TVP Dokument Czwartek, 13.07.2023 06:00 DZIKA POLSKA - POGADAĆ Z SÓWECZKĄ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Jako chłopiec rzucił kamieniem do dziupli. Wyleciała sowa. Być może właśnie tak zaczęła się przygoda z sowami Romualda Mikuska. Dziś oddaje pracę doktorską na temat sóweczki - maleńkiej, mało znanej i niezmiernie rzadkiej sowy naszych puszcz. By badać jej życie, sypia w puszczańskich ostępach Gór Stołowych na hamakach, wabi ptaki typowymi dla nich gwizdami, wspina się na drzewa i skały, zaczaja koło dziupli. Gromadzi niezliczone, unikalne obserwacje. Jedne sowy go lubią i tolerują, ale od niektórych obrywa po głowie. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 22 HISTORIA WŚRÓD FAL Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak wygląda życie na morzu, na statku z prawdziwego zdarzenia? Radosław Kotarski sprawdza to na własnej skórze! Opowiada o codziennym życiu, przesądach i trudach pracy marynarzy pokonujących setki mil morskich. Porównuje historyczne polskie statki szkoleniowe do tych współczesnych i odkrywa zaskakującą prawdę. Zapraszamy na pokład polskiej legendy - Daru Młodzieży! 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 116 KAMIENIEC ZĄBKOWICKI Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Jeden z największych pałaców doby romantyzmu w Europie znajduje się w Kamieńcu Ząbkowickim na Dolnym Śląsku. Wybudowała go Marianna Orańska - wyemancypowana arystokratka, autorka skandalu, który wstrząsnął królewskimi dworami w połowie XIX wieku. Rezydencja w Kamieńcu Ząbkowickim to po Książu drugi co do wielkości pałac na Dolnym Śląsku ma około 20 tys. metrów kw. powierzchni. Budowla przyciąga niezwykłą atmosferą, jakby ziściła się w niej wizja romantycznego malarza czy poety. To połączenie zamku szkockiego z echem gotyckiej warowni krzyżackiej. Przed pałacem od strony Kamieńca Ząbkowickiego roztacza się siedem poziomów tarasów w stylu klasycznym. W czasach świetności znajdowały się tu liczne sadzawki i aż kilkadziesiąt wodotrysków. Nie brakowało romantycznych sztucznych grot, jak i marmurowych posągów. Wodne tarasy były tak słynne, że właściciele kamienieckiego pałacu postanowili je udostępnić zwiedzającym. Fontanny pobierały jednak tak gigantyczne ilości energii elektrycznej, że uruchamiano je tylko na kilka godzin w tygodniu. Dawny blask pałac zaczął tracić po II wojnie światowej. Dopiero w ostatnich latach zaczęto przywracać mu dawną świetność, udostępniając go w 2013 roku turystom, którzy mogą oglądać dzieło Marianny Orańskiej w coraz piękniejszej odsłonie. Odwiedzając Kamieniec Ząbkowicki, warto też zobaczyć zespół zabudowań po opactwie cysterskim. Zakon ten przybył tutaj w XIII wieku i przez stulecia nadawał rytm życia całej lokalnej społeczności. 07:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /136/ Reality show, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy również ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policję czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. Zaskoczymy Was na samym początku. Azyl Kurza Łapka to jedyne w Europie miejsce dla kaczek, kur i indyków. Mają tu wszystko, aby żyło im się dobrze: basen, wózeczek z Austrii, a nawet buciki, bo mogą przynieść ulgę. Odwiedziliśmy też Fundację CaliMali, która ratuje osierocone kociaki. Jest wśród nich czwórka znaleziona przez górników 500 m pod ziemią. W fundacji nazywają je miotem kopalniowym. Dla wszystkich podopiecznych szukają nowych właścicieli. I jeszcze jedna fundacja - Epicrates, która ratuje gady. Działa od jedenastu lat i w tym czasie uratowała już ponad tysiąc zwierząt. Ciągle nie możemy się nadziwić, jak wielki brak odpowiedzialności wykazują niektórzy właściciele zwierząt egzotycznych. 