TVP Nauka Czwartek, 20.07.2023 06:00 PODRÓŻNIK - PORTO SANTO Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Porto Santo to nazwa niewielkiej wysepki położonej na Atlantyku, dwie godziny drogi promem z Madery. Jedną z największych atrakcji był tu dom Krzysztofa Kolumba. Całkiem niedawno Porto Santo zostało odkryte na nowo przez turystów. Szerokie, piaszczyste plaże, dzikie krajobrazy, ale też bliskość Madery sprawiły, że wyspa jest tłumnie odwiedzana. Autorzy "Podróżnika" postanowili pokazać ten leżący na Atlantyku piękny zakątek świata. Najlepiej dostać się tam promem z Madery, co pozwoli podziwiać w drodze niezwykłe klify Cabo Girao, a jak dopisze szczęście, w drodze będą też towarzyszyć nam delfiny. Jeszcze niedawno rejon ten był jednym z największych łowisk wielorybów. Teraz polowania na te olbrzymy są zakazane, a w muzeum na Maderze można oglądać ich zdjęcia. W programie zobaczymy też lasy laurowe, które są unikatem na skalę światową. Na obu wyspach są świetne warunki do wypoczynku, zwłaszcza czynnego. Ekipa filmowa odwiedziła pola golfowe, kluby jachtowe, miejsca rekreacyjne i tutejsze spa. Na Porto Santo można też zwiedzać liczne muzea. Bogactwo życia na Maderze i Porto Santo jest olbrzymie. Na Maderze występują dzikie małże, zwane "lopas", które łowi się przy skalistych zboczach wyspy. Zjada się je na surowo lub podsmażone. Są przysmakiem np. na śniadanie albo jada się je zamiast chipsów podczas meczów futbolowych. W programie mnóstwo użytecznych informacji na temat podróżowania na Maderę i Porto Santo, porady, jak korzystać z lokalnych biur podróży lub przewodników. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 06:30 PODRÓŻNIK - MECZET HASSANA W CASABLANCE Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Meczet Hassana to jedna z najważniejszych budowli w świecie islamu, świątynia, która swym rozmachem i stylem może być śmiało porównywana do wielkich katedr gotyckich. Porównanie to nieprzypadkowe, bowiem meczet w Casablance budowano, inspirując się właśnie katedrami, tak samo dążąc do doskonałości i absolutu. Katedry przez długie lata stanowiły niedościgniony wzór piękna i być może dlatego, choć to odmienna religia, francuski architekt nadał meczetowi w Casablance cechy średniowiecznej katedry. Król Maroka Hassan II pragnął, aby była to najpiękniejsza świątynia islamu na świecie. Nie mogła być jednak większa od tej w Mekce. Tamten meczet musi być wszakże symbolem miejsca, do którego pielgrzymują wszyscy Arabowie. W "Podróżniku" obejrzymy wnętrze meczetu w Casablance, co już samo w sobie jest czymś wyjątkowym, bowiem z reguły nie wpuszcza się do takich miejsc ekip telewizyjnych spoza kręgu islamskiego. Przyjrzymy się architekturze i dekoracjom świątyni. Meczet w Casablance wznosi się nad brzegiem Atlantyku, tuż obok centrum miasta. Zbudowane przez Portugalczyków jako "Casabranca", na gruzach berberyjskiej osady jeszcze z VII wieku, od dawna było ważnym portem i strategicznym miejscem na mapie królestwa Portugalii, a potem Hiszpanii, nim wreszcie zajęli je Francuzi, którzy jako ostatni skolonizowali Maroko. Ale to Portugalczycy pozostawili najwięcej pamiątek z czasów odkryć geograficznych i podbojów. Można się o tym przekonać, wędrując uliczkami El Jadidy; ten stary port, a zarazem twierdza, oddalony jest o niecałe 100 km od Casablanki. Ponadto w programie mnóstwo porad dla tych, którzy chcą udać się do tej części Maroka. Program prowadzi jego autorka, Anna Kwiatkowska. 