TVP Nauka Wtorek, 18.07.2023 06:00 PODRÓŻNIK - BISKAJA DROGA PÓŁNOCNA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Droga północna to trasa do Santiago de Compostela, grobu świętego Jakuba. Nie należy ona do znanych i uczęszczanych. Ale w średniowieczu czy w czasach renesansu należała do równie popularnych, co tzw. droga francuska. Ta ostatnia opisywana była przez wielkich pisarzy, a uczęszczana od stuleci przez królów i papieży. Szerokiej publiczności znana jest także z książki Paulo Coelho "Pielgrzym". Droga północna przebiega przez Kraj Basków i dalej przez Asturię i La Corunę do Santiago. W Kraju Basków zatrzymamy się w San Sebastian, gdzie według statystyk przypada najwięcej restauracji na 1 km2, ponadto w Bilbao, gdzie filmowaliśmy słynny most Biskajski, oraz w sanktuarium Ignacego Loyoli, twórcy zakonu jezuitów. Biskaja to nazwa obszaru obejmującego Kraj Basków. Stolicą regionu jest Vitoria-Gasteiz, miasto słynące z katedr, banków i solidnej architektury. Niedaleko jest Guernica, miasteczko, w którym siedzibę miał Parlament Baskijski, w swoim czasie proklamujący niepodległość kraju. Generał Franco srodze się zemścił na mieszkańcach. Bombardowanie miasta w czasie wojny domowej przeszło do historii i wstrząsnęło światową opinią publiczną. W programie porady i wskazówki dla odwiedzających Kraj Basków i udających się z pielgrzymką do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:30 PODRÓŻNIK - DROGA DO INDII Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Program rozpoczyna się w Sagres w Portugalii, w szkole żeglarzy założonej przed wiekami. Henryk Żeglarz marzył o odkrywaniu nowych lądów, nowych mórz, o chwale i potędze Portugalii. Założył więc szkołę. Jednym z jej adeptów był Vasco da Gama. To on stał się tym, który uparcie dążył do przetarcia szlaku do Indii. Jego wyprawa wiodła wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki na sam jej kraniec. Był tym, który odkrył Natal, wybrzeże Mozambiku, Mombasę i Malindi, wreszcie Indie i Cejlon. Sprowadził do Portugalii bogactwo za sprawą przypraw. Zawiózł do Indii też ostrą paprykę, którą odkryto w Ameryce. Zmieniła ona zwyczaje kulinarne w tym kraju, a także w całej Azji i Indochinach. Mało już kto pamięta, że stało się to za sprawą Vasco da Gamy. W "Podróżniku" naszą wyprawę zaczniemy również w Sagres, aby śladami Vasco da Gamy najpierw dotrzeć do Belem, a potem przez Afrykę Południową i Kenię - do serca portugalskich Indii, czyli Goa. Tam będziemy zwiedzać stare kościoły i pamiątki po świętym Ksawerym. Na koniec zatrzymamy się w Delhi, stolicy kraju, ciesząc oczy pięknem architektury miasta. W programie mnóstwo informacji i porad dla tych, którzy zwiedzanie i odkrywanie świata, w ślad za fascynującą historią, przedkładają nad leniwe wakacje w kurortach i na znanych z folderów biur podróży plażach. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /99/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /100/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /12/ NOWOTWORY Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Nowotwór. Dla wielu samo wypowiedzenie tego słowa jest wyjątkowo trudne. Tymczasem jest to jedna z chorób, którą - przy dzisiejszych możliwościach medycyny - można wyleczyć. Tym łatwiej i skuteczniej, im szybciej zauważymy pierwsze objawy choroby. Na jakie nowotwory złośliwe najczęściej chorują Polacy? Co powinno nas zaniepokoić? Jak poradzić sobie z "rakiem" i co jest kluczowe w procesie leczenia? Zapraszamy na kolejny odcinek programu "Zacznij od zdrowia". 