TVP Historia Sobota, 22.07.2023 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 22 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1878 - urodził się Janusz Korczak; 1894 - pierwszy wyścig na trasie Paryż - Rouen; 1944 - radio moskiewskie podało wiadomość o utworzeniu PKWN; 1983 - zniesienie stanu wojennego; 07:05 ŻYCIE UKRYTE W JEZIORZE - JEZIORO SAIMAA, NORDYCKI LABIRYNT. S. 2. ODC. 4/5 (THE SECRET LIFE OF LAKES) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Reżyseria: Alexis de Favitsk Jeziora naszej planety stanowią ogromny i cenny rezerwuar słodkiej wody, z którego ludzkość czerpała przez dziesiątki tysięcy lat. Na ich powstanie wpłynęły warunki klimatyczne i zjawiska geologiczne. Istnieją dzięki zachowaniu stanu równowagi pomiędzy zasobami wody, które do nich wpływają, a odpływem ich wód do rzek. Chociaż wszystkie jeziora mogą wydawać się podobne, są jednak niezwykle różnorodne. Niektóre są tak głębokie jak oceany. Inne można przekroczyć niemal suchą stopą. Jedne jeziora są niezmienne, podczas gdy inne przychodzą i odchodzą wraz z porami roku. Wszystkie mają jednak wspólną cechę: są domem dla bogatych i różnorodnych form życia w ich głębinach i na ich brzegach. 08:05 KUCHNIA JAGIELLONÓW - ODC. 7. KRÓLEWICZE I KRÓLEWNY. KUCHNIA WSZĘDZIE, KUCHNIA ZEWSZĄD. Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski Kuchnia Jagiellonów jest cyklem, w którym autorzy przedstawiają czasy dynastii Jagiellonów od strony Kuchni. Kuchnia tamtych czasów to nie tylko tłuste mięsiwa suto podlewane miodem. To kuchnia pełna finezji, owoców, warzyw, zup, wypieków. 08:55 JANKA - ODC. 13 - WYPADEK (WYPADEK) Serial dla młodych widzów, 29 min, Niemcy/Polska, 1989 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Lęski Zdjęcia: Jacek Prosiński Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Zofia Merle, Agnieszka Krukówna, Joanna Żółkowska, Tadeusz Horvath, Krzysztof Kowalewski, Grzegorz Wons "Wilki" urządzają niebezpieczną zabawę - skoki przez ognisko. Dziadek Oskar, widząc dym pod lasem, myśli tylko o tym, by zapobiec pożarowi. Sschodząc pospiesznie z drabiny, łamie nogę. Upadek okazuje się groźny w skutkach - dziadek ma wysoką gorączkę, jego stan pogarsza się z każdą chwilą. Wysłany do Stawiska po pomoc Franek w zdenerwowaniu nie może się wysłowić i Julek po prostu przepędza bełkoczącego bez sensu kolegę. Janka jedzie konno do miasteczka. Przywozi felczera, który stwierdza wylew wewnętrzny i zaleca natychmiastowy zabieg w szpitalu. Dziadek może jednak nie przetrzymać podróży bryczką do odległego szpitala. Na szczęście, Julek i Jakub Bromski dowiadują się o wszystkim. Zapada decyzja - stary Oskar poleci samolotem. 09:30 JANKA - ODC. 14 - GDZIE DWÓCH ŚWIĘTYCH MIKOŁAJÓW (GDZIE DWÓCH ŚWIĘTYCH MIKOŁAJÓW) Serial dla młodych widzów, 28 min, Niemcy/Polska, 1989 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Janusz Lęski Zdjęcia: Jacek Prosiński Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Zofia Merle, Agnieszka Krukówna, Joanna Żółkowska, Tadeusz Horvath, Krzysztof Kowalewski, Grzegorz Wons Nadchodzi wigilia. Niestety, dziadek Oskar musi pozostać jeszcze w szpitalu. Wszystko wskazuje na to, że w tym roku święta w Podklasztorzu będą smutne i biedne - nie ma kto nałapać ryb na wieczerzę ani zająć się choinką. W sukurs Jance i jej mamie przychodzą "Wilki" pod wodzą Julka - razem z "Orłami" i Jakubem Bromskim przygotowują niespodziankę. W wigilię Jakub w przebraniu św. Mikołaja odwiedza zajazd. Nagle w drzwiach staje drugi Mikołaj. Dziadek nie mógł znieść myśli, że spędzi Boże Narodzenie z dala od domu i zjawił się niespodziewanie. Dochodzi do drobnej utarczki pomiędzy "świętymi", jednak nastrój wigilijny udziela się również dawnym oponentom - Oskar Nowak i Bromski są gotowi się pojednać. 10:05 NADMORSKIE MIASTA - ODC. 10 AMSTERDAM (CITIES BY THE SEA 10. AMSTERDAM) Cykl dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Ilka Franzmann Dziesięcioodcinkowy cykl dokumentalny o najciekawszych nadmorskich miastach - bramach na świat. Wszystkie są nieodłącznie definiowane przez ich położenie, a co za tym idzie, przez otwartość na świat, ducha odkrywania i pragnienia przygody. Ich geostrategiczna lokalizacja przekształciła je w figury szachowe zmieniających się sił i systemów politycznych, w miejsca tranzytowe marzycieli i migrantów oraz w tygle ludzi z różnych środowisk i kultur. Autorzy serialu wędrując przez wybrane najciekawsze morskie miasta świata odkrywają je na nowo, korzystając z najnowszych technologii lotniczych i bogatego języka filmowego. 12:10 PODRÓŻE PO BAŁTYKU: LATO NA WODZIE - LITWA I ŁOTWA (CRUISING THE BALTIC SEA - A SUMMER ON THE WATER) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Johannes Backes Dokumentalna seria (5 ODCINKÓW) podróżnicza. Każdego roku do nadmorskich krajobrazów Bałtyku zbliża się nowy rodzaj krzyżowców, tak jak kiedyś łodzie wikingów czy statki Hanzy. Pływają po morzu, aby odkrywać korzenie cywilizacji europejskiej. Od zakończenia zimnej wojny i otwarcia Europy Wschodniej coraz więcej turystów wyrusza w długie rejsy po Bałtyku, jednym z najmłodszych mórz na świecie, powstałym po ostatniej epoce lodowcowej. Fascynują ich dobrze zachowane zamki, malownicze archipelagi, rozległe i dziewicze krajobrazy, marzycielskie wioski, historyczne metropolie handlowe i niekończące się piaszczyste plaże. Seria łączy niezwykłe piękno nadbałtyckich krajobrazów z obrazkami życia na pokładzie statków wycieczkowych. Zobaczymy też atrakcje przyrodnicze i imponujące miasta, spotykając ich mieszkańców, którzy zaproszą nas do swojego domu. Podróż przez Morze Bałtyckie rozpoczyna się w Szwecji i prowadzi przez Finlandię i Sankt Petersburg do krajów bałtyckich. Równolegle do trasy po morzu i do dużych miast portowych widz odkryje ekscytujące przystanki na lądzie. Krajobrazy opowiedzą historię. Usłyszymy też codzienne historie ludzi, którzy tu mieszkają i pracują, sprawiają, że prawdziwa osobliwość tego świata staje się nam bliższa. Odc. 1. Szwecja; Odc. 2 Finlandia; Odc. 3 Sankt Petersburg; 4. Estonia; 5. Litwa i Łotwa. 14:45 LUBAŃSKI... LEGENDA FUTBOLU Reportaż, 69 min, Polska, 2007 Scenariusz: Zygmunt Lenkiewicz, Dariusz Szpakowski Sława polskiej piłki nożnej Włodzimierz Lubański opowiada o najważniejszych momentach swojej kariery, również o sprawach, o których dotychczas nie pisano. Całość, mocno wsparta materiałami archiwalnymi, tworzy niepowtarzalny dokument. 