07:00 CZY WIESZ, ŻE? - /103/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:30 CZY WIESZ, ŻE? - /104/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 08:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /13/ COVID - 19 Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Ostatnie dwa i pół roku to czas zdominowany przez pandemię COVID - 19. Wirus był tematem numer jeden nie tylko w medycynie, ale też w gospodarce, polityce i szeroko pojętej strefie społecznej. Ponieważ nikt nie był na niego gotowy i przez długi czas niewiele o nim wiedzieliśmy, przez wiele miesięcy zebrał śmiertelne żniwo. Jak wygląda sytuacja dziś? Z jakimi dolegliwościami po zakażeniu wirusem mierzą się Polacy? Jak zmieniło się nasze życie i czy nauczyliśmy się żyć inaczej? Stan zdrowia po pandemii to temat tego odcinka programu "Zacznij od zdrowia". 08:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 100 PAŁAC W WILANOWIE Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Pałac w Wilanowie to jedna z najpiękniejszych rezydencji w Polsce. Wybudował ją król Jan III Sobieski - na obrzeżach Warszawy, by uciec od zgiełku stolicy. Imponującą budowlę wraz z ogrodami stworzyli najznamienitsi architekci i artyści doby baroku. Niegdyś w tym miejscu znajdowała się nieduża, podwarszawska wieś Milanów. Gdy w 1677 roku kupił ją Jan III Sobieski, została przemianowana na Villa Nova. Z czasem nawiązująca do tradycji antycznych nazwa uległa spolszczeniu i tak narodził się Wilanów. Rezydencja przez wieki przechodziła z rąk do rąk, jednak żaden z nowych właścicieli nie poważył się na zniszczenie dziedzictwa króla Jana III Sobieskiego. Pałac nazywany Monumentum Sobiescianum to pomnik chwały i świadectwo niezwykłej osobowości króla. Jest swoistym ewenementem na skalę europejską. Łączy w sobie cechy typowego dla Polski dworu szlacheckiego, włoskiej willi ogrodowej oraz podparyskiego Wersalu. W mocno doświadczonej przez historię Polsce, budowla jest unikatem, bo przetrwała do naszych czasów bez większego uszczerbku. W 1994 roku została uznana za pomnik historii RP. Dziś to najlepsze miejsce, by poznać dzieje władcy, którego sława wykroczyła daleko poza granice Rzeczypospolitej. 09:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - BOMBA WODOROWA: MARZENIE I ZDRADA (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Nauka daje ludzkości zarówno dobro jak i zło. Był w historii nauki człowiek, który nazywał się Edward Teller, a który stał się znany jako ojciec najbardziej niszczycielskiej broni w historii ludzkości: bomby wodorowej. Podczas gdy wielu naukowców z Projektu Manhattan żałowało swojego udziału w tym przedsięwzięciu, Teller dążył do stworzenia bomby wodorowej z niekontrolowanym pragnieniem osiągnięcia ostatecznej mocy niszczycielskiej i bezlitośnie niszczył każdego, kto stanął mu na drodze do osiągnięcia tego celu. Odcinek ukazuje mroczną stronę szalonego fizyka, który poświęcił całe życie na rozwój broni masowego rażenia. 10:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. BEZPIECZEŃSTWO (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 11:00 PODRÓŻNIK - PORTO SANTO Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Porto Santo to nazwa niewielkiej wysepki położonej na Atlantyku, dwie godziny drogi promem z Madery. Jedną z największych atrakcji był tu dom Krzysztofa Kolumba. Całkiem niedawno Porto Santo zostało odkryte na nowo przez turystów. Szerokie, piaszczyste plaże, dzikie krajobrazy, ale też bliskość Madery sprawiły, że wyspa jest tłumnie odwiedzana. Autorzy "Podróżnika" postanowili pokazać ten leżący na Atlantyku piękny zakątek świata. Najlepiej dostać się tam promem z Madery, co pozwoli podziwiać w drodze niezwykłe klify Cabo Girao, a jak dopisze szczęście, w drodze będą też towarzyszyć nam delfiny. Jeszcze niedawno rejon ten był jednym z największych łowisk wielorybów. Teraz polowania na te olbrzymy są zakazane, a w muzeum na Maderze można oglądać ich zdjęcia. W programie zobaczymy też lasy laurowe, które są unikatem na skalę światową. Na obu wyspach są świetne warunki do wypoczynku, zwłaszcza czynnego. Ekipa filmowa odwiedziła pola golfowe, kluby jachtowe, miejsca rekreacyjne i tutejsze spa. Na Porto Santo można też zwiedzać liczne muzea. Bogactwo życia na Maderze i Porto Santo jest olbrzymie. Na Maderze występują dzikie małże, zwane "lopas", które łowi się przy skalistych zboczach wyspy. Zjada się je na surowo lub podsmażone. Są przysmakiem np. na śniadanie albo jada się je zamiast chipsów podczas meczów futbolowych. W programie mnóstwo użytecznych informacji na temat podróżowania na Maderę i Porto Santo, porady, jak korzystać z lokalnych biur podróży lub przewodników. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 11:30 PODRÓŻNIK - MECZET HASSANA W CASABLANCE Cykl reportaży, 20 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Meczet Hassana to jedna z najważniejszych budowli w świecie islamu, świątynia, która swym rozmachem i stylem może być śmiało porównywana do wielkich katedr gotyckich. Porównanie to nieprzypadkowe, bowiem meczet w Casablance budowano, inspirując się właśnie katedrami, tak samo dążąc do doskonałości i absolutu. Katedry przez długie lata stanowiły niedościgniony wzór piękna i być może dlatego, choć to odmienna religia, francuski architekt nadał meczetowi w Casablance cechy średniowiecznej katedry. Król Maroka Hassan II pragnął, aby była to najpiękniejsza świątynia islamu na świecie. Nie mogła być jednak większa od tej w Mekce. Tamten meczet musi być wszakże symbolem miejsca, do którego pielgrzymują wszyscy Arabowie. W "Podróżniku" obejrzymy wnętrze meczetu w Casablance, co już samo w sobie jest czymś wyjątkowym, bowiem z reguły nie wpuszcza się do takich miejsc ekip telewizyjnych spoza kręgu islamskiego. Przyjrzymy się architekturze i dekoracjom świątyni. Meczet w Casablance wznosi się nad brzegiem Atlantyku, tuż obok centrum miasta. Zbudowane przez Portugalczyków jako "Casabranca", na gruzach berberyjskiej osady jeszcze z VII wieku, od dawna było ważnym portem i strategicznym miejscem na mapie królestwa Portugalii, a potem Hiszpanii, nim wreszcie zajęli je Francuzi, którzy jako ostatni skolonizowali Maroko. Ale to Portugalczycy pozostawili najwięcej pamiątek z czasów odkryć geograficznych i podbojów. Można się o tym przekonać, wędrując uliczkami El Jadidy; ten stary port, a zarazem twierdza, oddalony jest o niecałe 100 km od Casablanki. Ponadto w programie mnóstwo porad dla tych, którzy chcą udać się do tej części Maroka. Program prowadzi jego autorka, Anna Kwiatkowska. 12:00 CZY WIESZ, ŻE? - /103/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 12:30 CZY WIESZ, ŻE? - /104/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:00 ZACZNIJ OD ZDROWIA - /13/ COVID - 19 Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Agnieszka Barańska - Cieślak Prowadzący: Adam Giza Magazyn Telewizji Polskiej o tematyce prozdrowotnej. W każdym odcinku poruszymy inne zagadnienie z obszaru medycyny: nadciśnienie, choroby onkologiczne, problemy z oddychaniem, zdrowie psychiczne czy aktywność fizyczna to tylko część z nich. Ostatnie dwa i pół roku to czas zdominowany przez pandemię COVID - 19. Wirus był tematem numer jeden nie tylko w medycynie, ale też w gospodarce, polityce i szeroko pojętej strefie społecznej. Ponieważ nikt nie był na niego gotowy i przez długi czas niewiele o nim wiedzieliśmy, przez wiele miesięcy zebrał śmiertelne żniwo. Jak wygląda sytuacja dziś? Z jakimi dolegliwościami po zakażeniu wirusem mierzą się Polacy? Jak zmieniło się nasze życie i czy nauczyliśmy się żyć inaczej? Stan zdrowia po pandemii to temat tego odcinka programu "Zacznij od zdrowia". 13:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 100 PAŁAC W WILANOWIE Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Pałac w Wilanowie to jedna z najpiękniejszych rezydencji w Polsce. Wybudował ją król Jan III Sobieski - na obrzeżach Warszawy, by uciec od zgiełku stolicy. Imponującą budowlę wraz z ogrodami stworzyli najznamienitsi architekci i artyści doby baroku. Niegdyś w tym miejscu znajdowała się nieduża, podwarszawska wieś Milanów. Gdy w 1677 roku kupił ją Jan III Sobieski, została przemianowana na Villa Nova. Z czasem nawiązująca do tradycji antycznych nazwa uległa spolszczeniu i tak narodził się Wilanów. Rezydencja przez wieki przechodziła z rąk do rąk, jednak żaden z nowych właścicieli nie poważył się na zniszczenie dziedzictwa króla Jana III Sobieskiego. Pałac nazywany Monumentum Sobiescianum to pomnik chwały i świadectwo niezwykłej osobowości króla. Jest swoistym ewenementem na skalę europejską. Łączy w sobie cechy typowego dla Polski dworu szlacheckiego, włoskiej willi ogrodowej oraz podparyskiego Wersalu. W mocno doświadczonej przez historię Polsce, budowla jest unikatem, bo przetrwała do naszych czasów bez większego uszczerbku. W 1994 roku została uznana za pomnik historii RP. Dziś to najlepsze miejsce, by poznać dzieje władcy, którego sława wykroczyła daleko poza granice Rzeczypospolitej. 14:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - BOMBA WODOROWA: MARZENIE I ZDRADA (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Nauka daje ludzkości zarówno dobro jak i zło. Był w historii nauki człowiek, który nazywał się Edward Teller, a który stał się znany jako ojciec najbardziej niszczycielskiej broni w historii ludzkości: bomby wodorowej. Podczas gdy wielu naukowców z Projektu Manhattan żałowało swojego udziału w tym przedsięwzięciu, Teller dążył do stworzenia bomby wodorowej z niekontrolowanym pragnieniem osiągnięcia ostatecznej mocy niszczycielskiej i bezlitośnie niszczył każdego, kto stanął mu na drodze do osiągnięcia tego celu. Odcinek ukazuje mroczną stronę szalonego fizyka, który poświęcił całe życie na rozwój broni masowego rażenia. 15:00 . - NA TROPIE EPIDEMII - KŁOPOTY Z KOMARAMI (DISEASE HUNTERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2021 Co może spowodować kolejną pandemię? W tej trzyodcinkowej serii dokumentalnej poznajemy Disease Hunters (Łowców chorób), zespoły międzynarodowych naukowców na pierwszej linii frontu, które ścigają się, aby zidentyfikować, zbadać i unicestwić choroby zakaźne, patogeny i drobnoustroje. W tej wielokrotnie nagradzanej miniserii dokumentalnej występują czołowi naukowcy z Tajlandii, Singapuru, Kambodży, Japonii, Filipin, Islandii, Indii, Wielkiej Brytanii i USA, co podkreśla międzynarodową współpracę i wymianę danych. Naukowcy w filmie łączą także dzisiejsze epidemie z epidemiami historycznymi i badają czynniki, które mogą przyspieszyć przyszłe epidemie, takie jak interakcje człowiek - zwierzę, lekooporność, zmiana klimatu, urbanizacja i globalizacja. Omawiane choroby obejmują koronawirusa COVID - 19, grypę, świńską grypę H1N1, polio, superbakterie, gruźlicę, malarię i dengę. Laureat: Srebrny Medal, film dokumentalny na World Media Festivals Awards 16:00 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. BEZPIECZEŃSTWO (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 17:00 PODRÓŻNIK - SMAKI I ZAPACHY SUAHILI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Nazwa suahili pochodzi od arabskiego słowa "sahel" i oznacza wybrzeże. Ma ona jednak nie tylko geograficzne znaczenie. Suahili to cały obszar kultury, sztuki, języka, folkloru, a wreszcie kuchni i stylu życia. W świecie suahili dominuje kultura arabska, ale w wydaniu starszym, bardziej pierwotnym, bo bliskim historii i pierwszym zdarzeniom w islamie. Ale suahili to przede wszystkim Afryka, jej język i obyczaje, kultura plemienna i brzmienie Czarnego Kontynentu. Świat suahili rozciąga się od Somalii, poprzez Lamu, Kenię, Tanzanię i dociera aż do Mozambiku. Najpewniej zadomowił się na wyspach i wybrzeżu. Tam panował sułtan Omanu, w głąb lądu docierali jedynie kupcy i handlarze niewolników. Przez całe wieki ukryte w dżungli, założone