TVP Kultura Środa, 12.07.2023 07:15 NIEDZIELA Z... ROLAMI ZDZISŁAWA MAKLAKIEWICZA Program publicystyczny, 40 min, Polska, 2017 Prowadzący: Agnieszka Szydłowska Program poświęcony twórczości Zbigniewa Maklakiewicza. Z gośćmi programu rozmawiamy m.in. o Zdzisławie Maklakiewiczu, jako o człowieku i artyście, o jego pozaaktorskich zdolnościach związanych z muzyką i pisaniem, o zagubieniu i stolikowym aktorstwie. Wspomnimy artystyczne życie Sopotu i Warszawy lat 50. , 60. , 70. , w które się wpisywał, plan filmowy, który zaczął mieszać się z życiem. Goście odpowiedzą na pytanie o fenomen aktorstwa Zdzisława Maklakiewicza. Jak to się stało, że aktor, który właściwie nie miał w swoim dorobku ról pierwszoplanowych przeszedł do historii polskiego filmu, a jego duet z Janem Himilsbachem zyskał miano kultowego i stał się najbardziej rozpoznawanym duetem w polskiej kinomatografii. 08:05 VISTULIADA 5 Cykl historyczny, 25 min, Polska, 2017 Scenariusz: Małgorzata Nieciecka - Mac Program jest dokumentacją działań związanych z Rokiem Rzeki Wisły 2017. To już piąty etap podróży Wisłą Małgorzaty Niecieckiej - Mac i Cecylii Malik. W odcinku przypominamy historię wydobycia z dna rzeki w Warszawie, kamiennych elementów architektonicznych zrabowanych w czasie Potopu Szwedzkiego. Kilka ton fragmentów podłóg, parapetów i portali z XVII - wiecznej Warszawy odnaleźli archeolog Hubert Kowalski i dziennikarz i podróżnik Marcin Jamkowski. Bohaterki programu odwiedzą także Zamek Królewski i przypomną historię obrazu: Widok Warszawy od strony Pragi Bernarda Belotta. Rejs przez stolicę nie mógłby się odbyć bez rozmowy z Robertem Jankowskim, pomysłodawcą Roku Rzeki Wisły. A kilkadziesiąt kilometrów dalej zaglądamy do Twierdzy Modlin. Program jest dokumentacją działań związanych z Rokiem Rzeki Wisły 2017. 10:15 AWANTURA O BASIĘ Film dla młodych widzów, 104 min, Polska 1995 Reżyseria: Kazimierz Tarnas Scenariusz wg powieści Kornela Makuszyńskiego: Tomasz Piotrowski, Kazimierz Tarnas Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paulina Tworzyańska, Agata Marciniak, Maria Kaniewska, Piotr Fronczewski, Andrzej Szczepkowski, Olgierd Łukaszewicz, Maria Gładkowska, Jan Jankowski, Gustaw Holoubek, Igor Śmiałkowski, Jerzy Zelnik, Anna Seniuk, Halina Winiarska, Hanna Śleszyńska, Marek Cichucki Film Kazimierza Tarnasa to druga, nieco uwspółcześniona i swobodniejsza adaptacja bestsellerowej powieści Kornela Makuszyńskiego - po klasycznej ekranizacji Marii Kaniewskiej z 1951 r. Basia Bzowska jest już piętnastoletnią dziewczyną - nieco szaloną, ale o złotym sercu i pogodnym usposobieniu. Wiedzie wspaniałe, beztroskie życie w domu państwa Olszowskich. Przypadkiem, od zazdrosnej koleżanki dowiaduje się, że była "znajdą" i z litości została przygarnięta przez swoich opiekunów. Basia postanawia dociec prawdy o swej przeszłości. Dowiaduje się o śmierci matki i tragedii ojca, wybitnego uczonego, który zaginął podczas wyprawy w Andy. Słynny geograf, profesor Somer, wręcza dziewczynce fotografię swego ukochanego ucznia, Adama Bzowskiego. Wpatrując się w zdjęcie ojca, którego nie pamięta, Basia utwierdza się w przekonaniu, że jej ojczulek żyje, mimo oficjalnych komunikatów o śmierci członków ekspedycji. Energiczna piętnastolatka zamierza zorganizować wyprawę w Andy, a realizację planu umożliwia jej świeżo otrzymany spadek. Francuz Gaston, jedyny ocalały uczestnik wyprawy sprzed lat, pomaga jej w poszukiwaniach. Po wielu perypetiach docierają do odległej osady indiańskiego plemienia Livarisów i odnajdują Bzowskiego, który jest w wiosce czarownikiem. Niestety, wskutek odniesionych ran ojciec Basi cierpi na całkowitą amnezję - nie rozpoznaje córki, nie pamięta niczego ze swej przeszłości. Indianie odnoszą się do przybyszów nieufnie, a nawet wrogo, podróżnicy muszą opuścić wioskę. Basia robi wszystko, żeby ściągnąć ojca do Polski. Jednak ani powrót do domu, ani wysiłki lekarzy nie pomagają zamkniętemu w mrokach nieświadomości mężczyźnie. Basia podejmuje prawie nadludzki wysiłek, by przywrócić ojcu pamięć. Staje się to nieoczekiwanie, podczas wizyty w pracowni profesora Somera. Wszyscy są przekonani, że to miłość córki dokonała cudu uzdrowienia ojca. I wszyscy są szczęśliwi, poza babcią Tańską, która nie chce się zgodzić, by jej ukochana, przybrana wnuczka zamieszkała z "szalonym" ojcem. 