16:30 SZLAK SNÓW Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2020 Reżyseria: Zbigniew Maćków Scenariusz: Daniel Jasiński Zdjęcia: Artur Stroiński, Piotr Marcjasz Wykonawcy: Edwin Petrykat Większość z nas kocha kino. Mamy swoje ulubione filmy, seriale, bohaterów. Ale czy kiedykolwiek zadaliśmy sobie pytanie, co to jest w ogóle film? Jaka jest jego istota? Czy film to tylko kronika dokumentująca historię? Czy może film, jak sugerował Wojciech Jerzy Has, jest niczym sen? Czy wiemy jednak, co to w ogóle sen? A może film to jakaś magia - jak chcą niektórzy? Albo tylko iluzja? Czy lubimy zatem być oszukiwani? A może film to podróż? Podróż bohatera i widza wyruszających razem ku przygodzie w tajemniczym filmowym świecie? Historia Wrocławskiej Wytwórni Filmów Fabularnych, historia zrealizowanych w niej filmów oraz piękne plenery Dolnego Śląska są dla nas pretekstem, by spróbować odpowiedzieć na wyżej postawiony problem, odkrywając jednocześnie historię polskiej kinematografii na Dolnym Śląsku oraz piękne plenery tego regionu. W podróż po Dolnym Śląsku, szlakiem filmów zrealizowanych we Wrocławskiej Wytwórni Filmów Fabularnych, wyrusza aktor Edwin Petrykat. Odwiedzi miejsca, w których realizowane były pamiętne sceny ze znanych i tych mniej znanych, filmów takich jak: "Sami swoi", "Wielki Szu", "Rękopis znaleziony w Saragossie", "Pętla", "Popiół i diament", "Jańcio Wodnik", "Stawka większa niż życie", "Mała Moskwa" i wiele innych. Poprzez fragmenty tych filmów będziemy przypominać miejsca Dolnego Śląska, gdzie kręcone były sceny. Nie pominiemy oczywiście współczesnych realizacji filmowych. Na swojej drodze przez Dolny Śląsk i świat filmu Edwin poprowadzi widza w stronę istoty tego, czym film jest i dlaczego, jako widzowie, znajdujemy w filmach coś, co jest częścią nas samych. Film poprzez tworzenie światów iluzorycznych paradoksalnie ukazuje nam prawdę o nas samych, a na Dolnym Śląsku pomagał Polakom w procesie zadomawiania się w nowym miejscu po II wojnie światowej. 17:20 NOCE I DNIE - ODC. 12/12 - A POTEM NASTĄPI NOC Serial obyczajowy, 55 min, Polska, 1977 Reżyseria: Jerzy Antczak Scenariusz: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth, Grzegorz Kędzierski Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Jerzy Bińczycki, Karol Strasburger, Andrzej Seweryn, Olgierd Łukasiewicz, Janina Traczykówna, Barbara Rachwalska, Zbigniew Koczanowicz, Wanda Łuczycka, Jan Nowicki, Beata Tyszkiewicz, Andrzej Szczepkowski, Jerzy Kamas i inni Życie Barbary płynie spokojnie i monotonnie. Kaliniec wydaje się sielską wyspą, którą ominą burze wojny rozpoczętej w sierpniu 1914 roku. Wojska rosyjskie opuszczają miasteczko, przychodzą Prusacy. Gdy wydaje się, że to już koniec zawieruchy, na przedmieścia Kalińca wracają jednak Kozacy. Dowódca niemiecki każe rozstrzelać kilkudziesięciu zakładników, zabiera z wojskiem kilkuset, a miasto ogarnia pożar wzniecony przez Prusaków. W tłumie uciekinierów Barbara wraz ze służącą Julką odbywa dramatyczną wędrówkę, przejęta strachem o los własny i najbliższych. 18:25 SPÓR O HISTORIĘ - POLSKIE ZWYCIĘSTWA: WOJNY BOLESŁAWA CHROBREGO Debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Bolesław Chrobry to pierwszy koronowany władca Polski. Jednak na nałożenie korony królewskiej czekał ponad 30 lat. W tym czasie wzmocnił pozycję Polski w Europie. Prowadził rozliczne, ciągnące się latami wojny. Zajął Czechy, Morawy i Słowacczyznę. Przyłączył Milsko i Łużyce do Polski. Wyprawił się na Ruś i wkroczył do Kijowa. Odzyskał Grody Czerwieńskie. Jakie cele polityczne postawił sobie na początku panowania? [konsolidacja i ekspansja]. Jakie znaczenie miał zjazd w Gnieźnie [Bolesław rządzi od 8 lat]. Wojny z cesarstwem. Przebieg i największe sukcesy. Podporządkowanie sobie Moraw i Słowacczyzny. Rok 1018. Apogeum zwycięstw. Pokój w Budziszynie. Wielki sukces dyplomatyczny - przyłączenie do Polski Milska i Łużyc. Wyprawa kijowska. Bitwa nad Bugiem. Zwycięstwo nad Jarosławem. Zajęcie Kijowa i Rusi. Przyłączenie Grodów Czerwieńskich. Czym była wyprawa kijowska? Jaki miała cel? Czy Chrobremu marzyło się stworzenie wielkiego państwa (wysyła poselstwa do cesarza rzymskiego w Konstantynopolu i cesarza niemieckiego z Kijowa)? Czy Bolesław osiągnął zamierzony cel? Jakie były cele zewnętrznej polityki Bolesława Chrobrego? Jakie błędy popełnił w polityce? [Czy zadbał o zabezpieczenie sojuszy? Czy to nie zemściło się na nim?]. Dlaczego nie doszło do ścisłej współpracy z Węgrami? Co było największym sukcesem Bolesława Chrobrego? 19:00 GIGANCI HISTORII - POLSKIE KONSTYTUCJE Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Przemysław Babiarz Czy konstytucja znana jako Nihil novi była postępowa, czy zachowawcza? Jak nadawanie w dawnych latach różnych przywilejów wpływało na kształt Polski? Czy faktycznie Stalin czytał projekt konstytucji dla Polski w 1952 roku? Jaką wiedzą wykażą się tym razem uczestnicy teleturnieju i kto zostanie Gigantem Historii? 19:55 KALENDARIUM POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863 ODC. 29 Cykl dokumentalny, 5 min, Polska, 2023 Scenariusz: Bartłomiej Grudnik Celem cyklu Kalendarium powstania styczniowego 1863 jest przypomnienie współczesnym Polakom wydarzeń jakie miały miejsce 160 lat temu. Powstanie styczniowe było największym i najdłużej trwającym zrywem niepodległościowym Polaków, jaki miał miejsce w okresie zaborów. Jego wybuch 22 stycznia 1863 r. wywołało ogłoszenie branki, czyli poboru do wojska rosyjskiego. Choć powstanie zakończyło się klęską, pamięć o nim trwała w narodzie do końca zaborów. Doświadczenie tajnego państwa z okresu powstania było wzorem dla państwa podziemnego z czasu okupacji niemieckiej i sowieckiej. Jego herb Orzeł Biały, Pogoń i św. Michał Archanioł przypominał niezrealizowaną ideę Rzeczpospolitej trojga narodów. Z doświadczenia powstania styczniowego czerpał Piłsudski planując walkę o odzyskanie niepodległości. Powiedział m.in. Dla nas, żołnierzy wolnej Polski, powstańcy 1863 roku są i pozostaną ostatnimi żołnierzami Polski, walczącej o swą swobodę, pozostaną wzorem wielu cnót żołnierskich, które naśladować będziemy. Kalendarium powstania styczniowego 1863 będzie zawierać cotygodniowy przegląd wydarzeń na ziemiach polskich, ale także reakcji świata na wybuch powstania, biogramy postaci, przegląd prasy powstańczej i rosyjskiej. W każdym odcinku znakomici polscy historycy tj. Włodzimierz Suleja, Janusz Odziemkowski, Andrzej Nowak, Wojciech Karwat, Michał Kopczyński, Mariusz Wołos opowiedzą o jednym, najważniejszym wydarzeniu z danego tygodnia, bądź przypomną ważną, a często zapomnianą postać z okresu powstania. Cykl będzie ilustrowany archiwaliami pochodzącymi z zasobów TVP oraz archiwów polskich i zagranicznych. 20:05 C. K. DEZERTERZY - CZ. I Komedia, 84 min, Polska/Węgry, 1985 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Janusz Majewski, Paweł Hajn Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Gyorgy Selmeczy Aktorzy: Marek Kondrat, Zoltan Bezerdy, Wiktor Zborowski, Jacek Sas - Uhrynowski, Robert Koltai, Anna Gornostaj, Kalina Jędrusik, Krzysztof Kowalewski, Wojciech Pokora, Zbigniew Zapasiewicz, Edward Dziewoński, Anna Majcher "C. K. Dezerterzy" pojawili się na ekranach polskich kin w okresie komediowej "posuchy". Film Janusza Majewskiego wypełnił tę lukę, która powstała w naszej kinematografii, gdy na chwilę zamilkli Juliusz Machulski i Stanisław Bareja - etatowi spece od komedii. Nic zatem dziwnego, że "Dezerterzy" szybko stali się przebojem sezonu. Wartka akcja, świetne aktorstwo, mnogość najczęściej niewyszukanych gagów zapewniły filmowi spore powodzenie. Za podstawę scenariusza filmu posłużyła mało znana i przez krytykę niezbyt ceniona powieść Kazimierza Sejdy. Książka ta początkowo traktowana była niemal jak plagiat "Przygód dobrego wojaka Szwejka" Jarosława Haszka. Temat przecież ten sam - rozkład C. K. monarchii widziany przez pryzmat wojska. Bohaterowie i typ humoru - także podobni. Dopiero po jakimś czasie okazało się, że arcydzieło Haszka przetłumaczono na polski dopiero po ukazaniu się powieści Sejdy. Tak więc Polak nie mógł go znać. Tym bardziej daje do myślenia zbieżność obserwacji, stylu i socjologiczno - historycznych konkluzji obu pisarzy. O ile jednak powieść Haszka zasługuje na miano genialnej, o tyle książka Sejdy jest jedynie barwnie napisanym "czytadłem", choć w latach trzydziestych niezmiernie popularnym i przez ówczesną prasę okrzykniętym "książką miesiąca". Sprawnie skreślona intryga, wyraziści bohaterowie, spiętrzenie zabawnych sytuacji to z kolei cechy, które uczyniły z "C. K. Dezerterów" wdzięczny materiał na filmowy scenariusz. W efekcie pracy Janusza Majewskiego i Pavla Hajnego powstała historia pięciu dezerterów, którzy najpierw drobiazgowo przygotowują ucieczkę (część I), a potem "dają nogę" ze znienawidzonych koszar, by na końcu do nich wrócić (część II). Oryginalnym zamysłem reżysera było powierzenie pięciu głównych ról aktorom różnych narodowości, zgodnie z literą scenariusza. Niestety, zamiar ten spalił na panewce. Ostatecznie rolami Polaka, Czecha, Żyda, Węgra i Włocha podzielili się aktorzy polscy i węgierscy. Akcja filmu toczy się w roku 1918. Do małego garnizonu, gdzieś na węgierskiej prowincji, przybywa nowy zastępca dowódcy - oberleutnant von Nogay (kapitalny Wojciech Pokora) - typ fanatyka i sadystycznego służbisty. Jego zadaniem jest przerobić wielonarodowościową zbieraninę dekowników i maruderów na karne i zdyscyplinowane wojsko C. K. monarchii. Gorliwy Austriak szczególną uwagę zwraca na osobników "podejrzanych politycznie". Jest wśród nich szeregowiec Jan Kaniowski ps. "Kania" - młody Polak, obdarzony niezwykłym sprytem. To on, dzięki rozpowszechnianiu wiadomości o swej ranie, która pozbawiła go męskości, zyskał zaufanie właścicielki miejscowego domu publicznego. Znalazł tym samym drogę do łóżka jej córki - pięknej Mitzi, pilnie strzeżonej przed mężczyznami. On też, wspólnie z Węgrem Benedekiem, planuje operację "Pierzyna". Pod tym dwuznacznym kryptonimem kryje się najprawdziwszy plan dezercji. 21:40 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - ZGUBNA URODA KLEOPATRY (CLEOPATRE OU LA BEAUTE FATALE) Cykl dokumentalny, 104 min, Francja, 2016 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciuniel Była piękną inteligentną kobietą, pochodziła z królewskiego rodu, władającego Egiptem od wielu pokoleń. Kleopatra była najsłynniejszą królową starożytności; kobietą zwodniczą i urzekającą. Dowodziła armiami, kochała, mordowała, organizowała szalone zabawy i wzbudzała podziw. Wobec jej urody nikt nie pozostawał obojętny, nawet władcy Imperium Rzymskiego Juliusz Cezar i Marek Antoniusz, którzy byli w niej szaleńczo zakochani. 23:40 PITBULL. OSTATNI PIES Film akcji, 118 min, Polska, 2018 Reżyseria: Władysław Pasikowski Scenariusz: Władysław Pasikowski Aktorzy: Marcin Dorociński, Krzysztof Stroiński, Dorota Rabczewska, Rafał Mohr, Cezary Pazura, Adam Woronowicz, Marian Dziędziel, Izabela Kuna, Mateusz Banasiuk, Jacek Król Film jest kontynuacją kinowego przeboju o służbowych i życiowych perypetiach warszawskich policjantów z wydziału zabójstw "Pitbull", którego premiera odbyła się wiosną 2005 r. I tym razem akcja została osadzona w realiach współczesnej Warszawy, a wątek fabularny obraca się wokół spraw kryminalnych. W roli reżysera Patryka Vegę zastąpił jednak Władysław Pasikowski ("Psy", "Pokłosie"). Po zabójstwie policjanta, komendant warszawskiej policji potrzebuje wsparcia najbardziej doświadczonych funkcjonariuszy. Schwytanie sprawców brutalnego mordu to dla niego sprawa priorytetowa i przede wszystkim honorowa. Na jego wezwanie do Warszawy przybywają Quantico, Metyl oraz Despero, który ma przeniknąć w przestępczy świat, by rozbić struktury mafijne od środka. W stolicy trwa ostry bój między gangami z Pruszkowa i Wołomina, walczącymi między sobą o dominację w mieście. Ale pojawia się jeszcze jeden istotny gracz. Do akcji wkracza Mira Gawrońska, zwana Czarną Wdową (tej roli piosenkarka Doda). 01:55 CICHOCIEMNI Film dokumentalny, 71 min, Polska, 1989 Reżyseria: Marek Widarski Scenariusz: Marek Widarski Zdjęcia: Jacek Prosiński Opowieść o zorganizowaniu i działalności elitarnej grupy żołnierzy zwanych cichociemnymi. W filmie przedstawiono tryb rekrutacji i szkolenia oficerów, którzy byli wysyłani do okupowanego kraju w celu wzmocnienia walki podziemnej. Wspomnienia ostatnich żyjących cichociemnych zilustrowano materiałami archiwum Wytwórni Filmowej "Czołówka" i Wytwórni Filmów Dokumentalnych oraz zdjęciami ze zbiorów prywatnych. W fiilmie wypowiadaja się: Ludwik Witkowski "Kosa" - uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, cichociemny, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego; Tomasz Kostuch "Bryła" - cichociemy; Józef Nowacki "Horyń" - cichociemny; Stefan Bałuk "Starba" - fotografik, generał brygady Wojska Polskiego, jeden z 89 cichociemnych, którzy uczestniczyli w Powstaniu Warszawskim, fotoreporter wojenny; Stefan Ignaszak "Drozd" - cichociemny; Wacław Kopisto "Kra" - major, oficer Wachlarza i 27. Wołyńskiej DP AK, uczestnik akcji pińskiej, cichociemny; Bronisław Górecki "Zwijak" - cichociemny; Stanisław Jankowski "Agaton" - cichociemny; Michał Goszczyński - pilot, cichociemny