w XIII w. miasto Gedi nie zwracało niczyjej uwagi. Może dlatego, że w XVII w. zostało nagle opuszczone przez swoich mieszkańców. Mówiono, że z powodu duchów. Faktem jest, że odkryto je dopiero w XX wieku i niewiele znaleziono świadectw przyczyn upadku Gedi. Do tego miasta trafił m. in. pod koniec XV w. Vasco da Gama. Wzniósł tam kaplicę, która stoi do dziś. W "Podróżniku" również wyprawa na wyspę Lamu, do dawnej siedziby sułtana Omanu. Urocze miasto na wyspie zachowało swój charakter sprzed wieków: wąskie uliczki, domy zbudowane jeszcze w XIX wieku, senne klimaty, zawinięte w czarne czadory kobiety. Mówi się o Lamu, że jest obok Timbuktu jedynym miastem Afryki, które zachowało swój kształt sprzed wieków. W programie porady i zalecenia dla tych, który wybierają się na kontynent afrykański. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 17:30 PODRÓŻNIK - WAKACJE W DALMACJI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Południe Chorwacji. Na wschodnim wybrzeżu Adriatyku leży Dalmacja, jedna z najbardziej urokliwych krain Europy. Chorwaci są dumni z Dubrownika i okolic, które budzą zachwyt każdego, kto tam przybędzie. Autorzy "Podróżnika" proponują spacer po Dubrowniku, spotkania z historią i ludźmi, którzy ją przeżywali, zwłaszcza oblężenie w czasie wojny bałkańskiej. Marko Breskovic, znany muzyk, opowiada o chwilach grozy podczas bombardowania miasta. Przechadzka ulicami starówki to przyjemność sama w sobie. Zakłóca ją jedynie zgiełk turystycznych wycieczek z całego świata. Podobnie jak w Wenecji, restauratorzy i właściciele sklepów podnieśli ceny do niebotycznej wysokości. Z Dubrownika jedziemy do niewielkiego miasta Ston, skąd Casanova sprowadzał ostrygi, przyjrzymy się ich plantacjom, a także równie słynnym solankom. Miasteczko zostało zburzone przez trzęsienie ziemi, ocalało niewiele - kilka domów, kościół. Na koniec podróży w dolinie Neretwy poszukamy rzymskiej Narony. Była ona - jak głosi legenda - słynną Troją. Ślady wspaniałego miasta przykryły łąki, lasy, ale i wody rozlewiska. Można podziwiać jedynie fragmenty mozaik lub murów Narony, płynąc łodzią wzdłuż szuwarów. W programie także garść porad i zaleceń dla udających się do Dalmacji. Ceny, prognoza pogody. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 18:00 CZY WIESZ, ŻE? - /105/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:30 CZY WIESZ, ŻE? - /106/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:00 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. 19:15 MOC ZIÓŁ - DZIEWANNA Program poradnikowy, 13 min, Polska, 2020 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 33 SANDOMIERZ Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Magdalena Felis Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi Sandomierz - królewskie miasto, nazywane często "małym Rzymem". Podobnie jak stolica Włoch leży na siedmiu wzgórzach, ponad gęstą siecią tajemniczych podziemnych korytarzy. Gall Anonim pisał o nim jako o jednej z trzech głównych siedzib średniowiecznego Królestwa Polskiego. Spośród koronowanych głów w Sandomierzu bywał m.in. Kazimierz Wielki i Władysław Jagiełło. Miasto jest początkiem wielu turystycznych szlaków, kusi wspaniale zachowaną architekturą i zabytkami archeologicznymi, a kryminalne zagadki rozwiązuje tutaj ulubiony duchowny szklanego ekranu ojciec Mateusz. Zachwycają tutejsze wzgórza, zamek oraz ratusz, wieże i lochy brukowane uliczki i strzeliste mury dostojnych kamienic. To właśnie tutaj znajdują się złoża wyjątkowo pięknej odmiany krzemienia pasiastego, nazywanego kamieniem optymizmu. Sandomierz to miasto, które pachnie wielką historią, ale oddycha żywą energią wędrowców, którzy każdego dnia przechodzą przez Bramę Opatowską, aby poczuć niepowtarzalny klimat tego wyjątkowego miejsca, które wciąż emanuje wielowiekowym pięknem. 