08:05 WIELKA ARCHITEKTURA NA MAŁEJ PLANECIE (GREAT ARCHITECTURE ON A SMALL PLANET) Film dokumentalny, 53 min, Dania, 2019 Reżyseria: Lars Torp, Thomas Houkjr Houkjaer Zrównoważona architektura zyskuje popularność. Architekci już teraz myślą, jak w przyszłości będziemy budować i żyć. Zmiana klimatu. zanieczyszczenie, megamiasta i emisja CO2: duńscy architekci są w czołówce rozwoju zrównoważonej architektury dla przyszłych pokoleń. W połowie wieku na świecie będzie dziesięć miliardów ludzi. Miasta będą się rozrastać i coraz silniej oddziaływać na przyrodę i klimat. Podróżujemy po świecie, badając projekty i budynki, które odpowiadają na globalne wyzwania, jednocześnie poprawiając nasze codzienne życie. Bjarke Ingels ma mistrzowski plan ochrony Manhattanu, w obliczu podnoszącego się poziomu morza. W Paryżu duńscy architekci postawią zielony budynek na szczycie najbardziej zanieczyszczonej autostrady w mieście, gdzie rośliny będą oczyszczać powietrze, zmniejszą hałas i ochłodzą mieszkania. Architekci w Buenos Aires przekształcili dawne slumsy i zintegrowali je z resztą miasta. Czy w przyszłości możemy budować bez emisji CO2? W Kopenhadze materiały z recyklingu są wykorzystywane przez architekta Andersa Lendagera na dużą skalę, co redukuje emisję CO2 o 80%. A w Szwecji CF Mller buduje dziesięciopiętrowe domy mieszkalne z masywnych kawałków drewna zamiast betonu, redukując emisję CO2 do zera. To wszystko są inspirujące przykłady tego, jak możemy żyć i budować w sposób bardziej zrównoważony w przyszłości. 09:05 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 2 VANIL NOIR (UNTAMED SWITZERLAND 02. VANIL NOIR / WILDE SCHWEIZ 02. DAS VANIL NOIR) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku drugim - Vanil Noir. Jest to szczyt w Alpach Fryburskich, części Alp Zachodnich. Leży w Szwajcarii w kantonach Vaud i Fryburg. Należy do głównego łańcucha Alp Berneńskich. Można go zdobyć ze schroniska Chalet Les Marrindes (1868 m). Czas się tu zatrzymał. Zaczarowana okolica. Dla wielbicieli przyrody to główna atrakcja górskiego świata Szwajcarii. W rezerwacie Vanil Noir nadal można znaleźć dziewiczą przyrodę. Znajdujemy się na granicy płyt kontynentalnych Afryki i Europy. Po lewej z tyłu mamy Afrykę. Przy podziale na płyty tektoniczne nazwalibyśmy je Alpami Środkowo - Wschodnimi lub Południowymi. Miejsce, w którym stoimy, to już Europa. Naukowa nazwa to płaszczowiny pennińskie. Okolica przełęczy położonej wysoko nad krainą jezior przypomina krajobraz wulkaniczny. Ogród rzeźb stworzony przez naturę z różnych rodzajów skał. Pozostałości dawnej aktywności tektonicznej, pamiątka po ogromnej energii. Żyją tu wyjątkowe zwierzęta. Głównie owady i żaby, które mogą przetrwać w środowisku kwaśnym. 10:05 SKARBY EUROPY ODC. 14 CZECHY (TREASURES OF EUROPE EP. 14 TRESORS DE REPUBLIQUE TCHEQUE) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Grecja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 11:05 SIÓDEMKA - MATKA Reportaż, 16 min, Polska, 1977 Autor: Ewa Witulska, Marek Ciszak Zdjęcia: Jerzy Haida Portret starszej kobiety, Ślązaczki, matki synów, którzy zostali górnikami w kopalni "Powstańców Śląskich" w Radzionkowie. Obraz życia jej i męża w jednym z familoków przeplatany jest obrazami z życia jej synów w czasie pracy w kopalni. Kobieta opowiada o sobie i synach, śpiewa stare, śląskie piosenki, wspomina swoje życie, matkę, mówi o pielęgnowaniu śląskich tradycji. Na koniec rodzinne spotkanie przy stole. Synowie wraz z rodzinami odwiedzają rodziców. Mówią o tym, co zawdzięczają matce. 