TVP Nauka Poniedziałek, 17.07.2023 06:00 PODRÓŻNIK - Z GALWAY DO DUBLINA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Jeszcze do niedawna Irlandia była tylko cichą przystanią na mapie Europy: obrosłą legendami zieloną wyspą z tajemniczymi zamczyskami i malowniczymi ruinami dawnych budowli. W zatokach wokół wyspy pełno było jachtów i rybackich kutrów, a na wzgórzach wznosiły się domy poetów, pisarzy, malarzy i filmowców. Była krajem romantycznych tęsknot, dla Polaków niemal niedostępnym. Dziś Irlandia jest także drugim domem dla wielu mieszkańców naszego kraju. W Dublinie czy Galway słychać na ulicach polską mowę, wydaje się tam polskie gazety, można posłuchać polskich audycji w radiu. Doniesienia z tego kraju często goszczą także na antenach różnych stacji telewizyjnych. Robi się tam reportaże, pokazuje pracujących Polaków. W "Podróżniku" odwiedzimy jednak tę dawną Irlandię - kraj poetów i pisarzy: W. B. Yeatsa, Jamesa Joyce'a. Ich śladem odbędziemy podróż w poprzek wyspy: od Galway, uroczego miasteczka nad Atlantykiem, do Dublina. Po drodze nauczymy się jeździć konno, poznamy historię największych słabości Irlandczyków, zakamarki różnych miast, domy i pałace, uniwersytety i szkoły. Ale także irlandzkie klimaty i tamtejsze społeczeństwo, jego przyzwyczajenia i gusty. Zobaczymy bogactwo i różne skrajności. Będzie to również podróż w krainę celtyckiej muzyki i średniowiecznych legend. Taką Irlandię do dziś najbardziej sobie cenią wszyscy, którzy kochają podróże. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:30 PODRÓŻNIK - SZKOŁA TAŃCA W ANDALUZJI Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Andaluzja jest największą i najbogatszą w turystyczne atrakcje prowincją hiszpańską. Rozciąga się od Morza Śródziemnego po Gibraltar i granicę z Portugalią. Jej sercem jest Granada, ale klimaty tej niezwykłej krainy można poczuć w Sewilli, Kadyksie, Maladze i w wielu innych miejscach. Andaluzja swoje urocze klimaty zawdzięcza tradycji arabskiej, cygańskiej, wreszcie kastylijskiej. Jest mieszanką różnych kultur, poetyki, sztuki. W "Podróżniku" zajrzymy do trzech miast wschodniej Andaluzji: Granady, Antequery i Malagi. Mają architekturę pochodzącą z czasów Maurów. Można się tam ścigać w zachwytach nad urokami Alhambry, czy zamku w Maladze. Jedno jest pewne: dopiero wizyta na wzgórzach Sacromonte, gdzie króluje flamenco, pozwala na prawdziwe smakowanie Andaluzji. Będziemy z wizytą w jednej ze szkół tańca flamenco oraz nauczymy się przyrządzać tapas, czyli smakowite andaluzyjskie przystawki, z których słynie Granada. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /97/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /98/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:00 OPERACJA ZDROWIE - WOLNY ODDECH Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Oddychając wprowadzamy do płuc ok. 8 litrów powietrza na minutę. Oddychanie jest niezbędne do życia, a jednocześnie paradoksalnie nam szkodzi. Wraz z powietrzem wprowadzamy do organizmu toksyczne związki ze smogu, zanieczyszczonego powietrza, a palacze czynni i bierni - z dymu tytoniowego. Osoby mieszkające przy dużych skrzyżowaniach 30 razy bardziej narażone są na nowotwory złośliwe i na choroby układu oddechowego. Brudne powietrze ma wpływ na alergie, które są najszybciej rozwijającą się grupą chorób na świecie. W programie pokażemy diagnostykę tych schorzeń i powiemy o metodach leczenia. 08:15 POLACY ŚWIATU - MIECZYSŁAW WOLFKE Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 29 DROHICZYN Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Magdalena Felis Zdjęcia: Grzegorz Liwiński, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Drohiczyn - malownicze miasto nad Bugiem. Początki jego historii mogą sięgać bardzo odległych czasów. Pewne jest to, że w XI wieku stał już gród z ważną komorą celną nad Bugiem, którym spławiano towary z Rusi Kijowskiej. Dziś Drohiczyn to historyczna stolica Podlasia, miasto egzotyczne w swojej wielokulturowości i jednocześnie kameralnie swojskie, kojące. Nierozerwalnie złączone z biegiem rzeki i polską historią. Można tu zwiedzić m.in. Muzeum Diecezjalne w budynku dawnego klasztoru franciszkanów, jedyne w Polsce Muzeum Kajakarstwa oraz szereg bunkrów i umocnień zbudowanych wzdłuż rosyjsko-niemieckiej granicy, wytyczonej na podstawie traktatu Ribbentrop-Mołotow. Drohiczyn to małe miasto z wielką historią. 09:00 TAJEMNICE PIRAMID - GROBOWIEC TAJEMNIC /2/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 10:00 RAPORT NAUKOWY - /41/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 10:30 ASTRONARIUM - 19/22 (150) - SWOBODNE CZARNE DZIURY Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski, Agnieszka Słowikowska Prowadzący: Bogumił Radajewski Jak zobaczyć niewidzialne? To dylemat naukowców zajmujących się poszukiwaniem czarnych dziur. W tym programie pokażemy nowe odkrycie, które pozwala dostrzec te niewidoczne obiekty. I zastanowimy się, jakie może być jego znaczenie dla naszej wiedzy o Wszechświecie. 11:00 PODRÓŻNIK - Z GALWAY DO DUBLINA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Jeszcze do niedawna Irlandia była tylko cichą przystanią na mapie Europy: obrosłą legendami zieloną wyspą z tajemniczymi zamczyskami i malowniczymi ruinami dawnych budowli. W zatokach wokół wyspy pełno było jachtów i rybackich kutrów, a na wzgórzach wznosiły się domy poetów, pisarzy, malarzy i filmowców. Była krajem romantycznych tęsknot, dla Polaków niemal niedostępnym. Dziś Irlandia jest także drugim domem dla wielu mieszkańców naszego kraju. W Dublinie czy Galway słychać na ulicach polską mowę, wydaje się tam polskie gazety, można posłuchać polskich audycji w radiu. Doniesienia z tego kraju często goszczą także na antenach różnych stacji telewizyjnych. Robi się tam reportaże, pokazuje pracujących Polaków. W "Podróżniku" odwiedzimy jednak tę dawną Irlandię - kraj poetów i pisarzy: W. B. Yeatsa, Jamesa Joyce'a. Ich śladem odbędziemy podróż w poprzek wyspy: od Galway, uroczego miasteczka nad Atlantykiem, do Dublina. Po drodze nauczymy się jeździć konno, poznamy historię największych słabości Irlandczyków, zakamarki różnych miast, domy i pałace, uniwersytety i szkoły. Ale także irlandzkie klimaty i tamtejsze społeczeństwo, jego przyzwyczajenia i gusty. Zobaczymy bogactwo i różne skrajności. Będzie to również podróż w krainę celtyckiej muzyki i średniowiecznych legend. Taką Irlandię do dziś najbardziej sobie cenią wszyscy, którzy kochają podróże. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:30 PODRÓŻNIK - SZKOŁA TAŃCA W ANDALUZJI Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Andaluzja jest największą i najbogatszą w turystyczne atrakcje prowincją hiszpańską. Rozciąga się od Morza Śródziemnego po Gibraltar i granicę z Portugalią. Jej sercem jest Granada, ale klimaty tej niezwykłej krainy można poczuć w Sewilli, Kadyksie, Maladze i w wielu innych miejscach. Andaluzja swoje urocze klimaty zawdzięcza tradycji arabskiej, cygańskiej, wreszcie kastylijskiej. Jest mieszanką różnych kultur, poetyki, sztuki. W "Podróżniku" zajrzymy do trzech miast wschodniej Andaluzji: Granady, Antequery i Malagi. Mają architekturę pochodzącą z czasów Maurów. Można się tam ścigać w zachwytach nad urokami Alhambry, czy zamku w Maladze. Jedno jest pewne: dopiero wizyta na wzgórzach Sacromonte, gdzie króluje flamenco, pozwala na prawdziwe smakowanie Andaluzji. Będziemy z wizytą w jednej ze szkół tańca flamenco oraz nauczymy się przyrządzać tapas, czyli smakowite andaluzyjskie przystawki, z których słynie Granada. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /97/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /98/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 OPERACJA ZDROWIE - WOLNY ODDECH Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Oddychając wprowadzamy do płuc ok. 8 litrów powietrza na minutę. Oddychanie jest niezbędne do życia, a jednocześnie paradoksalnie nam szkodzi. Wraz z powietrzem wprowadzamy do organizmu toksyczne związki ze smogu, zanieczyszczonego powietrza, a palacze czynni i bierni - z dymu tytoniowego. Osoby mieszkające przy dużych skrzyżowaniach 30 razy bardziej narażone są na nowotwory złośliwe i na choroby układu oddechowego. Brudne powietrze ma wpływ na alergie, które są najszybciej rozwijającą się grupą chorób na świecie. W programie pokażemy diagnostykę tych schorzeń i powiemy o metodach leczenia. 13:20 POLACY ŚWIATU - MIECZYSŁAW WOLFKE Magazyn, 5 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 29 DROHICZYN Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Natalia Kostenko Scenariusz: Magdalena Felis Zdjęcia: Grzegorz Liwiński, Jacek Banach Prowadzący: Tomasz Bednarek Tomasz Bednarek odwiedza Drohiczyn - malownicze miasto nad Bugiem. Początki jego historii mogą sięgać bardzo odległych czasów. Pewne jest to, że w XI wieku stał już gród z ważną komorą celną nad Bugiem, którym spławiano towary z Rusi Kijowskiej. Dziś Drohiczyn to historyczna stolica Podlasia, miasto egzotyczne w swojej wielokulturowości i jednocześnie kameralnie swojskie, kojące. Nierozerwalnie złączone z biegiem rzeki i polską historią. Można tu zwiedzić m.in. Muzeum Diecezjalne w budynku dawnego klasztoru franciszkanów, jedyne w Polsce Muzeum Kajakarstwa oraz szereg bunkrów i umocnień zbudowanych wzdłuż rosyjsko-niemieckiej granicy, wytyczonej na podstawie traktatu Ribbentrop-Mołotow. Drohiczyn to małe miasto z wielką historią. 14:00 TAJEMNICE PIRAMID - GROBOWIEC TAJEMNIC /2/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 15:00 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 6 AMERYKA PÓŁNOCNA (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Podróżujemy po całym świecie, aby spotkać naukowców, którzy prowadzą najnowocześniejsze badania nad najbardziej charakterystycznymi miejscami dla wydarzeń geologicznych. Dzięki naukowcom oraz ich pracy odkrywamy miejsca w nowym świetle, krajobrazy, które często widzimy, ale rzadko przyglądamy się im z bliska. Ustalamy również kluczowe momenty dla życia w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia naziemnego, dinozaurów i człowieka. 16:00 RAPORT NAUKOWY - /41/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 16:30 ASTRONARIUM - 19/22 (150) - SWOBODNE CZARNE DZIURY Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski, Agnieszka Słowikowska Prowadzący: Bogumił Radajewski Jak zobaczyć niewidzialne? To dylemat naukowców zajmujących się poszukiwaniem czarnych dziur. W tym programie pokażemy nowe odkrycie, które pozwala dostrzec te niewidoczne obiekty. I zastanowimy się, jakie może być jego znaczenie dla naszej wiedzy o Wszechświecie. 17:00 PODRÓŻNIK - BISKAJA DROGA PÓŁNOCNA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Droga północna to trasa do Santiago de Compostela, grobu świętego Jakuba. Nie należy ona do znanych i uczęszczanych. Ale w średniowieczu czy w czasach renesansu należała do równie popularnych, co tzw. droga francuska. Ta ostatnia opisywana była przez wielkich pisarzy, a uczęszczana od stuleci przez królów i papieży. Szerokiej publiczności znana jest także z książki Paulo Coelho "Pielgrzym". Droga północna przebiega przez Kraj Basków i dalej przez Asturię i La Corunę do Santiago. W Kraju Basków zatrzymamy się w