TVP Nauka Czwartek, 13.07.2023 06:00 PODRÓŻNIK - KUBIZMO Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz "Cubismo" - oznacza po hiszpańsku "kubizm", określający kierunek w malarstwie początków XX wieku. Jego prekursorami byli Georges Braque i Pablo Picasso. Chodziło o sposób przedstawiania przedmiotów i ludzi. Artyści nadawali im kształt "kubiczny", przestrzenny, zbliżony do rombów i sześciokątów, deformując ich wizerunki na obrazach. W latach 20. na Kubie i Santo Domingo ten termin, ukuty przez Jose Fernandeza, oznaczał zupełnie co innego. Jose Fernandez był właścicielem restauracji w Santiago de Cuba, zbierał i kolekcjonował piosenki, porzekadła oraz ludowe przekazy. Wiele piosenek śpiewanych np. na Kubie pochodziło jeszcze z czasów niewolnictwa, wiązały się z santerią, religią czarnoskórych przywiezionych z serca Afryki, inne pochodziły z Haiti, skąd dotarły wraz z tamtejszymi plantatorami. Ten splot kultury, tradycji i języka wpłynął na charakter muzyki karaibskiej. Kiedy narodziły się rumba i salsa, w Santiago de Cuba zaczęły powstawać domy trubadurów. W latach 30. na Kubie było ich już kilkaset. Zaczął się boom turystyczny, który trwa do dziś. Początkowo Amerykanie i Anglicy, a później także Francuzi i inni Europejczycy zaczęli odkrywać na Kubie, Santo Domingo i całych Antylach czar latynoskiej muzyki i tańca. Zaczęły one wkraczać do światowej kultury i rozrywki. W "Podróżniku" rozpoczniemy kolejną wyprawę od domu trubadurów w Santiago de Cuba. Tam powstały największe przeboje, tam narodziła się rumba, tam został pochowany poeta Jose Marti, do którego wiersza napisano muzykę "Guantanamery". Podróżować będziemy też po Dominikanie, Antylach Francuskich i Holenderskich w poszukiwaniu rytmów, odmienności kulturowej i smaków, które ukształtowały pojęcie "kubizmo" tak charakterystyczne dla tamtejszego świata. W programie wypowiedzi na temat muzyki i kultury Karaibów, sporo muzyki i tańca, a także unikatowe zdjęcia i filmowe materiały archiwalne. 06:30 PODRÓŻNIK - KIEPIELA KSIĄŻE DURBANU Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Bohaterem programu jest Andrzej Kiepiela, mieszkaniec Republiki Południowej Afryki, konsul honorowy RP w Durbanie. Bohater wśród tamtejszych polityków, przyjaciel króla Zulusów, nazywany księciem Durbanu. W latach 80. był inicjatorem rozmów pomiędzy Partią Narodową a Afrykańskim Kongresem w celu utworzenia wspólnego frontu walki o nowy demokratyczny ład w RPA i zniesienie apartheidu. Było to na długo przed deklaracją prezydenta de Klerka o rozpoczęciu rozmów z Nelsonem Mandelą. Efektem tych działań Polaka były obrady okrągłego stołu w Kwa Zulu Natal. Wkrótce po tych obradach Kiepiela został Konsulem Honorowym RP w Durbanie. Program opowiada o tych ważnych wydarzeniach historycznych sprzed 20 lat i jednocześnie pokazuje osiągnięcia Kiepieli jako animatora turystyki, propagatora otwarcia Durbanu na świat. Z jego inicjatywy dekoracje do filmu "Król Czaka" wykorzystano do utworzenia wioski turystycznej "Shakaland" oraz zbudowano wielkie oceanarium - "U'Shaka Marine World". Dziś są to miejsca odwiedzane przez miliony turystów z całego świata. Przed 20 laty wydawało się to niemożliwe. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /93/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /94/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 27 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /11/ OKULISTYKA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska-Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Wzrok jest najcenniejszym ze zmysłów człowieka, ponieważ aż 80% informacji z otaczającego świata dociera do naszego mózgu właśnie za pośrednictwem oczu. Jednak są one narządem bardzo wrażliwym, łatwo się męczą i osłabiają. Czy dbając o zdrowie, pamiętamy o wzroku? O tym, co jest dla niego dobre, a co mu szkodzi, dowiemy się z tego odcinka programu "Zacznij od zdrowia". 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 27 ŁAŃCUT Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Łańcut, gdzie znajduje się najbogatsze muzeum rezydencjonalne w Polsce. Można w nim zobaczyć, jak żyli członkowie dwóch potężnych rodów Rzeczypospolitej: Lubomirscy i Potoccy. Świetnie zachowany zamek pokazuje ich salony, sypialnie, łazienki, a także miejsca, w których oddawali się rozrywkom, takim jak na przykład dworski teatr. Wyjątkowe bogactwo zbiorów sprawia, że Muzeum Zamek w Łańcucie pozwala każdemu poczuć niepowtarzalny klimat minionych czasów. Warto tu przyjechać również ze względu na bogatą spuściznę, która przypomina o wielokulturowości tego regionu. Wyjątkowym miejscem jest muzeum w Markowej, które upamiętnia rodzinę Ulmów oraz innych Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej. 09:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - MARIA SKŁODOWSKA - CURIE PROMIENIOTWÓRCZA MIŁOŚĆ (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: wielka fizyczka, Maria Skłodowska - Curie. Była pierwszą kobietą, która zdobyła Nagrodę Nobla. Przyznano ją za odkrycie promieniowania, którego Skłodowska dokonała w ścisłej współpracy z mężem, Pierrem Curie. Odkrycie, że promieniowanie emituje energię niezależnie od jakichkolwiek sił zewnętrznych, obaliło konwencjonalne przekonanie, że atomy - najmniejsza jednostka materii - są niepodzielne i nigdy się nie zmieniają. To był przełom, który zapoczątkował Erę Atomu. Po nagłej śmierci męża Maria oddała się bez pamięci swoim badaniom naukowym, ale jej nieskazitelna miłość do nauki stopniowo zaczynała być niewłaściwie interpretowana. W tym odcinku odkrywamy nieopowiedzianą historię tej wyjątkowej badaczki i naukowca. 10:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. CZŁOWIEK A MASZYNA. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 11:00 PODRÓŻNIK - KUBIZMO Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz "Cubismo" - oznacza po hiszpańsku "kubizm", określający kierunek w malarstwie początków XX wieku. Jego prekursorami byli Georges Braque i Pablo Picasso. Chodziło o sposób przedstawiania przedmiotów i ludzi. Artyści nadawali im kształt "kubiczny", przestrzenny, zbliżony do rombów i sześciokątów, deformując ich wizerunki na obrazach. W latach 20. na Kubie i Santo Domingo ten termin, ukuty przez Jose Fernandeza, oznaczał zupełnie co innego. Jose Fernandez był właścicielem restauracji w Santiago de Cuba, zbierał i kolekcjonował piosenki, porzekadła oraz ludowe przekazy. Wiele piosenek śpiewanych np. na Kubie pochodziło jeszcze z czasów niewolnictwa, wiązały się z santerią, religią czarnoskórych przywiezionych z serca Afryki, inne pochodziły z Haiti, skąd dotarły wraz z tamtejszymi plantatorami. Ten splot kultury, tradycji i języka wpłynął na charakter muzyki karaibskiej. Kiedy narodziły się rumba i salsa, w Santiago de Cuba zaczęły powstawać domy trubadurów. W latach 30. na Kubie było ich już kilkaset. Zaczął się boom turystyczny, który trwa do dziś. Początkowo Amerykanie i Anglicy, a później także Francuzi i inni Europejczycy zaczęli odkrywać na Kubie, Santo Domingo i całych Antylach czar latynoskiej muzyki i tańca. Zaczęły one wkraczać do światowej kultury i rozrywki. W "Podróżniku" rozpoczniemy kolejną wyprawę od domu trubadurów w Santiago de Cuba. Tam powstały największe przeboje, tam narodziła się rumba, tam został pochowany poeta Jose Marti, do którego wiersza napisano muzykę "Guantanamery". Podróżować będziemy też po Dominikanie, Antylach Francuskich i Holenderskich w poszukiwaniu rytmów, odmienności kulturowej i smaków, które ukształtowały pojęcie "kubizmo" tak charakterystyczne dla tamtejszego świata. W programie wypowiedzi na temat muzyki i kultury Karaibów, sporo muzyki i tańca, a także unikatowe zdjęcia i filmowe materiały archiwalne. 11:30 PODRÓŻNIK - KIEPIELA KSIĄŻE DURBANU Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Bohaterem programu jest Andrzej Kiepiela, mieszkaniec Republiki Południowej Afryki, konsul honorowy RP w Durbanie. Bohater wśród tamtejszych polityków, przyjaciel króla Zulusów, nazywany księciem Durbanu. W latach 80. był inicjatorem rozmów pomiędzy Partią Narodową a Afrykańskim Kongresem w celu utworzenia wspólnego frontu walki o nowy demokratyczny ład w RPA i zniesienie apartheidu. Było to na długo przed deklaracją prezydenta de Klerka o rozpoczęciu rozmów z Nelsonem Mandelą. Efektem tych działań Polaka były obrady okrągłego stołu w Kwa Zulu Natal. Wkrótce po tych obradach Kiepiela został Konsulem Honorowym RP w Durbanie. Program opowiada o tych ważnych wydarzeniach historycznych sprzed 20 lat i jednocześnie pokazuje osiągnięcia Kiepieli jako animatora turystyki, propagatora otwarcia Durbanu na świat. Z jego inicjatywy dekoracje do filmu "Król Czaka" wykorzystano do utworzenia wioski turystycznej "Shakaland" oraz zbudowano wielkie oceanarium - "U'Shaka Marine World". Dziś są to miejsca odwiedzane przez miliony turystów z całego świata. Przed 20 laty wydawało się to niemożliwe. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /93/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /94/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 27 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /11/ OKULISTYKA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska-Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Wzrok jest najcenniejszym ze zmysłów człowieka, ponieważ aż 80% informacji z otaczającego świata dociera do naszego mózgu właśnie za pośrednictwem oczu. Jednak są one narządem bardzo wrażliwym, łatwo się męczą i osłabiają. Czy dbając o zdrowie, pamiętamy o wzroku? O tym, co jest dla niego dobre, a co mu szkodzi, dowiemy się z tego odcinka programu "Zacznij od zdrowia". 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 27 ŁAŃCUT Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedza Łańcut, gdzie znajduje się najbogatsze muzeum rezydencjonalne w Polsce. Można w nim zobaczyć, jak żyli członkowie dwóch potężnych rodów Rzeczypospolitej: Lubomirscy i Potoccy. Świetnie zachowany zamek pokazuje ich salony, sypialnie, łazienki, a także miejsca, w których oddawali się rozrywkom, takim jak na przykład dworski teatr. Wyjątkowe bogactwo zbiorów sprawia, że Muzeum Zamek w Łańcucie pozwala każdemu poczuć niepowtarzalny klimat minionych czasów. Warto tu przyjechać również ze względu na bogatą spuściznę, która przypomina o wielokulturowości tego regionu. Wyjątkowym miejscem jest muzeum w Markowej, które upamiętnia rodzinę Ulmów oraz innych Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej. 14:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - MARIA SKŁODOWSKA - CURIE PROMIENIOTWÓRCZA MIŁOŚĆ (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: wielka fizyczka, Maria Skłodowska - Curie. Była pierwszą kobietą, która zdobyła Nagrodę Nobla. Przyznano ją za odkrycie promieniowania, którego Skłodowska dokonała w ścisłej współpracy z mężem, Pierrem Curie. Odkrycie, że promieniowanie emituje energię niezależnie od jakichkolwiek sił zewnętrznych, obaliło konwencjonalne przekonanie, że atomy - najmniejsza jednostka materii - są niepodzielne i nigdy się nie zmieniają. To był przełom, który zapoczątkował Erę Atomu. Po nagłej śmierci męża Maria oddała się bez pamięci swoim badaniom naukowym, ale jej nieskazitelna miłość do nauki stopniowo zaczynała być niewłaściwie interpretowana. W tym odcinku odkrywamy nieopowiedzianą historię tej wyjątkowej badaczki i naukowca. 15:00 . - NA TROPIE EPIDEMII - WOJNA Z BAKTERIAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 16:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. CZŁOWIEK A MASZYNA. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 17:00 PODRÓŻNIK - MEXICAS, MEXICAS Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Aztekowie nazywali siebie "Mexicas". Ich stolicą był Tenochtitlan. Hiszpanie skorzystali z azteckiej nazwy "Mexicas" i burząc miasto, ochrzcili je nowym mianem - Meksyk. Konkwistadorzy przybywający do Ameryki napotykali tam wiele nowych rzeczy, które budziły ich podziw. W programie będzie mowa właśnie o tym, co najbardziej zaskoczyło Europejczyków i co spowodowało, że do dziś korzystamy z dobrodziejstw kultury prekolumbijskiej, nie zdając sobie nawet z tego sprawy. Pośrednio dzięki odkryciu Kolumba poznaliśmy np. witaminę C, czyli kwas askorbinowy wyodrębniony z papryki, nieznanej wcześniej w Europie. Po Aztekach otrzymaliśmy "w spadku" także popularną dziś przyprawę chili, która zrobiła niezwykłą wprost karierę w Azji. Wyprawom do "nowego świata" zawdzięczamy też odkrycie wanilii, czekolady itp. Program zrealizowany w Meksyku opowiada o tradycjach tamtejszej kuchni, zwyczajach i legendach, bez których nasza współczesna rzeczywistość nie mogłaby się już obejść. 17:30 PODRÓŻNIK - PARYŻ GAUGUINA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Paul Gauguin - francuski malarz znany z pobytów na Tahiti i Markizach. Dziś uważany jest za jednego z najwybitniejszych artystów XIX wieku. Urodził się w Paryżu. Rozpoczynał jako makler giełdowy, marzył o karierze przemysłowca. Podróże po świecie były jego pasją i natchnieniem. Jeszcze jako dziecko zamieszkał na jakiś czas w Peru, potem przebywał na Karaibach, na wyspie Martynice. Mieszkał w Bretanii. To tam powstały jego pierwsze znane obrazy. Zaprzyjaźnił się z kolonią artystów, którzy szybko uznali jego pierwszoplanową osobowość. Stworzył tam szkołę malowania zwaną później "szkołą z Pont Aven". Kiedy wyjeżdżał na Tahiti, wydawało się, że wielka kariera stanie przed nim otworem. Szybko okazało się, że wymarzony raj stanie się dla niego piekłem. Najpierw na Tahiti, potem na Hiva Oa. Spędził na tych wyspach resztę swojego życia. W nędzy, schorowany, bez grosza. Umarł zapomniany. Lecz jego obrazy, rzeźby i rysunki skrzętnie kolekcjonowane w różnych galeriach i prywatnych zbiorach bardzo szybko uzyskały wysokie ceny i notowania na rynku sztuki. W "Podróżniku" postanowiliśmy odwiedzić miejsca dzieciństwa Paula Gaugina: Paryż, jego pracownię z lat, kiedy zaczynał swoją przygodę ze sztuką, dom, knajpę, gdzie przesiadywał po pracy na giełdzie i marzył o malarstwie. Tam poznał Augusta Strindberga i Władysława Ślewińskiego. Obaj wielcy artyści byli świadkami narodzin Paula Gauguina - malarza. Ślewiński namalował portret Paula, a Strindberg napisał wstęp do katalogu pierwszej wystawy. Paryż to miasto sztuki, kolorów i namiętności. Truizmem jest stwierdzenie, że odkrywanie Paryża jest jedną z lepszych dróg do poznawania świata. Ale Paryż śladami Gauguina to może być niezła przygoda. Program prowadzi jego autorka - Anna Kwiatkowska. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /95/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /96/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk-Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Pokazujący, że zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. Poprzez dobre przykłady zachęcamy, uczymy i wspieramy osoby zainteresowane uprawą ziół i roślin leczniczych a także warzyw i owoców. Uczymy jak korzystać z lasów, jakie mamy korzyści z pozyskiwania roślin dziko rosnących, ale i obowiązki ochrony. Będziemy uczyć jak rozpoznawać gatunki, zbierać je mądrze i zachowywać przy tym pokorę, która należy się naturze. Właściwa dieta, łącznie z suplementami jest warunkiem zachowania zdrowia i wspomagania leczenia. Polscy rolnicy potrafią produkować i przetwarzać dobrą jakościowo żywność. Pokazanie ich dorobku w kontekście używania jedzenia jako lekarstwa, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb konsumentów, wzmocni naturalna więź. Warunkiem utrzymania i rozwoju produkcji roślin leczniczych jest zapotrzebowanie konsumentów. Powstała w ostatnich latach luka została zagospodarowana olbrzymią suplementacją, zarówno z krajów europejskich, USA, jak i Peru. Tymczasem nasze rodzime rośliny np. owoce róży, z uwagi na swój kompleksowy skład, są wręcz wymarzonym surowcem w zapobieganiu i leczeniu przeziębień, w stanach rekonwalescencji, w obniżonej odporności, chorobach zakaźnych, zaburzeniach krążenia i przemiany materii. Odcinek 6 - "Polska miodem i zdrowiem płynąca". 19:15 MOC ZIÓŁ - WROTYCZ Program poradnikowy, 12 min, Polska, 2020 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 28 KRAKÓW NOWOCZESNY Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek pokaże, że Kraków to nie tylko miasto wspaniałych zabytków, ale również miejsce, gdzie możemy zobaczyć spektakularne przykłady współczesnej architektury. Zobaczymy m.in. Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, w którym znajduje się imponująca kolekcja sztuki Dalekiego Wschodu Feliksa Mangghi Jasieńskiego. Ten uznany krakowski kolekcjoner w trakcie licznych podróży zebrał sześć i pół tysiąca zabytków z Japonii. Tomek Bednarek odwiedzi też Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka oraz Małopolski Ogród Sztuki - jeden z najciekawszych współczesnych budynków Krakowa. Zawiera on nowoczesną mediatekę oraz wielofunkcyjną salę widowiskową. Spacer zakończy się na kładce Bernatka. To nowa przeprawa przez Wisłę, nazywana przez krakowian "mostem miłości" Zakochane pary pieczętują tutaj swoją miłość kłódką z wygrawerowanymi imionami, a klucz wrzucają w odmęty Wisły. 20:00 GRAWITACJA I JA. SIŁA, KTÓRA KSZTAŁTUJE NASZE ŻYCIE. /2/ (THE AMAZING WORLD OF GRAVITY (GRAVITY AND ME. FORCE THAT SHAPES OUR LIVES)) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2017 Wyjątkowa miniseria dokumentalna poświęcona grawitacji ukazuje nieoczekiwane spostrzeżenia historyczne, najnowsze osiągnięcia naukowe i ekscytujące, nowe eksperymenty. Z genialnym profesorem Jimem Al - Khalili, jako gospodarzem, odwiedzamy laboratorium LIGO w USA, gdzie odkryto fale grawitacyjne i odkrywamy najnowsze teorie na temat naszego kosmosu, które pochodzą z badania najintensywniejszych źródeł grawitacji, jakie można sobie wyobrazić - czarnych dziur. Profesor wykorzystuje w filmie teorię szczególnej i ogólnej teorii względności Alberta Einsteina, aby ustalić, w jaki sposób grawitacja i prędkość, z jaką się poruszamy, wpływa na tempo starzenia się organizmu. 21:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - SUPERLUDZIE LUDZIE, CZY MASZYNY? (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Choć trudno w to uwierzyć, nauka pracuje nad powstaniem nadludzi, połączenia człowieka i maszyny, o zdolnościach wykraczających poza to, co potrafi człowiek. W tym odcinku poznajemy naukowców zajmujących się najnowocześniejszymi badaniami nad cyborgami i stworzeniem cyborgów nowej generacji oraz zdumiewającym planem ich wykorzystania. Szukamy też odpowiedzi na pytanie, czy jeśli stworzymy roboty - ludzi zdolnych do nadludzkich wyczynów, czy będą to ludzie, czy maszyny? 22:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. CZŁOWIEK A MASZYNA. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 23:05 PODRÓŻNIK - MEXICAS, MEXICAS Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Aztekowie nazywali siebie "Mexicas". Ich stolicą był Tenochtitlan. Hiszpanie skorzystali z azteckiej nazwy "Mexicas" i burząc miasto, ochrzcili je nowym mianem - Meksyk. Konkwistadorzy przybywający do Ameryki napotykali tam wiele nowych rzeczy, które budziły ich podziw. W programie będzie mowa właśnie o tym, co najbardziej zaskoczyło Europejczyków i co spowodowało, że do dziś korzystamy z dobrodziejstw kultury prekolumbijskiej, nie zdając sobie nawet z tego sprawy. Pośrednio dzięki odkryciu Kolumba poznaliśmy np. witaminę C, czyli kwas askorbinowy wyodrębniony z papryki, nieznanej wcześniej w Europie. Po Aztekach otrzymaliśmy "w spadku" także popularną dziś przyprawę chili, która zrobiła niezwykłą wprost karierę w Azji. Wyprawom do "nowego świata" zawdzięczamy też odkrycie wanilii, czekolady itp. Program zrealizowany w Meksyku opowiada o tradycjach tamtejszej kuchni, zwyczajach i legendach, bez których nasza współczesna rzeczywistość nie mogłaby się już obejść. 23:40 PODRÓŻNIK - PARYŻ GAUGUINA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Paul Gauguin - francuski malarz znany z pobytów na Tahiti i Markizach. Dziś uważany jest za jednego z najwybitniejszych artystów XIX wieku. Urodził się w Paryżu. Rozpoczynał jako makler giełdowy, marzył o karierze przemysłowca. Podróże po świecie były jego pasją i natchnieniem. Jeszcze jako dziecko zamieszkał na jakiś czas w Peru, potem przebywał na Karaibach, na wyspie Martynice. Mieszkał w Bretanii. To tam powstały jego pierwsze znane obrazy. Zaprzyjaźnił się z kolonią artystów, którzy szybko uznali jego pierwszoplanową osobowość. Stworzył tam szkołę malowania zwaną później "szkołą z Pont Aven". Kiedy wyjeżdżał na Tahiti, wydawało się, że wielka kariera stanie przed nim otworem. Szybko okazało się, że wymarzony raj stanie się dla niego piekłem. Najpierw na Tahiti, potem na Hiva Oa. Spędził na tych wyspach resztę swojego życia. W nędzy, schorowany, bez grosza. Umarł zapomniany. Lecz jego obrazy, rzeźby i rysunki skrzętnie kolekcjonowane w różnych galeriach i prywatnych zbiorach bardzo szybko uzyskały wysokie ceny i notowania na rynku sztuki. W "Podróżniku" postanowiliśmy odwiedzić miejsca dzieciństwa Paula Gaugina: Paryż, jego pracownię z lat, kiedy zaczynał swoją przygodę ze sztuką, dom, knajpę, gdzie przesiadywał po pracy na giełdzie i marzył o malarstwie. Tam poznał Augusta Strindberga i Władysława Ślewińskiego. Obaj wielcy artyści byli świadkami narodzin Paula Gauguina - malarza. Ślewiński namalował portret Paula, a Strindberg napisał wstęp do katalogu pierwszej wystawy. Paryż to miasto sztuki, kolorów i namiętności. Truizmem jest stwierdzenie, że odkrywanie Paryża jest jedną z lepszych dróg do poznawania świata. Ale Paryż śladami Gauguina to może być niezła przygoda. Program prowadzi jego autorka - Anna Kwiatkowska. 00:05 CZY WIESZ, ŻE? - /95/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:35 CZY WIESZ, ŻE? - /96/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:00 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk-Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Pokazujący, że zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. Poprzez dobre przykłady zachęcamy, uczymy i wspieramy osoby zainteresowane uprawą ziół i roślin leczniczych a także warzyw i owoców. Uczymy jak korzystać z lasów, jakie mamy korzyści z pozyskiwania roślin dziko rosnących, ale i obowiązki ochrony. Będziemy uczyć jak rozpoznawać gatunki, zbierać je mądrze i zachowywać przy tym pokorę, która należy się naturze. Właściwa dieta, łącznie z suplementami jest warunkiem zachowania zdrowia i wspomagania leczenia. Polscy rolnicy potrafią produkować i przetwarzać dobrą jakościowo żywność. Pokazanie ich dorobku w kontekście używania jedzenia jako lekarstwa, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb konsumentów, wzmocni naturalna więź. Warunkiem utrzymania i rozwoju produkcji roślin leczniczych jest zapotrzebowanie konsumentów. Powstała w ostatnich latach luka została zagospodarowana olbrzymią suplementacją, zarówno z krajów europejskich, USA, jak i Peru. Tymczasem nasze rodzime rośliny np. owoce róży, z uwagi na swój kompleksowy skład, są wręcz wymarzonym surowcem w zapobieganiu i leczeniu przeziębień, w stanach rekonwalescencji, w obniżonej odporności, chorobach zakaźnych, zaburzeniach krążenia i przemiany materii. Odcinek 6 - "Polska miodem i zdrowiem płynąca". 01:15 MOC ZIÓŁ - WROTYCZ Program poradnikowy, 12 min, Polska, 2020 01:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 28 KRAKÓW NOWOCZESNY Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek pokaże, że Kraków to nie tylko miasto wspaniałych zabytków, ale również miejsce, gdzie możemy zobaczyć spektakularne przykłady współczesnej architektury. Zobaczymy m.in. Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, w którym znajduje się imponująca kolekcja sztuki Dalekiego Wschodu Feliksa Mangghi Jasieńskiego. Ten uznany krakowski kolekcjoner w trakcie licznych podróży zebrał sześć i pół tysiąca zabytków z Japonii. Tomek Bednarek odwiedzi też Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka oraz Małopolski Ogród Sztuki - jeden z najciekawszych współczesnych budynków Krakowa. Zawiera on nowoczesną mediatekę oraz wielofunkcyjną salę widowiskową. Spacer zakończy się na kładce Bernatka. To nowa przeprawa przez Wisłę, nazywana przez krakowian "mostem miłości" Zakochane pary pieczętują tutaj swoją miłość kłódką z wygrawerowanymi imionami, a klucz wrzucają w odmęty Wisły. 02:00 GRAWITACJA I JA. SIŁA, KTÓRA KSZTAŁTUJE NASZE ŻYCIE. /2/ (THE AMAZING WORLD OF GRAVITY (GRAVITY AND ME. FORCE THAT SHAPES OUR LIVES)) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2017 Wyjątkowa miniseria dokumentalna poświęcona grawitacji ukazuje nieoczekiwane spostrzeżenia historyczne, najnowsze osiągnięcia naukowe i ekscytujące, nowe eksperymenty. Z genialnym profesorem Jimem Al - Khalili, jako gospodarzem, odwiedzamy laboratorium LIGO w USA, gdzie odkryto fale grawitacyjne i odkrywamy najnowsze teorie na temat naszego kosmosu, które pochodzą z badania najintensywniejszych źródeł grawitacji, jakie można sobie wyobrazić - czarnych dziur. Profesor wykorzystuje w filmie teorię szczególnej i ogólnej teorii względności Alberta Einsteina, aby ustalić, w jaki sposób grawitacja i prędkość, z jaką się poruszamy, wpływa na tempo starzenia się organizmu.