11:30 LENA NA BAŁKANACH - ODC. 7. RELIGIA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Konrad Zagórski Scenariusz: Konrad Zagórski Prowadzący: Lena Urbańska Wykonawcy: Agnieszka Barjasz Seria podróżnicza niewiele mająca wspólnego z typowym przewodnikiem turystycznym. Wieloetniczność oraz współwystępowanie katolicyzmu, islamu i prawosławia to symbol Półwyspu Bałkańskiego. W samej tylko Bośni i Hercegowinie występuje 40% muzułmanów, 30% prawosławnych oraz 15% katolików. Lena spotka się z wyznawcami każdej z religii i postara się zrozumieć, jak koegzystują one ze sobą. W tym celu odwiedzi muzułmańską Albanię, prawosławną Bułgarię oraz zróżnicowaną religijnie Bośnię. 12:00 MUZY BRONISŁAWA HOROWICZA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1994 Reżyseria: Grzegorz Dubowski Scenariusz: Grzegorz Dubowski Zdjęcia: Leon Kotowski Film poświęcony życiu i twórczości wybitnego reżysera teatru operowego, teatrologa, aktora i autora prac teoretycznych na temat realizacji widowisk operowych. Urodzony w Łodzi, absolwent Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej, wychowanek Aleksandra Zelwerowicza i Leona Schillera, Bronisław Horowicz początkowo w ogóle nie interesował się operą, która go nudziła. Swoją karierę zaczął zresztą jako aktor w drobnych rolach na scenach różnych teatrów warszawskich, jako autor piosenek kabaretowych, pisanych także dla przedwojennych kabaretów "Qui pro Quo", "Stara Banda", "Cyganeria". Na krótko przed wybuchem wojny wyjechał Horowicz do Paryża, gdzie zawiodło go zainteresowanie francuską piosenką artystyczną oraz poszukiwania muzykologiczne w dziedzinie teatru muzycznego i opery. Rozmiłowany w urodzie miasta, w którym kwitło życie kulturalne, zamieszkał tam na stałe. Podczas okupacji napisał tam głośną książkę "Teatr operowy", która - wydana zaraz po wojnie - zrobiła wiele szumu w świecie muzycznym, uczyniła z autora specjalistę w tej dziedzinie i otworzyła mu drogę do praktycznej działalności reżyserskiej na rozmaitych scenach operowych, m.in. mediolańskiej La Scali i opery w Strasburgu. Ogromna erudycja decyduje również o długoletniej współpracy ze znakomitymi wydawnictwami encyklopedycznymi "Enciclopedia dello spettacolo" i "Encyclopdie de la Pliade". Spod pióra Horowicza wyszedł także tom wspomnień "Nim przeminie z wiatrem" oraz album "Paryż - przystanki sentymentalne", obie pozycje wydane w Polsce w 1974 r. Zamiłowania operowe i teatralne nie przysłaniały Horowiczowi innej sfery aktywności - radia, w którym Horowicz działał w Polsce przed 1939 r. i we Francji po 1944 r. , w sumie przez 27 lat. Radio stało się znakomitym polem do inwencji i łączenia różnych umiejętności, poczynając od scenarzysty i muzyka, na montażyście i tłumaczu kończąc. 