TVP Nauka Wtorek, 11.07.2023 06:00 PODRÓŻNIK - SHAYAMOYA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Shayamoya w Południowej Afryce. Wśród rozlewisk i bagien, pomiędzy Santa Lucia a jeziorem Jozini, mieszkają Zulusi. Nie są to jednak mieszkańcy folklorystycznych wiosek, nastawionych na turystów, oferujących im pamiątki i prezentujących tańce ludowe. Współcześni Zulusi żyją skromnie, czasami wręcz biednie, bez wygód, nie korzystają masowo z cywilizacyjnych zdobyczy. Ich domy znacznie odbiegają od standardów, nawet południowoafrykańskich. W kolejnym wydaniu "Podróżnika" autorzy cyklu obrazują taką właśnie rzeczywistość zuluską. Odwiedziny w Shayamoya to próba pokazania miejsca Zulusów we współczesnym świecie, ich wizerunku dalekiego od tego, który utrwalił się w legendach o bohaterskich wojownikach króla Czaki. Wizyta zaczyna się od spotkania z sangomą - miejscową wróżką i czarownicą. To ważna postać w tej społeczności. Sangoma bywa lekarzem, akuszerką, przepowiada przyszłość, śpiewa i opowiada bajki. Bez niej nie byłoby życia w wiosce. Prawodawstwo RPA narzuca wszystkim dzieciom obowiązek szkolny. Autorzy reportażu trafili właśnie na lekcję zuluskiego. Później wójt wioski zaprasza ekipę filmową na skromny obiad: duszonego kurczaka w curry i sałatkę z kukurydzy. Opowiada o swoim życiu: jak zmienił się świat Zulusów, odkąd porzucili bambusowe chaty. Dziś niejeden z nich ma telewizor, odtwarzacz DVD, słucha muzyki z kaset. Wokół ich wiosek rozciągają się rozlewiska, żyją krokodyle, hipopotamy, ptaki i niezliczone gatunki innych zwierząt. Przyroda pyszni się kolorami. 06:30 PODRÓŻNIK - PONGOLA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Pongola to obszar położony niedaleko granicy Swazilandu i Republiki Południowej Afryki. W 1895 roku prezydent Transwalu, Paul Kruger, zdecydował o utworzeniu w Pongoli pierwszego na świecie rezerwatu dzikich zwierząt. Decyzję uzasadnił szalonym wzrostem niekontrolowanych polowań na słonie, bawoły, nosorożce, a przede wszystkim lwy. Wkrótce śladem burskiego prezydenta poszli Anglicy, wytyczając w prowincji KwaZulu-Natal obszar pod park narodowy Hluhluwe Umfolozi. Autorzy cyklu "Podróżnik" postanowili odwiedzić ten najstarszy na świecie park dzikich zwierząt. W bezkrwawym safari towarzyszy im Sean, wytrawny tropiciel, ranger i znawca słoni. Tych ostatnich w Pongoli jest niewiele, ale tropienie ich o świcie i obserwacja ich codziennego życia to jedna z największych przyjemności, jakie mogą tam spotkać przybysza z daleka. Pongola to także bardzo atrakcyjne miejsce dla turystów. Goście mogą spędzać czas w bungalowach oraz, w zbudowanym w starym stylu, pensjonacie. W RPA, w przeciwieństwie do Kenii, nadal wolno polować na dzikie zwierzęta, dlatego na ścianach White Elephant Lodge podziwiać można skóry lwów, gepardów, a także stare fotografie, sztucery, książki i pachnące buszem ekwipunki myśliwych. W programie oprócz licznych ciekawostek także sporo praktycznych rad dla osób wybierających się na safari do Południowej Afryki. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /89/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /90/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /10/ UZALEŻNIENIE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska-Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Gdzie jest granica między przyjemnością a nałogiem? Kiedy, dlaczego i od czego się uzależniamy? Jak pomóc sobie i osobie, która jest chora? Lista substancji i czynności, które z czasem mogą nam zaszkodzić, jest naprawdę długa i zaskakująca. A alkohol, papierosy i narkotyki to tylko niektóre z nich. W tym odcinku "Zacznij od zdrowia" zajmiemy się uzależnieniami. 