TVP Historia Wtorek, 11.07.2023 06:35 BYŁ TAKI DZIEŃ - 11 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1903 - urodził się Władysław Żeleński, prawnik i historyk; 1959 - przegląd sztuki współczesnej w Kassel, zaprezentowano prace mistrzów z całego świata, a z Polski: Kantora, Lebensteina, Marczyńskiego i Potworowskiego; 1979 - wspólny list KOR i moskiewskich opozycjonistów do uwięzionych sygnatariuszy "Karty 77"; 1988 - zmarł Jan Strzelecki uprzednio ciężko pobity w niejasnych okolicznościach; 06:38 NIEZWYKŁE HISTORIE BIAŁO - CZERWONYCH - RYSZARD SZURKOWSKI Reportaż, 22 min, Polska, 2022 Autor: Krzysztof Miklas Prowadzący: Krzysztof Miklas Urodzony w 1946 roku w Świebodowie k. Milicza, polski kolarz wszechczasów. Mistrz i wicemistrz świata w wyścigach indywidualnych wśród amatorów, dwukrotny srebrny medalista olimpijski w jeździe drużynowej, czterokrotny zwycięzca Wyścigu Pokoju, później trener i działacz. Prowadził reprezentację na igrzyskach olimpijskich w Seulu, gdzie polska drużyna zdobyła srebrny medal. Laureat Nagrody Fair Play UNESCO, dwukrotny zwycięzca plebiscytu na najlepszych polskich sportowców, drugi (za Ireną Szewińską w plebiscycie na najlepszych sportowców XX wieku. Po wypadku w wyścigu dla amatorów w Kolonii sparaliżowany. Przeżywał wiele osobistych dramatów. Zmarł 1 lutego 2021 roku, pochowany w rodzinnym grobie w parafii w Wierzchowicach k. Milicza. 07:05 DOM - ODC. 25/25 - DZIŚ KAŻDY MA DWADZIEŚCIA LAT Serial obyczajowy, 88 min, Polska, 2000 Reżyseria: Jan Łomnicki, Marcin Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Muzyka: Piotr Hertel Aktorzy: Tomasz Borkowy, Halina Rowicka, Waldemar Barwiński, Monika Kwiatkowska, Igor Śmiałowski, Anna Romantowska, Jerzy Bończak, Piotr Fronczewski, Hanna Lachman, Marek Bukowski, Bożena Dykiel, Jan Englert, Zbigniew Buczkowski i inni Krzysio zostawia rodzinę, by poświęcić się opiece nad Jolą, która dopiero co dokonała aborcji. Prokop oświadcza się Lodzi. Klara wraca do Polski z zamiarem pozostania tu na stałe, lecz nie uzyskuje wymaganej zgody i zostaje deportowana do ZSRR. Ojciec Joli proponuje Krzysiowi pracę w ekipie rajdowej FSO pod warunkiem, że chłopak zostawi w spokoju jego córkę. Majka rodzi syna, a Prokop i Lodzia stają na ślubnym kobiercu. Rozpoczynają się strajki na Wybrzeżu. Wrotek niemal natychmiast jedzie z kamerą, by filmować zajścia. Samopoczucie Ewy systematycznie się pogarsza. Krzyś zawozi ją do uzdrowiciela Harrisa skradzionym samochodem. Zatrzymuje go milicja, lecz dzięki interwencji ojca Joli chłopak wychodzi z aresztu. Lermaszewscy wyprowadzają się z domu przy Złotej. Śmierć Ewy zbiega się w czasie z podpisaniem porozumień sierpniowych. Nad trumną zmarłej spotykają się wszyscy mieszkańcy kamienicy. 08:50 HISTORIA POLSKI - TO BYŁ LIPIEC 1945 Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Waldemar Czechowski, Waldemar Czechowski Scenariusz: Waldemar Czechowski Zdjęcia: Sebastian Kniza Wykonawcy: Grzegorz Kucharzewski Jedna z największych - zaraz po Katyniu - tragedii Polaków, która wydarzyła się dwa miesiące po zakończeniu II wojny światowej. Widzimy sceny rozmów ze świadkami tragedii z lipca 1945 roku. Wędrujemy z nimi po miejscach tych ponurych wydarzeń - polach, obejściach gospodarstw, przyleśnych polanach. Stoimy z nimi tam, skąd zostali porwani członkowie ich rodzin - żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego. Dokument jest opowieścią o losach ludzi, ich przeżyciach, o sensie cierpienia i milczenia. Celem i intencją autorów nie jest dokonywanie analiz historycznych dotyczących Obławy Augustowskiej, film przedstawia tragiczne wydarzenia z perspektywy jednostki, śledząc indywidualne losy i pokazując w sposób dyskretny, etyczny i szlachetny ludzkie cierpienie. 