12:50 DLACZEGO? O STANISŁAWIE MIKOŁAJCZYKU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Janiszewski Film dokumentalny przedstawiający losy tytułowego bohatera Stanisława Mikołajczyka. Przy pomocy zdjęć z kolekcji prywatnej, jak i archiwaliów opowie o życiu prywatnym bohatera, początkach kariery aż do momentu wybrania go w 1943 r. na stanowisko premiera Rządu Emigracyjnego. Od tego momentu pokaże dramat Mikołajczyka, który - choć oddany krajowi i sprawie Polski - jest tak naprawdę jedynie pionkiem w grze aliantów. Dokument będzie wzbogacony fabularnymi elementami wywiadów z postacią odgrywającą rolę Stanisława Mikołajczyka, jego najbliższą współpracownicą Marią Ulewicz oraz innymi świadkami tzw. ucieczki. Będziemy posiłkowali się wypowiedziami najważniejszych historyków, m.in. profesora Andrzeja Paczkowskiego mówiącego o złej sławie Mikołajczyka nazywanego "jałtańskim zdrajcą" i "sługusem anglosaskiego imperializmu" i o tym, jakim zmianom uległy poglądy na temat Mikołajczyka po publikacji biograficznej w 1987 r. Jana Borkowskiego. Obecna pozycja Andrzeja Paczkowskiego również wpisuje się w nurt, który ma na celu zrehabilitowanie oceny Mikołajczyka. Profesor Jerzego Eisler opowie o sytuacji, w jakiej znalazł się Mikołajczyk po wojnie. Usiadł do stołu z szulerami, wiedząc, że gra z szulerami, z oszustami i w pewnym momencie zaczął wygrywać. Gdyby przegrał, sprawy by nie było, ale zaczął wygrywać. Jego partnerzy szulerzy zorientowali się, że bez niedemokratycznych, pozaprawnych, pozaparlamentarnych sposobów nie są w stanie zdobyć i utrzymać władzy. Natomiast zdaniem profesora Pawła Wieczorkiewicza Mikołajczyk nie był wystarczająco twardy na tamte czasy i szukał rozwiązań polubownych. Czy było to błędem i co oznacza twardość polityka tamtych czasów? Pójście do więzienia, męczeństwo czy śmierć? Jaki sens miałoby takie rozwiązanie w sprawie Mikołajczyka i co wniosłoby do polityki? O to zapytamy współczesnych wybitnych politologów. 14:00 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 3 LODOWIEC ALETSCHGLETSCHER (UNTAMED SWITZERLAND 03. THE GREAT ALETSCH GLACIER / WILDE SCHWEIZ 03. ALETSCHGLETSCHER) Serial dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku trzecim - Aletschgletscher. Grosser Aletschgletscher, największy lodowiec Alp leży w Alpach Berneńskich, w kantonie Valais w Szwajcarii. Aletsch ma długość 23, 6 km (2002 r.), zajmuje powierzchnię 117, 6 km² i składa się z ok. 27 mld ton lodu. U schyłku małej epoki lodowej w roku 1850 lodowiec miał długość 27 km. Lodowiec jest objęty rezerwatem znajdującym się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, razem ze szczytami Bietschhorn i Jungfrau. 15:00 DZIKIE SZETLANDY. SZKOCKI PRZYCZÓŁEK WIKINGÓW (WILD SHETLAND) Film dokumentalny, 58 min, Austria, 2019 Reżyseria: Jackie Savery Film dokumentalny o najbardziej wysuniętych na północ wyspach Szkocji - Szetlandach. Żyją tu rozmaite zwierzęta od wydr do maskonurów i spektakularnych podwodnych głuptaków oraz rzadko widywanych burzowych burzyków. Punktem kulminacyjnym tego filmu jest dramatyczne i ekscytujące polowanie na orki oraz obserwowanie młodych fok w zapierającej dech w piersiach scenerii tych wysp. Właśnie tutaj, gdy kwitną pola letnich kwiatów, młode pisklęta rybitwy i foki pospolite dorastają na srebrnobiałych plażach. 