San Sebastian, gdzie według statystyk przypada najwięcej restauracji na 1 km2, ponadto w Bilbao, gdzie filmowaliśmy słynny most Biskajski, oraz w sanktuarium Ignacego Loyoli, twórcy zakonu jezuitów. Biskaja to nazwa obszaru obejmującego Kraj Basków. Stolicą regionu jest Vitoria-Gasteiz, miasto słynące z katedr, banków i solidnej architektury. Niedaleko jest Guernica, miasteczko, w którym siedzibę miał Parlament Baskijski, w swoim czasie proklamujący niepodległość kraju. Generał Franco srodze się zemścił na mieszkańcach. Bombardowanie miasta w czasie wojny domowej przeszło do historii i wstrząsnęło światową opinią publiczną. W programie porady i wskazówki dla odwiedzających Kraj Basków i udających się z pielgrzymką do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:30 PODRÓŻNIK - DROGA DO INDII Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Program rozpoczyna się w Sagres w Portugalii, w szkole żeglarzy założonej przed wiekami. Henryk Żeglarz marzył o odkrywaniu nowych lądów, nowych mórz, o chwale i potędze Portugalii. Założył więc szkołę. Jednym z jej adeptów był Vasco da Gama. To on stał się tym, który uparcie dążył do przetarcia szlaku do Indii. Jego wyprawa wiodła wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki na sam jej kraniec. Był tym, który odkrył Natal, wybrzeże Mozambiku, Mombasę i Malindi, wreszcie Indie i Cejlon. Sprowadził do Portugalii bogactwo za sprawą przypraw. Zawiózł do Indii też ostrą paprykę, którą odkryto w Ameryce. Zmieniła ona zwyczaje kulinarne w tym kraju, a także w całej Azji i Indochinach. Mało już kto pamięta, że stało się to za sprawą Vasco da Gamy. W "Podróżniku" naszą wyprawę zaczniemy również w Sagres, aby śladami Vasco da Gamy najpierw dotrzeć do Belem, a potem przez Afrykę Południową i Kenię - do serca portugalskich Indii, czyli Goa. Tam będziemy zwiedzać stare kościoły i pamiątki po świętym Ksawerym. Na koniec zatrzymamy się w Delhi, stolicy kraju, ciesząc oczy pięknem architektury miasta. W programie mnóstwo informacji i porad dla tych, którzy zwiedzanie i odkrywanie świata, w ślad za fascynującą historią, przedkładają nad leniwe wakacje w kurortach i na znanych z folderów biur podróży plażach. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /99/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /100/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /12/ NOWOTWORY Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Nowotwór. Dla wielu samo wypowiedzenie tego słowa jest wyjątkowo trudne. Tymczasem jest to jedna z chorób, którą - przy dzisiejszych możliwościach medycyny - można wyleczyć. Tym łatwiej i skuteczniej, im szybciej zauważymy pierwsze objawy choroby. Na jakie nowotwory złośliwe najczęściej chorują Polacy? Co powinno nas zaniepokoić? Jak poradzić sobie z "rakiem" i co jest kluczowe w procesie leczenia? Zapraszamy na kolejny odcinek programu "Zacznij od zdrowia". 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 30 MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH POLIN Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi świat, którego już prawie nie ma, bo bezlitośnie porwał go wiatr XX - wiecznej historii. Poznamy tysiącletnie dzieje narodu niezwykle silnie związanego z Polską. Odkryjemy bogactwo jego kultury, sztuki i religii na przestrzeni wieków. A to wszystko dzięki niezwykłemu miejscu - Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, w którym nowoczesna, multimedialna wystawa ożywia dawne sztetle i nieistniejące synagogi. POLIN otwarto w 2013 roku. Stanęło ono w centrum Muranowa, dzielnicy, która jak Feniks z popiołów odrodziła się na gruzach warszawskiego getta. Wcześniej była tu Dzielnica Północna, największe skupisko społeczności żydowskiej w Polsce, a drugie na świecie po Nowym Jorku. 