TVP Historia Czwartek, 13.07.2023 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 13 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1521 - pierwszy raz zabrzmiał dzwon Zygmunta; 1897 - Marconi opatentował "telegraf bez drutu"; 1923 - zainstalowano napis "Hollywood", na stoku wzgórza nad LA; 1986 - zmarł prof. Edward Lipiński, 07:10 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 2 PRZYJADĘ NA ŚLUB. ROK 1870 Serial historyczny, 74 min, Polska, 1982 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Franciszek Pieczka, Anna Ciepielewska, Tadeusz Madeja, Tadeusz Borowski, Sławomira Łozińska, Ewa Nijaki, Marian Dziędziel, Tomasz Lulek, Andrzej Baranowski, Mieczysław Całka, Leszek Świgoń, Urszula Gierbuszewska, Michał Chamera, Władysław Gluch Nadchodzi rok 1879. Wybucha wojna prusko - francuska. Trzej synowie starego Pasternika zostają zmobilizowani do armii niemieckiej. Są nimi: Jan, Paweł i Antoni. Wkrótce do domu docierają złe wiadomości - Paweł nie żyje, a Antoni zaginął bez wieści. Tymczasem do władzy w Prusach dochodzi Bismarck, który szybko zyskuje sobie opinię "żelaznego kanclerza". Jego twardej polityki doświadczają również śląscy Polacy. Władze pruskie likwidują naukę polskiego w szkołach gminnych. 08:35 HISTORIA POLSKI - CHŁOPSKI BUNT"81 Dokument fabularyzowany, 60 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Boratyn, Beata Pardel, Przemysław Tejkowski Scenariusz: Grzegorz Robatyn, Beata Pardel, Przemysław Tejkowski Zdjęcia: Arkadiusz Gruszka, Damian Słowik, Paweł Teichman, Adam Baldis Aktorzy: Cezary Morawski, Waldemar Czyszak, Robert Chodur, Robert Żurek, Beata Wisz, Jan Niemaszek Wykonawcy: Grupa Rekonstrukcji Historycznej San, Teatr Sioło Z Rakszawy, Teatr Przedmieście Z Rzeszowa W Wikipedii nie ma specjalnego hasła poświęconego wspólnemu strajkowi chłopów i robotników w Ustrzykach Dolnych i Rzeszowie na przełomie 1980/1981 roku. Jest hasło Porozumienia, ale przecież porozumienia rzeszowsko - ustrzyckie nie wzięły się z powietrza. Poprzedził je wielotygodniowy protest, który nie miał precedensu w historii Polski. Był wspólnym przedsięwzięciem Polaków, którzy wbrew postawie władz komunistycznych żądali wolności i sprawiedliwości. W filmie "Chłopski Bunt `81" chcemy przedstawić ich historię. Film jest opowieścią o wydarzeniach, które rozegrały się w dwóch miejscach: Rzeszowie i Ustrzykach Dolnych. Narratorem, który przeprowadza widza od 29 grudnia 1980 do 20 stycznia 1981 roku jest historyk z rzeszowskiego oddziału IPN dr Marcin Bukała. Jego wypowiedzi zostały nagrane z wykorzystaniem członków historycznych grup rekonstrukcyjnych, które odtworzą elementy scenerii sprzed 40 lat. Film wzbogacony jest o inscenizacje z udziałem aktorów oraz o rekonstrukcje wydarzeń z 1981 roku. 10:00 SENSACJE XX WIEKU - ZABÓJCY Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2003 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Tomasz Dedek, Artur Dziurman, Piotr Grabowski, Rafał Mohr, Dorota Chotecka, Anna Wesołowska, Andrzej Warcaba, Wojciech Leśniak, Robert Talarczyk, Antoni Gryzik, Bogdan Kalus Prawdopodobnie w grudniu 1926 roku w Moskwie powstała tzw. Grupa Jaszy, której zadaniem było likwidowanie ludzi poza granicami Związku Radzieckiego Nie ma wątpliwości, że zamach na gen. Kutiepowa, przywódcę emigracyjnej organizacji byłych carskich oficerów przeprowadzony w Paryżu 26 stycznia 1930 roku, był ich dziełem. Grupa Jaszy liczyła tylko 20 osób w centrali w Moskwie i 212 agentów w 16 państwach. 