16:05 NARODZINY OCEANU - CZĘŚĆ 1 (CREATING AN OCEAN) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alain Tixier Dwuczęściowy film dokumentalny o tym, jak powstawało gigantyczne oceanarium w Chinach. Jest sanktuarium morskiego życia. To ogromna, szklano - metalowa konstrukcja, która może pomieścić 100 milionów litrów wody. To największe akwarium na świecie zostało właśnie otwarte na wyspie Hengqin, obok Makau. Nie ma takiego drugiego miejsca, które przypominałoby taką wymarzoną konstrukcję pod względem wielkości placu budowy, typu i skali architektonicznej oraz liczby prezentowanych gatunków morskich czy szacowanej liczby odwiedzających. Budowa była prawdziwą łamigłówką inżynierii architektonicznej, wymagała zespołowej pracy ekspertów z całego świata. To gigantyczne akwarium pobiło już kilka rekordów. Zgromadziło największą liczbę rekinów wielorybich i płaszczek olbrzymich w niewoli. Będzie też domem dla nie mniej niż 20 000 ryb i około 5 000 innych gatunków. Ta miniseria pokaże 4 lata wyjątkowej pracy, innowacji, osiągnięć technicznych i najwyższej klasy logistyki. Zobaczymy również, jak każde ze zwierząt zostało wprowadzone do nowego środowiska, a także poznamy niesamowitą pracę osób odpowiedzialnych za opiekę nad zwierzętami, które są tutaj prawdziwymi celebrytami. 17:10 SKARBY EUROPY - SKARBY EUROPY ODC. 15 ISLANDIA (TREASURES OF EUROPE EP. 15 TRESORS D’ISLANDE) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Grecja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 18:10 RADIOAKTYWNE MIASTO (EMBITTERED CITY) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Tatyana Detig Zdjęcia: Alexander Detig Film dokumentalny będący zapisem dziennikarskiego śledztwa. Został nakręcony na Ukrainie, w Czarnobylu. 26 kwietnia 1986 roku doszło tu do wybuchu w miejscowej elektrowni atomowej. W wyniku awarii skażeniu uległ obszar ponad 130 000 km kwadratowych terenu na pograniczu Białorusi, Ukrainy i Rosji. Doszło do bezpośredniej emisji radioaktywnego pyłu grafitu oraz uranu z wnętrza uszkodzonego reaktora do atmosfery i otoczenia elektrowni. Ta radioaktywna chmura rozprzestrzeniła się po całej Europie. W efekcie skażenia ewakuowano i przesiedlono ponad 350 tysięcy osób. 19:15 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAURITIUS I RODRIGUES. KRÓLOWE OCEANU INDYJSKIEGO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Mauritius to położona między Afryką a Azją wyspa o kolonialnej przeszłości. Najważniejszymi elementami jej krajobrazu są białe, piaszczyste plaże i piękne laguny. Mauritius charakteryzuje się olbrzymią różnorodnością etniczną i kulturową. Osiedlali się tu Europejczycy, Afrykanie, Hindusi i Chińczycy. Siostrzaną wyspą Mauritiusu jest Rodrigues. Obie, wraz z wyspą Reunion, należą do archipelagu Maskarenów. Rodrigues leży 560 kilometrów od północno - wschodniego brzegu Mauritiusu. To niewielka wyspa o długości zaledwie 18 kilometrów. Rzadko docierają do niej turyści, dlatego zdołała zachować swoją kreolską duszę. Wyspa ucierpiała z powodu intensywnej deforestacji, prowadzonej tu od czasów kolonialnych. Na jej zachodnim wybrzeżu znajduje się Anse Quito - sanktuarium żółwi olbrzymich. Aurele Andre wkłada mnóstwo energii w odnowę gatunku, który całkiem zniknął z Rodrigues. Tu żółwie są bezpieczne. 20:20 UKRAIŃCY - ODC. 10. RODZINA PETIURENKO - ALBINA Serial dokumentalny, 41 min, Polska, 2022 Reżyseria: Julia Łuczkowska Scenariusz: Julia Łuczkowska Serial przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Przyglądamy się z bliska codziennym zmaganiom ludzi w różnym wieku, pochodzących z rozmaitych środowisk społecznych, o odmiennych ambicjach i powodach, dla których zdecydowali się wyjechać ze swojej ojczyzny. Albina ma 18 lat. Chce zostać koncertującą pianistką. Gra od dzieciństwa, wiele godzin dziennie. Przygotowuje się do matury i do egzaminu do Akademii Muzycznej. Albina ciężko pracuje, żeby spełnić marzenia. Rzadko spotyka się ze znajomymi, jest w pełni skupiona na celu, ambitna, pracowita, wysoko postawiła sobie poprzeczkę. 