10:00 SENSACJE XX WIEKU - NO PASARAN Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W Hiszpanii - od 1936 i w czasie II wojny domowej - radzieckie tajne służby NKWD podjęły energiczną akcję mającą na celu kontrolowanie lewicowych ochotników z różnych państw świata podejmujących służbę w wojskach republikańskich. 10:30 SENSACJE XX WIEKU - NA WŁASNE RYZYKO Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: BARBARA GAJOS Scenariusz: Bogusław Wołoszański Muzyka: DARIUSZ ŻEBROWSKI Prowadzący: Bogusław Wołoszański Kulisy wydarzeń związanych z próbą obalenia sekretarza generalnego KC KPZR Nikity Chruszczowa, podjętą przez grupę jego najbliższych współpracowników. 11:00 GDZIE ROSNĄ POZIOMKI? Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2006 Reżyseria: Anna Ferens Scenariusz: Anna Ferens Zdjęcia: Józef Szymura Las w Bykowni pod Kijowem kryje szczątki ponad 30 tysięcy ofiar NKWD, w tym kilku tysięcy Polaków. W 2006 roku ekipa polskich archeologów przy współpracy strony ukraińskiej prowadziła tam prace ekshumacyjne, które potwierdziły, że na cmentarzysku spoczywają Polacy. W tym czasie do bykowieńskiego lasu przyjechały również dwie osoby, których ojcowie są prawdopodobnie właśnie tam pogrzebani. Film opowiada o historii tego miejsca, o postrzeganiu go przez okolicznych mieszkańców i o poszukiwaniu grobów ojców. 12:00 WĘDROWIEC POLSKI - CO LUDZI PCHA DO WIELKICH CZYNÓW? ŚWIĘTOKRZYSKIE PORZĄDKI Cykl reportaży, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska Prowadzący: Krzysztof Koehler Wędrowiec Polski wita widzów z wnętrza strażackiego wozu, który porusza się po ziemi świętokrzyskiej, gdzie jest, jak się okazuje najwięcej w Polsce jednostek strażackich! Wędruje po ziemi świętokrzyskiej, bo po prostu fascynuje go ta ziemia, a jednocześnie stawia przed nim pytanie o to, co ludzi motywuje do dokonywania wielkich czynów? Rozmawia ze strażakami, o tym, co ich pcha do działania, ale najpierw udaje się do miejsca centralnego na duchowej mapie tej ziemi, czyli do klasztoru na Świętym Krzyżu! Cykl programów, którego celem jest przybliżenie historii, tradycji, kultury różnych regionów Polski. Prowadzącym ten niekonwencjonalny kulturalny przewodnik po Polsce jest poeta, literaturoznawca i krytyk literacki Krzysztof Koehler. 12:30 CZARNE CHMURY - ODC. 10/10 - POŚCIG Serial przygodowy, historyczny, 54 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy:: Leonard Pietraszak, Anna Seniuk, Elżbieta Starostecka, Mariusz Dmochowski, Stanisław Niwiński, Maciej Rayzacher, Józef Nalberczak i inni Porwanie szlachcica i pułkownika w biały dzień, w stolicy wolnego państwa, pod bokiem hetmana i króla, oburza brać szlachecką. Rusza pogoń. Tymczasem w nadgranicznym klasztorze na przyjazd czarnego powozu czeka kapitan Knothe ze swymi rajtarami. Jest tu również rotmistrz Zaremba, zaciekły wróg Dowgirda. Rotmistrz zrozumiał wreszcie, jakiemu panu służy, i postanowił rzucić służbę u elektora brandenburskiego. Dowiedziawszy się o porwaniu Dowgirda, pragnie go odbić, zostaje jednak pojmany i wtrącony do lochu, w którym wcześniej uwięziono pułkownika. Na szczęście, do akcji przystępuje wachmistrz Kacper i jego towarzysze. Przebrani za mnichów organizują zasadzkę na rajtarów i niespodziewanie atakują ludzi elektora. Kapitan Knothe ginie z jego ręki, pan Krzysztof jest wolny. Niebawem popadnie w inną, słodką niewolę. W pałacu hetmana Sobieskiego trwają przygotowania do ślubu dwóch szczęśliwych par - pana Krzysztofa Dowgirda z piękną wychowanicą hetmana Anną, i dzielnego wachmistrza Kacpra z rezolutną Magdą. 