12:15 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 24 (OST.) Serial sensacyjny, 58 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wojtowicz Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Cezary Pazura, Jan Pęczek, Lech Łotocki, Sławomir Matczak, Stanisław Jaskułka, Marian Glinka, Miłogost Reczek, Piotr Krukowski, Jarosław Tyrański, Andrzej Jakubas, Grażyna Jakubecka, Krystyna Chmielewska, Iwona Słoczyńska, Zbigniew Buczkowski Rok 1939. W imieniu wywiadów polskiego i niemieckiego Czarek i Relke uzgadniają wymianę agentów. Polacy chcą wydostać Ewę i "Georga". Na prośbę Relkego Czarek wiezie go do matki, z którą nie widział się przez dwadzieścia lat. Widok syna wzrusza ją, ale nie chce go spotkać nigdy więcej. Ewa ma zaawansowaną gruźlicę. Jerzy już na granicy zostaje przez Polaków aresztowany jako podejrzany o współpracę z Abwehrą. Rozkaz ten wydano bez wiedzy Kalety i Czarka, pewnych niewinności Jerzego. Zbuntowany Czarek ma zostać zawieszony, ale pułkownik Kaleta grozi zwierzchnictwu swoją dymisją. Meldunki polskich wywiadowców są jednoznaczne: wojna jest przesądzona. Czarek rozdaje współpracownikom fałszywe paszporty, żegna się z rodzicami. Ma przydział do armii "Poznań" generała Kutrzeby. Gdy Schleswig-Holstein atakuje Westerplatte, Relke z Voraczkiem piją w Gdańsku szampana. Szpital zawiadamia Czarka o śmierci Ewy. Na Warszawę nadciąga pierwszy nalot. 14:20 KASETA: DOKUMENTALNA SKŁADANKA (CASSETTE: A DOCUMENTARY MIXTAPE) Film dokumentalny, 87 min, Niemcy/USA, 2016 Reżyseria: Zack Taylor Scenariusz: Georg Petzold, Zack Taylor Zdjęcia: Zack Taylor Aktorzy: Damien Jurado, Ian MacKaye, Thurston Moore, Lou Ottens Narodziła się w 1963 roku w Holandii. Do jej ojcostwa rościli sobie prawa również Japończycy. Niemniej jednak to Lou Ottens z zespołem inżynierów z Philipsa opracował system nagrywania i pierwszą kasetę magnetofonową. Do tej pory muzyki można było słuchać z radia lub drogich płyt winylowych. Łatwe do przenoszenia i obsługi magnetofony i kasety wywołały prawdziwą rewolucję w muzyce. Stała się ona mobilna, demokratyczna - każdy mógł stworzyć swoją własną składankę albo nagrać nocną audycję w radiu, czujnie trzymając palec na przycisku "rec". Dziś kaseta magnetofonowa skończyła już 50 lat i wydawałoby się, że przeszła na zasłużoną emeryturę, stopniowo wypierana przez płytę CD, mp3 i inne nośniki danych. Ale nawet w cyfrowych czasach nie brak jej wigoru. Film jest klasycznym dokumentalnym obrazem, w którym między anegdotami Ottensa, weteranów rocka, m.in. Henry’ego Collinsa (Black Flag) i Thurstona Moore’a (Sonic Youth) oraz entuzjastycznymi wypowiedziami współczesnych fanów pobrzmiewają ciepłe dźwięki starych taśm. To jednocześnie sentymentalna podróż do krainy muzycznej młodości, pierwszych mixtape’ów, entuzjazmu nagrywania wszystkiego dookoła, kreatywności składania własnych list. Sentymentalna nie tylko dla twórców i muzyków, ale dla całych pokoleń słuchaczy, którzy dorzucili się do powstania filmu na platformie Kickstarter. Film Zacka Taylora to jednak przede wszystkim osobista składanka różnych emocjonalnych wypowiedzi, którymi reżyser tak jak kiedyś twórcy mixtape ’ ów dzieli się z nami. 16:05 FACHOWIEC Dramat, 107 min, Polska 1983 Reżyseria: Krzysztof Gruber Scenariusz: Michał Komar na motywach powieści Wacława Berenta Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Aktorzy: Cezary Morawski, Jerzy Bończak, Marek Frąckowiak, Jacek Kałucki, Gustaw Lutkiewicz, Emil Karewicz, Henryk Machalica, Zygmunt Maciejewski, Bronisław Pawlik, Małgorzata Pieczyńska, Włodzimierz Witt, Piotr Tabor, Włodzimierz Bednarski, Janusz Bylczyński, Witold Dębicki Krzysztof Gruber ukończył studia w Moskwie w 1973 roku. Był asystentem i drugim reżyserem w ekipie Jerzego Antczaka przy realizacji "Nocy i dni". Współpracował również m. in. z Janem Łomnickim ("Ocalić miasto"), Witoldem Leszczyńskim ("Konopielka"), Krzysztofem Zanussim ("Rok spokojnego słońca"), Stanisławem Bareją ("Alternatywy 4)."Fachowiec" jest pierwszym samodzielnym filmem reżysera, przyszłego twórcy"Grety", "Wcześnie urodzonych","Sali nr 6","Pana W"oraz trzyodcinkowego serialu"Żywot człowieka rozbrojonego". Akcja filmu rozgrywa się na przełomie XIX i XX wieku. Bohater, Kazimierz Zaliwski pochodzi z rodziny inteligenckiej, ukończył gimnazjum, zna dwa języki. Zdolny chłopak poprzestaje jednak na maturze, rezygnując z dalszego kształcenia. Zakochuje się bowiem w pięknej dziewczynie, córce majstra z pewnej fabryki. Pragnąc zbliżyć się do wybranki swego serca, przyjmuje posadę ślusarza na wydziale, gdzie zatrudniony jest jej ojciec. Zaliwski coraz bardziej różni się od swych dawnych kolegów, nie potrafi odnaleźć się w środowisku młodzieży gimnazjalnej i akademickiej. Tymczasem piękna Helena, dla której gotów jest do największych poświęceń, woli towarzystwo studentów niż prostego robotnika. Na domiar złego, w związku z redukcją etatów Zaliwski traci pracę w fabryce. Opuszczony przez wszystkich, rozgoryczony kieruje swój gniew przeciwko studentowi Zaniczowi, którego Helena faworyzuje najbardziej. Wreszcie załamany niepowodzeniami usiłuje targnąć się na swoje życie. 18:05 ZAGINIONE SKARBY - "MISTRZ I KATARZYNA" Film animowany, 6 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Muzyka: Michał Izydorczyk Wykonawcy: Kacper Kaliszewski Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki. Odcinek prezentuje losy obrazu zatytułowanego "Nawrócenie cesarzowej Faustyny przez Katarzynę Aleksandryjską", który powstawał w latach 1514 - 1515. Dzieło przedstawia nawiedzenie świętej Katarzyny przez cesarzową Faustynę. Jego autorem jest Hans von Kulmbach (ok. 1480 - 1522). Właścicielem w chwili utraty dzieła był kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie. 18:20 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH W OSTROŁĘCE Magazyn, 24 min, Polska, 2023 Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce to na mapie muzealnej nowa placówka. Została uroczyście otwarta 1 marca 2022 roku w Narodowy Dzień Żołnierzy Wyklętych. Ostrołęckie muzeum pokazuje historię ludzi, którzy po latach walki z niemieckim okupantem postanowili nadal walczyć o Wolną Polskę, tym razem z nowym, sowieckim agresorem. 22:25 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - MROCZNE OBLICZE HOLLYWOOD - ODC. 2 "ZDOBYWCA" (THE DARK SIDE OF HOLLYWOOD - "THE CONQUEROR" EP. 2) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Claudia Collao Scenariusz: Claudia Collao Muzyka: Guillaume Tunzini Są filmy, które osiągają status kultowych. Zdarzają się też takie, które stają się największymi porażkami kasowymi, a później również osiągają status kultowych. Niektóre filmy nigdy nie zostały ukończone lub są nadmiernie skrócone, ale z perspektywy czasu uznawane są za świetne. Claudia Collao w swojej czteroczęściowej serii "Mroczne oblicze Hollywood" przygląda się kilku filmom cenionym dziś, ale ponoszącym kasową klęskę w momencie premiery lub zrealizowanym w formie zupełnie nieodpowiadającej wizji ich twórców. Druga część opowiada o "Zdobywcy" w reżyserii Dicka Powella, filmie, który ze względu na znaczące błędy obsadowe i zły scenariusz z góry skazany był na porażkę. Producent Howard Hawks zatrudnił do głównych ról aktorów westernowych i kostiumowych, w tym Johna Wayne’a do głównej roli Czyngis - chana. Film był kręcony w plenerach stanu Utah rok po próbach jądrowych i wielu jego twórców zachorowało na raka w wyniku ekspozycji na pył radioaktywny. Pozostałe odcinki to "Chciwość" Ericha von Stroheima, "Kleopatra" Josepha L. Mankiewicza i "Wrota niebios" Michaela Cimino. 23:35 JAZZ.PL - WOJTEK MAZOLEWSKI QUINTET 10 LAT OD DEBIUTU Koncert, 73 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Wojtek Mazolewski, Joanna Duda, Oskar Török, Tymek Papior, Marek Pospieszalski Wojtek Mazolewski Quintet eksperymentuje, wzbudza skrajne emocje i udowadnia, ze muzyka jazzowa ma potencjał burzenia muzycznych schematów. Jazzu w wydaniu WMQ słuchają wszyscy, od fanów kameralnych przestrzeni domowego zacisza, po entuzjastów wielkich koncertów kończących się owacjami na stojąco. Od dziesięciu lat basista ze swoim kwintetem przesuwa granice muzycznych interpretacji i prezentuje słuchaczom nowy sposób postrzegania muzyki jazzowej. Twórczość kwintetu to nieoczywiste aranżacje i energetyczne połączenie tradycji z nowoczesnością, które inspiruje i porywa amatorów (nie tylko) jazzu w kraju i za granicą. Zespół występował m.in. we Francji, Japonii, Chinach, Meksyku, Kolumbii, Peru, Niemczech, Indiach i Brazylii. 02:45 KINO NOCNE - KRÓLOWA ANIOŁÓW Dramat, 100 min, Polska, 1999 Reżyseria: Mariusz Grzegorzek Scenariusz: Mariusz Grzegorzek Zdjęcia: Jolanta Dylewska Aktorzy: Marusz Jakus, Zofia Rysiówna, Gabriela Muskała, Dorota Pomykała, Marta Neuman, Barbara Wałkówna, Bohdan Wróblewski, WŁadysław Kowalski Mariusz Grzegorzek stanowi zjawisko szczególne w polskim kinie. Już w "Rozmowie z człowiekiem z szafy", swoim debiucie fabularnym z 1994 r. , objawił się jako wizjoner. Jego świat jest mroczny, człowiek w nim rozdygotany, a emocje na krawędzi histerii. Reżyser nie opowiada historii realistycznych. Jego "Królowa aniołów", wyrafinowana estetycznie i intelektualnie, jest filmowym snem: porwanym, pulsującym, halucynacyjnym, pełnym zaskakujących wizji. Wysmakowane kadry sąsiadują tu z obrazami rodem z heavymetalowego teledysku, ciepłe kolory zderzają się z surową czernią i bielą. Dzieło Grzegorzka to kameralny dramat traktujący o coraz powszechniejszym zaniku zdolności do kochania, trudzie wzajemnego zrozumienia, zastępowania - często nieświadomie - prawdziwych emocji pozorami i powierzchownymi zależnościami. Akcja filmu rozgrywa się w dwóch wzajemnie dopełniających się planach czasowych: współcześnie i mniej więcej w połowie XIX stulecia. Dwoje aktorów gra cztery postaci. We współczesnej historii młody lekarz Jakub przeżywa właśnie trudny emocjonalnie okres w życiu. Podczas nocnego dyżuru próbuje uspokoić ciężko chorego kilkuletniego chłopca. Obserwując jego cierpienia, zaczyna rozpamiętywać własne dzieciństwo, usiłuje dotrzeć do źródeł swej frustracji. Zdaje sobie sprawę, że coraz bardziej traci kontakt z ojcem i narzeczoną, nauczycielką Marią. Dziewczyna zrywa z nim. Jakub podejmuje ostatnią, desperacką próbę ratowania siebie i ich związku: decyduje się porwać Marię, aby na jej oczach dokonać swoistej psychodramy i zmusić ją do wysłuchania jego "spowiedzi". Druga historia miłosna, przeplatająca się z pierwszą, rozgrywa się w szlacheckim dworku. Młoda guwernantka Maria opiekuje się schorowaną dziedziczką Elżbietą. Z właścicielką dworu mieszka jej 40 - letnia córka, Anna, będąca w ciąży z mężczyzną, który ją porzucił. Zdewociała matka zatruwa życie samotnej, zgorzkniałej córce, ta zaś nie może pogodzić się z odejściem ukochanego i wskrzesić w sobie miłości do dziecka, które wkrótce ma urodzić. Gdy do miejscowej parafii przybywa młody ksiądz Jakub, egzaltowana Maria - uciekając od smutnej rzeczywistości - szaleńczo się w nim zakochuje.