21:05 PUSTYNNI BIEGACZE (DESERT RUNNERS) Film dokumentalny, 56 min, USA, 2013 Reżyseria: Jennifer Steinman Muzyka: Eric Holland Trzymający w napięciu film dokumentalny o biegaczach, którzy biorą udział w słynnym ultramaratonie czterech pustyń. Obserwujemy pełne dramatycznych zwrotów akcji historie zmagań z własnymi słabościami, zmęczeniem, ekstremalnymi warunkami podczas biegu. Bardzo atrakcyjny, nagrodzony na festiwalach dokument o rywalizacji w skrajnie wymagającym wyzwaniu sportowym. Dodatkowo mamy okazję obserwować wspaniałe krajobrazy najpiękniejszych pustyń świata. W tym filmie bohaterów jest czworo: Samantha Gash, Tremaine Kent, David O'Brien, Ricky Paugh oraz 4 pustynie. Seria 4 Deserts Ultramarathon jest powszechnie uznawana za najbardziej prestiżową na świecie serię biegową. Składa się z wyścigu Sahara (Egipt / Jordania / Namibia), Gobi (Chiny / Mongolia), Atakama (Chile) i ostatniej, najzimniejszej pustyni - Antarktydy. Zawodnicy w wyścigach przemierzają 250 kilometrów w ciągu siedmiu dni w niezwykle trudnym terenie, śpiąc w namiocie i mając jedynie dostarczoną przez organizatora wodę. Oczywiście uczestnicy otrzymują wsparcie wysoko wykwalifikowanej kadry oraz zespołu medycznego. Startujący mają chwile kryzysu i zwątpienia we własne siły. Roosevelt powiedział - "Brawa należą się tym na arenie". Tak brzmi dewiza ludzi, którzy nawet jeśli przegrywają to po twardej walce. To jest arena naszych zmagań. Możesz przegrać albo w ogóle nie dobiec, ale zawsze dajesz z siebie wszystko. 22:15 HIKIKOMORI - WIĘŹNIOWIE Z WYBORU (HIKIKOMORI: THE LOCKED GENERATION / HIKIKOMORI: LES RECLUS VOLONTAIRES?) Film dokumentalny, 68 min, Francja, 2020 Reżyseria: Michaelle Gagnet Jest ich coraz więcej, ale ich nie widzimy. Niektórzy znikają w samotności, nie zauważając nikogo. To są Hikikomori - młodzi ludzie, nie potrafiący wyrazić swojego zagubienia, więc izolujący się u swoich rodziców. Takich osób żyjących przez wiele miesięcy w zamknięciu w swoich pokojach są dziesiątki tysięcy. Nazywa się ich hikikomori, od japońskiego słowa oznaczającego wejście do środka i niewychodzenie na zewnątrz. Zjawisko to po raz pierwszy ogarnęło populację Japonii w latach 90. , prawdopodobnie z powodu kryzysu gospodarczego i naciskami akademickimi narzuconymi przez społeczeństwo. Dziś ten wyraz współczesnego cierpienia wydaje się rozprzestrzeniać na całym świecie, szczególnie we Francji, gdzie dopiero niedawno został dostrzeżony przez ekspertów medycznych. Hikikomori to splot różnych czynników: zakłócenia w rozwoju, mobbingu w szkole, kompleksów... Mogą być też problemy rodzinne: śmierć lub choroba rodzica, rozwód... zwykle hikikomori nie zostaje się z jednego powodu. Zarówno we Francji, jak i Japonii śledzimy psychiatrę Marie - Jeanne Guedj, która stara się zrozumieć hikikomori i leczyć cierpiących na tę chorobę. Hikikomori to początek. Na końcu jest kodokuszi. Chorzy zamykają się, nie mają środków do życia, gromadzą śmieci, a na końcu umierają w samotności. Jednak wycofanie społeczne nie jest wyrokiem. Większość hikikomori wychodzi z niego, ale to wymaga czasu miesięcy, a nawet lat. 23:35 WETERYNARZE Z SERCEM - /34/ Reality show, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Zabierzemy dzisiaj widzów w niezwykle miejsce, gdzie radość z życia istnieje mimo wszystko i wbrew wszystkiemu. To właśnie tu każdy z nas uczy się szacunku i pojmuje określenie żywa istota w odniesieniu do zwierząt. To miejsce to Przystań Ocalenie, gdzie ludzie przywracają zwierzętom wiarę w człowieka, który je skrzywdził bądź porzucił. To tu walczy się o ich prawo do życia i spokoju, choćby tylko na te ostatnie dni, aby odchodziły z tego świata, patrząc w oczy człowieka ze spokojem i wdzięcznością, a nie ze strachem i cierpieniem. 