TVP Kultura Czwartek, 13.07.2023 07:55 MAZURKI NAD WISŁĄ - OLGA STOPIŃSKA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marzena Strąk Scenariusz: Janusz Prusinowski Bohaterką tego odcinka jest Olga Stopińska śpiewaczka, uczennica Bronisławy Świder z Bandyś, meloterapeutka, liderka Kurpiowskiej Wspólnoty Pieśni, wokalistka grupy Bórońka. 10:10 FACHOWIEC Dramat, 106 min, Polska, 1983 Autor: Wacław Berent Reżyseria: Krzysztof Gruber Scenariusz: Michał Komar na motywach powieści Wacława Berenta Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Aktorzy: Cezary Morawski, Jerzy Bończak, Marek Frąckowiak, Jacek Kałucki, Gustaw Lutkiewicz, Emil Karewicz, Henryk Machalica, Zygmunt Maciejewski, Bronisław Pawlik, Małgorzata Pieczyńska, Włodzimierz Witt, Piotr Tabor, Włodzimierz Bednarski, Janusz Bylczyński, Witold Dębicki Krzysztof Gruber ukończył studia w Moskwie w 1973 roku. Był asystentem i drugim reżyserem w ekipie Jerzego Antczaka przy realizacji "Nocy i dni". Współpracował również m. in. z Janem Łomnickim ("Ocalić miasto"), Witoldem Leszczyńskim ("Konopielka"), Krzysztofem Zanussim ("Rok spokojnego słońca"), Stanisławem Bareją ("Alternatywy 4)."Fachowiec" jest pierwszym samodzielnym filmem reżysera, przyszłego twórcy "Grety", "Wcześnie urodzonych", "Sali nr 6", "Pana W" oraz trzyodcinkowego serialu "Żywot człowieka rozbrojonego". Akcja filmu rozgrywa się na przełomie XIX i XX wieku. Bohater, Kazimierz Zaliwski pochodzi z rodziny inteligenckiej, ukończył gimnazjum, zna dwa języki. Zdolny chłopak poprzestaje jednak na maturze, rezygnując z dalszego kształcenia. Zakochuje się bowiem w pięknej dziewczynie, córce majstra z pewnej fabryki. Pragnąc zbliżyć się do wybranki swego serca, przyjmuje posadę ślusarza na wydziale, gdzie zatrudniony jest jej ojciec. Zaliwski coraz bardziej różni się od swych dawnych kolegów, nie potrafi odnaleźć się w środowisku młodzieży gimnazjalnej i akademickiej. Tymczasem piękna Helena, dla której gotów jest do największych poświęceń, woli towarzystwo studentów niż prostego robotnika. Na domiar złego, w związku z redukcją etatów Zaliwski traci pracę w fabryce. Opuszczony przez wszystkich, rozgoryczony kieruje swój gniew przeciwko studentowi Zaniczowi, którego Helena faworyzuje najbardziej. Wreszcie załamany niepowodzeniami usiłuje targnąć się na swoje życie. 12:15 NAJWAŻNIEJSZY DZIEŃ ŻYCIA - ODC. 1/9 - USZCZELKA Serial obyczajowy, 54 min, Polska, 1974 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kozanecki Aktorzy: Kazimierz Wichniarz, Henryk Bąk, Maria Grabowska, Edmund Fetting, Ryszard Pietruski Bohaterem tego filmu z serii "Najważniejszy dzień życia" jest dyrektor dużego zakładu produkcyjnego. Człowiek energiczny, pełen inicjatywy, żyje pracą i sprawami fabryki, nie oszczędza swych sił i czasu. Wykorzystuje wszelkie sposoby i znajomości, aby osiągnąć sukces produkcyjny. Jednak stosowane przez niego metody działania stoją w sprzeczności z wymogami nowoczesnej organizacji pracy. Dyrektor Aleksander Sochacki zna wszystkich w mieście i resorcie. Wie, jakie są realia gospodarki nakazowo - rozdzielczej i jak się w nich poruszać, by jego zakład mógł w miarę stabilnie funkcjonować. Przekupuje więc kooperantów, dając im mieszkania przeznaczone dla własnych pracowników. Aby jednak za bardzo nie drażnić podwładnych, na otarcie łez załatwia im atrakcyjne wczasy, wyłudzone od innego zakładu. Z kolei za brakujące uszczelki jest gotów oddać premie, które wcześniej już obiecał pracownikom. Takim manipulacjom w przedsiębiorstwie przeciwstawia się młody wiceprzewodniczący Rady Zakładowej. Postanawia bronić praw i przywilejów pracowników. Narasta konflikt między nim a dyrektorem. 