20:00 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KSIĘŻYCOWA GORĄCZKA (COSMIC FRONT: MOON RUSH - THE DAWNING AGE OF LUNAR COLONIZATION) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Dzięki odkryciu ogromnych rezerw wody i minerałów opuszczony niegdyś Księżyc szybko staje się nową granicą. Stany Zjednoczone, ze swoją historią umieszczania ludzi na Księżycu od czasu misji Apollo, a także Chiny i Indie weszły do walki o dalszą eksplorację załogową. Europa opublikowała koncepcję księżycowej wioski. Co przyniesie ta nowa gorączka Księżyca? Najnowsze dzieje eksploracji Księżyca i co może ona oznaczać dla naszej przyszłości. 21:00 SEKRETY FIZYKI KWANTOWEJ - /1/ (THE SECRETS OF QUANTUM PHYSICS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2014 Profesor Jim Al - Khalili śledzi historię prawdopodobnie najważniejszej, a jednocześnie wprawiającej w zakłopotanie teorii naukowej: fizyki kwantowej. Historia fizyki kwantowej zaczyna się na początku XX wieku, kiedy naukowcy starają się lepiej zrozumieć, jak działają żarówki. To proste pytanie wkrótce zaprowadziło naukowców w głąb ukrytych mechanizmów działania materii, w subatomowe elementy budulcowe otaczającego nas świata. Odkryli tu zjawiska niepodobne do żadnych wcześniej napotkanych - sferę, w której rzeczy mogą być w wielu miejscach naraz, gdzie rzeczywistość wydaje się istnieć naprawdę tylko wtedy, gdy ją obserwujemy. Profesor Al - Khalili stawia pytanie: czy rzeczywistość naprawdę istnieje, czy też przywołujemy ją do istnienia poprzez akt obserwacji? Przyjrzymy się także, w jaki sposób rośliny i drzewa wychwytują światło słoneczne podczas procesu fotosyntezy, przestrzegając najsłynniejszego prawa fizyki kwantowej - zasady nieoznaczoności. Czy mechanika kwantowa może wyjaśnić największą tajemnicę biologii - ewolucję? 22:05 RAPORT NAUKOWY - /41/ 23 min, Polska, 2023 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 22:35 ASTRONARIUM - 19/22 (150) - SWOBODNE CZARNE DZIURY Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski, Agnieszka Słowikowska Prowadzący: Bogumił Radajewski Jak zobaczyć niewidzialne? To dylemat naukowców zajmujących się poszukiwaniem czarnych dziur. W tym programie pokażemy nowe odkrycie, które pozwala dostrzec te niewidoczne obiekty. I zastanowimy się, jakie może być jego znaczenie dla naszej wiedzy o Wszechświecie. 23:05 PODRÓŻNIK - BISKAJA DROGA PÓŁNOCNA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Droga północna to trasa do Santiago de Compostela, grobu świętego Jakuba. Nie należy ona do znanych i uczęszczanych. Ale w średniowieczu czy w czasach renesansu należała do równie popularnych, co tzw. droga francuska. Ta ostatnia opisywana była przez wielkich pisarzy, a uczęszczana od stuleci przez królów i papieży. Szerokiej publiczności znana jest także z książki Paulo Coelho "Pielgrzym". Droga północna przebiega przez Kraj Basków i dalej przez Asturię i La Corunę do Santiago. W Kraju Basków zatrzymamy się w San Sebastian, gdzie według statystyk przypada najwięcej restauracji na 1 km2, ponadto w Bilbao, gdzie filmowaliśmy słynny most Biskajski, oraz w sanktuarium Ignacego Loyoli, twórcy zakonu jezuitów. Biskaja to nazwa obszaru obejmującego Kraj Basków. Stolicą regionu jest Vitoria-Gasteiz, miasto słynące z katedr, banków i solidnej architektury. Niedaleko jest Guernica, miasteczko, w którym siedzibę miał Parlament Baskijski, w swoim czasie proklamujący niepodległość kraju. Generał Franco srodze się zemścił na mieszkańcach. Bombardowanie miasta w czasie wojny domowej przeszło do historii i wstrząsnęło światową opinią publiczną. W programie porady i wskazówki dla odwiedzających Kraj Basków i udających się z pielgrzymką do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 23:40 PODRÓŻNIK - DROGA DO INDII Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Program rozpoczyna się w Sagres w Portugalii, w szkole żeglarzy założonej przed wiekami. Henryk Żeglarz marzył o odkrywaniu nowych lądów, nowych mórz, o chwale i potędze Portugalii. Założył więc szkołę. Jednym z jej adeptów był Vasco da Gama. To on stał się tym, który uparcie dążył do przetarcia szlaku do Indii. Jego wyprawa wiodła wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki na sam jej kraniec. Był tym, który odkrył Natal, wybrzeże Mozambiku, Mombasę i Malindi, wreszcie Indie i Cejlon. Sprowadził do Portugalii bogactwo za sprawą przypraw. Zawiózł do Indii też ostrą paprykę, którą odkryto w Ameryce. Zmieniła ona zwyczaje kulinarne w tym kraju, a także w całej Azji i Indochinach. Mało już kto pamięta, że stało się to za sprawą Vasco da Gamy. W "Podróżniku" naszą wyprawę zaczniemy również w Sagres, aby śladami Vasco da Gamy najpierw dotrzeć do Belem, a potem przez Afrykę Południową i Kenię - do serca portugalskich Indii, czyli Goa. Tam będziemy zwiedzać stare kościoły i pamiątki po świętym Ksawerym. Na koniec zatrzymamy się w Delhi, stolicy kraju, ciesząc oczy pięknem architektury miasta. W programie mnóstwo informacji i porad dla tych, którzy zwiedzanie i odkrywanie świata, w ślad za fascynującą historią, przedkładają nad leniwe wakacje w kurortach i na znanych z folderów biur podróży plażach. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 00:10 CZY WIESZ, ŻE? - /99/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:40 CZY WIESZ, ŻE? - /100/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:10 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /12/ NOWOTWORY Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Nowotwór. Dla wielu samo wypowiedzenie tego słowa jest wyjątkowo trudne. Tymczasem jest to jedna z chorób, którą - przy dzisiejszych możliwościach medycyny - można wyleczyć. Tym łatwiej i skuteczniej, im szybciej zauważymy pierwsze objawy choroby. Na jakie nowotwory złośliwe najczęściej chorują Polacy? Co powinno nas zaniepokoić? Jak poradzić sobie z "rakiem" i co jest kluczowe w procesie leczenia? Zapraszamy na kolejny odcinek programu "Zacznij od zdrowia". 01:40 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 30 MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH POLIN Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi świat, którego już prawie nie ma, bo bezlitośnie porwał go wiatr XX - wiecznej historii. Poznamy tysiącletnie dzieje narodu niezwykle silnie związanego z Polską. Odkryjemy bogactwo jego kultury, sztuki i religii na przestrzeni wieków. A to wszystko dzięki niezwykłemu miejscu - Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, w którym nowoczesna, multimedialna wystawa ożywia dawne sztetle i nieistniejące synagogi. POLIN otwarto w 2013 roku. Stanęło ono w centrum Muranowa, dzielnicy, która jak Feniks z popiołów odrodziła się na gruzach warszawskiego getta. Wcześniej była tu Dzielnica Północna, największe skupisko społeczności żydowskiej w Polsce, a drugie na świecie po Nowym Jorku. 02:05 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KSIĘŻYCOWA GORĄCZKA (COSMIC FRONT: MOON RUSH - THE DAWNING AGE OF LUNAR COLONIZATION) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Dzięki odkryciu ogromnych rezerw wody i minerałów opuszczony niegdyś Księżyc szybko staje się nową granicą. Stany Zjednoczone, ze swoją historią umieszczania ludzi na Księżycu od czasu misji Apollo, a także Chiny i Indie weszły do walki o dalszą eksplorację załogową. Europa opublikowała koncepcję księżycowej wioski. Co przyniesie ta nowa gorączka Księżyca? Najnowsze dzieje eksploracji Księżyca i co może ona oznaczać dla naszej przyszłości.