13:55 ŻYCIE UKRYTE W JEZIORZE - TONLE SAP - SERCE KAMBODŻY. ODC. 3/5 (THE SECRET LIFE OF LAKES) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2015 Reżyseria: Alexis de Favitsk Jeziora naszej planety stanowią ogromny i cenny rezerwuar słodkiej wody, z którego ludzkość czerpała przez dziesiątki tysięcy lat. Na ich powstanie wpłynęły warunki klimatyczne i zjawiska geologiczne. Istnieją dzięki zachowaniu stanu równowagi pomiędzy zasobami wody, które do nich wpływają, a odpływem ich wód do rzek. Chociaż wszystkie jeziora mogą wydawać się podobne, są jednak niezwykle różnorodne. Niektóre są tak głębokie jak oceany. Inne można przekroczyć niemal suchą stopą. Jedne jeziora są niezmienne, podczas gdy inne przychodzą i odchodzą wraz z porami roku. Wszystkie mają jednak wspólną cechę: są domem dla bogatych i różnorodnych form życia w ich głębinach i na ich brzegach. 14:50 ŻYCIE UKRYTE W JEZIORZE - LENCOIS MARANHENSES, WODA I PIASEK. ODC. 4/5 (THE SECRET LIFE OF LAKES) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2015 Reżyseria: Alexis de Favitsk Jeziora naszej planety stanowią ogromny i cenny rezerwuar słodkiej wody, z którego ludzkość czerpała przez dziesiątki tysięcy lat. Na ich powstanie wpłynęły warunki klimatyczne i zjawiska geologiczne. Istnieją dzięki zachowaniu stanu równowagi pomiędzy zasobami wody, które do nich wpływają, a odpływem ich wód do rzek. Chociaż wszystkie jeziora mogą wydawać się podobne, są jednak niezwykle różnorodne. Niektóre są tak głębokie jak oceany. Inne można przekroczyć niemal suchą stopą. Jedne jeziora są niezmienne, podczas gdy inne przychodzą i odchodzą wraz z porami roku. Wszystkie mają jednak wspólną cechę: są domem dla bogatych i różnorodnych form życia w ich głębinach i na ich brzegach. 15:45 KOBIELA NA PLAŻY Dokument fabularyzowany, 32 min, Polska, 1963 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Bogusław Lambach Aktorzy: Bogumił Kobiela Niemiłosiernie zatłoczona plaża w Sopocie. Z jednej z kabin wychodzi Bogumił Kobiela. Jest w kombinezonie, wełnianej czapeczce, goglach. Na nogach ma narty. W takim przebraniu rusza między opalających się, budząc sensację wśród dzieciaków i rozbawienie dorosłych, którzy nie wiedzą, że aktor ma przypięty mikrofon wielkości guzika, a śledzi go z oddali ukryta kamera. Tak zaczyna się szalona prowokacja. Już po chwili Kobiela jako ratownik - dmąc w trąbkę, by zwrócić na siebie uwagę - brodzi w wodzie i sprawdza, czy kąpiący się mają karty pływackie. Zaraz potem przykłada ramię do ramion napotkanych plażowiczów, by stwierdzić kto jest bardziej opalony. Zbiera ogromne muszle (skąd takie w Bałtyku?), a następnie rybaków, którzy właśnie wrócili z połowu, przekonuje, że łowienie ryb siecią jest nie fair, nie daje bowiem zwierzęciu - w odróżnieniu od wędki - żadnych szans. Nie przeszkadza mu to w kupieniu pięknej flądry, którą przyczepia do haczyka swojej wędki i dumny paraduje wzdłuż plaży, budząc sensację. Flądra znika. Kobiela z papierosem w ustach wyszukuje palących, staje obok i - zaciągając się głęboko - zachwala zdrowotne walory morskiego powietrza. Po chwili usiłuje się wcisnąć do długaśnej kolejki stojącej karnie przed kioskiem z napojami. Udaje mu się to, lecz trzymając kilka butelek piwa, wyraża swoje niezadowolenie, że nie było już wody sodowej. Potem sprzedaje lody "Mewa" i namawia jedną z pięknych dziewczyn na wspólną acz niefortunną przejażdżkę wiosłowym katamaranem. Na koniec - uzbrojony w aparat fotograficzny z ogromnym teleobiektywem - prosi kilka osób, by mu pozowały do zdjęcia. Narobiwszy tyle zamieszania, opuszcza plażę ściskając ludziom dłonie na pożegnanie. Doskonały film. Niektóre epizody może straciły swoją wymowę - jak ten z wszechobecnym dziś piwem, niegdyś przedmiotem pożądania. Całość jednak nieodparcie śmieszy, a aktor w brawurowej błazenadzie wykorzystuje cały swój talent komiczny, bezbłędnie tworząc i rozwijając przezabawne sytuacje. 16:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - S. O. S. DLA SCHRONÓW Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 1/ S. O. S. dla schronów. Czasem podrywamy się do działania w trybie alarmowym. Dziś mamy do czynienia z taką właśnie sytuacją. Jedziemy na Śląsk. Poruszyła nas wiadomość, że w Rudzie Śląskiej mają zostać zniszczone polskie schrony bojowe, wybudowane przed II wojną światową. Władze miasta podjęły decyzję o sprzedaży tego terenu prywatnemu inwestorowi wraz z historycznymi obiektami. Na całym obszarze warownym Śląska takich obiektów jest około dwustu. Wybudowane gigantycznym, społecznym wysiłkiem, mają zostać zniszczone, a teren przeznaczony na budowę hali logistycznej. Ogłaszamy pospolite ruszenie w celu obrony tego cennego zabytku. 2/ Projekt Karaś. Następnie złożymy sprawozdanie z postępów projektu Karaś. To ciągle bardzo zasłużony polski samolot bojowy, którego nie można ani zobaczyć, ani dotknąć. Wojna pożarła wszystkie maszyny. Pozostaje więc rekonstrukcja. Spotykamy się w bazie projektu, w Wołominie. 16:55 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 1 JEST DLA KOGO ŻYĆ. ROK 1863 Serial historyczny, 72 min, Polska, 1982 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Występują: Franciszek Pieczka, Anna Ciepielewska, Tadeusz Madeja, Tadeusz Borowski, Sławomira Łozińska, Stefan Szmidt, Mariusz Dziędziel, Wincenty Grabarczyk, Tadeusz Szaniecki, Tomasz Zaliwski, Jan Frycz, Ewa Ziętek, Teresa Lipowska, Eugeniusz Kujawski i inni Wielu krytyków porównywało "Blisko, coraz bliżej" z "Najdłuższą wojną nowoczesnej Europy". Oba seriale były skonstruowane na podobnej zasadzie, oba też opowiadały o walce Polaków z niemieckim zaborcą. O ile jednak akcja "Najdłuższej wojny..." toczyła się w Wielkopolsce, o tyle fabuła "Blisko, coraz bliżej" dotyczy Śląska. Opowieść rozciąga się na lata 1863 - 1922. Jej głównymi bohaterami są przedstawiciele rodziny Pasterników, mieszkający w fikcyjnej wsi Wielowice pod Pszczyną. Rejon ten, zwany "trójkątem trzech cesarzy" leżał na styku trzech zaborów. Protagonistą pierwszych trzech odcinków jest Franciszek Pasternik (w tej roli Franciszek Pieczka), dalsze części opowiadają o losach jego licznych dzieci i jeszcze liczniejszych wnuków. Widz śledzi ich dzieje na tle wielkich przemian i wydarzeń historycznych, wpływających na życie śląskich Polaków. Jest zatem Kulturkampf, rugi pruskie, rewolucja 1905 roku, I wojna światowa i powstania śląskie. Jednym z pragnień reżysera Zbigniewa Chmielewskiego (znany m.in. z seriali "Dyrektorzy" i "Daleko od szosy") było możliwie wierne oddanie językowych przemian na Śląsku na przełomie XIX i XX stulecia. Z pieczołowitością ukazał więc, jak oryginalna śląska gwara stopniowo nasiąka germanizmami, aż do momentu, gdy niemiecki staje się obowiązujący w szkołach, kościołach, urzędach. Część dialogów prowadzona jest też po francusku, a to z tego powodu, że żołnierze z kontyngentu francuskiego wchodzili w skład Komisji Międzysojuszniczej, nadzorującej przebieg plebiscytu na Śląsku. W serialu celowo zabrakło zdjęć dokumentalnych. Całość jest inscenizowana. Specjalnie