TVP Kultura Środa, 19.07.2023 08:15 VISTULIADA 6 Reportaż, 25 min, Polska, 2017 Scenariusz: Małgorzata Nieciecka - Mac Prowadzący: Cecylia Malik, Małgorzata Nieciecka - Mac 1047 kilometrów Wisły i niezwykła podróż po obu brzegach najdłuższej Polskiej rzeki. Razem z Cecylią Malik, artystką i Małgorzatą Nieciecką Mac, dziennikarką spotkamy się z przyrodnikami, flisakami, podróżnikami, artystami i historykami, którzy tworzą i działają nad Wisłą. W dziesięcioodcinkowym cyklu Vistuliada będziemy szukać odpowiedzi na pytania: co urzeka nas w miejskim biegu rzeki? Jaka Wisła istnieje dziś w oczach artystów i podróżników? Czy to ta sama rzeka, którą malował kiedyś Stanisław Wyspiański i opisywał Jan Długosz? Jak dwa brzegi i wijąca się wiślana nitka wyglądają widziane o świcie z podkrakowskich Bielan? "Vistuliada" to nie tylko wyprawy przez cały kraj, ale kameralne spacery, penetracje krótkich odcinków i osobiste historie zaproszonych gości, związane z fenomenem geograficznym i kulturowym, jakim jest ostatnia taka dzika rzeka w Europie. Program będzie także niezwykłą dokumentacją działań związanych z Rokiem Rzeki Wisły 2017. 10:20 AKCJA POD ARSENAŁEM Dramat wojenny, 94 min, Polska, 1977 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Piotr Hertel Aktorzy: Cezary Morawski, Mirosław Konarowski, Ryszard Gajewski, Magda Wołłejko, Jan Englert, Lidia Korsakówna, Zbigniew Zapasiewicz, Tadeusz Łomnicki, Karl Sturm, Zbigniew Sawan i inni 26 marca 1943 roku w Warszawie w rejonie Arsenału, na ulicach Długiej i Bielańskiej, harcerze z grupy szturmowej Szarych Szeregów brawurowym atakiem odbili przewożonego z budynku gestapo na Pawiak Jana Bytnara "Rudego", a wraz z nim 25 innych więźniów. Skatowany w czasie śledztwa przez Niemców "Rudy" kilka dni później zmarł na rękach swoich przyjaciół. Wkrótce od kul harcerzy z grup szturmowych zginęli jego oprawcy - Lange i Schulz. Te właśnie wydarzenia, znane zapewne wielu widzom z książek "Kamienie na szaniec" Aleksandra Kamińskiego i "Akcja pod Arsenałem" Stanisława Broniewskiego, są tematem filmu. Jednakże nie jest on "dokumentem w ścisłym tego słowa znaczeniu, nie jest ważne, czy ktoś stał o dwa kroki bliżej czy dalej. Ten film jest dokumentem postaw" - powiedział Stanisław Broniewski "Orsza", naczelnik konspiracyjnych Szarych Szeregów i dowódca tej akcji, jeden z konsultantów filmu. W sztabie konsultacyjnym znaleźli się także Zygmunt Kaczyński "Wesoły" i Aleksander Kamiński. Autorem scenariusza jest Jerzy Stefan Stawiński - żołnierz Września, uczestnik Powstania Warszawskiego. Fabułę filmu umownie można podzielić na dwie części. W pierwszej naszkicowano życie w okupowanej stolicy i sylwetki bohaterów akcji. Swoją uwagę reżyser skoncentrował głównie na trzech postaciach - "Zośce", "Rudym" i "Alku", na ich charakterach, marzeniach, uczuciach. Od momentu aresztowania "Rudego" zaczyna się paradokumentalna część filmu - reżyser z wielką pedanterią przedstawił przygotowania i przebieg akcji. Zadbano także o wierne odtworzenie wyglądu warszawskich ulic w czasie okupacji. Oprócz filmowego "Orszy" - Jana Englerta i występującego w roli "Zośki" Mirosława Konarowskiego, w rolach harcerzy z Szarych Szeregów w większości wystąpili debiutanci. 12:15 NAJWAŻNIEJSZY DZIEŃ ŻYCIA - ODC. 5/9 - TELEFON Film obyczajowy, 49 min, Polska 1974 Reżyseria: Sylwester Szyszko Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Maciej Kijowski Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Zdzisław Wardejn, Stanisław Michalski, Janusz Bukowski, Marek Barbasiewicz, Grażyna Szapołowska, Eugeniusz Kamiński, Jerzy Molga, Ludwik Pak, Dorota Stalińska Docent Śliwiński odmawia studentce zaliczenia w późniejszym terminie. Wieczorem w domu odbiera dziwny telefon od młodej kobiety, zamierzającej popełnić samobójstwo. Nieoczekiwanie dla siebie docent uruchamia akcję ratunkową. Jeździ z patrolem milicyjnym w poszukiwaniu kobiety, dociera do jej koleżanek i niewiernego narzeczonego. Następnego dnia patrzy na świat zupełnie inaczej. Kiedy studentka przychodzi ponownie prosić go o możliwość zaliczenia - wyznacza jej termin egzaminu. 14:25 AMERYKAŃSKI PLAKAT FILMOWY (24X36: A MOVIE ABOUT MOVIE POSTERS) Film dokumentalny, 82 min, USA/Kanada, 2016 Reżyseria: Kevin Burke Film dokumentalny przedstawia narodziny, śmierć i zmartwychwstanie ilustrowanego plakatu filmowego. 15:55 JAŃCIO WODNIK Dramat obyczajowy, 100 min, Polska 1993 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Piotr Lenar Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Franciszek Pieczka, Bogusław Linda, Grażyna Błęcka - Kolska, Olgierd Łukaszewicz, Katarzyna Aleksandrowicz, Henryk Niebudek, Lech Gwit, Joanna Jędrejek, Katarzyna Kurylońska Reżyser Jan Jakub Kolski (ur. 1956) jest wierny swojemu oryginalnemu stylowi i tematyce. W filmach dokumentalnych, które realizuje od 1982 roku, częstym tematem była kontemplacja porządku natury. W filmach fabularnych Kolski rozwija ten temat. Opowiada o wsi, ale nie czyni tego na sposób realistyczny. Są to przypowieści o życiu - często brutalnym - w bliskim kontakcie z naturą, a więc bliżej Boga. Kino Kolskiego, porównywane z latynoskim "realizmem magicznym", to refleksja na temat dobra i zła, pełna tęsknoty za duchowymi wartościami. W "Pogrzebie kartofla" (1990) Kolski odwołuje się do biblijnego mitu Hioba, kreśląc obraz gwałtownych przemian na polskiej wsi po II wojnie światowej. W "Pograbku" (1992) przedstawił historię niezwykłego uczucia ludzi z "dołów" wiejskiej hierarchii. W świecie filmów Kolskiego ciągle jest obecne pytanie o sens dobrych i złych uczynków, które zdają się determinować losy ich sprawców. W roli Jańcia wystąpił wybitny aktor teatralny i filmowy - Franciszek Pieczka (ur. 1928). Stworzył niezwykłą, barwną galerię bohaterów o ludowym rodowodzie, zagrał m.in. tytułową rolę w "Żywocie Mateusza" (1968) Witolda Leszczyńskiego, w "Perle w koronie" (1972) stworzył pełną godności postać powstańca śląskiego, był zbuntowanym przeciw komunistycznej władzy góralem Haratykiem w zatrzymanym kilka lat przez cenzurę filmie "Słońce wschodzi raz na dzień" (1972) i doskonałym Czepcem w "Weselu" (1973) Andrzeja Wajdy według dramatu Stanisława Wyspiańskiego. Wielką popularność przyniosła mu rola Gustlika w serialu "Czterej pancerni i pies" (1968 - 70). Dużą zaletą jego aktorstwa jest naturalność i zróżnicowanie ról. Grając postaci często zbliżone charakterem, Pieczka potrafi uczynić z nich zawsze niepowtarzalne osobowości. "Jańcio Wodnik" zdobył Nagrodę Specjalną Jury "Złote Lwy Gdańskie" za najlepszą rolę męską dla Franciszka Pieczki i Nagrodę Dziennikarzy na XVIII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1993 roku w Gdyni. Jeden z chłopów wygnał ze stajni i skatował chorą klacz. Znajduje ją wędrowny dziad (Łukaszewicz), który, gdy klacz zdycha, rzuca klątwę na wieś. W tym samym czasie jeden z jej mieszkańców Jańcio (Pieczka) odkrywa w sobie niezwykłe zdolności. Jest mu posłuszna woda, może dokonywać i innych nadnaturalnych czynów. Jańcio opuszcza ciężarną młodą żonę Weronikę (Błęcka - Kolska). Chce nieść ludziom pociechę i pomoc. Na swej drodze spotyka sprytnego oszusta - stygmatyka (Linda). To spotkanie odmieni życie Jańcia. 