13:25 MAX FACTOR (THE MAX FACTOR) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Julia Kuperberg, Clara Kuperberg Film o człowieku, który stworzył twarze Hollywood, urodził się w Polsce - Maksymilian vel Michaił Faktor, vel Faktorowicz. Został perukarzem i wizażystą na dworze cara Mikołaja II. Z powodu szerzącego się antysemityzmu na początku XX wieku on i jego rodzina uciekli do Ameryki, gdzie mieszkali jego krewni. Urzędnik imigracyjny nieumyślnie zmienił nazwisko na Factor. Max Factor przeniósł się do Hollywood w odpowiednim momencie. Charakteryzacja teatralna nie działała zbyt dobrze z projektorami i zbliżeniami, a wprowadzenie technikoloru stworzyły inne problemy, które Factor genialnie rozwiązał. W 1935 stworzył imperium makijażu, które pozwoliło mu poprosić słynnego architekta S. Charlesa Lee o zbudowanie dla niego biura w stylu art - deco, które jest obecnie Muzeum Hollywood w Los Angeles. Max Factor był królem makijażu. To on stworzył hollywoodzką charakteryzację filmową. To jemu największe gwiazdy złotej ery kina zawdzięczają swój wdzięk i urodę. Dzięki genialnemu makijażowi, dzięki cieniowaniu i rozświetlaniu, Max Factor stworzył najpiękniejsze gwiazdy filmowe swoich czasów. Największym hołdem dla niego jest to, że dzisiejsze młode celebrytki wciąż próbują osiągnąć ten efekt. Max Factor, polski Żyd z Łodzi, który robił peruki dla cara, nagle znalazł się w Nowym Jorku. Historia teatru i filmu wiele mu zawdzięcza. 14:30 RAFAEL - KSIĄŻĘ SZTUKI (RAPHAEL - THE LORD OF THE ARTS) Film dokumentalny, 90 min, Włochy, 2018 Reżyseria: Luca Viotto Dokumentalny portret Rafaela Santiego - jednego z najwybitniejszych malarzy renesansu, autora fresków w bazylice św. Piotra. 16:15 WENECJA Dramat, 114 min, Polska, 2010 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Artur Reinhart Muzyka: Dariusz Górniok Aktorzy: Magadlena Cielecka, Agnieszka Grochowska, Julia Kijowska, Grażyna Błęcka - Kolska, Marcin Walewski, Julia Chatys, Hanna Kuźmińska, Teresa Budzisz - Krzyżanowska, Weronika Asińska, Dana Batulkowa, Mariusz Bonaszewski, Filip Piotrowicz, Franciszek Serwa, Piotr Siwkiewicz, Henryk Niebudek Film obyczajowy oparty na opowiadaniu "Sezon w Wenecji", autorstwa laureata wielu nagród literackich, polskiego pisarza Włodzimierza Odojewskiego (1930 - 2016). Widz poznaje losy Marka, którego beztroski czas dzieciństwa przerywa wojna. To opowieść o planach pewnej podróży, która nigdy nie doszła do skutku, a jednak bohater mógł ją przeżyć. Historia niezwykłej siły marzeń, która pozwoliła zamienić zalaną piwnicę rodzinnej posiadłości w Wenecję, najbardziej romantyczne miasto na ziemi. Na granicy dwóch światów nastoletni chłopiec staje się mężczyzną. To w "weneckiej" piwnicy, gdy za oknem szaleje wojenna zawierucha, zostają rozbudzone wielkie nadzieje i wielkie namiętności. Film obsypany nagrodami: 2010 Artur Reinhart, Gdynia - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych - nagroda za zdjęcia; 2010 Joanna Macha, Gdynia - Festiwal Polskich Filmów Fabularnych - nagroda za scenografię; 2010 Artur Reinhart Bydgoszcz (Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych "Plus Camerimage") - Złota Żaba w Konkursie Głównym; 2011 Artur Reinhart Orzeł (Polska Nagroda Filmowa) - nagroda w kategorii: najlepsze zdjęcia za rok 2010; 2011 Magdalena Cielecka Orzeł (Polska Nagroda Filmowa) - nominacja w kategorii najlepsza drugoplanowa rola kobieca. 