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 25 SZYDŁOWIEC Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Norbert Dachl, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Szydłowiec, miasto, w którym znajdują się zasoby bardzo cennego surowca - piaskowca. To jeden z polskich materiałów naturalnych, który wybitni architekci wykorzystywali od stuleci, nie tylko w naszym kraju. Za czasów dynastii Piastów i Jagiellonów Szydłowiec był prężnym i mocno znaczącym ośrodkiem w kraju przede wszystkim ze względu na szybki rozwój handlu i rzemiosła. Dziś warto odwiedzić to miasto, ze m.in. względu na wspaniałe zabytki oraz unikatową na skalę światową kolekcję ludowych instrumentów muzycznych oraz dawnych polskich samochodów i motocykli. 09:00 WYPRAWA KU SŁOŃCU (SOLAR ODYSSEY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Wraz z twórcami filmu dołączamy do sondy Parker Solar Probe NASA i Solar Orbiter ESA, aby zbadać najnowsze odkrycia i zdjęcia ze Słońca. Zapierająca dech w piersiach podróż, która zabierze widza bliżej Słońca niż kiedykolwiek przedtem, aby znaleźć odpowiedź na zadawane od dziesięcioleci pytania dotyczące działania naszej najbliższej gwiazdy. 10:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O ŻUKU: POTĘGA KARŁA Сага старадаўняй пушчы, дак. серыял Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o żuku. Żuk leśny - dla wielu nic nieznaczący robak - od pierwszych dni dorosłego życia pokonuje przeszkody, jakie stwarza mu świat olbrzymów: samochodów, koni, żubrów, wilków i innych zwierząt. Okazuje się jednak, że to niepozorne stworzenie robi coś, bez czego las nie mógłby istnieć. Wreszcie i żuk odnajduje swoją ziemię obiecaną. Pech jednak chce, że na jego drodze staje człowiek... 11:00 PODRÓŻNIK - SHAYAMOYA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Shayamoya w Południowej Afryce. Wśród rozlewisk i bagien, pomiędzy Santa Lucia a jeziorem Jozini, mieszkają Zulusi. Nie są to jednak mieszkańcy folklorystycznych wiosek, nastawionych na turystów, oferujących im pamiątki i prezentujących tańce ludowe. Współcześni Zulusi żyją skromnie, czasami wręcz biednie, bez wygód, nie korzystają masowo z cywilizacyjnych zdobyczy. Ich domy znacznie odbiegają od standardów, nawet południowoafrykańskich. W kolejnym wydaniu "Podróżnika" autorzy cyklu obrazują taką właśnie rzeczywistość zuluską. Odwiedziny w Shayamoya to próba pokazania miejsca Zulusów we współczesnym świecie, ich wizerunku dalekiego od tego, który utrwalił się w legendach o bohaterskich wojownikach króla Czaki. Wizyta zaczyna się od spotkania z sangomą - miejscową wróżką i czarownicą. To ważna postać w tej społeczności. Sangoma bywa lekarzem, akuszerką, przepowiada przyszłość, śpiewa i opowiada bajki. Bez niej nie byłoby życia w wiosce. Prawodawstwo RPA narzuca wszystkim dzieciom obowiązek szkolny. Autorzy reportażu trafili właśnie na lekcję zuluskiego. Później wójt wioski zaprasza ekipę filmową na skromny obiad: duszonego kurczaka w curry i sałatkę z kukurydzy. Opowiada o swoim życiu: jak zmienił się świat Zulusów, odkąd porzucili bambusowe chaty. Dziś niejeden z nich ma telewizor, odtwarzacz DVD, słucha muzyki z kaset. Wokół ich wiosek rozciągają się rozlewiska, żyją krokodyle, hipopotamy, ptaki i niezliczone gatunki innych zwierząt. Przyroda pyszni się kolorami. 