20:00 PORZĄDEK I NIEPORZĄDEK - /1/ (ORDER AND DISORDER) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2012 Profesor fizyki Jim Al - Khalili ujawnia, jak ludzkość odkryła zasady rządzące wszechświatem i opanowała dwie najważniejsze koncepcje współczesności: energię i informację. Energia jest nam wszystkim niezbędna, ale czym właściwie jest energia? Próbując odpowiedzieć na to pytanie, Jim bada dziwny zestaw praw, które łączą ze sobą wszystko, od silników, przez ludzi, po gwiazdy. Okazuje się, że energia, tak kluczowa dla codziennego istnienia, pomaga nam zrozumieć cały wszechświat. 21:05 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - SZALONY GENIUSZ - ŚWIATOWY SYSTEM BEZPRZEWODOWY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Nikola Tesla. Był genialnym inżynierem, który pokonał potężnego Edisona, opracowując pierwszy na świecie system dystrybucji energii elektrycznej na dużą skalę, zapoczątkowując tym samym Erę Elektryczności. Ponad sto lat temu realizował projekty mające na celu stworzenie praktycznej komunikacji bezprzewodowej, która pomogłaby napędzać nowoczesną technologię telefonii komórkowej, a nawet technologie bezprzewodowej dystrybucji energii elektrycznej. Niestety, im bardziej gorliwie dążył do swoich ideałów, tym częściej inwestorzy go omijali, ostatecznie spychając Teslę do roli szalonego naukowca z zaledwie garstką kultowych wyznawców. W tym odcinku odkrywamy tragedie i ukryte tajemnice z życia geniusza, który znacznie wyprzedzał swoje czasy. 21:55 DIGITS: HISTORIA INTERNETU. BEZPIECZEŃSTWO (DIGITS) Serial dokumentalny, 52 min, USA, 2016 Ta trzyczęściowa seria dokumentalna opowiada historię i wpływ Internetu: jak działa, jak ewoluował, jakie technologie zrodził i dokąd może nas zaprowadzić w następnej dekadzie. 23:00 PODRÓŻNIK - SMAKI I ZAPACHY SUAHILI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Nazwa suahili pochodzi od arabskiego słowa "sahel" i oznacza wybrzeże. Ma ona jednak nie tylko geograficzne znaczenie. Suahili to cały obszar kultury, sztuki, języka, folkloru, a wreszcie kuchni i stylu życia. W świecie suahili dominuje kultura arabska, ale w wydaniu starszym, bardziej pierwotnym, bo bliskim historii i pierwszym zdarzeniom w islamie. Ale suahili to przede wszystkim Afryka, jej język i obyczaje, kultura plemienna i brzmienie Czarnego Kontynentu. Świat suahili rozciąga się od Somalii, poprzez Lamu, Kenię, Tanzanię i dociera aż do Mozambiku. Najpewniej zadomowił się na wyspach i wybrzeżu. Tam panował sułtan Omanu, w głąb lądu docierali jedynie kupcy i handlarze niewolników. Przez całe wieki ukryte w dżungli, założone w XIII w. miasto Gedi nie zwracało niczyjej uwagi. Może dlatego, że w XVII w. zostało nagle opuszczone przez swoich mieszkańców. Mówiono, że z powodu duchów. Faktem jest, że odkryto je dopiero w XX wieku i niewiele znaleziono świadectw przyczyn upadku Gedi. Do tego miasta trafił m. in. pod koniec XV w. Vasco da Gama. Wzniósł tam kaplicę, która stoi do dziś. W "Podróżniku" również wyprawa na wyspę Lamu, do dawnej siedziby sułtana Omanu. Urocze miasto na wyspie zachowało swój charakter sprzed wieków: wąskie uliczki, domy zbudowane jeszcze w XIX wieku, senne klimaty, zawinięte w czarne czadory kobiety. Mówi się o Lamu, że jest obok Timbuktu jedynym miastem Afryki, które zachowało swój kształt sprzed wieków. W programie porady i zalecenia dla tych, który wybierają się na kontynent afrykański. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 23:35 PODRÓŻNIK - WAKACJE W DALMACJI Cykl reportaży, 18 min, Polska, 2007 Autor: Anna Kwiatkowska Scenariusz: Anna Kwiatkowska Wykonawcy: Marcin Sanakiewicz Południe Chorwacji. Na wschodnim wybrzeżu Adriatyku leży Dalmacja, jedna z najbardziej urokliwych krain Europy. Chorwaci są dumni z Dubrownika i okolic, które budzą zachwyt każdego, kto tam przybędzie. Autorzy "Podróżnika" proponują spacer po Dubrowniku, spotkania z historią i ludźmi, którzy ją przeżywali, zwłaszcza oblężenie w czasie wojny bałkańskiej. Marko Breskovic, znany muzyk, opowiada o chwilach grozy podczas bombardowania miasta. Przechadzka ulicami starówki to przyjemność sama w sobie. Zakłóca ją jedynie zgiełk turystycznych wycieczek z całego świata. Podobnie jak w Wenecji, restauratorzy i właściciele sklepów podnieśli ceny do niebotycznej wysokości. Z Dubrownika jedziemy do niewielkiego miasta Ston, skąd Casanova sprowadzał ostrygi, przyjrzymy się ich plantacjom, a także równie słynnym solankom. Miasteczko zostało zburzone przez trzęsienie ziemi, ocalało niewiele - kilka domów, kościół. Na koniec podróży w dolinie Neretwy poszukamy rzymskiej Narony. Była ona - jak głosi legenda - słynną Troją. Ślady wspaniałego miasta przykryły łąki, lasy, ale i wody rozlewiska. Można podziwiać jedynie fragmenty mozaik lub murów Narony, płynąc łodzią wzdłuż szuwarów. W programie także garść porad i zaleceń dla udających się do Dalmacji. Ceny, prognoza pogody. Program prowadzi Anna Kwiatkowska. 24:00 CZY WIESZ, ŻE? - /105/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 24 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 00:30 CZY WIESZ, ŻE? - /106/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 23 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 01:05 BO JA WYBIERAM ZDROWIE Magazyn, 12 min, Polska, 2018 Scenariusz: Beata Jakoniuk - Wojcieszak Zdjęcia: Mirosław Basaj Program edukacyjny o tematyce prozdrowotnej, promujący postawy wpływające na dobrostan człowieka, jego zdrowie ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki, pokazujący możliwości włączenia roślin leczniczych w trakcie leczenia i powrotu do zdrowia. Zdrowie to głównie profilaktyka, na którą w 60 - 80 procentach składa się żywność i w 20 - 30 procentach ruch. 01:25 MOC ZIÓŁ - DZIEWANNA Program poradnikowy, 13 min, Polska, 2020 01:45 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 33 SANDOMIERZ Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Magdalena Felis Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek odwiedzi Sandomierz - królewskie miasto, nazywane często "małym Rzymem". Podobnie jak stolica Włoch leży na siedmiu wzgórzach, ponad gęstą siecią tajemniczych podziemnych korytarzy. Gall Anonim pisał o nim jako o jednej z trzech głównych siedzib średniowiecznego Królestwa Polskiego. Spośród koronowanych głów w Sandomierzu bywał m.in. Kazimierz Wielki i Władysław Jagiełło. Miasto jest początkiem wielu turystycznych szlaków, kusi wspaniale zachowaną architekturą i zabytkami archeologicznymi, a kryminalne zagadki rozwiązuje tutaj ulubiony duchowny szklanego ekranu ojciec Mateusz. Zachwycają tutejsze wzgórza, zamek oraz ratusz, wieże i lochy brukowane uliczki i strzeliste mury dostojnych kamienic. To właśnie tutaj znajdują się złoża wyjątkowo pięknej odmiany krzemienia pasiastego, nazywanego kamieniem optymizmu. Sandomierz to miasto, które pachnie wielką historią, ale oddycha żywą energią wędrowców, którzy każdego dnia przechodzą przez Bramę Opatowską, aby poczuć niepowtarzalny klimat tego wyjątkowego miejsca, które wciąż emanuje wielowiekowym pięknem. 02:20 PORZĄDEK I NIEPORZĄDEK - /1/ (ORDER AND DISORDER) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2012 Profesor fizyki Jim Al - Khalili ujawnia, jak ludzkość odkryła zasady rządzące wszechświatem i opanowała dwie najważniejsze koncepcje współczesności: energię i informację. Energia jest nam wszystkim niezbędna, ale czym właściwie jest energia? Próbując odpowiedzieć na to pytanie, Jim bada dziwny zestaw praw, które łączą ze sobą wszystko, od silników, przez ludzi, po gwiazdy. Okazuje się, że energia, tak kluczowa dla codziennego istnienia, pomaga nam zrozumieć cały wszechświat.