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 30 MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH POLIN Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi świat, którego już prawie nie ma, bo bezlitośnie porwał go wiatr XX - wiecznej historii. Poznamy tysiącletnie dzieje narodu niezwykle silnie związanego z Polską. Odkryjemy bogactwo jego kultury, sztuki i religii na przestrzeni wieków. A to wszystko dzięki niezwykłemu miejscu - Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, w którym nowoczesna, multimedialna wystawa ożywia dawne sztetle i nieistniejące synagogi. POLIN otwarto w 2013 roku. Stanęło ono w centrum Muranowa, dzielnicy, która jak Feniks z popiołów odrodziła się na gruzach warszawskiego getta. Wcześniej była tu Dzielnica Północna, największe skupisko społeczności żydowskiej w Polsce, a drugie na świecie po Nowym Jorku. 09:00 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KSIĘŻYCOWA GORĄCZKA (COSMIC FRONT: MOON RUSH - THE DAWNING AGE OF LUNAR COLONIZATION) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Dzięki odkryciu ogromnych rezerw wody i minerałów opuszczony niegdyś Księżyc szybko staje się nową granicą. Stany Zjednoczone, ze swoją historią umieszczania ludzi na Księżycu od czasu misji Apollo, a także Chiny i Indie weszły do walki o dalszą eksplorację załogową. Europa opublikowała koncepcję księżycowej wioski. Co przyniesie ta nowa gorączka Księżyca? Najnowsze dzieje eksploracji Księżyca i co może ona oznaczać dla naszej przyszłości. 10:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O NORNICY: NIEZWYCZAJNA ZAŻYŁOŚĆ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Michał Górczyński, Barbara Witkowska, Polska Orkiestra Radiowa, Orkiestra Marka Wrońskiego W tym odcinku opowieść o nornicy. Osaczoną przez drapieżnika nornicę ratuje osobliwy człowiek. Przeniesiona do jego leśnej kryjówki rodzi młode tuż pod bokiem opiekuna. Razem z dziećmi cieszy się bezpieczeństwem, nie obawiając się nieustających ataków drapieżników. Niestety, ta nienaturalna zażyłość z człowiekiem obraca się przeciwko niej. 11:00 PODRÓŻNIK - BISKAJA DROGA PÓŁNOCNA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Droga północna to trasa do Santiago de Compostela, grobu świętego Jakuba. Nie należy ona do znanych i uczęszczanych. Ale w średniowieczu czy w czasach renesansu należała do równie popularnych, co tzw. droga francuska. Ta ostatnia opisywana była przez wielkich pisarzy, a uczęszczana od stuleci przez królów i papieży. Szerokiej publiczności znana jest także z książki Paulo Coelho "Pielgrzym". Droga północna przebiega przez Kraj Basków i dalej przez Asturię i La Corunę do Santiago. W Kraju Basków zatrzymamy się w San Sebastian, gdzie według statystyk przypada najwięcej restauracji na 1 km2, ponadto w Bilbao, gdzie filmowaliśmy słynny most Biskajski, oraz w sanktuarium Ignacego Loyoli, twórcy zakonu jezuitów. Biskaja to nazwa obszaru obejmującego Kraj Basków. Stolicą regionu jest Vitoria-Gasteiz, miasto słynące z katedr, banków i solidnej architektury. Niedaleko jest Guernica, miasteczko, w którym siedzibę miał Parlament Baskijski, w swoim czasie proklamujący niepodległość kraju. Generał Franco srodze się zemścił na mieszkańcach. Bombardowanie miasta w czasie wojny domowej przeszło do historii i wstrząsnęło światową opinią publiczną. W programie porady i wskazówki dla odwiedzających Kraj Basków i udających się z pielgrzymką do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:30 