10:50 TYLE RADOŚCI Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2021 Reżyseria: Dagmara Drzazga Scenariusz: Dagmara Drzazga Zdjęcia: Bartosz Dominik Bohater to "biskup ubogich" - biskup Czesław Domin. Akcja Koza żywicielka, Fundacja Zaopatrzenia Wsi w Wodę, gospodarstwo rolnicze Carol, Fundacja Chlebidach, ośrodki dla niepełnosprawnych dzieci, Dom Aniołów Stróżów w Kołobrzegu, Bursa dla młodzieży w Szczecinku, Przytulisko w Giezkowie, zbiórki dla biednych, kolonie, kuchnie polowe, akcja pralka dla wielodzietnych rodzin można by jeszcze długo wyliczać inicjatywy charytatywne i społeczne, które stworzył śp. ks. biskup Czesław Domin. Do tej listy trzeba dopisać koniecznie starania o reaktywację Caritas Polska (została rozwiązana w latach pięćdziesiątych) i kierowanie tą organizacją w latach 1990 - 1993, a więc w najtrudniejszym okresie tuż po transformacji ustrojowej. Biskup Domin był człowiekiem niezwykle skromnym, radosnym, pracowitym. Wielbicielem Mahatmy Gandhiego i Michała Archanioła. Biskup ubogich był wielkim czcicielem Bożego Miłosierdzia i Siostry Faustyny Kowalskiej. Postanowił o tym zaświadczyć w najprostszy i zarazem najtrudniejszy sposób, racując dla ludzi, którzy w komunistycznej Polsce stracili już wszelką nadzieję na godne i uczciwe życie. O tym przede wszystkim jest ten film. 12:00 NIEZWYKŁE DWUDZIESTOLECIE. HISTORIA GOSPODARCZA II RP - BANKOWOŚĆ ODC. 3 Cykl historyczny, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jacek Papis "Niezwykłe Dwudziestolecie. Historia gospodarcza II RP" to sześcioodcinkowy serial o przemianach społecznych i ekonomicznych międzywojennej Polski. Mimo pozornie trudnego tematu, serial w lekki i przystępny sposób przybliża zagadnienia związane z rozwojem przemysłowym naszego kraju. Przedstawia wspaniałe osiągnięcia tamtych lat, z których możemy być dumni do dziś - jak choćby budowa Gdyni, czy utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego. Serial ukazuje m.in. rozwój kolejnictwa na ziemiach polskich, powstanie przemysłu lotniczego, kształtowanie się rodzimej waluty czy budowę kolei linowej na Kasprowy Wierch. Dzięki dynamicznemu montażowi, dowcipnym animacjom oraz kreatywnemu użycia archiwaliów, serial jest bardzo atrakcyjny wizualnie. Może stanowić doskonałe źródło wiedzy o tamtych czasach zarówno dla młodzieży jak i dla widzów dorosłych. To nowe spojrzenie na II Rzeczpospolitą z perspektywy stu lat od odzyskania niepodległości. Trzeci odcinek z serii przedstawia kształtowanie się waluty na ziemiach polskich. Jak doszło do przemiany marki polskiej w polskiego złotego? Jakie kryzysy przetoczyły się w latach dwudziestych i trzydziestych przez nasze ziemie? Jaki był ich wpływ na rodzimą gospodarkę? Na czym polegała reforma Grabskiego? Odcinek ten opowiada też sensacyjną historię wywiezienia z naszego kraju, we wrześniu 1939 roku, przeszło 70 ton złota i ukryciu go na Saharze przed nazistami. 12:30 ZNAK ORŁA - ODC. 3 PIERŚCIEŃ 1309 - 1312 Serial historyczno - przygodowy, 29 min, Polska 1977 Reżyseria: Hubert Drapella Scenariusz: Alina Korta, Bohdan Poręba, Hubert Drapella Aktorzy: Jarosław Makowski, Krzysztof Kołbasiuk, Ryszard Filipski, Eliasz Kuziemski, Tadeusz Borowski, Bernard Michalski, Adam Bauman, Bożena Adamek, Aleksander Fogiel, Lech Ordon, August Kowalczyk, Ryszard Ronczewski, Zygmunt Maciejewski, Leon Niemczyk, Wojciech Alaborski, Henryk Bista Sulisław wychowuje Gniewka na swoim dworze. Na wieść o buncie niemieckiego mieszczaństwa w Krakowie rycerz spieszy z pomocą Łokietkowi, zostawiając swego podopiecznego w siedzibie starosty wielkopolskiego. Chłopak jednak ucieka i samotnie wędruje do Krakowa. Dochodzi do pierwszego spotkania Gniewka z Hanyszem. Zdrajca w przebraniu mnicha zamordował wysłannika dworu - archidiakona, by zdobyć pierścień ze znakiem najwyższej władzy kościelnej. Gniewko odstrasza Hanysza i znajduje przy płaszczu zamordowanego zapinkę z takim samym znakiem. 