumentalny, 46 min, Polska, 1999 Reżyseria: Grzegorz Braun Scenariusz: Grzegorz Braun Zdjęcia: Henryk Janas, Andrzej Adamczak Teodor Bujnicki (1907 - 44), gwiazda młodej poezji i ulubieniec publiczności wileńskiej, założyciel (wraz Czesławem Miłoszem i Jerzym Zagórskim) legendarnych Żagarów. Został zastrzelony z wyroku sądu podziemnego za współpracę z okupantem sowieckim na szkodę Polski. Film stawia sprawę dwojakiej odpowiedzialności: ludzi posługujących się piórem i rewolwerem. Relację o życiu i sprawie Teodora Bujnickiego składają świadkowie historii, m. in. ostatni żyjący żagaryści: Józef Maśliński, Czesław Miłosz, a także żołnierze Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej. Wiersze Teodora Bujnickiego czyta Zbigniew Zamachowski. 02:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 285 WIĘCEJ PYTAŃ NIŻ ODPOWIEDZI Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Więcej pytań niż odpowiedzi Dziś odwiedzamy Białaczów. Nasze wyzwanie to zielona gęstwina na skraju tej miejscowości. Ziemia opoczyńska jest wyjątkowo bogata w wydarzenia historyczne czasów powstańczych. Mierzymy się dziś z mogiłą powstańca styczniowego, który w tragiczny sposób został stracony. Od lat trzydziestych ubiegłego wieku w tym miejscy stał drewniany krzyż wraz z tabliczką, ale czas zatarł ślady nazwiska. Jeśli uda nam się odnaleźć miejsce pochówku, zechcemy przywrócić temu punktowi na mapie rangę lokalnego miejsca pamięci. 02:40 UROSŁAM KIEDY SPAŁAŚ Я вырасла, пакуль ты спала, д/ф Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marcin Sauter Scenariusz: Marcin Sauter Dokument opowiada o intymnej, osobistej relacji między bohaterką filmu i jej babcią. Karalina Orsik robi doktorat na Akademii Muzycznej w Polsce. Odbyła długą podróż z Achanian. Odkryta przez wykładowców mińskiego konserwatorium w prowincjonalnej szkole muzycznej w Dziatłowie, potem została zaproszona na studia muzyczne do Polski. Koncertuje w wielu krajach. Sporo podróżuje, samotna pośród podobnych do niej introwertycznych muzyków, często emigrantów. Babcia Karaliny, która ją wychowała mieszka w maleńkiej wiosce Achaniany na Białorusi. Czasami raz w roku lub raz na dwa lata Karalina jedzie do babci do wioski, w której się wychowała. Ta podróż, jest też podróżą w czasie. Z Europy na Wschód. Z dużego miasta do opuszczonej maleńkiej wioski w lesie. Ze świata muzyki Karaliny do świata jej tęsknoty. 03:35 KURACJUSZ JESTEM Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2017 Reżyseria: Karolina Drogowska, Amelia Radecka Scenariusz: Karolina Drogowska, Amelia Radecka Zdjęcia: Adam Fręśko Niezwykle zabawna i bliska życiu opowieść dokumentalna o ludziach, którzy przeżywają swoją drugą młodość i są bywalcami sanatoriów. Starsi ludzie często narzekają na samotność, jednak niektórzy nie poddają się temu nurtowi życia i wolą wziąć sprawy w swoje ręce. Bohaterowie filmu to szóstka emerytów i rencistów, dla których przyjazd do sanatorium jest spowodowany chęcią podreperowania zdrowia, ale także poszukiwaniem przyjaźni i miłości. Kuracyjne, często zabawne perypetie, pokażą, że młodość to przede wszystkim stan ducha i że nigdy nie jest za późno na podryw i romans.