11:30 PODRÓŻNIK - PONGOLA Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Pongola to obszar położony niedaleko granicy Swazilandu i Republiki Południowej Afryki. W 1895 roku prezydent Transwalu, Paul Kruger, zdecydował o utworzeniu w Pongoli pierwszego na świecie rezerwatu dzikich zwierząt. Decyzję uzasadnił szalonym wzrostem niekontrolowanych polowań na słonie, bawoły, nosorożce, a przede wszystkim lwy. Wkrótce śladem burskiego prezydenta poszli Anglicy, wytyczając w prowincji KwaZulu-Natal obszar pod park narodowy Hluhluwe Umfolozi. Autorzy cyklu "Podróżnik" postanowili odwiedzić ten najstarszy na świecie park dzikich zwierząt. W bezkrwawym safari towarzyszy im Sean, wytrawny tropiciel, ranger i znawca słoni. Tych ostatnich w Pongoli jest niewiele, ale tropienie ich o świcie i obserwacja ich codziennego życia to jedna z największych przyjemności, jakie mogą tam spotkać przybysza z daleka. Pongola to także bardzo atrakcyjne miejsce dla turystów. Goście mogą spędzać czas w bungalowach oraz, w zbudowanym w starym stylu, pensjonacie. W RPA, w przeciwieństwie do Kenii, nadal wolno polować na dzikie zwierzęta, dlatego na ścianach White Elephant Lodge podziwiać można skóry lwów, gepardów, a także stare fotografie, sztucery, książki i pachnące buszem ekwipunki myśliwych. W programie oprócz licznych ciekawostek także sporo praktycznych rad dla osób wybierających się na safari do Południowej Afryki. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /89/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /90/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /10/ UZALEŻNIENIE Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska-Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Gdzie jest granica między przyjemnością a nałogiem? Kiedy, dlaczego i od czego się uzależniamy? Jak pomóc sobie i osobie, która jest chora? Lista substancji i czynności, które z czasem mogą nam zaszkodzić, jest naprawdę długa i zaskakująca. A alkohol, papierosy i narkotyki to tylko niektóre z nich. W tym odcinku "Zacznij od zdrowia" zajmiemy się uzależnieniami. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 25 SZYDŁOWIEC Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Norbert Dachl, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Szydłowiec, miasto, w którym znajdują się zasoby bardzo cennego surowca - piaskowca. To jeden z polskich materiałów naturalnych, który wybitni architekci wykorzystywali od stuleci, nie tylko w naszym kraju. Za czasów dynastii Piastów i Jagiellonów Szydłowiec był prężnym i mocno znaczącym ośrodkiem w kraju przede wszystkim ze względu na szybki rozwój handlu i rzemiosła. Dziś warto odwiedzić to miasto, ze m.in. względu na wspaniałe zabytki oraz unikatową na skalę światową kolekcję ludowych instrumentów muzycznych oraz dawnych polskich samochodów i motocykli. 14:00 WYPRAWA KU SŁOŃCU (SOLAR ODYSSEY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Wraz z twórcami filmu dołączamy do sondy Parker Solar Probe NASA i Solar Orbiter ESA, aby zbadać najnowsze odkrycia i zdjęcia ze Słońca. Zapierająca dech w piersiach podróż, która zabierze widza bliżej Słońca niż kiedykolwiek przedtem, aby znaleźć odpowiedź na zadawane od dziesięcioleci pytania dotyczące działania naszej najbliższej gwiazdy. 15:00 PORZĄDEK I NIEPORZĄDEK - /2/ (ORDER AND DISORDER) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2012 W drugim odcinku profesor fizyki Jim Al-Khalili odkrywa, w jaki sposób ujarzmiliśmy moc symboli od pierwszego alfabetu, przez telegraf elektryczny, po współczesną erę cyfrową. Jednak podczas tej podróży dowiaduje się, że informacje dotyczą nie tylko komunikacji międzyludzkiej, ale są bardzo głęboko wplecione w tkankę rzeczywistości. 16:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O ŻUKU: POTĘGA KARŁA Сага старадаўняй пушчы, дак. серыял Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o żuku. Żuk leśny - dla wielu nic nieznaczący robak - od pierwszych dni dorosłego życia pokonuje przeszkody, jakie stwarza mu świat olbrzymów: samochodów, koni, żubrów, wilków i innych zwierząt. Okazuje się jednak, że to niepozorne stworzenie robi coś, bez czego las nie mógłby istnieć. Wreszcie i żuk odnajduje swoją ziemię obiecaną. Pech jednak chce, że na jego drodze staje człowiek... 17:00 PODRÓŻNIK - SMAKI I KOLORY GWADELUPY Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Gwadelupa - grupa wysp w archipelagu Małych Antylach, ciągnących się od Florydy po wybrzeża Wenezueli. Jej stolicą jest Basse - Terre. To jedna z najpiękniejszych wysp karaibskich. Stała się symbolem karaibskiego raju. Ciepłe morze i ogromne grzywiaste fale kuszą surferów. Żeglarze zawijają tu do licznych bezpiecznych i wygodnych portów. Gwadelupa jest francuskim departamentem, podobnie jak Bretania czy Akwitania. Walutą jest tutaj euro i obowiązują wszystkie prawa UE. Nie musimy więc mieć paszportu, a jedynie dowód osobisty, by znaleźć się na tej egzotycznej i niezwykłej wyspie. Niegdyś słynęła z plantacji przypraw i trzciny cukrowej, dziś przyciąga niepowtarzalnymi smakami, wykwintną kuchnią. Odwiedzając jedną z restauracji na wyspie, poznajemy pieczone owoce drzewa chlebowego, ryż po kreolsku z czerwona fasolą, krewetki duszone w sosie pomidorowym z kluseczkami, ośmiornicę duszoną z tymiankiem, czosnkiem i pietruszką, a także accras, czyli kawałki dorsza zapiekane w pikantnym cieście, i jeszcze sałatkę z barakudy i awokado, pikle z ostrej papryki i mnóstwo innych niezwykłych potraw. W programie poznajemy historię Gwadelupy. Zanim w XVII wieku osiedlił się tam pewien Holender imieniem Pitre, dookoła było pustkowie. Wybrał malownicze miejsce nad błękitną zatoką, gdzie wkrótce powstało portowe miasto. Na cześć założyciela nazwano je Pointe-a-Pitre. Jest dziś największym miastem wyspy, choć mieszka tam tylko około 30 tysięcy mieszkańców. Do Gwadelupy zawitał także Krzysztof Kolumb podczas swej drugiej wyprawy. Wyspami władali jednak Francuzi i to oni narzucili swoje zwyczaje, kulturę, kuchnię, tradycje. Na Gwadelupie nie ma już Indian, pierwotnych mieszkańców wyspy. Przywiezieni z Afryki niewolnicy są dzisiaj obywatelami Francji. Ich język, mieszanka różnych dialektów, kolor skóry, zwyczaje, muzyka, tańce - generalnie określane jako kreolskie - są atrakcją turystyczną. Odwiedzimy także bazar przyprawowy w Pointe-a-Pitre, popływamy katamaranem wokół wyspy, pospacerujemy po lesie tropikalnym z unikatową roślinnością. Ponadto w programie dużo kreolskiej muzyki, anegdot, a także praktyczne porady dla wybierających się w podróż na tę karaibską wyspę. 17:30 PODRÓŻNIK - TERRE - DE - HAUT Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Terre-de-Haut to nazwa niewielkiej, bardzo malowniczej wysepki na Karaibach niedaleko Gwadelupy, w archipelagu Antyli. Wyspa znana jest z filmów Jacquesa Cousteau - słynnego francuskiego podróżnika, filmowca, odkrywcy podmorskich głębin. Właśnie w wodach Gwadelupy i Terre-de-Haut ten wielki żeglarz i podróżnik spędzał najwięcej czasu na fotografowaniu podmorskiej fauny i flory, badaniu głębin i odkrywaniu tajemnic podwodnej przyrody. Dla wielu turystów z całego świata Cousteau stał się inspiracją, wzorem do naśladowania. Dzięki niemu nurkowanie w wodach Gwadelupy i sąsiednich wysepek stało się bardzo modne. Żeby dotrzeć na Terre-de-Haut, trzeba najpierw dolecieć na Gwadelupę - wyspę należącą do Francji, choć położoną tak daleko od Europy. Lot samolotem do tego egzotycznego zakątka trwa około 8 godzin, a różnica czasu wynosi 5 godzin wstecz w stosunku do czasu polskiego. Na Gwadelupie