00:10 EXPRES REPORTERÓW - 8 GODZIN W MIEŚCIE Reportaż, 21 min, Polska, 1984 Scenariusz: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Muzyka: Elżbieta Łubińska Reportaż o rolniku, który przyjeżdża autobusem do Wrocławia, załatwić sprawy w urzędach, kupić części do maszyn i bieliznę. W siedzibie Rady Narodowej Województwa Wrocławskiego i Miasta Wrocławia chce się starać o przydział ciągnika dla siostry. Chce też dotrzeć do wojewody ze skargą na PZU w sprawie, niesłusznych jego zdaniem, odszkodowań dla rolników. Po trzech godzinach wychodzi z urzędu. Mówi, że w sprawie ciągnika musi napisać odwołanie. Do wojewody się nie dostał. Można się umówić na spotkanie za czternaście dni. W Wojewódzkim Związku Spółdzielni Rolniczych dowiaduje się, gdzie może kupić akumulator do traktora i części do siewnika. W biurze dyrektora Zakładu Zaopatrzenia Rolnictwa WZSR "Samopomoc Chłopska" chce się dowiedzieć, jak zamiast baru założyć we wsi klubokawiarnię i sklep. W oczekiwaniu na odjazd autobusu żali się reporterce, że przez osiem godzin w mieście niczego nie załatwił. Znowu prędko do Wrocławia nie przyjedzie, bo z wiosną zaczynają się prace w polu. 00:40 NOTACJE - KAROLINA KACZOROWSKA. MÓJ MĄŻ RYSZARD KACZOROWSKI Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2012 Autor: Krzysztof Tadej Wspomnienia Karoliny Kaczorowskiej o mężu śp. Ryszardzie Kaczorowskim, ostatnim prezydencie RP na uchodźstwie. Karolina Kaczorowska ur. w 1930 r. w Stanisławowie, nauczycielka, wybitna działaczka emigracyjna. W czasie II wojny światowej wywieziona przez NKWD wraz z rodziną na Syberię. Od 1948 r. mieszkała w Londynie. Zmarła w 2021 r. 00:55 PRZEŻYĆ AFGANISTAN Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2010 Reżyseria: Małgorzata Imielska Film przedstawia historię szkolenia wojskowego i prywatne przygotowania pięciorga zawodowych żołnierzy do wyjazdu na misję do Afganistanu, ich pobyt w prowincji Ghazni, codzienne patrole i pierwsze miesiące, gdy po powrocie do kraju starają się prowadzić normalne życie. Dwóch z pięciorga bohaterów filmu pełniło wcześniej służbę w Czadzie, troje zaś uczestniczy w zagranicznej misji po raz pierwszy. Wśród tych osób jest dziewczyna, narzeczona jednego z bohaterów. Film dokumentalny "Przeżyć Afganistan" przedstawia naszych bohaterów nie tylko jako żołnierzy, ale także jako ludzi, którzy muszą radzić sobie z wieloma emocjami. Chociażby z poczuciem odpowiedzialności za bezpieczeństwo tych, z którymi idą na patrol. Film pokazuje także tęsknotę za rodziną i lęk o to, czy przeżyją kolejny dzień. Jest to próba opisu tego, co dzisiaj znaczy być żołnierzem i jaką płaci się za to cenę. 02:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 286 GALICYJSKIE ELDORADO Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. "Galicyjskie Eldorado" - Ignacy Łukasiewicz to człowiek, o którym można powiedzieć, że wyrwał cały region podkarpacki ze szponów galicyjskiej nędzy. Ten dociekliwy lwowski aptekarz, którego fascynowała czarna maź sącząca się ze skalistych zboczy, został tu dobrze zapamiętany. Pamięć i wdzięczność towarzyszy tu postaci Łukasiewicza przez kolejne pokolenia. A opowieść o nim zaczyna się od źródeł w Bóbrce, gdzie zbudował pierwszą kopalnię. 