dla potrzeb cyklu zbudowano wieś z okresu powstania styczniowego. Każdy odcinek niósł za sobą konieczność wykreowania nowej epoki - innej architektury, mody, otoczenia. By sprostać temu zadaniu, poniesiono znaczne nakłady finansowe. W skompletowaniu setek kostiumów pomogła też "DEFA" - Wytwórnia Filmowa z ówczesnej NRD. Do napisania scenariusza zaangażowano Albina Siekierskiego - znanego pisarza, specjalistę od spraw Śląska. Miał on wówczas za sobą m.in. współpracę z Kazimierzem Kutzem ("Paciorki jednego różańca") oraz liczne sztuki teatralne i scenariusze, w większości związane z tematyką śląską. Pisząc scenariusz sagi o Pasternikach, obficie czerpał z własnej autobiografii, a także z barwnych opowieści swych krewnych - rodowitych Ślązaków. Akcja serialu rozpoczyna się w momencie wybuchu powstania styczniowego w zaborze rosyjskim. Jeden z synów Pasternika chce wziąć w nim udział. Jednak ojciec kategorycznie mu tego zabrania. Jego życiową dewizą jest bowiem: "Tu żyć, być i tu walczyć o Polskę". Wierny tym słowom wie jednak, że do odzyskania niepodległości nie wystarczą entuzjazm i piękne hasła. Potrzeba jeszcze ludzi światłych, wykształconych, którzy nie dadzą się ogłupić pierwszej lepszej propagandzie. Wysyła więc syna do seminarium, by uczył się na księdza. Zdaje sobie sprawę, że z ambony będzie on mógł przepajać serca słuchaczy szczerym patriotyzmem i umiłowaniem rodzimych tradycji. 18:15 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - "MARKET GARDEN" - WILLYS MB Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Prowadzący: Przemysław Predygier Wykonawcy: Jacek Sobieszczański "Market Garden" - Willys MB 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa - wielka jednostka Polskich Sił Zbrojnych, sformowana w Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej, w założeniach miała zostać zrzucona na terytorium Polski. Decyzją dowództwa alianckiego wzięła udział w największej operacji powietrznodesantowej noszącej kryptonim "Market Garden". Polscy spadochroniarze na swoim wyposażeniu mieli najbardziej znany pojazd terenowy Willys Jeep. Wraz z rekonstruktorami ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie poznamy wyposażenie elitarnej jednostki polskich spadochroniarzy. 19:15 HISTORIA POLSKI - WOŁYŃ - ZAPIS ZBRODNI Film dokumentalny, 33 min, Polska, 2003 Scenariusz: Jadwiga Nowakowska Zdjęcia: Dariusz Jadach Muzyka: Jan Zawierski Film poświęcony tragicznym wydarzeniom, jakie miały miejsce na Wołyniu. Bohaterami są ludzie, którym udało się przeżyć. Dramat wołyńskich rodzin pozostawał przez lata objęty politycznym milczeniem. Dopiero teraz badacze zajmują się zbieraniem dowodów i opracowywaniem dokumentów. Wołyń od 1919 roku należał do Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie traktatu ryskiego. Polacy stanowili tu liczną grupę, bo ponad 300 tysięcy osób. Stosunki z Ukraińcami układały się dobrze. Dlatego zaskoczeniem i szokiem stały się narastające w 1941 roku napady na Polaków, których organizatorami byli nacjonaliści ukraińscy skupieni w OUN i UPA, kierowani przez Melnyka, Bulbę i Banderę. Ich akcje cechowało niesłychane okrucieństwo połączone z rabunkiem i paleniem gospodarstw. Film zrealizowany w Polsce i na Ukrainie zaczyna się mszą w kościele w Otwocku, gdzie przed obrazem Matki Boskiej przywiezionej przez ocalałych Polaków z Wołynia spotkali się świadkowie tamtych wydarzeń. Pokazano także miejsca kaźni Polaków, prace ekshumacyjne i stan prac nad śledztwem, jakie z ramienia Instytutu Pamięci Narodowej prowadzi prokuratura. 20:00 HISTORIA BRONI - SIŁA RAŻENIA. ODC. 6/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to 10 - odcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 21:00 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.IV - FILIP I ORLEAŃSKI: MIŁOŚĆ I INTRYGI. 1669 - 1679. ODC. 4/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 4/6) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2021 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły do zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami. Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich. 22:00 DIEN BIEN PHU (DIN BIN PH) Dramat wojenny, 126 min, Francja, 1992 Reżyseria: Pierre Schoendoerffer Aktorzy: Ludovic Schoendoerffer, Andr Peron, Eric Do Wykonawcy: Marek Ciunel Amerykański reporter znajduje się w środku 57 - dniowej bitwy pod Dien Bien Phu w Wietnamie między armią francuską a Vietminhem, która ostatecznie zakończyła się klęską i kapitulacją sił francuskich oraz ostatecznym wycofaniem się Francji z Wietnamu. 00:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PRZESZŁOŚĆ TO JAK DZIŚ, TYLKO TROCHĘ DALEJ Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 1. "Przeszłość to jak dziś, tylko trochę dalej". To zdumiewające, jak wydarzenia, odległe o dwie setki lat, mogą przekrzyczeć wiele innych, późniejszych zdarzeń, dopominających się o rangę i uwagę zdarzeń. Warunek jest jeden: społeczeństwa lokalne muszą zidentyfikować ich uczestników jako swoich. W Muszynce zwrot: "Nasi konfederaci" nikogo nie dziwi. To pamięć o konfederacji barskiej potrafi zgromadzić ludzi różnych pokoleń, spojonych tradycją. Od kilku lat regionaliści organizują tu majówki. Muszynka jest bowiem najlepiej zachowanym w Polsce obozem konfederatów. 2. Nowe tropy. Nasza kolejna opowieść zaczyna się na Mazowszu, w gminie Poświętne. Tu, na miejscowym cmentarzu, spoczęła załoga Karasia z 55. Eskadry Bombowej Lekkiej. Relacjonowaliśmy już poszukiwania wraku tego samolotu na polach wsi Grabie Nowe. Dziś uczestniczymy w uroczystości odsłonięcia tablicy, poświęconej lotnikom, którzy w tej katastrofie zginęli. 00:50 SENSACJE XX WIEKU - NO PASARAN Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W Hiszpanii - od 1936 i w czasie II wojny domowej - radzieckie tajne służby NKWD podjęły energiczną akcję mającą na celu kontrolowanie lewicowych ochotników z różnych państw świata podejmujących służbę w wojskach republikańskich. 01:15 SENSACJE XX WIEKU - NA WŁASNE RYZYKO Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: BARBARA GAJOS Scenariusz: Bogusław Wołoszański Muzyka: DARIUSZ ŻEBROWSKI Prowadzący: Bogusław Wołoszański Kulisy wydarzeń związanych z próbą obalenia sekretarza generalnego KC KPZR Nikity Chruszczowa, podjętą przez grupę jego najbliższych współpracowników. 02:20 NIEZWYKŁE HISTORIE BIAŁO - CZERWONYCH - POLSCY JEŹDŹCY Reportaż, 21 min, Polska, 2022 Autor: Krzysztof Miklas Prowadzący: Krzysztof Miklas Nieco w cieniu Haliny Konopackiej, która na igrzyskach olimpijskich w Amsterdamie zdobyła złoty medal w rzucie dyskiem, pierwszy w historii dla Polski, wielkie sukcesy odnieśli jeźdźcy, którzy zdobyli srebrny medal w konkursie drużynowym skoków oraz brązowy we Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego. Najbardziej wszechstronnym był Michał Antoniewicz, który startował w obu konkurencjach. W konkursie skoków poza nim wystąpili Kazimierz Szosland i Kazimierz Gzowski, a w WKKW Józef Trenkwald i Karol Rómmel. Najbardziej niezwykłą postacią był z pewnością Karol Rómmel, brat generała Juliusza, który był znakomitym znawcą koni. Sam uczestniczył też w wyścigach, których wygrał ponad 200.