20:00 TEATR TELEWIZJI - LALKA - SPEKTAKL TEATRU MUZYCZNEGO W GDYNI - CZĘŚĆ 1 Musical, 96 min, Polska, 2011 Autor: Bolesław Prus Reżyseria: Wojciech Kościelniak Scenariusz: Wojciech Kościelniak Aktorzy: Karolina Merda, Marek Richter, Rafał Ostrowski, Darina Gapicz, Andrzej Śledź, Grażyna Drejska, Tomasz Bacajewski, Zbigniew Sikora Pierwsza część musicalu "Lalka" z Teatru Muzycznego w Gdyni w reżyserii Wojciecha Kościelniaka. To pierwsze musicalowe odczytanie powieści Bolesława Prusa. Premiera przedstawienia odbyła się w lutym 2010 roku. Sceniczna adaptacja "Lalki" nie obejmuje całości powieści. "Wykorzystałem wątek miłości między Łęcką i Wokulskim. Nie zmieściłem wątku Stawskiej, nie ma wątku kamienicy, studentów. Krzeszowska jest potraktowana również bardzo szczątkowo" - zaznacza reżyser. Wokulski u Kościelniaka to pełen tajemnic i sprzeczności kupiec, przez innych nazywany wariatem i awanturnikiem. Jego aspiracje i energia ścierają się z krzywdzącymi stereotypami arystokracji. Dla nich (jak i dla swojej ukochanej) zawsze pozostanie galanteryjnym kupcem. Z goryczą stwierdza, że próżniak, szuler, nawet złodziej, byle miał nazwisko, stanowi dla nich dobre towarzystwo, ale kupiec jest pariasem. Kocha do szaleństwa, traci rozum, chce wyzbyć się wszystkiego, by zdobyć miłość Izabeli. " Reżyser wykorzystuje przemyślenia Rzeckiego o daremności dążeń ludzkich, z góry skazanych na porażkę. Przypomina słowa starego subiekta: "Głupstwo, wszystko głupstwo!... A wam, gdybyście myśleli, mogłoby się zdawać, że to jest coś wielkiego! Marionetki!... Wszystko marionetki!" Metafora lalki buduje obraz sceniczny. Aktorzy wyglądają i ruszają się jak lalki, ich ruch oparty jest na mechanizmie zastygania i ożywania. Muzykę do przedstawienia skomponował znakomity akordeonista Piotr Dziubek. 22:15 SERIALOWA NOSTALGIA - GLINA - ODC. 6/25 Serial kryminalny, 55 min, Polska, 2004 Reżyseria: Władysław Pasikowski Scenariusz: Maciej Maciejewski Zdjęcia: Jarosław Szoda Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Jerzy Radziwiłowicz, Maciej Stuhr, Jacek Barciak, Anna Cieślak, Urszula Grabowska, Robert Gonera, Agnieszka Pilaszewska, Krzysztof Jędrysek Artur Banaś, wstrząśnięty tragiczną śmiercią kolegi, zamierza zrezygnować z pracy w policji. Komisarz Gajewski skutecznie odwodzi go od tej nieprzemyślanej decyzji. Policjanci za wszelką cenę starają się znaleźć zabójców Jerzego. Do śledztwa włącza się komisarz Malicki (Krzysztof Jędrysek). Podejrzewa, że to zabójstwo może mieć ścisły związek z tajemniczym morderstwem funkcjonariusza w hotelowym pokoju, gdzie zginął również poszukiwany przez policję gangster. Jerzy bardzo interesował się tą sprawą, prowadził nawet dochodzenie na własną rękę. Komisarz Gajewski wraz z Banasiem obserwują miejsca, gdzie przed tragiczną śmiercią bywał ich kolega, i osoby, z którymi się kontaktował. Jednym z jego informatorów był niejaki Pulpet. Postanawiają śledzić Patrycję, narzeczoną Pulpeta. Banaś umawia się z nią, udając biednego intelektualistę. Spędzają razem noc. Następnego dnia Pulpet zastaje Banasia w mieszkaniu Patrycji. 01:20 KINO NOCNE - BIEGNIJ, CHŁOPCZE, BIEGNIJ (LAUF JUNGE, LAUF (RUN BOY RUN)) Dramat wojenny, 102 min, Niemcy/Francja/Polska, 2013 Reżyseria: Pepe Danquart Scenariusz: Heinrich Hadding Zdjęcia: Daniel Gottschalk Muzyka: Stephane Mucha Aktorzy: Andrzej Tkacz, Janette Hain, Rainer Bock, Elizabeth Duda, Zbigniew Zamachowski, Mirosław Baka, Grażyna Szapołowska, Olgierd Łukaszewicz, Przemysław Sadowski, Izabela Kuna Dramat wojenny Pepe Danquarta, zdobywcy Oscara w 1994 r. za krótki metraż "Schwarzfahrer". Za podstawę scenariusza dramatu "Biegnij..." o chłopcu, który ucieka z warszawskiego getta, posłużyła bestsellerowa powieść Uri Orleva, urodzonego w Warszawie w 1931 r. pisarza polsko - żydowskiego pochodzenia. Orlev opisał w swojej książce prawdziwą historię życia Yorama Fridmana, który przeżył wojnę dzięki pomocy Polaków. Akcja rozgrywa się latem 1942 roku. 8 - letni Srulik ucieka z getta w Warszawie i ukrywa się w Puszczy Kampinoskiej. Samotnie walczy o przetrwanie, żywiąc się leśnym runem, małymi zwierzętami i tym, co udaje mu się ukraść z miejscowych ogródków. Kiedy nadchodzi zima, daje mu schronienie pewien Polak, który jednocześnie pomaga małemu Żydowi zmienić tożsamość. I tak Srulik Fridman przeobraża się w polskiego sierotę, Jurka Staniaka. Wkrótce znajduje pracę w gospodarstwie, ale podejrzliwość gospodarzy sprawia, że znowu musi uciekać. Niestety, wpada w ręce gestapowców. Na szczęście i tym razem udaje mu się zbiec i uniknąć rozstrzelania. Ścigającym go oprawcom wymyka się na bagnach. Srulik próbuje przetrwać w kolejnym gospodarstwie, gdzie znajduje zajęcie pomocnika. Wskutek nieszczęśliwego splotu zdarzeń ulega jednak groźnemu wypadkowi. Ze zmiażdżoną w młockarni ręką trafia do szpitala. Lekarz odkrywa, że chłopak jest Żydem i ten znowu musi uciekać. Wciąż ścigany przez gestapo Srulik nie poddaje się, tak bardzo pragnie żyć. Podejmuje różne dorywcze prace w kolejnych gospodarstwach. Wreszcie znajduje dom u rodziny Kowalskich. Dzięki przyjaźni z miejscowym księdzem przyjmuje komunię świętą. Po wojnie trafia do żydowskiego sierocińca. 03:15 WSPOMNIENIE O JAROSŁAWIE MARKU RYMKIEWICZU Reportaż, 22 min, Polska, 2022 Druga część jedynego wywiadu telewizyjnego, udzielonego przez Jarosława Marka Rymkiewicza. Z poetą, na tarasie jego domu w Milanówku, rozmawiają Mateusz Matyszkowicz, Joanna Lichocka i Przemysław Dakowicz. 03:50 SERGIO LEONE - PORTRET BUNTOWNIKA (SERGIO LEONE, PORTRAIT OF AN "OUTLAW") Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Jean - Francois Gire Scenariusz: Jean - Francois Gire Dokument przedstawia historię człowieka, który całe swe życie poświęcił tworzeniu filmów, pielęgnowaniu przyjaźni i zapewnieniu szczęścia swej rodzinie. Pięćdziesiąt lat po premierze legendarnego westernu "Pewnego razu na Dzikim Zachodzie" współcześni filmowcy wspominają jego twórcę, wybitnego włoskiego reżysera Sergia Leone. Przyszedł na świat w 1929 roku we włoskiej rodzinie reżyseria filmowego i aktorki. Dzięki swemu niebywałemu talentowi i godnych pozazdroszczenia konotacjom po zakończeniu II wojny światowej stał się najmłodszym asystentem reżysera w kraju. Od wczesnych lat miał okazję uczyć się od filmowców tworzących w duchu włoskiego neorealizmu oraz przyglądać się pracom w inspirowanym Hollywood rzymskim studiu Cinecitta. W 1964 roku Leone był już gotowy, aby podzielić się ze światem swoją własną wizją skrajnie amerykańskiego gatunku, jakim był western. Krytycy nie pozostawili na odważnym reżyserze suchej nitki, lecz jego charakterystyczna estetyka i rewolucyjne podejście do westernu podbiły serca miłośników kina. "Pewnego razu na Dzikim Zachodzie" od dekad inspiruje kolejne pokolenia kinomaniaków, w tym samego Quentina Tarantino.