02:35 89 LAT JULIANA STRYJKOWSKIEGO Film dokumentalny, 74 min, Polska, 1994 Reżyseria: Mieczysław Bartłomiej Vogt Scenariusz: Mieczysław Bartłomiej Vogt Aktorzy: Mirosław Baka Program przedstawiający Juliana Stryjkowskiego, pisarza określanego mianem "kronikarza żydowskiego losu". W audycji pisarz opowiada o swoim życiu, fascynacjach i zainteresowaniach. Wypowiedzi ilustrowane są fragmentami jego utworów w interpretacji Mirosława Baki oraz materiałami archiwalnymi dotyczącymi wydarzeń, których był świadkiem. 04:00 ZAPOZNAM PANIĄ Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2005 Reżyseria: Anna Ferens Scenariusz: Anna Ferens Zdjęcia: Piotr Wąsowski Film rozpoczyna się sielskim obrazkiem, ukazującym piękno polskiej wsi. Zielone pola, drzewa, w oddali widać niewielki domek z drewnianym płotem, nieopodal wije się boczna droga, a tuż przy niej stoi słup telegraficzny z bocianim gniazdem na wierzchołku. Życie toczy się tu leniwie, z dala od wielkomiejskiego zgiełku. Na łąkach spokojnie pasą się krowy, konie. Bohaterowie dokumentu - Adam, Józek, Andrzej - są sobie obcy i mieszkają w różnych wsiach na Podlasiu, jednak łączy ich wiele. Wszyscy trzej są kawalerami w średnim wieku i szukają towarzyszek życia, z którymi mogliby dzielić życie i codzienny trud na gospodarstwach, które teraz sami prowadzą. Statystyki podają, że na wsi polskiej od wielu lat brakuje młodych, wolnych kobiet, które uciekają do wielkich miast w poszukiwaniu męża i przede wszystkim lżejszej pracy. Jeden z bohaterów żali się, że w jego wsi zostały jedynie mężatki albo małolatki. Dramatycznie przedstawia się również sytuacja w sąsiednich wioskach. Autorzy filmu w dość lekki sposób pokazują problem, który stał się bolączką społeczną nie tylko u nas, ale w całej zjednoczonej Europie. Przed kamerami pokazują swoje twarze samotni rolnicy, mężczyźni w sile wieku, borykający się z trudami samodzielnego prowadzenia gospodarstw rolnych. Bez skrępowania opowiadają o swoich problemach, zainteresowaniach, marzeniach. Pełni nadziei czekają na swój dzień, w którym spotkają odpowiednią kandydatkę na żonę - kobietę wrażliwą, dobrą, która zechce dzielić z mężem nie tylko radości, ale i troski i jeszcze urodzi dzieci. Losem swoich synów martwią się również ich starzejące się matki, które pragną dożyć czasów, kiedy pod ich dachem zamieszka synowa, a po obejściu będą się kręcić wnuki. Adam, Andrzej i Józek podejmują różne próby znalezienia dla siebie żon. Zadanie nie jest łatwe, kawalerowie zdają sobie sprawę, że nie są zbyt młodzi, do tego mieszkają daleko od miasta, gdzie jest najwięcej niezamężnych kobiet, które zresztą i tak nie mają zamiaru przenosić się na wieś. Obecność kamery wręcz stymuluje ich do działania, są zdeterminowani i gotowi na każde wyzwanie, choć z drugiej strony obawiają się, że mogą trafić z deszczu pod rynnę. W poszukiwaniach drugiej połowy korzystają z "kącika samotnych serc" w lokalnej gazecie, prowadzą korespondencję SMS - ową, rozmawiają przez telefon. Możliwości i ofert jest wiele, ale jak wybrać tę właściwą? "Mężczyzni do wzięcia" muszą uwierzyć w odmianę swojego losu, zwłaszcza że jednemu z nich sprzyjają gwiazdy. Wróżba mówi, że nie tylko czeka go wkrótce wesele, ale w perspektywie są także dzieci. Cóż, marzenia często się spełniają.