działa wiele firm turystycznych. Oferują one sporo atrakcji i rozmaitych możliwości aktywnego spędzania wakacji, np. podróże katamaranem, żeglowania, nurkowanie, wspinaczkę, wyprawy do lasów tropikalnych. Ale właśnie nurkowanie najbardziej przyciąga turystów - magia i mit Jacquesa Cousteau nie mają sobie równych. Autorzy "Podróżnika" postanowiliśmy osobiście przekonać się o walorach aktywnego poznawania Gwadelupy. Bo trzeba pamiętać, że Gwadelupa to także wiele małych i jeszcze mniejszych wysepek położonych wokół głównej wyspy, na której leży miasto Point-a-Pitre, port i centrum życia kulturalnego. Z Gwadelupy podróż katamaranem na Terre-de-Haut zajmuje 2 godziny. Wyspa jest malutka, niegdyś stanowiła bazę wojskową, zbudowano tam nawet bastion obronny. Spodziewano się bowiem ataków piratów lub Anglików, gdyż od niepamiętnych czasów Gwadelupę zamieszkiwali Francuzi. Obecnie senna atmosfera Terre-de-Haut nastraja przede wszystkim do leniuchowania, a błękitna woda - do nurkowania. Mieszkańcy przesiadują na werandach swoich domów i patrzą na turystów, którzy regularnie przypływają katamaranami lub łodziami, aby popływać w ciepłych wodach opromienionych słońcem i sławą wielkiego Jacquesa Cousteau. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /91/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /92/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 OPERACJA ZDROWIE - MICRA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Coraz więcej pacjentów w Polsce korzysta z elektroterapii, czyli leczenia zaburzeń rytmu serca przy pomocy wszczepialnych urządzeń zwanych rozrusznikami serca. Każdego roku pojawiają się nowe generacje tych urządzeń. Jednak bezdyskusyjnie najnowocześniejszym z nich jest MICRA. Miniaturowy, bezelektrodowy rozrusznik wszczepiany bezpośrednio do serca. W programie wyjaśnimy, z jakimi chorobami serca zmagają się Polacy, czym jest elektroterapia i czym się zajmuje. Pokażemy także operację wszczepienia Micry, dowiemy się dlaczego to urządzenie jest tak wyjątkowe i dlaczego tak mało ludzi w Polsce może z niego korzystać. Problemem jest zbyt mała liczba refundacji zatwierdzanych przez NFZ. 19:20 POLACY ŚWIATU - MARIA CZAPSKA Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 26 PSZCZYNA Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Magdalena Felis Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka jest Pszczyna. Ta perła Górnego Śląska - to kolejne miejsce w Polsce, w którym nie sposób się nie zakochać. Wśród industrialnego krajobrazu południowego Śląska ujmuje elegancją pejzażu i dworską architekturą. Niegdyś lato spędzał tu wybitny barokowy kompozytor Georg Philipp Teleman, a później rezydował cesarz Wilhelm II, zachwycony nie tylko łowieckimi terenami, ale również urodą i wdziękiem pszczyńskiej księżnej Daisy. Dziś można tu odbyć podróż w przeszłość w doskonale zachowanym zamku pszczyńskim, a także odwiedzić tradycyjną wieś i zagrodę największych europejskich ssaków - żubrów. 20:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. CZŁOWIEK A MASZYNA. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 21:00 NIEZIEMSKIE WULKANY (SPACE VOLCANOES) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Andrew Thompson Wulkany są jednym z najbardziej niesamowitych zjawisk naturalnych na Ziemi. Ale są one niczym w porównaniu z gigantami na innych planetach. W tym filmie użyto techniki state - of - the - art CGI i najnowszych technik pozyskania i utrwalenia zdjęć tych spektakularnych kolosów. Odbędziemy podróż na Marsa i zobaczymy wulkan prawie trzy razy wyższy od Everestu. Poznamy niezwykłe lodowe wulkany Plutona. Będziemy się