17:50 ZAGINIONE SKARBY - ZEGARY Z JĘDRZEJOWA Film animowany, 4 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska Lektor: Kacper Kaliszewski Muzyka: Michał Izydorczyk Cykl programów poświęconych kradzieżom dzieł sztuki. Odcinek przedstawia historię kradzieży "Zegarów z Jędrzejowa" - dziewięciu cennych zabytków Muzeum Zegarów im. Przypkowskich w Jędrzejowie. Jeden z nich należał do kolekcji siedemdziesięciu zegarów króla Jana Kazimierza. Muzealna kolekcja stanowi największy zbiór zegarów słonecznych w Europie. 18:00 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - SPICHLERZ POLSKIEGO ROCKA W JAROCINIE Magazyn, 26 min, Polska, 2023 Spichlerz Polskiego Rocka jest nazwą projektu Muzeum Regionalnego w Jarocinie. To nowa placówka prezentująca dokonania ponad pięćdziesięciu lat polskiej sceny rockowej w mieście, w które w tej historii odegrało bardzo ważną rolę. Spichlerz Polskiego Rocka ma charakter multimedialny. 18:40 ARABELA S.I - ODC. 1/13 - JAK PAN MAJER ZNALAZŁ CZARODZIEJSKI DZWONECZEK (JAK PAN MAJER NASEL ZVONECEK) Serial fantasy, 28 min, Czechosłowacja, 1979 Reżyseria: Vaclav Vorlicek Muzyka: Lubos Fiser Aktorzy: Jana Nagyova, Jiri Sovak, Ondrej Kepka, Dagmar Patrasova, Jana Brejchova Wykonawcy: Anna Gornostaj, Wojciech Machnicki, Irena Kownas, Jacek Czyż, Zofia Gładyszewska, Wiesław Machowski, Ryszard Dembiński, Zofia Saretok, Ewa Smolińska, Krystian Tomczak Pewna fantazji i humoru opowieść, w której zdarzenia w świecie ludzi przeplatają się ze zdarzeniami w Królestwie Baśni, a konfrontacja Ziemian z mieszkańcami krainy fantazji i czarów prowadzi do zabawnych sytuacji i ogólnego zamieszania. Pan Karol Majer, opowiadający dzieciom bajki na dobranoc, znajduje przypadkowo tajemniczy dzwoneczek. Okazuje się, ze jego dźwięk przywołuje czarodzieja Rumburaka, który może spełnić każde życzenie właściciela dzwoneczka. Czarodziej zabiera pana Majera do Krainy Baśni, aby - na jego życzenie - nauczyć go strzelać. Niestety, ofiarą strzału pada gadający wilk bohater bajki o Czerwonym Kapturku. Rumburak przewiduje duże nieprzyjemności. Również rodzina pana Majera, słuchając jego dziwnych opowieści, zaczyna martwić się stanem psychicznym aktora. 19:15 ARABELA S.I - ODC. 2/13 - ZEMSTA RUMBURAKA (ODC. 2/13 - RUMBURAKOVA POMSTA) Serial fantasy, 28 min, Czechosłowacja, 1979 Reżyseria: Vaclav Vorlicek Muzyka: Lubos Fiser Aktorzy: Jana Nagyova, Jiri Sovak, Ondrej Kepka, Dagmar Patrasova, Jana Brejchova Wykonawcy: Anna Gornostaj, Wojciech Machnicki, Irena Kownas, Jacek Czyż, Zofia Gładyszewska, Wiesław Machowski, Ryszard Dembiński, Zofia Saretok, Ewa Smolińska, Krystian Tomczak Rumburak, czarodziej drugiej kategorii, który pozwolił zabić Gadającego Wilka, zostaje ukarany przez Króla Bajek odebraniem czarodziejskiego pierścienia, płaszcza i dzwoneczka. Na rozkaz Królowej zostaje on jeszcze dodatkowo zamieniony w wilka, żeby miał kto zjeść babcię Czerwonego Kapturka i żeby znów w Królestwie Baśni zapanowała równowaga. Szukając zemsty, Rumburak odkrywa zapomniane zamczysko pełne czarodziejskich mocy. Dzięki nim odzyskuje swą potęgę i zamienia Królową w białą gołębicę. Jej miejsce zajmuje Baba Jaga. Za pomocą własnego studia telewizyjnego, zapożyczonej postaci pana Majera oraz niewiarygodnie pogmatwanych bajek, Rumburak planuje przywieść Królestwo Baśni do zguby. W odpowiedniej chwili zamierza zdobyć nie tylko tron, ale również rękę królewny Arabeli... 22:15 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - MROCZNE OBLICZE HOLLYWOOD - ODC. 3 "KLEOPATRA" (THE DARK SIDE OF HOLLYWOOD - "CLEOPATRE" EP. 3) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Claudia Collao Scenariusz: Claudia Collao Muzyka: Guillaume Tunzini Są filmy, które osiągają status kultowych. Zdarzają się też takie, które stają się największymi porażkami kasowymi, a później również osiągają status kultowych. Niektóre filmy nigdy nie zostały ukończone lub są nadmiernie skrócone, ale z perspektywy czasu uznawane są za świetne. Claudia Collao w swojej czteroczęściowej serii "Mroczne oblicze Hollywood" przygląda się kilku filmom cenionym dziś, ale ponoszącym kasową klęskę w momencie premiery lub zrealizowanym w formie zupełnie nieodpowiadającej wizji ich twórców. W trzeciej części poznajemy losy filmu "Kleopatra" Josepha L. Mankiewicza, najdroższej produkcji w dziejach kina, która doprowadziła do kłopotów finansowych wytwórni 20th Century Fox, mimo zdobycia czterech Oscarów i kilku nominacji do tej nagrody. Film zasłynął również z powodu gorącego romansu Elisbeth Taylor z Richardem Burtonem. Pozostałe odcinki to "Chciwość" Ericha von Stroheima, "Zdobywca" Dicka Powella i "Wrota niebios" Michaela Cimino. 23:25 JAZZ.PL - TIE BREAK Koncert, 78 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Antoni Ziut Gralak, Janusz Yanina Iwański, Marcin Pospieszalski, Mateusz Pospieszalski, Frank Parker Jr. Cykl "Jazz.pl", organizowany przez radiową Dwójkę, stanowi najbogatszą ofertę koncertową w Polsce skierowaną do miłośników muzyki jazzowej. W audycjach usłyszeć można legendarnych artystów, którzy pisali historię tego gatunku w Polsce, a także największe gwiazdy współczesnej sceny jazzowej i przedstawicieli młodego pokolenia jazzmanów będących u progu wielkiej kariery. Koncerty ukazują szerokie spektrum jazzu otwartego na wolną improwizację, elementy muzyki miejskiej, nawiązania do klasyki czy muzyki ludowej. W latach osiemdziesiątych grupa Tie Break odmieniła oblicze polskiej sceny muzycznej, a blisko czterdzieści lat później młodzi artyści wciąż zazdroszczą członkom tej formacji witalności w improwizacjach i scenicznej ekspresji. 01:00 LEKKIE OBYCZAJE - KOBIETA IDZIE NA WOJNĘ (KONA FER STR (AKA WOMAN AT WAR)) Komediodramat, 96 min, Francja/Ukraina/Islandia, 2018 Reżyseria: Benedikt Erlingsson Scenariusz: Benedikt Erlingsson, Olafur Egilsson Aktorzy: Halldora Geirharsdóttir, Johann Sigurarson, David Thor Jonsson, Magnus Trygvason Eliassen Komediodramat "Kobieta idzie na wojnę" został wysoko oceniony na wielu festiwalach filmowych na całym świecie. Tą wciągającą historią zainteresowała się sama Jodie Foster, która wykupiła prawa do amerykańskiego remake’u. Główny wątek koncentruje się wokół walki z systemem, prowadzonej przez zdeterminowaną bohaterkę filmu, Hallę. Ta pełna życia i radości mieszkanka niewielkiego miasteczka, jest tam dyrygentką lokalnego chóru. Nikt jeszcze nie poznał drugiego oblicza Halli. Superbohaterka, ukrywając się pod pseudonimem "Kobieta z Gór", właśnie wypowiada wojnę potężnemu koncernowi zagrażającemu islandzkiemu środowisku naturalnemu. I nie spocznie, dopóki nie dopnie swego. Branżowa prasa pisała o filmie, że jest to znakomita opowieść o buncie, w której bohaterka udowadnia, że jedna kobieta jest w stanie postawić na głowie cały świat rządzony przez mężczyzn. 02:50 KINO NOCNE - WSZYSTKO CO KOCHAM Film obyczajowy, 91 min, Polska, 2009 Reżyseria: Jacek Borcuch Scenariusz: Jacek Borcuch Zdjęcia: Michał Englert Muzyka: Daniel Bloom Aktorzy: Mateusz Kościukiewicz, Olga Frycz, Jakub Gierszał, Andrzej Chyra, Anna Radwan, Katarzyna Herman, Mateusz Banasiuk, Igor Obłoza, Marek Kalita, Zygmunt Malanowicz, Elzbieta Karkoszka, Brygida Turowska, Ewa Kolasińska - Szramel, Halina Skoczyńska, Grzegorz Gzyl Polskie Nagrody Filmowe Orzeł 2011 w kategorii: najlepszy scenariusz, odkrycie roku dla Mateusza Kościukiewicza oraz nagroda publiczności. Złota Kaczka ' 2011 przyznawana przez magazyn "Film" w kategorii: najlepszy polski film o miłości. Nagroda za scenografię dla Elwiry Pluty na FPFF w Gdyni w 2009 roku. Wyróżnienia na festiwalach w Brukseli, Setubal, Cottbus, Wrześni i in. Dramat "Wszystko, co kocham" został zgłoszony przez specjalną komisję jako polski kandydat do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny w 2011 r. Bohaterowie filmu to młodzi ludzie kończący szkołę średnią, którym przyszło żyć w burzliwych dla historii Polski czasach. Akcja rozgrywa się na polskim Wybrzeżu, gdzie na tle dyskretnie zarysowanych wątków o walczącej o wolność i demokrację Solidarności oraz przygotowaniach władz komunistycznych do wprowadzenia stanu wojennego, widz śledzi perypetie wkraczających w dorosłość szkolnych przyjaciół. Ich pierwsze fascynacje seksem, tęsknoty za prawdziwą miłością, pierwsze sercowe i rodzinne dramaty. Jeszcze niewiele wiedzą o życiu, nie mają doświadczenia w kontaktach z płcią odmienną, ale podążają swoimi drogami, próbują realizować marzenia, zapewnić sobie lepsze jutro. Niełatwo jest jednak dorastać w PRL - u, myśleć o normalnym życiu i przyszłości pod peerelowskimi rządami. Jest wiosna 1981 r. W nadmorskim miasteczku wraz z rodzicami i młodszym bratem Staszkiem mieszka Janek, syn oficera marynarki wojennej i pielęgniarki. Wraz z bratem i przyjacielem Kazikiem gra w zespole punkrockowym o nazwie WCK (Wszystko, co kocham), którego jest założycielem. Razem organizują próby, szykując się na festiwal w Koszalinie. Janek zakochuje się w szkolnej koleżance Basi, której ojciec jest działaczem Solidarności i uważa, że jego córka nie powinna zadawać się z synem "partyjniaka". Wygląda na to, że rodzące się między nimi uczucie jest z góry skazane na przegraną. Czy młodzi ludzie odnajdą więc w sobie tyle siły, by jednak nie wyrzec się zakazanej miłości? Tymczasem nadchodzi koniec roku. Przyjaciele oblewają na plaży to radosne wydarzenie. Basia wyjeżdża na wakacje do rodziny do Niemiec, a Janek już zaczyna tęsknić. Jego smutek po wyjeździe dziewczyny łagodzi nadejście długo oczekiwanego listu. Na wieść, że zespół WCK jednak zaśpiewa w Koszalinie, radość muzyków nie ma końca. Koszaliński występ na długo zapadnie w pamięci członków grupy i ich wielbicieli. Beztroskie młodzieńcze lata przyjaciół przerywają nagle dramatyczne wydarzenia z 13 grudnia 1981 r. W wystąpieniu telewizyjnym gen. Jaruzelski ogłasza, że Rada Państwa wprowadziła o północy stan wojenny na obszarze całego kraju. Związek Janka i Basi zostaje wystawiony na ciężką próbę. Ojca dziewczyny aresztują za "wywrotową" działalność, ojciec Janka jest teraz wielką szychą. Przepełniona żalem Basia nie chce już widywać się z chłopakiem. Janek nawiązuje przelotny romans ze starszą od siebie kobietą, sfrustrowaną i zaniedbywaną żoną ważnego komisarza Sokołowskiego. Kiedy mężczyzna domyśli się prawdy, będzie mścił się jeszcze bardziej. Choć komisarz odwoła występ zespołu na szkolnym balu, młodzi ludzie nie dadzą się zastraszyć i stłamsić. Zdobędą się na odwagę, by wykrzyczeć swój ból, nienawiść, wściekłość.