TVP Historia Środa, 12.07.2023 Zmiany z dnia 05.07.2023 w stosunku do raportu z dnia 28.06.2023 (dodano pozycję programową) 09:25 MORSKIE OKO NASZE Reportaż, 38 min, Polska, 2018 Reżyseria: Monika Skwirtniańska Scenariusz: Monika Skwirtniańska Głównym założeniem reportażu jest odpowiedź na pytanie, w jaki sposób został ustalony po I wojnie światowej przebieg granicy w Tatrach. Szukając odpowiedzi, trafia się na ciekawą historię sporu o Morskie Oko, który trwał dziesiątki lat między prywatnymi właścicielami dóbr w Tatrach po stronie polskiej (wówczas Galicji) i węgierskiej. Spór został rozstrzygnięty ostatecznie 13 września 1902 r. przez międzynarodowy trybunał rozjemczy w Grazu. Przybrał charakter sprawy narodowej, w której chodziło o granice przyszłego państwa polskiego, wyzwolił zaangażowanie społeczne wyrażające się w licznych manifestacjach i petycjach do rządu krajowego i centralnego, angażował prasę trzech zaborów. W całej akcji znaczącą rolę odegrał Władysław hr. Zamoyski, Oswald Balzer i Towarzystwo Tatrzańskie. Doniosłość tamtych wydarzeń, które zostaną przedstawione w reportażu, staje się tym bardziej oczywista z perspektywy historycznej. Granica w Tatrach, w okolicy Morskiego Oka, po I wojnie światowej, między Polską i Czechosłowacją (dziś Słowacją) przebiega dokładnie tak, jak ją wyznaczył międzynarodowy trybunał rozjemczy w 1902 roku. (dodano pozycję programową) 13:35 TEGO NIGDY NIE OPUBLIKUJECIE - ODC. 1 Cykl dokumentalny, 5 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski Na jeden odcinek składać się będzie jeden list. W szczególnych wypadkach, związanych z np. identyczną tematyką - kilka. Treść listu będzie przedstawiona graficznie - listy z lat 50. i 60. były przepisywane na maszynie, zachowały się kartki pisane przez kalkę w charakterystycznym kolorze różowo - fioletowym. Poszczególne litery pojawiają się ze stukotem maszyny do pisania. Tło to fragmenty archiwalnych filmów dokumentalnych, newsy, reportaże z czasu, który jest opisany w liście (archiwum TVP). (dodano pozycję programową) 19:00 HISTORIA POLSKI - ZWIĄZEK POLAKÓW W NIEMCZECH - POLSKA JEST NASZĄ MATKĄ Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2022 Reżyseria: Stefan Skrzypczak Scenariusz: Stefan Skrzypczak Film opowiada historię Związku Polaków w Niemczech, od momentu jego powstania 27 sierpnia 1922 roku, poprzez zjazd w 1938, w Berlinie, gdzie uczestniczyło 5 tysięcy Polaków. Tam też ogłoszone zostały słynne tezy dotyczące zachowania Polaków za granicą. Mamy dostęp do pełnej wersji radiowej tego zjazdu. Opowiemy też o stratach moralnych i materialnych związanych z II Wojną Światową i szykanach Niemców w stosunku do działaczy tego związku od 1939 roku. (dodano pozycję programową) 24:00 DZIECI WOŁYNIA - ODC. 2 MIROSŁAW DON Film dokumentalny, 12 min, Polska, 2021 Autor: Joanna Pieciukiewicz Reżyseria: Joanna Pieciukiewicz Scenariusz: Joanna Pieciukiewicz Zdjęcia: Paweł Kochański, Marcin Przylecki, Michał Borowiecki Muzyka: Benjamin Hayden, James Murray Mirosław Don urodzony 10 sierpnia 1940 roku w Zastawiu powiat Kostopol na Wołyniu. Wraz z rodziną przeżył rzeź dokonaną przez nacjonalistów ukraińskich w Zastawiu i Janówce. Ojciec Teofil, żołnierz polskiej samoobrony, zostaje ciężko ranny, a 6 - letni brat Jerzy umiera z powodu głodu i wycieńczenia. Rodzina, szukając ratunku i pomocy szpitalnej dla rannego ojca, przedostaje się do Warszawy, zamieszkuje na Woli. 1 sierpnia wybucha Powstanie Warszawskie. Rodzina Donów zostaje wywieziona do obozu Dulag 121 w Pruszkowie. Po wojnie Donowie osiedlają się w Gowarzewie koło Poznania. Jako dorosły człowiek aż do emerytury, Mirosław Don pracował w Zarządzie Portów Szczecin jako kierownik bazy składów silikadów. Honorowy dawca krwi. Maratończyk. Przebiegł w ciągu 35 lat 130 tysięcy kilometrów. Odcinek drugi serii odnosi się od ucieczki po wydarzeniach na Wołyniu, po Rzeź Woli w czasie Powstania Warszawskiego.