zachwycać ogromną grawitacją Jowisza, która sięga daleko poza jego księżyc, tworząc efektowne niebieskie plamy na wysokości ponad 500 km. 22:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O ŻUKU: POTĘGA KARŁA Сага старадаўняй пушчы, дак. серыял Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Agnieszka Bemowska, Tadeusz Karolak, Mohammad Rasouli, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Marcin Pospieszalski W tym odcinku opowieść o żuku. Żuk leśny - dla wielu nic nieznaczący robak - od pierwszych dni dorosłego życia pokonuje przeszkody, jakie stwarza mu świat olbrzymów: samochodów, koni, żubrów, wilków i innych zwierząt. Okazuje się jednak, że to niepozorne stworzenie robi coś, bez czego las nie mógłby istnieć. Wreszcie i żuk odnajduje swoją ziemię obiecaną. Pech jednak chce, że na jego drodze staje człowiek... 23:00 PODRÓŻNIK - SMAKI I KOLORY GWADELUPY Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Gwadelupa - grupa wysp w archipelagu Małych Antylach, ciągnących się od Florydy po wybrzeża Wenezueli. Jej stolicą jest Basse - Terre. To jedna z najpiękniejszych wysp karaibskich. Stała się symbolem karaibskiego raju. Ciepłe morze i ogromne grzywiaste fale kuszą surferów. Żeglarze zawijają tu do licznych bezpiecznych i wygodnych portów. Gwadelupa jest francuskim departamentem, podobnie jak Bretania czy Akwitania. Walutą jest tutaj euro i obowiązują wszystkie prawa UE. Nie musimy więc mieć paszportu, a jedynie dowód osobisty, by znaleźć się na tej egzotycznej i niezwykłej wyspie. Niegdyś słynęła z plantacji przypraw i trzciny cukrowej, dziś przyciąga niepowtarzalnymi smakami, wykwintną kuchnią. Odwiedzając jedną z restauracji na wyspie, poznajemy pieczone owoce drzewa chlebowego, ryż po kreolsku z czerwona fasolą, krewetki duszone w sosie pomidorowym z kluseczkami, ośmiornicę duszoną z tymiankiem, czosnkiem i pietruszką, a także accras, czyli kawałki dorsza zapiekane w pikantnym cieście, i jeszcze sałatkę z barakudy i awokado, pikle z ostrej papryki i mnóstwo innych niezwykłych potraw. W programie poznajemy historię Gwadelupy. Zanim w XVII wieku osiedlił się tam pewien Holender imieniem Pitre, dookoła było pustkowie. Wybrał malownicze miejsce nad błękitną zatoką, gdzie wkrótce powstało portowe miasto. Na cześć założyciela nazwano je Pointe-a-Pitre. Jest dziś największym miastem wyspy, choć mieszka tam tylko około 30 tysięcy mieszkańców. Do Gwadelupy zawitał także Krzysztof Kolumb podczas swej drugiej wyprawy. Wyspami władali jednak Francuzi i to oni narzucili swoje zwyczaje, kulturę, kuchnię, tradycje. Na Gwadelupie nie ma już Indian, pierwotnych mieszkańców wyspy. Przywiezieni z Afryki niewolnicy są dzisiaj obywatelami Francji. Ich język, mieszanka różnych dialektów, kolor skóry, zwyczaje, muzyka, tańce - generalnie określane jako kreolskie - są atrakcją turystyczną. Odwiedzimy także bazar przyprawowy w Pointe-a-Pitre, popływamy katamaranem wokół wyspy, pospacerujemy po lesie tropikalnym z unikatową roślinnością. Ponadto w programie dużo kreolskiej muzyki, anegdot, a także praktyczne porady dla wybierających się w podróż na tę karaibską wyspę. 23:35 PODRÓŻNIK - TERRE - DE - HAUT Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Terre-de-Haut to nazwa niewielkiej, bardzo malowniczej wysepki na Karaibach niedaleko Gwadelupy, w archipelagu Antyli. Wyspa znana jest z filmów Jacquesa Cousteau - słynnego francuskiego podróżnika, filmowca, odkrywcy podmorskich głębin. Właśnie w wodach Gwadelupy i Terre-de-Haut ten wielki żeglarz i podróżnik spędzał najwięcej czasu na fotografowaniu podmorskiej fauny i flory, badaniu głębin i odkrywaniu tajemnic podwodnej przyrody. Dla wielu turystów z całego świata Cousteau stał się inspiracją, wzorem do naśladowania. Dzięki niemu nurkowanie w wodach Gwadelupy i sąsiednich wysepek stało się bardzo modne. Żeby dotrzeć na Terre-de-Haut, trzeba najpierw dolecieć na Gwadelupę - wyspę należącą do Francji, choć położoną tak daleko od Europy. Lot samolotem do tego egzotycznego zakątka trwa około 8 godzin, a różnica czasu wynosi 5 godzin wstecz w stosunku do czasu polskiego. Na Gwadelupie działa wiele firm turystycznych. Oferują one sporo atrakcji i rozmaitych możliwości aktywnego spędzania wakacji, np. podróże katamaranem, żeglowania, nurkowanie, wspinaczkę, wyprawy do lasów tropikalnych. Ale właśnie nurkowanie najbardziej przyciąga turystów - magia i mit Jacquesa Cousteau nie mają sobie równych. Autorzy "Podróżnika" postanowiliśmy osobiście przekonać się o walorach aktywnego poznawania Gwadelupy. Bo trzeba pamiętać, że Gwadelupa to także wiele małych i jeszcze mniejszych wysepek położonych wokół głównej wyspy, na której leży miasto Point-a-Pitre, port i centrum życia kulturalnego. Z Gwadelupy podróż katamaranem na Terre-de-Haut zajmuje 2 godziny. Wyspa jest malutka, niegdyś stanowiła bazę wojskową, zbudowano tam nawet bastion obronny. Spodziewano się bowiem ataków piratów lub Anglików, gdyż od niepamiętnych czasów Gwadelupę zamieszkiwali Francuzi. Obecnie senna atmosfera Terre-de-Haut nastraja przede wszystkim do leniuchowania, a błękitna woda - do nurkowania. Mieszkańcy przesiadują na werandach swoich domów i patrzą na turystów, którzy regularnie przypływają katamaranami lub łodziami, aby popływać w ciepłych wodach opromienionych słońcem i sławą wielkiego Jacquesa Cousteau. 24:00 CZY WIESZ, ŻE? - /91/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:30 CZY WIESZ, ŻE? - /92/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:00 OPERACJA ZDROWIE - MICRA Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Coraz więcej pacjentów w Polsce korzysta z elektroterapii, czyli leczenia zaburzeń rytmu serca przy pomocy wszczepialnych urządzeń zwanych rozrusznikami serca. Każdego roku pojawiają się nowe generacje tych urządzeń. Jednak bezdyskusyjnie najnowocześniejszym z nich jest MICRA. Miniaturowy, bezelektrodowy rozrusznik wszczepiany bezpośrednio do serca. W programie wyjaśnimy, z jakimi chorobami serca zmagają się Polacy, czym jest elektroterapia i czym się zajmuje. Pokażemy także operację wszczepienia Micry, dowiemy się dlaczego to urządzenie jest tak wyjątkowe i dlaczego tak mało ludzi w Polsce może z niego korzystać. Problemem jest zbyt mała liczba refundacji zatwierdzanych przez NFZ. 01:20 POLACY ŚWIATU - MARIA CZAPSKA Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 01:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 26 PSZCZYNA Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Magdalena Felis Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka jest Pszczyna. Ta perła Górnego Śląska - to kolejne miejsce w Polsce, w którym nie sposób się nie zakochać. Wśród industrialnego krajobrazu południowego Śląska ujmuje elegancją pejzażu i dworską architekturą. Niegdyś lato spędzał tu wybitny barokowy kompozytor Georg Philipp Teleman, a później rezydował cesarz Wilhelm II, zachwycony nie tylko łowieckimi terenami, ale również urodą i wdziękiem pszczyńskiej księżnej Daisy. Dziś można tu odbyć podróż w przeszłość w doskonale zachowanym zamku pszczyńskim, a także odwiedzić tradycyjną wieś i zagrodę największych europejskich ssaków - żubrów. 01:55 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. CZŁOWIEK A MASZYNA. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie.