TVP Nauka Niedziela, 16.07.2023 06:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 3 FILM, FOTOGRAFIA Magazyn, 25 min, Polska, 2011 Aparat i kamera. Tym razem wybierzemy się w krótką podróż po historii fotografii i filmu. Pokażemy, jak zrobić od podstaw działający aparat, który kosztuje zaledwie kilka złotych! Dowiecie się też, jak robiono zdjęcia, zanim pojawiły się klisze i aparaty fotograficzne. W tym odcinku, zarówno na planie, jak i w waszych domach, mogą pojawić się prawdziwe zjawy. Ponadto wyjaśnimy, jak działają kamery oraz kino 3D. 06:30 JAK TO DZIAŁA - ODC. 4 GPS Magazyn, 23 min, Polska, 2011 Wyjaśnimy niezwykłe zasady fizyczne, które stoją u podstaw działania nowoczesnego systemu GPS (w tym zegary atomowe, czas płynący raz szybciej, raz wolniej, zgodnie z teorią względności Einsteina). Poznamy zasadę działania latarni morskich i współczesnych radiolatarni wykorzystywanych w nawigacji lotniczej i morskiej. Pokażemy także, jak zbudować archaiczny GPS. Okazuje się, że wystarczy zegarek, kawałek kartki i sznurek, aby z dużą dokładnością określić nasze położenie w dowolnym punkcie na kuli ziemskiej! 07:00 ALCHEMIK - MAGNES A MAGNEZ, ODC. 29 Magazyn, 14 min, Polska, 2020 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Michalina Sosna, Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski Kalina ma żal do Alchemika i Wandy, że nikt jej nie poinformował o istnieniu Studni Prawdy. Na poprawę humoru Al proponuje kawałek gorzkiej czekolady, która zawiera dużo magnezu. Al tłumaczy ponadto, jaka jest różnica między magnesem a magnezem. 07:20 ALCHEMIK - RDZA, ODC. 30 Magazyn, 14 min, Polska, 2020 Reżyseria: Konrad Aksinowicz Scenariusz: Konrad Aksinowicz Aktorzy: Michalina Sosna, Paweł Koślik, Mateusz Weber, Włodzimierz Dembowski Mirmił i Bartłomiej, stojąc na straży zamku, rozmawiają o kapiącej z sufitów wodzie. Jeden z nich zauważa, że halabarda pokryta jest rudym nalotem. Postanawiają wybrać się do Alchemika, aby wyjaśnił im co to jest. Okazuje się, że są one pokryte rdzą, która jest efektem kilku reakcji chemicznych. Al postanawia przeprowadzić eksperyment z użyciem termitu. Kalina informuje wszystkich zebranych w Sali tronowej o początku ekspedycji do innego wymiaru. 07:40 MAŁA URANIA - ODC. 6/21 - SATURN 14 min, Polska, 2021 Cykl edukacyjny dla dzieci 08:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. CZŁOWIEK A MASZYNA. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu na świat: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 09:05 CZY WIESZ, ŻE? - /90/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 09:35 CZY WIESZ, ŻE? - /92/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 10:05 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - MARIA SKŁODOWSKA - CURIE PROMIENIOTWÓRCZA MIŁOŚĆ (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: wielka fizyczka, Maria Skłodowska - Curie. Była pierwszą kobietą, która zdobyła Nagrodę Nobla. Przyznano ją za odkrycie promieniowania, którego Skłodowska dokonała w ścisłej współpracy z mężem, Pierrem Curie. Odkrycie, że promieniowanie emituje energię niezależnie od jakichkolwiek sił zewnętrznych, obaliło konwencjonalne przekonanie, że atomy - najmniejsza jednostka materii - są niepodzielne i nigdy się nie zmieniają. To był przełom, który zapoczątkował Erę Atomu. Po nagłej śmierci męża Maria oddała się bez pamięci swoim badaniom naukowym, ale jej nieskazitelna miłość do nauki stopniowo zaczynała być niewłaściwie interpretowana. W tym odcinku odkrywamy nieopowiedzianą historię tej wyjątkowej badaczki i naukowca. 11:05 GENIUSZE I MARZYCIELE. KAZIMIERZ PRÓSZYŃSKI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Pacek Poprzez historię kamery Aeroskop numer 1, wyprodukowanej w Anglii w 1910 roku, a wymyślonej przez Kazimierza Prószyńskiego, opowiadamy fascynującą historię polskiego wynalazcy. Naukowca, prekursora i propagatora polskiego kina. Historię, która toczyła się na dwóch kontynentach, a wynalazki Prószyńskiego były używane na całym świecie. Zbierając okruchy filmowe pozostałe z tamtych czasów (pierwsze filmy Prószyńskiego kręcone w Polsce i Anglii, a także filmy i kroniki kręcone kamerą Aeroskop na całym świecie), rozmawiając z filmowymi profesjonalistami na całym świecie, szukając zapomnianych śladów naszego wynalazcy, będziemy rekonstruować historię Prószyńskiego, a jednocześnie przyglądać się światu początku wieku utrwalonego na taśmie filmowej. Będzie to również opowieść o rodzącym się właśnie przemyśle filmowym, w którego rozwoju wielki udział miał Prószyński. 12:05 PODRÓŻNIK - LEGENDA KRÓLA CZAKI Cykl reportaży, 16 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Wyprawa do Południowej Afryki śladami jednego z największych zdobywców na terytorium Czarnego Kontynentu - króla Czaki. Ze względu na jego talenty przywódcze i wielkie sukcesy militarne nazywano go Napoleonem Afryki. O jego narodzinach krążyły legendy, układano poematy, wiersze i piosenki. Jego matka Nandi uchodzi do dziś za matkę wszystkich Zulusów. Wśród bohaterów Czarnej Afryki król Czaka zajmuje poczesne miejsce. Czy stając do śmiertelnego boju z Anglikami, Burami czy plemionami Matabele, mógł przypuszczać, że po latach jego imieniem nazywane będą place, parki rozrywki oraz hotele? Że stanie się jednym z wielkich symboli Afryki? Trasa wyprawy "Podróżnika" do krainy wojowniczego plemienia Zulusów biegnie wzdłuż Zatoki Delagoa, poprzez krainę Suazi aż do Natalu. Ekipa filmowa dociera m.in. nad rzekę Umfolozi, którą zamieszkuje plemię Undwana. Kiedy w XIX w. terytoria Afryki Południowej powoli opanowywali od południa Brytyjczycy, od zachodu natomiast Burowie, rzeka ta stanowiła nieprzekraczalną granicę bezpieczeństwa dla białych osadników. Autorzy programu odwiedzą współczesne wioski Zulusów, gdzie legendy o królu Czace są wciąż żywe. Bardzo często dla gości odgrywane są sceny z czasów króla Czaki przypominające teatr lub happening. Stanowią one doskonałą lekcję historii, kultury i tradycji. Zulusi ubrani w tradycyjne ludowe stroje starają się wiernie odtworzyć wydarzenia sprzed dziesiątków lat: narodziny Czaki, wielkie bitwy, bitwę nad Krwawą Rzeką, wygnanie, zwycięstwo nad Anglikami. Współczesny Kraj Zulusów jest nowoczesny. Dawni wojownicy pracują w bankowości, armii, przemyśle. Wielu jednak zamieszkuje dzikie tereny Tembe i Simunye tak jak ich przodkowie: mieszkają w domach z maty bambusowej, noszą tradycyjne stroje, nie korzystają z dobrodziejstw cywilizacji - telefonów, komputerów czy magnetowidów. 12:30 PODRÓŻNIK - RZEKA DRAA Cykl reportaży, 16 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Południowe Maroko zachwyca niezwykłymi krajobrazami. Ale wyprawa w te rejony nie jest łatwa. Na południe od Marrakeszu rozciągają się pasma górskie i kamienna pustynia, aż do doliny rzeki Draa, o której wiedzieli już Rzymianie. Wzdłuż koryta tej rzeki przez kilkaset kilometrów znajdują się niezliczone gaje palmowe, oazy, zamki, wioski oraz miasteczka. Do jednego z nich, Zagory, dociera ekipa filmowa, aby wziąć udział w festiwalu muzyki saharyjskiej. Na głównym placu miasta, które niegdyś było bramą pustyni, wystąpili przedstawiciele plemion zamieszkujących Saharę, podnóże Atlasu, Zachodnią Saharę i Mauretanię. Zagora od lat była miejscem, gdzie mieszały się różne kultury i tradycje. Była też miejscem handlowym. Niegdyś stamtąd właśnie wyruszały słynne karawany do Timbuktu. W ciągu 52 dni docierały na miejsce, aby zaopatrzyć się w niewolników, mahoń i drzewo sandałowe. Na jednym z marketów w Zagorze dzisiaj sprzedaje się warzywa, owoce oraz pamiątki. Nie ma śladu po niewolnikach, przyprawach, a zwłaszcza mahoniu, którego handel jest zakazany. Ekipa przenosi się z kamerą kilkaset kilometrów w głąb Sahary Zachodniej. Tam spędza jakiś czas w obozie wędrownych Tuaregów. Dzisiaj plemię to zajmuje się przepędzaniem wielbłądów z Algierii do Mauretanii. Gościna u Tuaregów to kilka szklaneczek mocnej herbaty, placki pieczone w ogniu i oczywiście obowiązkowa przejażdżka na wielbłądzie. Jak zwykle w "Podróżniku" znajdą się również praktyczne informacje. Będzie mowa o sposobach poruszania się po południowym Maroku, o życiu na pustyni, obyczajach tam panujących, cenach i niebezpieczeństwach czyhających na niewprawnych turystów. 13:00 CZY WIESZ, ŻE? - /94/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 27 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 26 PSZCZYNA Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Magdalena Felis Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Celem kolejnej podróży Tomasza Bednarka jest Pszczyna. Ta perła Górnego Śląska - to kolejne miejsce w Polsce, w którym nie sposób się nie zakochać. Wśród industrialnego krajobrazu południowego Śląska ujmuje elegancją pejzażu i dworską architekturą. Niegdyś lato spędzał tu wybitny barokowy kompozytor Georg Philipp Teleman, a później rezydował cesarz Wilhelm II, zachwycony nie tylko łowieckimi terenami, ale również urodą i wdziękiem pszczyńskiej księżnej Daisy. Dziś można tu odbyć podróż w przeszłość w doskonale zachowanym zamku pszczyńskim, a także odwiedzić tradycyjną wieś i zagrodę największych europejskich ssaków - żubrów. 14:00 DZIKI SINGAPUR - ODC. 2 MIEJSKA FAUNA (WILD CITY) Cykl dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2019 Trzyodcinkowa seria, w której sir David Attenborough opowiada, jak natura ewoluowała wraz z powstawaniem i rozwojem miast. 15:00 CZY WIESZ, ŻE? - /96/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 15:30 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O NORNICY: NIEZWYCZAJNA ZAŻYŁOŚĆ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Michał Górczyński, Barbara Witkowska, Polska Orkiestra Radiowa, Orkiestra Marka Wrońskiego W tym odcinku opowieść o nornicy. Osaczoną przez drapieżnika nornicę ratuje osobliwy człowiek. Przeniesiona do jego leśnej kryjówki rodzi młode tuż pod bokiem opiekuna. Razem z dziećmi cieszy się bezpieczeństwem, nie obawiając się nieustających ataków drapieżników. Niestety, ta nienaturalna zażyłość z człowiekiem obraca się przeciwko niej. 16:30 NA WSZELKI WYPADEK! - PODTOPIENIA 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Wakacje, relaks, zabawa, ale także alkohol, bezmyślność, brawura - i o tragedię bardzo łatwo. Co roku nad jeziorami, rzekami czy nad morzem dochodzi do podtopień i utonięć. Jak zachować się w przypadku, gdy tonący wzywa pomocy i jak udzielić pierwszej pomocy osobie, która się topiła? 17:00 GRAWITACJA I JA. SIŁA, KTÓRA KSZTAŁTUJE NASZE ŻYCIE. /2/ (THE AMAZING WORLD OF GRAVITY (GRAVITY AND ME. FORCE THAT SHAPES OUR LIVES)) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2017 Wyjątkowa miniseria dokumentalna poświęcona grawitacji ukazuje nieoczekiwane spostrzeżenia historyczne, najnowsze osiągnięcia naukowe i ekscytujące, nowe eksperymenty. Z genialnym profesorem Jimem Al - Khalili, jako gospodarzem, odwiedzamy laboratorium LIGO w USA, gdzie odkryto fale grawitacyjne i odkrywamy najnowsze teorie na temat naszego kosmosu, które pochodzą z badania najintensywniejszych źródeł grawitacji, jakie można sobie wyobrazić - czarnych dziur. Profesor wykorzystuje w filmie teorię szczególnej i ogólnej teorii względności Alberta Einsteina, aby ustalić, w jaki sposób grawitacja i prędkość, z jaką się poruszamy, wpływa na tempo starzenia się organizmu. 18:00 TAJEMNICE PIRAMID - GROBOWIEC TAJEMNIC /2/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 18:55 JAK TO DZIAŁA - ODC. 3 FILM, FOTOGRAFIA Magazyn, 25 min, Polska, 2011 Aparat i kamera. Tym razem wybierzemy się w krótką podróż po historii fotografii i filmu. Pokażemy, jak zrobić od podstaw działający aparat, który kosztuje zaledwie kilka złotych! Dowiecie się też, jak robiono zdjęcia, zanim pojawiły się klisze i aparaty fotograficzne. W tym odcinku, zarówno na planie, jak i w waszych domach, mogą pojawić się prawdziwe zjawy. Ponadto wyjaśnimy, jak działają kamery oraz kino 3D. 19:30 JAK TO DZIAŁA - ODC. 4 GPS Magazyn, 23 min, Polska, 2011 Wyjaśnimy niezwykłe zasady fizyczne, które stoją u podstaw działania nowoczesnego systemu GPS (w tym zegary atomowe, czas płynący raz szybciej, raz wolniej, zgodnie z teorią względności Einsteina). Poznamy zasadę działania latarni morskich i współczesnych radiolatarni wykorzystywanych w nawigacji lotniczej i morskiej. Pokażemy także, jak zbudować archaiczny GPS. Okazuje się, że wystarczy zegarek, kawałek kartki i sznurek, aby z dużą dokładnością określić nasze położenie w dowolnym punkcie na kuli ziemskiej! 20:00 DZIKI SINGAPUR - ODC. 2 MIEJSKA FAUNA (WILD CITY) Cykl dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2019 Trzyodcinkowa seria, w której sir David Attenborough opowiada, jak natura ewoluowała wraz z powstawaniem i rozwojem miast. 21:00 PODRÓŻNIK - ALGARVE Cykl reportaży, 17 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino Na początek letnich wakacji autorzy "Podróżnika" proponują wyprawę do jednego z najbardziej urokliwych miejsc Europy - regionu Algarve na południowym krańcu Portugalii. Rozciąga się on od przylądka Św. Wincentego do Vila Real de Santo Antonio. Od południa i zachodu oblewają go wody Atlantyku, a od północy otaczają góry. Mieszkali tu Fenicjanie, Grecy i Rzymianie, a potem Arabowie. Z tamtejszego portu Lagos wypływali żeglarze na podbój świata. Pierwsi władcy Portugalii tytułowali się królami Portugalii i Algarve. Wybrzeże Algarve słynie z wielu atrakcji. Plaże, malownicze zatoczki, klify, wysepki, porty, małe wioski i miasteczka pełne kafejek, restauracji i barów - to najkrótszy opis tego regionu. Jeśli dodać do tego ciekawą architekturę, unikatowe szlaki dziedzictwa historycznego i ślady minionych imperiów, okaże się, że w Algarve każdy znajdzie dla siebie to, co lubi najbardziej. W programie powędrujemy różnymi szlakami: od Faro do Albufeiry, Silves, Vilamoury i Lagos - najciekawszych miejsc regionu. Poznamy tajemnice regionalnej kuchni, lokalne winnice, obyczaje, wreszcie atrakcje turystyczne. Ponieważ Algarve to jeden z regionów Europy najchętniej odwiedzanych przez Polaków, stąd w "Podróżniku" spora garść informacji o połączeniach lotniczych, cenach i warunkach pobytu. 21:30 PODRÓŻNIK - SAN CRISTOBAL DE LAS CASAS Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino San Cristobal de las Casas to jedno z najpiękniejszych miast w Meksyku. Leży w stanie Chiapas, kilkaset kilometrów na południe od Oaxaki. Położone wysoko w górach miasto zostało założone przez Hiszpanów w 1528 roku i do dziś zachowało swój kolonialny urok. Region ten zamieszkiwali Zapotekowie. Od lat tkwili w konflikcie z Hiszpanami, a potem z rządem w Mexico City. Ich kultura, choć pod wyraźnym wpływem Majów, ma swoje odrębności. Do dziś w regionie Chiapas można się zetknąć ze śladami przeszłości Zapoteków. W "Podróżniku" powędrujemy na tradycyjny indiański bazar, gdzie na straganach można zobaczyć te same produkty co w czasach prekolumbijskich. Pewne zaskoczenie wywołuje fakt, że podstawą wyżywienia Zapoteków i Majów były pomidory, kukurydza, ziemniaki i fasola - nieznane wtedy w Europie. Dostępne w każdej meksykańskiej restauracji tortille były podstawą jadłospisu Azteków. Wypiekane z mąki kukurydzianej, z nadzieniem czekoladowym i z chili do dziś stanowią główne danie miejscowej ludności. Podobnie jak upodobania kulinarne, tradycyjne pozostały również terapie ziołami. Odwiedzimy tzw. centrum medycyny Majów, miejsce, gdzie Indianie leczą swoje dolegliwości dawnymi metodami. Lekcji zdrowia udzieli nam miejscowy szaman. San Cristobal de las Casas słynie z licznych kościołów i pięknej architektury pochodzącej jeszcze z czasów konkwisty, ale prawdziwy urok regionu kryje się w dżungli. Niedaleko miasta znajduje się Agua Azul, najpiękniejsze w całej Ameryce środkowej wodospady - w sumie ponad 500, z których największy ma 30 metrów wysokości. Ponadto w programie mnóstwo użytecznych informacji na temat pobytu w południowym Meksyku, podstawowe ceny i rady praktyczne. Magazyn prowadzi Anna Kwiatkowska. 22:00 WYPRAWA KU SŁOŃCU (SOLAR ODYSSEY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Wraz z twórcami filmu dołączamy do sondy Parker Solar Probe NASA i Solar Orbiter ESA, aby zbadać najnowsze odkrycia i zdjęcia ze Słońca. Zapierająca dech w piersiach podróż, która zabierze widza bliżej Słońca niż kiedykolwiek przedtem, aby znaleźć odpowiedź na zadawane od dziesięcioleci pytania dotyczące działania naszej najbliższej gwiazdy. 23:00 RAPORT NAUKOWY - /41/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 23:35 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. CZŁOWIEK A MASZYNA. (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu na świat: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 00:40 PODRÓŻNIK - SAN CRISTOBAL DE LAS CASAS Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2006 Autor: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Scenariusz: Tomasz Rudomino, Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Tomasz Rudomino San Cristobal de las Casas to jedno z najpiękniejszych miast w Meksyku. Leży w stanie Chiapas, kilkaset kilometrów na południe od Oaxaki. Położone wysoko w górach miasto zostało założone przez Hiszpanów w 1528 roku i do dziś zachowało swój kolonialny urok. Region ten zamieszkiwali Zapotekowie. Od lat tkwili w konflikcie z Hiszpanami, a potem z rządem w Mexico City. Ich kultura, choć pod wyraźnym wpływem Majów, ma swoje odrębności. Do dziś w regionie Chiapas można się zetknąć ze śladami przeszłości Zapoteków. W "Podróżniku" powędrujemy na tradycyjny indiański bazar, gdzie na straganach można zobaczyć te same produkty co w czasach prekolumbijskich. Pewne zaskoczenie wywołuje fakt, że podstawą wyżywienia Zapoteków i Majów były pomidory, kukurydza, ziemniaki i fasola - nieznane wtedy w Europie. Dostępne w każdej meksykańskiej restauracji tortille były podstawą jadłospisu Azteków. Wypiekane z mąki kukurydzianej, z nadzieniem czekoladowym i z chili do dziś stanowią główne danie miejscowej ludności. Podobnie jak upodobania kulinarne, tradycyjne pozostały również terapie ziołami. Odwiedzimy tzw. centrum medycyny Majów, miejsce, gdzie Indianie leczą swoje dolegliwości dawnymi metodami. Lekcji zdrowia udzieli nam miejscowy szaman. San Cristobal de las Casas słynie z licznych kościołów i pięknej architektury pochodzącej jeszcze z czasów konkwisty, ale prawdziwy urok regionu kryje się w dżungli. Niedaleko miasta znajduje się Agua Azul, najpiękniejsze w całej Ameryce środkowej wodospady - w sumie ponad 500, z których największy ma 30 metrów wysokości. Ponadto w programie mnóstwo użytecznych informacji na temat pobytu w południowym Meksyku, podstawowe ceny i rady praktyczne. Magazyn prowadzi Anna Kwiatkowska. 01:10 JAK TO DZIAŁA - ODC. 3 FILM, FOTOGRAFIA Magazyn, 25 min, Polska, 2011 Aparat i kamera. Tym razem wybierzemy się w krótką podróż po historii fotografii i filmu. Pokażemy, jak zrobić od podstaw działający aparat, który kosztuje zaledwie kilka złotych! Dowiecie się też, jak robiono zdjęcia, zanim pojawiły się klisze i aparaty fotograficzne. W tym odcinku, zarówno na planie, jak i w waszych domach, mogą pojawić się prawdziwe zjawy. Ponadto wyjaśnimy, jak działają kamery oraz kino 3D. 01:40 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - MARIA SKŁODOWSKA - CURIE PROMIENIOTWÓRCZA MIŁOŚĆ (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: wielka fizyczka, Maria Skłodowska - Curie. Była pierwszą kobietą, która zdobyła Nagrodę Nobla. Przyznano ją za odkrycie promieniowania, którego Skłodowska dokonała w ścisłej współpracy z mężem, Pierrem Curie. Odkrycie, że promieniowanie emituje energię niezależnie od jakichkolwiek sił zewnętrznych, obaliło konwencjonalne przekonanie, że atomy - najmniejsza jednostka materii - są niepodzielne i nigdy się nie zmieniają. To był przełom, który zapoczątkował Erę Atomu. Po nagłej śmierci męża Maria oddała się bez pamięci swoim badaniom naukowym, ale jej nieskazitelna miłość do nauki stopniowo zaczynała być niewłaściwie interpretowana. W tym odcinku odkrywamy nieopowiedzianą historię tej wyjątkowej badaczki i naukowca.