13:05 ZNAK ORŁA - ODC. 4 NIEZAŁATWIONE RACHUNKI 1318 Serial historyczno - przygodowy, 26 min, Polska 1977 Reżyseria: Hubert Drapella Scenariusz: Alina Korta, Bohdan Poręba, Hubert Drapella Aktorzy: Jarosław Makowski, Krzysztof Kołbasiuk, Ryszard Filipski, Eliasz Kuziemski, Tadeusz Borowski, Bernard Michalski, Adam Bauman, Bożena Adamek, Aleksander Fogiel, Lech Ordon, August Kowalczyk, Ryszard Ronczewski, Zygmunt Maciejewski, Leon Niemczyk, Wojciech Alaborski, Henryk Bista W Krakowie Hanysz uprowadza Gniewka i odbiera mu zapinkę. Tylko przypadek ratuje chłopca od śmierci. Wtrącony do lochu, szczęśliwie wydostaje się na wolność kanałem wodnym. 13:40 Z POTRZEBY SERCA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Mateusz Mularski, Jarosław Giermaziak Scenariusz: Mateusz Mularski, Jarosław Giermaziak To pierwszy, pełnometrażowy filmu na temat działalności największej i najbardziej znanej organizacji charytatywnej Caritas Polska, przez którą przewinęły się tysiące pracowników, dziesiątki tysięcy wolontariuszy i miliony osób, które skorzystały z jej pomocy. Dokument jest przede wszystkim opowieścią o Polsce i Polakach, o trudnym procesie transformacji, pokazanym na przykładzie szerokiej działalności Caritas. To także film, którego uniwersalnym przesłaniem jest promowanie idei bezinteresownej pomocy drugiemu człowiekowi oraz rozbudzenie w widzach wrażliwości na sytuację ludzi dotkniętych cierpieniem. 14:45 PEARL HARBOR - OSKARŻENI 1/2 (PEARL HARBOUR THE UNTOLD STORY) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: William Bracht Dwuczęściowy film dokumentalny BBC Christophera Spencera na temat japońskiego nalotu na Pearl Harbor w czasie II wojny światowej. 16:30 NIE TAKA PROSTA HISTORIA - BONA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Świetlik Prowadzący: Wiktor Świetlik Uważam, że śmiało można dziś bronić tezy, że najmądrzejszym polskim władcą w historii był, przepraszam, była żona króla Bona Sforza. Z Boną niełatwo było się zmierzyć jej przeciwnikom, ale też nie jest łatwo nam zmierzyć się z polskim, kultowym serialem, z lat osiemdziesiątych z Aleksandrą Śląską w roli głównej. A to dlatego, że w tym przypadku o zgodność z realiami historycznymi zadbano z pieczołowitością, którą dziś rzadko można spotkać w popularnych filmach dokumentalnych, a zdecydowanie to nie była taka prosta historia. 17:05 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 3 TRWANIE I PRZEMOC. ROK 1884 Serial historyczny, 70 min, Polska, 1982 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Franciszek Pieczka, Anna Ciepielewska, Andrzej Baranowski, Marian Dziędziel, Tomasz Lulek, Sławomira Łozińska, Ewa Nijaki, Urszula Gierbuszewska, Tadeusz Madeja, Tadeusz Borowski Mijają lata. Bismarckowska polityka Kulturkampfu coraz bardziej daje się we znaki śląskim Polakom. Do domu Franciszka Pasternika niespodziewanie powraca jego syn Jan, który zaginął przed laty podczas wojny francusko - pruskiej. Obecnie jest już obywatelem francuskim. Tęsknota za ojczystymi stronami sprawiła jednak, że postanowił odwiedzić najbliższych. Radość z powodu odwiedzin jednak nie trwała długo. Przerywają ją brutalnie pruskie władze, które odbierają staremu Pasternikowi kuźnię. To już dla sędziwego kowala zbyt wiele. Wstrząśnięty do głębi dostaje wylewu. Jego efektem jest niemal całkowity paraliż. 19:00 HISTORIA POLSKI - I NIE WIDZIAŁEM ICH WIĘCEJ ŻYWYCH Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2023 Reżyseria: Mirosław Basaj Zdjęcia: Mirosław Basaj Muzyka: Piotr Kajetan Matczuk W dniach 12 - 13 lipca 1943 roku Niemcy dokonali ludobójstwa w świętokrzyskiej wsi Michniów. Zamordowali ponad 200 osób, wieś doszczętnie spalili. Poprzez relacje naocznych świadków, którzy opisują tragedię swoich rodzin, a także swoje cierpienia przez kolejne lata po wojnie, film jest także spojrzeniem na drugą wojnę światową z perspektywy wsi polskiej. W filmie mamy też świadectwo Ewy Kołomańskiej, której badania naukowe pozwoliły odkryć szczegóły tej zbrodni. 20:05 SPRAWY HONOROWE Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marcin Bradke Scenariusz: Marcin Bradke Zdjęcia: Marcin Wenzel, Jerzy Szota, Robert Sitek, Artur Stroiński Muzyka: Konstancja Kochaniec Prowadzący: Juliusz Woźny Pojedynki, czasem zwane sprawami honorowymi, są stare jak ludzkość. Odnajdujemy ich ślady w starobabilońskim Gilgameszu, w dawnej Helladzie i w Rzymie, a także w tekstach średniowiecznych. Trwały niemal do połowy XX stulecia, o czym świadczą akta sądowe, pamiętniki i literatura piękna. Ponoć po dziś dzień bogate snoby wędrują do jednego z państw Ameryki Południowej, w którym nadal można dochodzić swych praw za pomocą szpady lub pistoletu. Film opowiada o genezie i historii pojedynków, o związanych z nimi obyczajach, kodeksach honorowych, broni, którą się posługiwano oraz o przebiegu wybranych na przestrzeni wieków zmagań. Porusza także temat turniejów rycerskich i tak zwanych "sądów bożych", będących również swoistą formą pojedynków. Jest to także opowieść o znanych "pojedynkowiczach" ich osiągnięciach i sławie. Film składa się z kilku części (opowieści) połączonych osobą narratora. W tę rolę wciela się historyk sztuki Juliusz Woźny, rzecznik Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu. Występują również znani bronioznawcy, archeolodzy, historycy, historycy literatury i sztuki. Za graficzne filmowe przerywniki dzielące opowieść na poszczególne części oraz za stronę scenograficzną odpowiada artysta plastyk Michał Hrisulidis, profesor wrocławskiej ASP, a jednocześnie znany scenograf teatralny i filmowy. 21:00 SKRYBOWIE STAROŻYTNEGO EGIPTU (SCRIBES OF ANCIENT EGYPT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2013 Reżyseria: Arturo Mio Grafika starożytnego Egiptu jest nam znana, bo niezwykle często była w użyciu. Znaki graficzne odnajdujemy na sarkofagach, zwojach papirusu, ścianach grobowców i innych budynkach. Są świadectwem trwałego upodobania do sztuki konturu i pozwalają nam zrozumieć tę starożytną cywilizację jak żadną inną. Postać, o której wiemy mniej, to sam artysta, pisarz. To on był autorem tych wyobrażeń; tym, który jednym pociągnięciem pędzla, zrodził całą sztukę Egiptu. Ściśle respektował zasady i precyzyjne kody, a jego umiejętności pożądane były u przedstawicieli tej profesji w niezmienionej formie przez ponad trzy tysiące lat. Szkicował ludzi, znaki, rośliny, zwierzęta i figury geometryczne jako pisarz, naukowiec, socjolog lub artysta tamtych czasów. Z filmu widzowie dowiedzą się, kim naprawdę byli skrybowie i jaka była ich pozycja w społeczeństwie faraonów. Od Sakkary po Dolinę Królów i bogate zbiory muzeów europejskich zbadane zostaną najpiękniejsze dzieła, a także tajemnice ich stworzenia. 21:55 POLSKIE 100 LAT - GOSPODARKA II RZECZPOSPOLITEJ Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Krzysztof Talczewski Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Muzyka: Michał Lorenc Wykonawcy: Kazimierz Kaczor, Tomasz Marzecki Po odzyskaniu niepodległości trzeba było przeprowadzić nie tylko unifikację gospodarczą, ale również między innymi unifikację prawa, administracji, oświaty, pieniądza, systemu podatkowego, miar i wag. Problem stanowiły również różnice występujące między poszczególnymi częściami Polski w poziomie rozwoju gospodarczego, które wynikały z wcześniejszej przynależności do trzech różnych państw. Między największymi miastami Polski i ośrodkami przemysłowymi brakowało połączeń komunikacyjnych - głównie kolejowych, które wcześniej dostosowywano do potrzeb państw zaborczych. Wśród osiągnięć międzywojennych należy wymienić budowę portu i miasta Gdynia, budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego, zbudowanie od podstaw marynarki handlowej, pasażerskiej i wojennej. Polska myśl inżynieryjna i techniczna święciły triumfy w kraju, Europie i na świecie. 22:25 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 5/18 - OSTATNIA SZANSA Serial sensacyjny, 53 min, Polska, 1967 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych (właśc. Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan) Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Ewa Wiśniewska, Iga Cembrzyńska, Ignacy Gogolewski, Krzysztof Chamiec, Mariusz Dmochowski, Bronisław Pawlik, Marian Łącz, Jolanta Zykun, Sylwester Przedwojewski, Józef Zbiróg i inni Kloss otrzymuje zadanie wydobycia planów nowych konstrukcji wojskowych od przebywającego w Warszawie prof. von Henninga. Sturmbannführer Lothar podejrzewa o zdradę kapitana Willego Ruperta, który pije i przegrywa duże sumy. Kloss uwodzi córkę profesora, Benitę, by w jej towarzystwie dostać się do willi. Kiedy wydaje mu się, że Benita jest pod działaniem środka usypiającego i on może już przystąpić do swojej roboty, dziewczyna bierze go na muszkę. Z pomocą przychodzi Klossowi agentka Anna, ale dotychczasowy plan się wali. Teraz trzeba wywieźć z Warszawy i Annę z planami, i Benitę, która zdemaskowała Klossa. Nieoczekiwanie pomaga im Rupert. 23:30 POLSCY. SERYJNI - ODC. 6 STANISŁAW MODZELEWSKI Cykl dokumentalny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka, Przemysław Semczuk Zdjęcia: Andrzej Misaczek, Maciej Mroziewski, Marian Bobrowski Wykonawcy: Przemysław Semczuk Sprawa Modzelewskiego to kolejny przykład bezradności organów ścigania PRL wobec zachowań seryjnego mordercy. Do pierwszej udokumentowanej i popełnionej przez niego zbrodni doszło bowiem już w 1952 roku w okolicach stacji kolejowej Gałkówek. W ciągu kolejnych czterech lat zginęło pięć kolejnych kobiet w różnym wieku (najmłodsza ofiara miała 18 lat, najstarsza 67). Sprawca mordował je z motywów seksualnych. Jednak sprzeczne zeznania świadków (domniemany zabójca miał według nich chodzić w mundurze kolejarza) oraz brak śladów, które wskazywałyby na konkretnego podejrzanego sprawiły, że śledztwo na dłuższy czas zawieszono. Do sprawy powrócono dopiero po kolejnej zbrodni. Doszło do niej 11 lat po ostatnim ataku Wampira z Gałkówka. Ofiara: 87 - letnia kobieta z Warszawy. Motyw: zemsta na sąsiadce, z którą sprawca miał wiele zatargów. Zabójcą okazał się 38 - letni Stanisław Modzelewski. Podczas kolejnych przesłuchań opowiedział śledczym o swoich poprzednich zbrodniach (chodził wówczas w mundurze wojskowym). Sprawiał wrażenie jakby chwalił się tym, co zrobił. Nie wyrażał żalu. Sąd skazał go za siedem zabójstw oraz za usiłowanie czterech kolejnych na karę śmierci. Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski. Wyrok wykonano w listopadzie 1969 roku. 00:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SZKIC DO PORTRETU OJCA Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Szkic do portretu ojca Kiedy w Europie umilkły pomruki wojny, setki tysięcy polskich rodzin zaczęło stawiać pytania o losy swoich najbliższych. Jednym udawało się zdobyć strzępy informacji, inni stawali bezradni wobec mroku historii. Najwytrwalsi nie ustali do dziś. Do naszej redakcji zwrócił się listowanie pan Julian Szczerbiński. Opowiemy dziś historię jego ojca, niezwykłego człowieka służącego w niezwykłej jednostce 201. Pułku Piechoty jednostki rezerwowej, zmobilizowanej w sierpniu 1939 r. , a w kampanii wrześniowej walczącej w składzie Armii Kraków. W dziesiątym dniu wojny znaczne siły Armii Kraków stanęły przed realną groźbą zamknięcia w potrzasku. W takich sytuacjach dowódcy i żołnierze zdają najsurowszy egzamin. 00:45 SENSACJE XX WIEKU - ZABÓJCY Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2003 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Tomasz Dedek, Artur Dziurman, Piotr Grabowski, Rafał Mohr, Dorota Chotecka, Anna Wesołowska, Andrzej Warcaba, Wojciech Leśniak, Robert Talarczyk, Antoni Gryzik, Bogdan Kalus Prawdopodobnie w grudniu 1926 roku w Moskwie powstała tzw. Grupa Jaszy, której zadaniem było likwidowanie ludzi poza granicami Związku Radzieckiego Nie ma wątpliwości, że zamach na gen. Kutiepowa, przywódcę emigracyjnej organizacji byłych carskich oficerów przeprowadzony w Paryżu 26 stycznia 1930 roku, był ich dziełem. Grupa Jaszy liczyła tylko 20 osób w centrali w Moskwie i 212 agentów w 16 państwach. 01:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - JAPONIA Magazyn historyczny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański "Jeśli pragniesz zaatakować przeciwnika, uczyń to o trzeciej nad ranem, w oślepiającej zamieci śnieżnej..." Japończycy z pewnością studiowali pilnie idee klasyka strategii chińskiej, Sun - tsu. Jednak wymogi techniki i dwudziestowiecznej sztuki wojennej sprawiły, że dopiero o godzinie szóstej samoloty z lotniskowców grupy uderzeniowej admirała Magumo zaczęły zapuszczać silniki. Mimo zwłoki atak zaskoczył amerykańską Flotę Pacyfiku: po nalocie w Pearl Harbor zostały ruiny, wraki i zgliszcza. Dalsze wydarzenia potoczyły się zgodnie ze scenariuszem opracowanym przez głównodowodzącego Połączonej Floty, admirała Yamamoto. Japońskie lotnictwo rozniosło w strzępy brytyjskie siły morskie pod Kuantanem, padły amerykańskie bazy Guam, Wake i Tarawa, poddał się Singapur, Sprzymierzeni wycofali się z Filipin i Indii Holenderskich. Srogie cięgi przyjęła flota amerykańska w bitwie na Morzu Koralowym. Kolejnym etapem japońskiego blitzkriegu był Midway, atol leżący na zachód od Wysp Hawajskich, zgodnie z nazwą - w połowie drogi ze Stanów Zjednoczonych do Japonii. Do zajęcia wyspy Japończycy wyznaczyli ogromne siły zahartowane w bojach z przeciwnikiem. Amerykanie przeciwstawić im mogli zaledwie trzy lotniskowce, w tym jeden prowizorycznie naprawiony stolarskimi metodami, po ciosach na Morzu Koralowym, i kilka krążowników. Początek bitwy pod Midway, przełomowego etapu zmagań na Zachodniej Półkuli, nie był dla Sprzymierzonych obiecujący. Kolejne eskadry lotnicze atakujące flotę japońską, ginęły w ogniu japońskiej osłony. I nagle zdarzył się cud: kilkanaście powolnych samolotów torpedowych zespołu kapitana McCluskiego zaskoczyło siły przeciwnika podczas przezbrajania maszyn pokładowych z bomb na torpedy lotnicze. W ciągu paru minut dumne lotniskowce cesarskiej floty przemieniły się w płonące wraki. Środek Drogi - Midway - stał się symbolem przełomu w wojnie na Pacyfiku.