PODRÓŻNIK - DROGA DO INDII Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Program rozpoczyna się w Sagres w Portugalii, w szkole żeglarzy założonej przed wiekami. Henryk Żeglarz marzył o odkrywaniu nowych lądów, nowych mórz, o chwale i potędze Portugalii. Założył więc szkołę. Jednym z jej adeptów był Vasco da Gama. To on stał się tym, który uparcie dążył do przetarcia szlaku do Indii. Jego wyprawa wiodła wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki na sam jej kraniec. Był tym, który odkrył Natal, wybrzeże Mozambiku, Mombasę i Malindi, wreszcie Indie i Cejlon. Sprowadził do Portugalii bogactwo za sprawą przypraw. Zawiózł do Indii też ostrą paprykę, którą odkryto w Ameryce. Zmieniła ona zwyczaje kulinarne w tym kraju, a także w całej Azji i Indochinach. Mało już kto pamięta, że stało się to za sprawą Vasco da Gamy. W "Podróżniku" naszą wyprawę zaczniemy również w Sagres, aby śladami Vasco da Gamy najpierw dotrzeć do Belem, a potem przez Afrykę Południową i Kenię - do serca portugalskich Indii, czyli Goa. Tam będziemy zwiedzać stare kościoły i pamiątki po świętym Ksawerym. Na koniec zatrzymamy się w Delhi, stolicy kraju, ciesząc oczy pięknem architektury miasta. W programie mnóstwo informacji i porad dla tych, którzy zwiedzanie i odkrywanie świata, w ślad za fascynującą historią, przedkładają nad leniwe wakacje w kurortach i na znanych z folderów biur podróży plażach. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /99/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /100/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /12/ NOWOTWORY Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Nowotwór. Dla wielu samo wypowiedzenie tego słowa jest wyjątkowo trudne. Tymczasem jest to jedna z chorób, którą - przy dzisiejszych możliwościach medycyny - można wyleczyć. Tym łatwiej i skuteczniej, im szybciej zauważymy pierwsze objawy choroby. Na jakie nowotwory złośliwe najczęściej chorują Polacy? Co powinno nas zaniepokoić? Jak poradzić sobie z "rakiem" i co jest kluczowe w procesie leczenia? Zapraszamy na kolejny odcinek programu "Zacznij od zdrowia". 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 30 MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH POLIN Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi świat, którego już prawie nie ma, bo bezlitośnie porwał go wiatr XX - wiecznej historii. Poznamy tysiącletnie dzieje narodu niezwykle silnie związanego z Polską. Odkryjemy bogactwo jego kultury, sztuki i religii na przestrzeni wieków. A to wszystko dzięki niezwykłemu miejscu - Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, w którym nowoczesna, multimedialna wystawa ożywia dawne sztetle i nieistniejące synagogi. POLIN otwarto w 2013 roku. Stanęło ono w centrum Muranowa, dzielnicy, która jak Feniks z popiołów odrodziła się na gruzach warszawskiego getta. Wcześniej była tu Dzielnica Północna, największe skupisko społeczności żydowskiej w Polsce, a drugie na świecie po Nowym Jorku. 14:00 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KSIĘŻYCOWA GORĄCZKA (COSMIC FRONT: MOON RUSH - THE DAWNING AGE OF LUNAR COLONIZATION) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Dzięki odkryciu ogromnych rezerw wody i minerałów opuszczony niegdyś Księżyc szybko staje się nową granicą. Stany Zjednoczone, ze swoją historią umieszczania ludzi na Księżycu od czasu misji Apollo, a także Chiny i Indie weszły do walki o dalszą eksplorację załogową. Europa opublikowała koncepcję księżycowej wioski. Co przyniesie ta nowa gorączka Księżyca? Najnowsze dzieje eksploracji Księżyca i co może ona oznaczać dla naszej przyszłości. 15:00 SEKRETY FIZYKI KWANTOWEJ - /1/ (THE SECRETS OF QUANTUM PHYSICS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2014 Profesor Jim Al - Khalili śledzi historię prawdopodobnie najważniejszej, a jednocześnie wprawiającej w zakłopotanie teorii naukowej: fizyki kwantowej. Historia fizyki kwantowej zaczyna się na początku XX wieku, kiedy naukowcy starają się lepiej zrozumieć, jak działają żarówki. To proste pytanie wkrótce zaprowadziło naukowców w głąb ukrytych mechanizmów działania materii, w subatomowe elementy budulcowe otaczającego nas świata. Odkryli tu zjawiska niepodobne do żadnych wcześniej napotkanych - sferę, w której rzeczy mogą być w wielu miejscach naraz, gdzie rzeczywistość wydaje się istnieć naprawdę tylko wtedy, gdy ją obserwujemy. Profesor Al - Khalili stawia pytanie: czy rzeczywistość naprawdę istnieje, czy też przywołujemy ją do istnienia poprzez akt obserwacji? Przyjrzymy się także, w jaki sposób rośliny i drzewa wychwytują światło słoneczne podczas procesu fotosyntezy, przestrzegając najsłynniejszego prawa fizyki kwantowej - zasady nieoznaczoności. Czy mechanika kwantowa może wyjaśnić największą tajemnicę biologii - ewolucję? 16:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O NORNICY: NIEZWYCZAJNA ZAŻYŁOŚĆ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Michał Górczyński, Barbara Witkowska, Polska Orkiestra Radiowa, Orkiestra Marka Wrońskiego W tym odcinku opowieść o nornicy. Osaczoną przez drapieżnika nornicę ratuje osobliwy człowiek. Przeniesiona do jego leśnej kryjówki rodzi młode tuż pod bokiem opiekuna. Razem z dziećmi cieszy się bezpieczeństwem, nie obawiając się nieustających ataków drapieżników. Niestety, ta nienaturalna zażyłość z człowiekiem obraca się przeciwko niej. 17:00 PODRÓŻNIK - WASINI Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Wasini to mała, koralowa wyspa u wybrzeży Kenii. Leży niecałą godzinę drogi żaglowym statkiem, zwanym "dhow". Uchodzi za sporą atrakcję turystyczną, choć nie należy do tłumnie odwiedzanych. Od wieków na mapie żeglarzy zaznaczona jako przystań. Arabowie z Omanu założyli tu osadę. Potem kwitła tu kultura suahili. Z dawnych wieków pochodzi cmentarzysko, które porosłe trawą zostało zapomniane przez obecnych mieszkańców. Nikt już nie pamięta, co kryją opuszczone groby. Napisy zostały zatarte. Może leżą tu handlarze niewolników, kupcy albo też możni z tamtej epoki? Groby bowiem noszą ślady bogatych ornamentów, musiały więc należeć do majętnych właścicieli. Na Wasini jest też skromna przystań z restauracją serwującą kraby i pieczoną rybę. Właściciele sponsorują lokalny szpital i szkołę, w zamian mają od władz zgodę na połów morskich przysmaków. Wasini otacza bowiem rafa koralowa, obowiązują tu więc surowe reguły Parku Narodowego. Turyści chcący podziwiać podmorskie krajobrazy mogą swobodnie nurkować w okolicach Wasini. Kilka dzikich wysepek w pobliżu to romantyczna atrakcja dla poszukiwaczy morskich przygód. Z pewnością obiad w restauracji na Wasini, który należy do rytuału takiej wyprawy, ucieszy podniebienia każdego wybrednego turysty. Trzeba pamiętać, że okolice kenijskiego wybrzeża to wymierająca już rafa koralowa. Jej piękno należy do unikatowych zjawisk. Wyprawa na Wasini to nie tylko podziwianie zanikającej przyrody, ale finansowe wsparcie jej ochrony. "Podróżnika" na wyspę Wasini prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:30 PODRÓŻNIK - MADERA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Madera. Wyspa legendarna i romantyczna. Polakom kojarzy się głównie z osobami marszałka Józefa Piłsudskiego i króla Władysława Warneńczyka. Pierwszy spędził tam 3 miesiące w roku 1930, drugi ponoć żył po ucieczce z pola bitwy pod Warną. Obie te historie znajdą się w tym wydaniu "Podróżnika". Madera, położona 1000 km na południowy zachód od Lizbony i 800 km od wybrzeża Afryki, między zielonymi wzgórzami a błękitnym oceanem, jest archipelagiem pochodzenia wulkanicznego odkrytym przez żeglarzy portugalskich w 1419 r. W jego skład wchodzi wyspa Madera (największa i najgęściej zaludniona, ze stolicą Funchal), wyspa Porto Santo oraz dwie grupy niezamieszkanych wysp: Desertas i Selvagens. Wyjątkowy klimat wyspy (temperatury od 16 do 25 st. C.) i jej legendarne piękno sprawiły, że stała się częstym celem podróży turystów. Dwa międzynarodowe porty lotnicze umożliwiają połączenie pomiędzy główną wyspą i Porto Santo, gdzie na przestrzeni 9 kilometrów ciągną się białe, piaszczyste plaże. Kręte drogi Madery są znane skądinąd jako miejsce rajdów samochodowych. Warto podziwiać krajobrazy wyspy, wędrując wśród drzew, gór i wodospadów. Przybywającym drogą morską Madera szykuje niezapomniany widok: skały opadające prostopadle ku oceanowi, gęstą roślinność porastającą górzyste tarasy o urwistych skałach i porozrzucane wśród nich białe domy. Wspaniały wybór kwiatów i owoców tropikalnych, łagodne temperatury wód oceanu i naturalnych basenów, bogactwo spuścizny kulturalnej, luksusowe hotele i kosmopolityczne życie Funchal to tylko niektóre uroki tego miejsca. Program, w którym będzie jak zwykle mnóstwo praktycznych porad, prowadzi Anna Kwiatkowska. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /101/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /102/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 OPERACJA ZDROWIE - MIĘŚNIAKI MACICY - CHOROBY KOBIECE Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Mięśniaki macicy to najczęściej występujące guzy kobiecych narządów płciowych pojawiające się około 40 roku życia, ale zdarzają się i u dużo młodszych kobiet. Są niezłośliwe, ale mogą powodować problemy, np. bóle krzyża i podbrzusza, parcie na mocz, kłopoty w ciąży. Większość mięśniaków nie wymaga leczenia. Jednak gdy jest ich więcej, gdy rosną, zwiększając obwód brzucha, warto rozważyć leczenie zabiegowe i to bez usuwania całego narządu. W programie pokażemy usuwanie mięśniaków bez przecinania powłok brzusznych, czyli histeroskopię, oraz przez niewielkie nacięcie w dole brzucha, czyli minilaparotomię. 19:20 POLACY ŚWIATU - STEFANIA HOROWITZ Magazyn, 4 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 31 FILTRY WARSZAWSKIE Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W samym środku Warszawy znajduje się przedziwna łąka z pagórkami. To właśnie tutaj w 1886 roku narodziło się nowoczesne miasto za sprawą stacji filtrów, która jest szczytowym osiągnięciem XIX - wiecznej myśli inżynierskiej. Podczas swojej kolejnej wyprawy Tomasz Bednarek odkrywa ich tajemnice, udowadniając, że po 130 latach nie tylko wciąż służą warszawiakom, dostarczając do domów czystą i zdrową wodę, ale są jednym z najlepiej zachowanych zabytków przemysłowych epoki pary na świecie! Dzięki połączeniu angielskiej myśli technicznej, rosyjskiej fantazji i polskiej determinacji powstał nadzwyczajny w skali świata kompleks przemysłowy. Stanowi on dowód na to, że wynalazki z przeszłości nie muszą być wyrzucane na śmietnik historii. Odpowiednio konserwowane mogą służyć następnym pokoleniom, a odkrywanie ich uroków to jak przeniesienie się w retrofuturologiczny świat Juliusza Verne'a. 20:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. BEZPIECZEŃSTWO (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 21:00 MEGARAKIETA NASA (SLS: NASA’S MEGA ROCKET) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Russell Eatough SLS NASA to najpotężniejsza rakieta, jaką kiedykolwiek zbudowano. Zdolna do wysyłania astronautów na Marsa i dalej. Pierwsza bezzałogowa misja wokół Księżyca w marcu 2022 r. będzie ogromnym krokiem naprzód w eksploracji kosmosu przez ludzi jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem. Budowa jest nękana trudnościami, opóźnieniami i przekroczeniami kosztów. Film zawiera wywiady z pionierami projektu, archiwalne i przykuwające uwagę sekwencje w plenerze. 22:00 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O NORNICY: NIEZWYCZAJNA ZAŻYŁOŚĆ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Michał Górczyński, Barbara Witkowska, Polska Orkiestra Radiowa, Orkiestra Marka Wrońskiego W tym odcinku opowieść o nornicy. Osaczoną przez drapieżnika nornicę ratuje osobliwy człowiek. Przeniesiona do jego leśnej kryjówki rodzi młode tuż pod bokiem opiekuna. Razem z dziećmi cieszy się bezpieczeństwem, nie obawiając się nieustających ataków drapieżników. Niestety, ta nienaturalna zażyłość z człowiekiem obraca się przeciwko niej. 23:00 PODRÓŻNIK - WASINI Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Wasini to mała, koralowa wyspa u wybrzeży Kenii. Leży niecałą godzinę drogi żaglowym statkiem, zwanym "dhow". Uchodzi za sporą atrakcję turystyczną, choć nie należy do tłumnie odwiedzanych. Od wieków na mapie żeglarzy zaznaczona jako przystań. Arabowie z Omanu założyli tu osadę. Potem kwitła tu kultura suahili. Z dawnych wieków pochodzi cmentarzysko, które porosłe trawą zostało zapomniane przez obecnych mieszkańców. Nikt już nie pamięta, co kryją opuszczone groby. Napisy zostały zatarte. Może leżą tu handlarze niewolników, kupcy albo też możni z tamtej epoki? Groby bowiem noszą ślady bogatych ornamentów, musiały więc należeć do majętnych właścicieli. Na Wasini jest też skromna przystań z restauracją serwującą kraby i pieczoną rybę. Właściciele sponsorują lokalny szpital i szkołę, w zamian mają od władz zgodę na połów morskich przysmaków. Wasini otacza bowiem rafa koralowa, obowiązują tu więc surowe reguły Parku Narodowego. Turyści chcący podziwiać podmorskie krajobrazy mogą swobodnie nurkować w okolicach Wasini. Kilka dzikich wysepek w pobliżu to romantyczna atrakcja dla poszukiwaczy morskich przygód. Z pewnością obiad w restauracji na Wasini, który należy do rytuału takiej wyprawy, ucieszy podniebienia każdego wybrednego turysty. Trzeba pamiętać, że okolice kenijskiego wybrzeża to wymierająca już rafa koralowa. Jej piękno należy do unikatowych zjawisk. Wyprawa na Wasini to nie tylko podziwianie zanikającej przyrody, ale finansowe wsparcie jej ochrony. "Podróżnika" na wyspę Wasini prowadzi Anna Kwiatkowska. 23:35 PODRÓŻNIK - MADERA Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Madera. Wyspa legendarna i romantyczna. Polakom kojarzy się głównie z osobami marszałka Józefa Piłsudskiego i króla Władysława Warneńczyka. Pierwszy spędził tam 3 miesiące w roku 1930, drugi ponoć żył po ucieczce z pola bitwy pod Warną. Obie te historie znajdą się w tym wydaniu "Podróżnika". Madera, położona 1000 km na południowy zachód od Lizbony i 800 km od wybrzeża Afryki, między zielonymi wzgórzami a błękitnym oceanem, jest archipelagiem pochodzenia wulkanicznego odkrytym przez żeglarzy portugalskich w 1419 r. W jego skład wchodzi wyspa Madera (największa i najgęściej zaludniona, ze stolicą Funchal), wyspa Porto Santo oraz dwie grupy niezamieszkanych wysp: Desertas i Selvagens. Wyjątkowy klimat wyspy (temperatury od 16 do 25 st. C.) i jej legendarne piękno sprawiły, że stała się częstym celem podróży turystów. Dwa międzynarodowe porty lotnicze umożliwiają połączenie pomiędzy główną wyspą i Porto Santo, gdzie na przestrzeni 9 kilometrów ciągną się białe, piaszczyste plaże. Kręte drogi Madery są znane skądinąd jako miejsce rajdów samochodowych. Warto podziwiać krajobrazy wyspy, wędrując wśród drzew, gór i wodospadów. Przybywającym drogą morską Madera szykuje niezapomniany widok: skały opadające prostopadle ku oceanowi, gęstą roślinność porastającą górzyste tarasy o urwistych skałach i porozrzucane wśród nich białe domy. Wspaniały wybór kwiatów i owoców tropikalnych, łagodne temperatury wód oceanu i naturalnych basenów, bogactwo spuścizny kulturalnej, luksusowe hotele i kosmopolityczne życie Funchal to tylko niektóre uroki tego miejsca. Program, w którym będzie jak zwykle mnóstwo praktycznych porad, prowadzi Anna Kwiatkowska. 24:00 CZY WIESZ, ŻE? - /101/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:30 CZY WIESZ, ŻE? - /102/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:00 OPERACJA ZDROWIE - MIĘŚNIAKI MACICY - CHOROBY KOBIECE Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2019 Autor: Piotr Poraj - Poleski Mięśniaki macicy to najczęściej występujące guzy kobiecych narządów płciowych pojawiające się około 40 roku życia, ale zdarzają się i u dużo młodszych kobiet. Są niezłośliwe, ale mogą powodować problemy, np. bóle krzyża i podbrzusza, parcie na mocz, kłopoty w ciąży. Większość mięśniaków nie wymaga leczenia. Jednak gdy jest ich więcej, gdy rosną, zwiększając obwód brzucha, warto rozważyć leczenie zabiegowe i to bez usuwania całego narządu. W programie pokażemy usuwanie mięśniaków bez przecinania powłok brzusznych, czyli histeroskopię, oraz przez niewielkie nacięcie w dole brzucha, czyli minilaparotomię. 01:20 POLACY ŚWIATU - STEFANIA HOROWITZ Magazyn, 4 min, Polska, 2021 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. 01:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 31 FILTRY WARSZAWSKIE Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W samym środku Warszawy znajduje się przedziwna łąka z pagórkami. To właśnie tutaj w 1886 roku narodziło się nowoczesne miasto za sprawą stacji filtrów, która jest szczytowym osiągnięciem XIX - wiecznej myśli inżynierskiej. Podczas swojej kolejnej wyprawy Tomasz Bednarek odkrywa ich tajemnice, udowadniając, że po 130 latach nie tylko wciąż służą warszawiakom, dostarczając do domów czystą i zdrową wodę, ale są jednym z najlepiej zachowanych zabytków przemysłowych epoki pary na świecie! Dzięki połączeniu angielskiej myśli technicznej, rosyjskiej fantazji i polskiej determinacji powstał nadzwyczajny w skali świata kompleks przemysłowy. Stanowi on dowód na to, że wynalazki z przeszłości nie muszą być wyrzucane na śmietnik historii. Odpowiednio konserwowane mogą służyć następnym pokoleniom, a odkrywanie ich uroków to jak przeniesienie się w retrofuturologiczny świat Juliusza Verne'a. 01:55 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. BEZPIECZEŃSTWO (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie.